-
PanangbautPannakatarus iti Kasuratan, Tomo 2
-
-
Agparang a saan laeng a pagbaut ti inaramat idi dagiti Judio, nagaramatda met ti saplit idi agangay. (Heb 11:36) Nakarkaro daytoy a pannusa ngem ti panangbaut wenno panangpang-or, ket nupay ipalubos ti linteg dayta a pannusa idi tiempo nga adda ni Jesus ditoy daga, saan a naibatay dayta iti Linteg. (Mt 10:17; 23:34) Iti Mishnah, a maipagarup a timmanor manipud iti nagkauna a naisarsarita a kaugalian dagiti Judio, kastoy ti pannakadeskribir ti pamay-an a panangsaplitda:
“Iparautda ti dua nga imana iti agsumbangir nga adigi, ket ti ministro ti sinagoga iggamanna dagiti kawes ti masaplit—no maray-ab, maray-ab latta, no naan-anay a mapisang, bay-anda a naan-anay a mapisang—iti kasta lukasanna ti barukongna. Maisaad iti likudanna ti maysa a bato a pagtakderan ti ministro ti sinagoga a siiiggem iti akikid ken immatiddog a lalat ti baka a kas iti sinturon, a dayta ket napikon a napagrutap iti mamindua a daras, ket dua [a sabali pay] a kasta a lalat, a maingato ken maibaba [ti naisilpo] iti dayta.
“Ti pagiggaman dayta a lalat ket sangadakulapan ti kaatiddogna ken sangadakulapan ti kaakabana; ket ti murdongna masapul a dumanon iti pusegna. Kakatlo ti saplit ti iyablatna iti sango ken dua a kakatlo iti likudan; ket saanna a basnotan no sitatakder wenno situtugaw, no di ket bayat a sirurukob laeng, ta adda a naisurat, Isu pagkul-oben ti ukom. Ket daydiay mangsaplit, saplitenna babaen iti maysa nga imana iti isuamin a bilegna.
“ . . . No isu ket matay iti ima daydiay nangsaplit, saan a manungsungbat ti nangsaplit. Ngem no sinurokanna iti maysa a saplit ket natay, masapul nga agtalaw a mapan iti sabali a lugar maigapu kenkuana.”
“Mano a saplit ti ipalak-amda iti maysa a tao? Uppat a pulo kurang maysa, ta adda a naisurat, Asideg iti bilang nga uppat a pulo; [kayatna a sawen], maysa a bilang a dumna iti uppat a pulo.”—Makkot 3:12–14, 10, impatarus ni H. Danby.
-
-
PanangbautPannakatarus iti Kasuratan, Tomo 2
-
-
Nagaramat met dagiti Romano iti pagsaplit. Naipaunnat idi ti biktima, nalabit nairaked ti im-imana iti maysa a teddek babaen kadagiti akikid ken atiddog a lalat. (Ara 22:25, 29) Agpannuray iti komandante no mamin-ano a mayablat dagiti saplit. Kaaduanna nga umun-una ti dusa a pannakasaplit sakbay ti pannakailansa. Kunaen ti salaysay a kalpasan a timmulok ni Pilato iti ikkis dagiti Judio a mangipapilit a mailansa ni Jesus, ket winayawayaanna kadakuada ni Barabas, “iti dayta a tiempo, ngarud, ni Pilato innalana ni Jesus ket sinaplitna.” (Jn 19:1; Mt 20:19) No dadduma inaramat dagiti Romano ti pagsaplit tapno ‘mausig’ dagiti biktima ket mapagpudnoda ida wenno makagun-odda iti pammaneknek. (Ara 22:24, 25) Ti dua a Griego a berbo maipaay iti ‘panangsaplit’ ket ma·sti·goʹo (Mt 10:17) ken ma·stiʹzo (Ara 22:25). Agpada a nainaig dagitoy a sasao iti maʹstix, a mabalin a literal a kaipapananna ti ‘panangsaplit’ (Ara 22:24; Heb 11:36) ken, iti mangiladawan a pamay-an, “nadagsen a sagubanit (sakit).” (Mr 3:10; 5:34) Nupay kasta, iparit ti linteg ti panangsaplit iti maysa nga umili ti Roma. Gapu iti Lex Valeria ken ti Lex Porcia, a nadumaduma a tiempo ti pannakayetnagda iti nagbaetan ti 509 ken 195 K.K.P., saan a nairaman a masaplit dagiti umili iti Roma—ti Lex Valeria, no ti umili nagapelar kadagiti kailianna; ti Lex Porcia, no awan ti kasta a panagapelar.
-