Ammoyo Kadi?
Ania a kita ti trabaho ti nalabit inaramid idi ni Jesus kas allawagi?
Ti pannakaama ni Jesus ket maysa nga allawagi. Nasursuro ni Jesus ti isu met laeng a trabaho. Idi rinugianna ti ministeriona idi agtawen iti “agarup tallopulo,” isu ket saan laeng a basta pagaammo kas “ti anak ti allawagi” no di pay ket kas batido nga allawagi.—Lucas 3:23; Mateo 13:55; Marcos 6:3.
Iti ili a nakayanakan ni Jesus, adu la ketdi ti agkasapulan kadagiti alikamen a pagtalon kas iti arado ken sangol, a naaramid kangrunaanna iti kayo. Ti dadduma pay a masansan nga ar-aramiden idi dagiti allawagi ket dagiti muebles kas iti lamisaan, tugaw, bangko, ken lakasa agraman dagiti ridaw, tawa, kayo a bangen, ken pasanggir. Kinapudnona, ti panagbangon ket paset ti trabaho dagiti allawagi.
Iti maysa a pangngarig, ni Juan a Mammautisar dinakamatna ti wasay, maysa a remienta a nalabit inusar ni Jesus ken ti dadduma nga allawagi a pagpukan iti kaykayo. Kalpasanna, iti disso a nagpukananda, ti troso ket mabalinda nga aramiden a dagus kas awanan wenno bunagenda dagita iti puesto a pagtrabahuanda. Napigsa la ketdi dagidiay nangaramid kadagita a trabaho. (Mateo 3:10) Nadakamat ni Isaias ti dadduma a remienta nga us-usaren dagiti allawagi idi kaaldawanna: “No maipapan iti managkitikit iti kayo, inyunnatna ti pagrukod a parteng; pinasurotanna iti nalabaga a tisa; trabahuenna dayta babaen ti paet ti kayo; ket babaen ti kompas paspasurotanna.” (Isaias 44:13) Pasingkedan dagiti natakuatan dagiti arkeologo nga idi panawen ti Biblia, maus-usaren dagiti ragadi a metal, martilio a bato, ken lansa a gambang. (Exodo 21:6; Isaias 10:15; Jeremias 10:4) Nainkalintegan ngarud a kunaentayo a ni Jesus ket nagusar idi kadagiti kasta a remienta.
Iti maysa kadagiti pangngarig ni Jesus, siasino dagiti “bankero” a dinakamatna ken kasano ti panagnegosioda?
Nangdakamat ni Jesus iti maysa nga apo a nangbabalaw iti nasadut nga adipen a kunkunana: “Rebbeng koma nga inkumitmo dagiti pirak a kuartak kadagiti bankero, ket iti isasangpetko awatek koma ti kukuak agraman ti patubo.”—Mateo 25:27.
Idi panawen ni Jesus, awan pay dagiti dadakkel a banko a kas kadagiti pagaammotayo ita. Ngem nabayag idin a dagiti agpapautang ket mangipatawda iti patubo iti kuarta a maideposito kadakuada sada ipautang met dagita iti dakdakkel a patubo. Sigun iti The Anchor Bible Dictionary, dagiti utang nga addaan patubo ket gagangayen idiay Grecia idi maikapat a siglo K.K.P. Kabayatan met ti panawen ti talna nga indeklara dagiti Romano, ti patubo kadagiti pautang iti intero nga Imperio ti Roma ket 4 agingga iti 6 a porsiento iti makatawen.
Imparit ti Linteg ni Moises ti pautang nga addaan patubo kadagiti agkasapulan nga Israelita. (Exodo 22:25) Agparang a ti pautang kadagiti napanglaw ti nangnangruna a pagaplikaran dayta a bilin. Ngem kas iparangarang ti pangngarig ni Jesus, dagiti agideposito ket kadawyanna nga umawat iti patubo kadagiti agpapautang wenno “bankero.” Kas iti gagangay, nagusar manen ni Jesus iti termino a pamiliar kadagiti agdengdengngeg kenkuana.