Asino a Dios ti Daydayawenyo?

ITI aglawlaw ti lubong, sungbatan dagiti tattao dayta a saludsod iti adu a nagduduma a pamay-an. Kuna ni apostol Pablo: “Aduda dagiti ‘didios’ ken adu dagiti ‘ap-appo,’” ket itatta dagiti didios a daydayawenda minilmiliondan. (1 Corinto 8:5) Ngem, ammoyon aya, nga adu a tattao ti agdaydayaw iti naiduma a dios ngem iti daydiay pagarupda a pagdaydayawan? Ken nadlawyon aya nga adu nga ateista ti ad-adda a napeklan ngem dagidiay mamati iti maysa a dios? Iti ania a pamay-an?

Maysa kadagiti kaiyulogan ti panagdayaw ket “panangipaay iti dakkel, ken aglaplapusanan pay a panagrespeto, dayaw, wenno debosion.” Kadagiti orihinal a lenguahe ti Biblia, ti sasao maipaay iti panagdayaw addaan kapanunotan ti serbisio wenno panagruknoy iti sanguanan ti maysa. Silalagip iti daytoy, kitaentayo no kasano a mabalin nga agkamali dagiti tattao no siasino wenno ania ti talaga a pagdaydayawanda.

Aglalaok a Panagdayaw

Alaenyo a pangariganen dagiti Samaritano idi ugma. Adu kadagitoy ti dati a ganggannaet nga inyeg dagiti taga Asiria idiay Palestina a mangsandi kadagiti nakayawan a sangapulo nga umamianan a tribo ti Israel. Kadagiti napalabas, simmursurotda kadagiti pagano a didios, ngem itan nagreggetanda nga am-ammuen ti maipapan ken Jehova, ti Dios ti Israel. Pinanawanda aya idin ti daan a relihionda? Saan. Kuna ti Biblia: “Nagaramidda a siaannurot iti immun-una a relihionda. Iti kasta dagiti nasnasion nagbutengda ken ni Jehova, ngem nagserbida kadagiti kinitikitan a ladladawan.” (2 Ar-ari 17:40, 41) Ngarud dagiti Samaritano, nupay bigbigbigenda ni Jehova iti nagan, kaskasdi nga agserserbida kadagiti kadaanan a didiosda, iti kasta al-alagadenda ti maysa a kita ti naglalaok a relihion.

Banag nga umas-asping ti napasamak met idi inserrek dagiti misionero ti Romano Katolicismo idiay Sud America. Kinumberteda ti kaaduan kadagiti umili, ngem kas kadagiti Samaritano idi ugma, saan a nalipatan dagiti umili dagiti dati a didiosda. Gapuna, idiay Brazil dagiti pagano a seremonia a voodoo ket sursuroten pay laeng dagiti “Kristiano,” kasta met kadagiti selebrasion a mangdaydayaw kadagiti didiosen a kadaanan, kas iti diosa nga Iemanjá. Umasping a bambanag ti maar-aramid kadagiti dadduma a dagdaga ti Sud America.

Mainayon pay, ti relihion nga inyam-ammo a mismo dagidiay misionero idiay Sud America ket mismo a naglalaok a relihion. Adu kadagiti doktrinana, kas iti Trinidad, impierno nga apuy, ken ti imortalidad ti kararua, naggapuda kadagiti kadaanan a pagano a relihion ken pilosopia. Nalawag a saanda a masarakan idiay Biblia. Kasta met, dagiti pipiestana​—agraman ti Krismas ken Easter​—di Kristiano ti namunganayanda.a Posible kadi nga alagaden dagita a pagano a pipiesta ken mamati kadagita a di Kristiano a doktrina ket kaskasdi nga agdaydayaw iti Dios ti Biblia, a nagkuna: “Awan ti sabali a diosmo iti sangok”? (Exodo 20:3) Nalawag a saan!

“Igagayo ti Bagbagiyo kadagiti Didiosen”

Usigenyo ti sabali pay a pakaal-allilawan dagiti tattao maipapan ti panagdayaw. Insurat ni apostol Juan: “Annakko a dungdungnguen, igagayo ti bagbagiyo kadagiti didiosen.” (1 Juan 5:21) Agarup maysa a bilion a tattao ti nailista a kameng ti Kakristianuan, ket ak-akuenda nga agdaydayawda iti isu met laeng a Dios a nagdaydayawan ni Juan. Kaskasdi, ginasgasut a milion kadakuada agrukrukbabda kadagiti ladladawan dagiti “sasanto,” ni Jesus, ken ni birhen Maria.

Addada pay dadduma a nasiksikap a langa ti idolatria. Idi tawen 44 K.P., nagpalawag ni Ari Herodes Agrippa iti publiko, ket naayatan unay dagiti tattao nga indir-ida: “Timek ti maysa a dios, saan ket nga iti maysa a tao!” (Aramid 12:21, 22) Wen, inidoloda ni Herodes, a pinagbalinda a maysa a dios. Umas-asping a bambanag ti mapaspasamak ita. Kadagidi al-aldaw a ti Nazismo pumigpigsa ti pannakabalinna idiay Europa, ti saludar a “Heil Hitler!” ket kinapudnona pukkaw ti panagdayaw. Adu dagidi situtulok a makidangadang ken matay nga agpaay iti Führer a kasla kettay maysa a dios, ti manangisalakan ti nasion. Kaskasdi, kaaduan kadagidiay mangipapaay ti kasta a pammadayaw ket kamkameng dagiti simsimbaan ti Kakristianuan!

Sakbay ken kalpasan ni Hitler, dadduma a lider ti politika umas-asping nga intag-aydat’ bagbagida kas manangisalakan ket kinalikagumanda ti naipamaysa a debosion. Dagidiay a simmuko pinagbalinda a didiosen dagitoy a tattao, agpapan pay ania a pormal a relihion ti nakaikamengan dagiti “managdaydayaw” wenno uray no kunada nga ateistada. Ti dayaw nga aw-awaten dagiti karismatiko a bitbituen ti ay-ayam, dagiti bituen ti pelikula, ken dadduma pay a kumakanta manipud kadagiti paspasurotda umarngidat’ panagdayaw.

Panagdayaw ti Kuarta

Mainayon pay, panunotenyo dagiti kaipapanan ti sasao ni Jesus idi a kinunana: “Awan ti tao a makabalin nga agserbi iti dua nga appo; ta guraennanto ti maysa ket ayatennanto ti sabali, wenno sumurotto iti maysa ket umsienna ti sabali. Dikay mabalin ti agserbi iti Dios ken iti Kinabaknang.” (Mateo 6:24) Adda kadi am-ammoyo a kameng ti maysa a relihion ngem ti met kangrunaan nga interesna ti biag isut’ panagsapul ti kuarta? Asino, ngarud, ti pudno a pagserserbian dayta, ti Dios wenno kinabaknang? Mano a di mammati ti am-ammoyo a nakemmeg iti nabara a panagsapul ti kuarta? Talaga, managdaydayaw ti kuarta dagita, nalabit a naregregta pay ngem kadagiti adu a mammati.

Inlawlawag ni apostol Pablo ti umas-asping a prinsipio idi nagsurat: “Papatayenyo, ngarud, dagiti kamkamengyo nga adda iti rabaw ti daga nga isuda ti pannakikamalala, ti kinarugit, dagiti derrep, dagiti dakes a tarigagay, ken ti agum, isu a panagrukbab kadagiti didios.” (Colosas 3:5) No agumantayo un-unay ti maysa a banag nga iyibustay amin a pigsatayo a manggun-od iti dayta, a nalabit salungasingentay pay ti linteg iti panagaramid iti dayta, ngarud dayta a banag ket maysa nga idolo kadatayo, maysa a dios. (Efeso 5:5) Iti sabali pay a surat, nagsurat ni Pablo kadagiti managdakdakdes: “Ti diosda isu ti tianda.” (Filipos 3:19) No ti intero a panggeptay iti biag isut’ panangay-ayo ti bagbagitayo, a kasla busbussogentay laeng ti tiantayo, no kasta ti bagitayo ti mismo a diostayo. Mano ti ammoyo nga agdaydayaw iti daytoy a kita ti dios?

Wen, kas insurat ni apostol Pablo: “Aduda dagiti ‘didios’ ken adu dagiti ‘ap-appo.’” Ket iti adu a kaso, dagiti managdaydayawda ket arigda dagiti Samaritano idi ugma, nga agserserbi iti maysa a dios babaen iti sasaoda ken iti sabali babaen kadagiti ar-aramidda. Kinapudnona, nupay kasta, adda laeng maymaysa a Dios a maikari ti panagdayawtayo. Ammoyo kadi no siasino dayta? Mainayon pay, adda maymaysa a banag a mamagkaykaysa ti panagdaydayaw kadagiti amin a sabsabali a didiosen malaksid kenkuana. Ania ngay dayta? Makitatayo iti sumaganad nga artikulo?

[Dagiti Footnote]