Ti Umiso a Paset ti Panagdaydayaw ken Jehova iti Biagtayo
“Agmalmalem a bendituenkanto, ket idaydayawkonto ti naganmo agingga iti tiempo a di nakedngan, uray pay iti agnanayon.”—SALMO 145:2.
1. No maipanggep iti panagdaydayaw, aniat’ kalikaguman ni Jehova?
“SIAK ni Jehova a Diosmo ket maysa a Dios a mangikalikagum iti naipamaysa a debosion.” (Exodo 20:5) Nangngeg ni Moises dagita a sasao manipud ken Jehova, ket idi kamaudiananna inulitna dagitoy iti panagbitlana iti sanguanan ti nasion ti Israel. (Deuteronomio 5:9) Awan panagduadua ni Moises a namnamaen ni Jehova a Dios nga Isu laeng ti pagdaydayawan dagiti adipenna.
2, 3. (a) Aniat’ nangipabigbig kadagiti Israelita a ti napasamak iti asideg ti Bantay Sinai ket karkarna? (b) Ania dagiti saludsod nga intay usigen maipapan iti panagdaydayaw dagiti Israelita ken dagiti adipen ti Dios iti kaaldawantayo?
2 Bayat ti panagkampoda iti asideg ti Bantay Sinai, adda karkarna a naimatangan dagiti Israelita ken ti “nawadwad a bilang dagiti nadumaduma a tattao” a simmurot kadakuada a pimmanaw idiay Egipto. (Exodo 12:38) Naiduma daytoy iti panagdaydayaw kadagiti didiosen ti Egipto, a naibabain gapu iti sangapulo a saplit, wenno didigra. Bayat nga imparangarang ni Jehova ti kaaddana ken ni Moises, napasamak dagiti nakaam-amak ken nakaskasdaaw a banag: gurruod, kimat, ken makatitileng nga uni ti tangguyob a namagpigerger iti intero a kampo. Kalpasanna, nagparang ti apuy ken asuk bayat a nagkintayeg ti bantay. (Exodo 19:16-20; Hebreo 12:18-21) No adda asinoman nga Israelita nga agkasapulan iti kanayonan a pammaneknek a ti mapaspasamak ket naisangsangayan, dumtengto dayta iti mabiit. Iti saan a nabayag, simmalog ni Moises iti bantay kalpasan a naawatna ti maikadua a kopia dagiti linteg ti Dios. Sigun iti naipaltiing a salaysay, ‘nagraniag ti kudil ti rupa [ni Moises] ket nagbuteng [dagiti tattao] nga umasideg kenkuana.’ Pudno a maysa daydi a di malipatan, karkarna a kapadasan!—Exodo 34:30.
3 Nalawag ti paset ti panagdaydayaw ken Jehova iti dayta a naibilang a nasion ti Dios. Isu ti Manangisalakanda. Utangda ti biagda kenkuana. Isu met ti Mangmangted iti linteg kadakuada. Ngem impangrunada aya ti panagdaydayawda ken Jehova? Ket komusta met ngay dagiti adipen ti Dios kadagitoy nga aldaw? Aniat’ paset ti panagdaydayaw ken Jehova iti biagda?—Roma 15:4.
Ti Panagdaydayaw ti Israel ken Jehova
4. Kasanot’ pannakaurnos ti kampo ti Israel bayat ti panagalla-allada iti let-ang, ket ania ti adda iti tengnga ti kampo?
4 No matmatanyo manipud iti tangatang ti kampo ti Israel iti let-ang, ania ngata ti makitayo? Nakaad-adu, ngem naurnos, a naintar a tolda a paggigianan ti nalabit tallo a milion wenno nasursurok pay a tattao, a nabunggobunggoy iti saggatlo a tribu iti amianan, abagatan, daya, ken laud. No yas-asidegyo ti mangmatmat, madlawyo met dagiti sabali a grupo nga as-asideg iti tengnga ti kampo. Dagitoy uppat a babassit a grupo dagiti tolda ti paggigianan dagiti pamilia ti tribu ni Levi. Adda iti mismo a tengnga ti kampo, iti paset a nabengbengan, ti maysa a naisangsangayan a patakder. Isu daytoy ti “tolda a paguummongan,” wenno tabernakulo, a binangon dagiti “masirib-panagpuspusona” nga Israelita sigun iti plano nga inaramid ni Jehova.—Numeros 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Exodo 35:10.
5. Iti ania a panggep a nagserbi ti tabernakulo iti Israel?
5 Iti tunggal maysa kadagiti agarup 40 a lugar a nagkampuanda bayat ti panagalla-allada iti let-ang, nangipasdek ti Israel iti tabernakulo, ket isu dayta ti nakaipamaysaan ti panagkampoda. (Numeros, kapitulo 33) Maitutop la unay, iladawan ti Biblia ni Jehova kas makipagtataeng iti ilina iti mismo a tengnga ti kampoda. Ti dayagna pinunnona ti tabernakulo. (Exodo 29:43-46; 40:34; Numeros 5:3; 11:20; 16:3) Kastoy ti komento ti libro nga Our Living Bible: “Nakapatpateg daytoy mayakar-akar a nasantuan a pasdek, ta isu dayta ti sentro a paguummongan dagiti tribu maipaay iti narelihiusuan a panggep. Iti kasta, dayta ti namagkaykaysa kadakuada bayat ti napaut a tawtawen a panagalla-allada iti let-ang ken namagtutunos iti panagtignayda.” Maysa pay, nagserbi ti tabernakulo kas inaldaw a pammalagip a ti panagdaydayaw dagiti Israelita iti Namarsua kadakuada ti kapatgan iti biagda.
6, 7. Ania a pasdek a pagdaydayawan ti nangsukat iti tabernakulo, ket kasano a nagserbi dayta iti nasion ti Israel?
6 Idi addan dagiti Israelita iti Naikari a Daga, ti tabernakulo ti nagtultuloy a sentro a pagdaydayawan ti Israel. (Josue 18:1; 1 Samuel 1:3) Idi kamaudiananna, pinanggep ni Ari David ti mangbangon iti maysa a permanente a pasdek. Isu daytoy ti nagbalin a templo, a binangon idi ud-udina ni Solomon nga anakna. (2 Samuel 7:1-10) Iti pannakaisibbo daytoy, bimmaba ti maysa nga ulep a mangipasimudaag iti pananganamong ni Jehova iti dayta a patakder. “Nakaibangonak a sibaballigi iti maysa a balay a pagtaengam a sidadayag,” inkararag ni Solomon, “maysa a disso a pagnaedam iti tiempo a di nakedngan.” (1 Ar-ari 8:12, 13; 2 Cronicas 6:2) Ti kabangbangon a templo ti nagbalin idin a sentro a pagdaydayawan ti nasion.
7 Mamitlo iti makatawen a mapan dagiti amin a lallaki nga Israelita idiay Jerusalem tapno dar-ayanda dagiti naragsak a parambak iti templo kas panangbigbig iti pammendision ti Dios. Maikanatad la unay, naawagan dagitoy a panagtitipon iti “natudingan a pipiesta ni Jehova,” a naipamaysa ti atension iti panagdaydayaw iti Dios. (Levitico 23:2, 4) Dimmar-ay met dagiti napasnek a babbai agraman dagiti dadduma pay a kameng ti pamilia.—1 Samuel 1:3-7; Lucas 2:41-44.
8. Kasano a paneknekan ti Salmo 84:1-12 ti kinapateg ti panagdaydayaw ken Jehova?
8 Nakaim-imnas ti panangyebkas dagiti napaltiingan a salmista no kasano kapateg ti panagdaydayaw iti biagda. “Anian a nakaay-ayat ti naindaklan a tabernakulom, O Jehova dagiti buybuyot!” inkanta dagiti annak ni Core. Nalawag a saanda nga indaydayaw ti maysa laeng a pasdek. Ngem ketdi, indaydayawda ni Jehova a Dios, a kunkunada: “Ti pusok ken lasagko um-umkisda a sirarag-o iti Dios a sibibiag.” Pagragsakan unay dagiti Levita ti agserbi. “Naragsak dagidiay agtaeng iti balaymo!” kinunada. “Sidadayawdanto laeng kenka.” Kinapudnona, maikanta ti intero nga Israel: “Naragsak dagiti tattao a ti bilegda adda kenka, nga iti pusoda adda dagiti dalan. . . . Pumigsada la a pumigsa bayat ti pannagnada; agparang ti tunggal maysa kadakuada iti saklang ti Dios idiay Sion.” Nupay mabalin a nawatiwat ken makabannog ti panagdaliasat ti maysa nga Israelita nga agturong idiay Jerusalem, mapabaro ti pigsana apaman a makasangpet iti kabesera. Nalapunos ti pusona iti rag-o bayat nga itantan-okna ti pribilehiona nga agdaydayaw ken Jehova: “Ta ti maysa nga aldaw kadagiti paraanganmo nasaysayaat ngem sangaribu iti sabali a disso. Kaykayatko laengen ti agtakder iti ruangan ti balay ti Diosko ngem ti umalis-alis kadagiti tolda ti kinadakes. . . . O Jehova dagiti buybuyot, naragsak ti tao nga agtalek kenka.” Ipakita dagita a balikas nga impangruna dagidiay nga Israelita ti panagdaydayawda ken Jehova.—Salmo 84:1-12.
9. Aniat’ napasamak iti nasion ti Israel idi saanda nga intultuloy nga impangruna ti panagdaydayawda ken Jehova?
9 Nakalkaldaang, saan nga intultuloy ti Israel nga impangruna ti pudno a panagdaydayaw. Pinalubosanda ti debosion kadagiti ulbod a didiosen a mangpakapsut iti regtada ken Jehova. Gapuna, binaybay-an ida ni Jehova kadagiti kabusorda, nga impalubosna a makayawanda idiay Babilonia. Idi naisublida iti ilida kalpasan ti 70 a tawen, impaayan ni Jehova ti Israel kadagiti makaallukoy a pammaregta babaen kadagiti matalek a mammadtona a da Hageo, Zacarias, ken Malakias. Ginutugot ni Esdras a padi ken ni Gobernador Nehemias ti ili ti Dios tapno bangonenda manen ti templo ket irusatda manen ti pudno a panagdaydayaw sadiay. Ngem iti panaglabas dagiti siglo, liniwayan manen ti nasion ti pudno a panagdaydayaw.
Regta iti Pudno a Panagdaydayaw idi Umuna a Siglo
10, 11. Aniat’ paset ti panagdaydayaw ken Jehova iti biag dagiti matalek a tattao idi adda ni Jesus ditoy daga?
10 Iti naikeddeng a tiempo ni Jehova, nagparang ti Mesias. Mangnamnama idi dagiti matalek a tattao iti panangisalakan ni Jehova. (Lucas 2:25; 3:15) Nalawag ti panangiladawan ti salaysay ti Ebanghelio ni Lucas ken ni 84-años nga Ana kas maysa a balo “a saan a pulos limmanglangan idiay templo, a mangipapaay iti sagrado a panagserbi iti rabii ken aldaw buyogen dagiti panagayunar ken ar-araraw.”—Lucas 2:37.
11 “Ti taraonko,” kinuna ni Jesus, “isu ti panangaramidko iti pagayatan daydiay nangibaon kaniak ken panangturposko iti trabahona.” (Juan 4:34) Lagipenyo no kasanot’ panagtignay ni Jesus idi sinangona dagiti agsuksukát iti kuarta idiay templo. Binalintuagna dagiti lamisaanda, kasta met dagiti tugaw dagiti aglaklako iti kalapati. Insalaysay ni Marcos: “[Di] ipalubos [ni Jesus] nga adda asinoman a mangiserrek iti aruaten idiay templo, ngem intultuloyna ti mangisuro ket kunkunana: ‘Saan aya nga adda a naisurat, “Ti balayko maawaganto iti balay ti kararag a maipaay kadagiti isuamin a nasion”? Ngem pinagbalinyo a rukib dagiti mannanakaw.’” (Marcos 11:15-17) Wen, pinaritan pay ketdi ni Jesus ti asinoman nga adda awitna a manglinteg a lumasat iti paraangan ti templo a mapan iti sabali a paset ti siudad. Ti panagtigtignay ni Jesus pinatibkerna ti balakad nga impaayna sakbayna: “Itultuloyyo, ngarud, a sapulen nga umuna ti pagarian ken ti kinalintegna [ti Dios].” (Mateo 6:33) Nangibati ni Jesus kadatayo iti nagsayaat nga ulidan iti panangipaayna ken Jehova iti naipamaysa a debosion. Pudno nga inaramidna ti inkaskasabana.—1 Pedro 2:21.
12. Kasano nga impakita dagiti adalan ni Jesus nga inyun-unada ti panagdaydayaw ken Jehova?
12 Nangituyang met ni Jesus iti pagtuladan a suroten dagiti adalanna babaen ti wagas a panangtungpalna iti misionna a mangruk-at kadagiti mairurrurumen, ngem matalek, a Judio manipud iti panangpadagsen dagiti ulbod a narelihiusuan nga aramid. (Lucas 4:18) Kas panagtulnog iti bilin ni Jesus a mangaramid kadagiti adalan ken bautisaran ida, situtured nga inwaragawag dagiti nagkauna a Kristiano ti pagayatan ni Jehova mainaig iti napagungar nga Apoda. Naay-ayo unay ni Jehova iti panangyun-unada iti panagdaydayawda Kenkuana. Gapuna, simimilagro a rinuk-atan ti mismo nga anghel ti Dios da apostol Pedro ken Juan iti pagbaludan ket binilinna ida: “Inkayon, ket, inton nakatakderkayon idiay templo, itultuloyyo a sawen kadagiti tattao dagiti amin a sasao maipapan itoy a biag.” Napakired ti nakemda, nagtungpalda. Tunggal aldaw, agpadpada idiay templo ti Jerusalem ken kadagiti balbalay, “nagtultuloyda nga awan sardayna a mangisursuro ken mangidekdeklara iti naimbag a damag maipapan iti Kristo, a ni Jesus.”—Aramid 1:8; 4:29, 30; 5:20, 42; Mateo 28:19, 20.
13, 14. (a) Sipud idi tiempo dagiti nagkauna a Kristiano, aniat’ padpadasen ni Satanas nga aramiden kadagiti adipen ti Dios? (b) Aniat’ intultuloy nga inaramid dagiti matalek nga adipen ti Dios?
13 Bayat a bimmara ti ibubusor iti panangaskasabada, indalan ti Dios dagiti matalek nga adipenna a mangisurat iti naintiempuan a balakad. “Iyallatiwyo [ken ni Jehova] amin a pakaringgoranyo, agsipud ta isu maseknan kadakayo,” insurat ni Pedro di nagbayag kalpasan ti 60 K.P. “Agtalinaedkayo a sipupuot, managbantaykayo koma. Ti kabusoryo, ti Diablo, agsursursor a kasla leon a ngumerngernger, nga agsapsapul iti asinoman nga alun-onenna. Ngem agtakderkayo a bumusor kenkuana, natibker iti pammati, yantangay ammoyo a dagiti isu met laeng a bambanag a sagsagabaen maitungtungpalda iti intero a timpuyog dagiti kakabsatyo ditoy lubong.” Awan duadua a napabileg ti pakinakem dagiti nagkauna a Kristiano kadagidiay a sasao. Ammoda a kalpasan ti panagsagabada iti apagbiit, turposento ti Dios ti panagsanayda. (1 Pedro 5:7-10) Kadagidi maudi nga al-aldaw ti Judio a sistema ti bambanag, ad-adda nga imbayog dagiti pudno a Kristiano ti nakaay-ayat a panagdaydayaw ken Jehova.—Colosas 1:23.
14 Kas impadto ni apostol Pablo, napasamak ti apostasia, wenno panangtallikud iti pudno a panagdaydayaw. (Aramid 20:29, 30; 2 Tesalonica 2:3) Nawadwad ti pammaneknek iti daytoy kadagiti maudi a dekada ti umuna a siglo. (1 Juan 2:18, 19) Sibaballigi a nakaimula ni Satanas kadagiti sinsinan a Kristiano iti nagbabaetan dagiti pudno, isut’ gapuna a narigat idi nga ilasin dagitoy “dakes a ruot” manipud kadagiti kasla-trigo a Kristiano. Nupay kasta, iti panaglabas dagiti siglo, adda dagidiay nangipangruna iti panagdaydayawda iti Dios, uray pay no pakatayanda. Ngem kadagiti laeng maudi a dekada ti “naituding a pampanawen dagiti nasion” nga inurnong manen ti Dios dagiti adipenna tapno ibayogda ti pudno a panagdaydayaw.—Mateo 13:24-30, 36-43; Lucas 21:24.
Naibayog ti Panagdaydayaw ken Jehova iti Kaaldawantayo
15. Sipud idi 1919, kasano a matungtungpal dagiti padto ti Isaias 2:2-4 ken Mikias 4:1-4?
15 Idi 1919, pinabileg ni Jehova dagiti napulotan a natda a mangpaneknek a situtured iti intero a lubong, a nagbanag iti pannakaibayog ti panagdaydayaw iti pudno a Dios. Gapu iti panagdarison ti simboliko a “sabsabali a karnero” manipud 1935 agingga kadagitoy nga aldaw, umadu la nga umadu dagiti tattao a sumangsang-at iti “bantay ti balay ni Jehova” iti naespirituan a pamay-an. Bayat ti 1993 a tawen serbisio, 4,709,889 a Saksi ni Jehova ti nangidaydayaw kenkuana babaen ti panangawisda kadagiti dadduma a tumipon iti daytoy natan-ok a panagdaydayaw. Anian a naiduma daytoy iti nagbaba a kasasaad iti naespirituan dagiti kasla “turturod” a sekta ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion, nangruna ti Kakristianuan!—Juan 10:16; Isaias 2:2-4; Mikias 4:1-4.
16. Aniat’ rumbeng nga aramiden dagiti amin nga adipen ti Dios gapu iti adda a naipadto iti Isaias 2:10-22?
16 Matmatmatan dagiti pasurot ti ulbod a relihion dagiti simbaan ken katedralda ken uray dagiti kleroda kas “natan-ok,” nga ipapaayanda ida iti nararanga a titulo ken pammadayaw. Ngem imutektekanyo ti impadto ni Isaias: “Ti napalangguad a panagkitkita ti tao mapaemmanto, ket ti kinatangsit dagiti tattao maipababanto; ket ni Jehova laeng ti maitan-okto iti dayta nga aldaw.” Kaanonto a mapasamak daytoy? Bayat ti umad-adani a dakkel a rigat, inton “maikkat a maikisap dagiti awan serbina a didiosen.” Yantangay umas-asidegen dayta a nakaam-amak a tiempo, rumbeng a sukimaten a sipapasnek dagiti amin nga adipen ti Dios no aniat’ paset ti panagdaydayaw ken Jehova iti biagda.—Isaias 2:10-22.
17. Kasano nga ipakpakita dagiti adipen ni Jehova iti kaaldawantayo a ti panagdaydayaw ken Jehova ket isu ti kapatgan iti biagda?
17 Kas maysa a sangalubongan a panagkakabsat, agdindinamag dagiti Saksi ni Jehova gapu iti regtada a mangikaskasaba iti Pagarian. Ti panagdaydayawda ket saan a maysa laeng a kita ti relihion, a maal-alagad iti agarup maysa nga oras wenno nasursurok pay iti makalawas. Saan, isu dayta ti intero a wagas ti panagbiagda. (Salmo 145:2) Kinapudnona, idi napan a tawen, nasurok nga 620,000 a Saksi ti nakiraman iti Nakristianuan a ministerio iti amin a tiempo, ket nabalinanda daytoy babaen ti panangyurnosda kadagiti inaldaw nga aramidda. Awan duadua a saan a liwliwayan dagiti dadduma ti panagdaydayawda ken Jehova. Nalawag a maanninaw dayta agpadpada iti inaldaw a pannakisarsaritada ken iti panangaskasabada iti publiko, uray pay no sipipinget a mangmanggedda gapu kadagiti pagrebbenganda iti pamilia.
18, 19. Mangdakamatkayo kadagiti pagarigan ti pammaregta a nagun-odyo iti panagbasbasayo iti pakasaritaan ti biag dagiti Saksi.
18 Ipakita dagiti pakasaritaan ti biag dagiti Saksi a naipablaak iti Pagwanawanan dagiti pamay-an a panangyun-una ti nadumaduma a kakabsat a lallaki ken babbai iti panagdaydayaw ken Jehova iti biagda. Maysa nga ubing pay a kabsat a babai a nangidedikar iti biagna ken Jehova idi agtawen iti innem ti nangikeddeng iti kinamisionera kas kalatna. Dakayo nga agtutubo a kakabsat a lallaki ken babbai, ania a kalat ti mabalinyo a pilien a makatulong kadakayo a mangipangruna iti panagdaydayaw ken Jehova iti biagyo?—Kitaenyo ti artikulo a “Panangsurot iti Kalat a Naituyang idi Agtawen ti Innem,” iti Pagwanawanan a Marso 1, 1992, pinanid 26-30.
19 Nangipaay ti maysa a balo a natataengan a kabsat a babai iti maysa pay a nasayaat nga ulidan iti panangikabil iti panagdaydayaw ken Jehova iti umiso a lugarna. Dakkel a pammaregta ti nagun-odna kadagidiay tinulonganna a makasursuro iti kinapudno. Isuda ti “pamiliana.” (Marcos 3:31-35) No addakayo iti umasping a kasasaad, awatenyo met laeng kadi ti pannaranay ken tulong dagiti ub-ubing a kakabsat iti kongregasion? (Pangngaasiyo ta usigenyo no kasano nga inyebkas ni Kabsat Winifred Remmie ti kaririknana iti “Nangipangagak iti Panawen ti Panagani,” a naipablaak iti Pagwanawanan a Hulio 1, 1992, pinanid 21-3.) Dakayo nga amin-tiempo nga ad-adipen, paneknekanyo a ti panagdaydayaw ken Jehova ti kapatgan iti biagyo babaen ti sipapakumbaba a panagserbiyo iti sadinoman a pakaitudinganyo, a situtulok nga agpasakupkayo iti teokratiko a panangidalan. (Pangngaasiyo ta usigenyo ti ulidan ni Kabsat Roy Ryan, kas naisalaysay iti artikulo nga “Idedekket iti Organisasion ti Dios,” iti Pagwanawanan a Disiembre 1, 1991, pinanid 24-7.) Laglagipenyo a no yun-unatay ti panagdaydayaw ken Jehova, mainanamatay nga aywanannatayo. Di rumbeng a maringgorantay no sadinot’ pangalaantay kadagiti kasapulantayo iti biag. Naipakita daytoy iti kapadasan da Kabsat Olive ken Sonia Springate.—Kitaenyo ti artikulo a “Binirukmi nga Umuna ti Pagarian,” iti Pagwanawanan a Pebrero 1, 1994, pinanid 20-5.
20. Ania dagiti maikanatad a saludsod a rumbeng nga isaludsodtay ita iti bagbagitayo?
20 Gapuna, saan kadi a rumbeng nga isaludsodtay iti bagbagitayo dagiti sumagmamano a makasukisok a saludsod? Aniat’ paset ti panagdaydayaw ken Jehova iti biagko? Tungtungpalek kadi ti dedikasionko a mangaramid iti pagayatan ti Dios iti amin a kabaelak? Aniada a benneg iti biagko ti mabalin a parang-ayek? Ti napasnek a panangusig iti sumaganad nga artikulo ikkannatay ti gundaway a mangutob no kasanotay nga usaren dagiti sanikuatayo a mayannurot iti pinilitayo a yun-una iti biag—ti panagdaydayaw ken Soberano nga Apo Jehova, ti naayat nga Amatayo.—Eclesiastes 12:13; 2 Corinto 13:5.
Kas Panangrepaso
◻ No maipanggep iti panagdaydayaw, aniat’ kalikaguman ni Jehova?
◻ Nagserbi ti tabernakulo a pammalagip iti ania?
◻ Idi umuna a siglo K.P., siasino dagiti naisangsangayan nga ulidan ti kinaregta iti pudno a panagdaydayaw, ken kasano?
◻ Sipud idi 1919, kasano a naibayog ti panagdaydayaw ken Jehova?