Maysa a Naayat nga Awis Kadagiti Nabannog

“Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken nadagsenan, ket pagin-awaenkayto.”​—MATEO 11:28.

1. Aniat’ nakita ni Jesus idiay Galilea iti maikatlo a panangasabana?

DANDANIN mangrugi ti tawen 32 K.P., idi mangaskasaba ni Jesus iti distrito ti Galilea iti maikatlo a panagbaniagana. Sinursorna dagiti siudad ken purpurok, “a nangisursuro kadagiti sinagogada ken nangikaskasaba iti naimbag a damag ti pagarian ken nangag-agas iti tunggal kita ti sagubanit ken tunggal kita ti an-annayen.” Bayat nga inaramidna daytoy, nakitana dagiti bunggoy, ket “simnek ti asina kadakuada, agsipud ta nalalatan ken naiwarawarada a kasla karkarnero nga awanan pastor.”​—Mateo 9:35, 36.

2. Kasanot’ panangtulong ni Jesus kadagiti tattao?

² Nupay kasta, saan laeng a basta naasian ni Jesus kadagiti bunggoy. Kalpasan ti panangbilinna kadagiti adalanna nga agkararag “iti Apo ti panagani,” ni Jehova a Dios, imbaonna ida a tumulong kadagiti tattao. (Mateo 9:38; 10:1) Kalpasanna, intedna kadagiti tattao ti personal a pammasigurona iti pananggun-od iti pudpudno a bang-ar ken liwliwa. Impaayna kadakuada daytoy makaparagsak nga awis: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken nadagsenan, ket pagin-awaenkayto. Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kaririknak ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti bang-ar a maipaay kadagiti kararuayo.”​—Mateo 11:28, 29.

3. Apay a makaguyugoy met itatta ti awis ni Jesus?

³ Agbibiagtay ita iti tiempo nga adut’ agrigrigat ken madagdagsenan unay. (Roma 8:22; 2 Timoteo 3:1) Kadagiti dadduma, ti laengen panagsapul iti pagbiag ibusenna ti adu unay a panawen ken pigsada isu a bassiten ti nabati nga agpaay iti pamiliada, gagayyemda, wenno aniaman. Adut’ madagdagsenan gapu iti nakaro a sakit, pakarigatan, leddaang, ken dadduma pay a pisikal ken emosional a parikut. Gapu ta marigatanda, ikagumaan ti dadduma ti sumapul iti bang-ar babaen ti panangigamerda iti bagida iti panagbirok iti ragragsak, pannangan, panaginum, uray pay panagabuso iti droga. Siempre, daytoy ti ad-adda a mangpakaro iti kasasaadda, a mangyeg kadakuada iti ad-adu a parikut ken pakarigatan. (Roma 8:6) Nabatad a ti naayat nga awis ni Jesus ket makaay-ayo ita a kas met laeng idi.

4. Aniada a salsaludsod ti rumbeng nga usigentayo tapno magunggonaan iti naayat nga awis ni Jesus?

⁴ Nupay kasta, aniat’ napasaran idi dagiti tattao idi kaaldawan ni Jesus, a makagapu a kasda la ‘nalalatan ken naiwarawara,’ a nakatignayan ni Jesus a maasian kadakuada? Aniada dagiti dadagsen ken awit a kasapulan nga imetenda, ket kasano a makatulong kadakuada ti awis ni Jesus? Mabalin a makatulong unay kadatayo dagiti sungbat kadagitoy a saludsod iti pannakagunggona manipud iti naayat nga awis ni Jesus kadagiti nabannog.

Dagidiay “Mabambannogan ken Nadagsenan”

5. Apay a maikanatad a ni apostol Mateo ti nangisalaysay iti daytoy a pasamak iti ministerio ni Jesus?

⁵ Makapainteres ta ni laeng Mateo ti nangipakaammo iti daytoy a pasamak iti ministerio ni Jesus. Yantangay dati nga agsingsingir iti buis, ammo unay ni Mateo, a pagaammo met idi kas Levi, ti maysa a nangnangruna a dadagsen nga aw-awiten idi dagiti tattao. (Mateo 9:9; Marcos 2:14) Kuna ti libro a Daily Life in the Time of Jesus: “Dagiti buis a kasapulan a bayadan [dagiti Judio], kuarta man ken dadduma pay a bambanag wenno serbisio ket nadagsen unay, ken ad-adda pay a makapadagsen dagitoy agsipud ta adda dua a kita ti buis nga aggiddan a bayadanda, buis ti umili ken narelihiosuan a buis, ket agpadada a nadagsen.”

6. (a) Ania ti sistema ti panagbuis a naaramat idi tiempo ni Jesus? (b) Apay a dakes ti pakasarsaritaan dagiti agsingsingir iti buis? (c) Aniat’ nakita ni Pablo a kasapulan a pangpalagipanna kadagiti padana a Kristiano?

⁶ Ti nangnangruna a nangpadagsen amin iti daytoy isut’ sistema ti panagbuis iti dayta a tiempo. Impabiang dagiti Romano nga opisial ti kalintegan nga agsingir iti buis kadagiti probinsia kadagidiay makaited iti kangatuan a gatad. Dagitoy, nangtangdanda met iti tattao kadagiti lokal a komunidad a mangaywan iti aktual a panagsingir iti buis. Patien ti tunggal maysa iti daytoy nagrurutap a sistema [ti panagsingir] a nainkalintegan a mangnayonda iti bukodda a komision, wenno mangalada iti bingayda. Kas pagarigan, insalaysay ni Lucas nga adda “maysa a lalaki a napanaganan Zaqueo; ket isu maysa idi a panguluen nga agsingsingir iti buis, ken nabaknang.” (Lucas 19:2) Ti “panguluen nga agsingsingir iti buis” a ni Zaqueo ken dagidiay adda iti babaen ti panangaywanna agparang a bimmaknangda iti panangparigat kadagiti tattao. Ti panangabuso ken panagkunniber a pinataud ti kasta a sistema isut’ makagapu iti panangidasig dagiti tattao kadagiti agsingsingir iti buis kadagiti managbasol ken balangkantis, ket nalabit kasta a talaga ti kaaduan kadakuada. (Mateo 9:10; 21:31, 32; Marcos 2:15; Lucas 7:34) Yantangay narikna dagiti tattao a madagdagsenanda unayen, di pakasdaawan a nakita ni apostol Pablo a kasapulan a palagipanna dagiti padana a Kristiano a saanda koma a marurod iti sidong ti Romano a sangol no di ket ‘ipaayda kadagiti isuamin dagiti karbenganda, kenkuana a mangkalikagum iti buis, ti buis; kenkuana a mangkalikagum iti impuesto, ti impuesto.’​—Roma 13:7a; idiligyo ti Lucas 23:2.

7. Kasano a dagiti linteg ti Roma iti panangdusa ninayonanna ti awit dagiti tattao?

⁷ Pinalagipan met ni Pablo dagiti Kristiano nga ipaayda “kenkuana a mangkalikagum iti panagbuteng, ti kasta a panagbuteng; kenkuana a mangkalikagum iti dayaw, ti kasta a dayaw.” (Roma 13:7b) Nagdindinamag dagiti Romano gapu iti kinadamsak ken kinainget dagiti lintegda iti panangdusa. Masansan a maaramat ti panangsaplit, panangbaut, nadamsak a pannakaibalud, ken panangpapatay tapno mapagtulnogda dagiti tattao. (Lucas 23:32, 33; Aramid 22:24, 25) Naikkan uray dagiti panguluen a Judio iti autoridad a mangipaay iti kasta a pannusa no makitada a maikanatad. (Mateo 10:17; Aramid 5:40) Pudno a mangirurumen unay ti kasta a sistema, no saan man nga agdadata a panangilupit, iti asinoman nga agbibiag iti sidong dayta.

8. Kasano a pinadagsenan dagiti relihioso a pangulo dagiti tattao?

⁸ Nupay kasta, nadagdagsen pay ngem kadagiti buis ken paglintegan dagiti Romano ti awit nga impabaklay dagiti narelihiosuan a pangulo kadagiti gagangay a tattao kadagidi a tiempo. Kinapudnona, agparang a daytoy ti kangrunaan a pakaseknan ni Jesus idi inladawanna dagiti tattao a kas “mabambannogan ken nadagsenan.” Kinuna ni Jesus nga imbes nga ipaayanda dagiti mairurrurumen a tattao iti namnama ken bang-ar, dagiti narelihiosuan a pangulo “mangreppetda kadagiti nadagsen nga awit ket ipabaklayda ida kadagiti abaga dagiti tattao, ngem isuda a mismo saanda a situtulok a garawen ida babaen iti ramayda.” (Mateo 23:4; Lucas 11:46) Nabatad ti panangiladawan dagiti Ebanghelio kadagiti narelihiosuan a pangulo​—kangrunaanna dagiti eskriba ken Fariseo​—kas natangsit, naulpit, ken managinsisingpet a bunggoy. Linalaisda dagiti gagangay a tattao kas awan ammoda ken narugit, ken inum-umsida dagiti ganggannaet iti tengngada. Kuna ti maysa a komentario maipapan iti kababalinda: “Ti maysa a tao a mangipaawit iti adu unay iti kabalio ket makabasol itan iti linteg. Komusta ngay ti maysa a tao a nangipaawit iti 613 a bilbilin kadagiti ‘gagangay a tattao’ nga awanan narelihiosuan a pannakasanay; ket kalpasanna, kondenarenna ida kas nakadakdakes, a dina man la tinulongan ida?” Siempre, ti pudpudno a dadagsen ket, saan a ti Linteg Mosaiko, no di ket ti nakaad-adu a tradision a naipaalagad kadagiti tattao.

Ti Pudpudno a Makagapu iti Pakarigatan

9. Kasano a naigidiat dagiti kasasaad ti tattao idi tiempo ni Jesus no idilig idi kaaldawan ni Ari Solomon?

⁹ No dadduma nadagsen ti makiddaw a kuarta kadagiti tattao, isu nga adu ti napanglaw. Kasapulan a bayadan dagiti Israelita ti nainkalintegan a buis nga intuyang ti Linteg Mosaiko. Sa bayat ti panagturay ni Solomon, timmulong dagiti tattao kadagiti nakanginngina a proyekto ti nasion kas iti panangibangon iti templo ken dadduma pay a patakder. (1 Ar-ari 7:1-8; 9:17-19) Kaskasdi, kuna ti Biblia kadatayo a dagiti tattao idi ket “mangmanganda ken agiinumda ken agragragsakda. . . . Ket ti Juda ken ti Israel agnaedda a sitatalged, ti tunggal maysa iti sirok ti ubasna ken iti sirok ti higosna manipud Dan agingga iti Beer-seba, kadagiti amin nga aldaw ni Solomon.” (1 Ar-ari 4:20, 25) Aniat’ makagapu iti nagdumaanda?

10. Aniat’ makagapu iti kasasaad ti Israel idi umuna a siglo?

¹⁰ No la ket agtalinaed a napinget ti nasion iti pudno a panagdaydayaw, tagiragsakenda ti anamong ni Jehova ken paraburanna ida iti kinatalged ken kinarang-ay iti laksid ti nadagsen a paggastuan ti nasion. Nupay kasta, namakdaar ni Jehova a no “sumiasi[da] iti isusurot [kenkuana] ken di[da] tungpalen dagiti bilbilin[na],” sagabaendanto dagiti nakaro a kasupadi daytoy. Kinapudnona, “ti Israel agbalinto a maysa a proverbio ken maysa a barengbareng a balikas kadagiti amin a tattao.” (1 Ar-ari 9:6, 7) Apagpag-isu a kastat’ nagtungpalan dagiti bambanag. Naipasidong ti Israel iti ganggannaet a turay, ket ti dati a nadayag a pagarian naipababan a nagbalin laengen a sakup dagiti ganggannaet nga imperio. Anian a nagdakes ti imbunga ti panangliway kadagiti naespirituan nga annongenda!

11. Apay a narikna ni Jesus a dagiti tattao ket “nalalatan ken naiwarawarada a kasla karkarnero nga awanan pastor”?

¹¹ Daytoy ti tumulong kadatayo a mangtarus no apay a narikna ni Jesus a dagiti tattao a nakitana ket “nalalatan ken naiwarawarada.” Dagitoy ket Israelita, a tattao ni Jehova, a kas maysa nga ili ikagkagumaanda ti agbiag maitunos kadagiti linteg ti Dios ken agdaydayaw iti makaay-ayo a pamay-an. Nupay kasta, ginundawayan ken inrurumenda ida saan laeng a dagiti politikal ken komersial a pannakabalin no di pay ket dagiti apostata a narelihiosuan a papanguloda a mismo. ‘Kasda la karkarnero nga awanan pastor’ gapu ta awan mangaywan wenno mangikanawa kadakuada. Kasapulanda ti tulong tapno mapagballigianda dagiti nakasasaem a kinapudno. Anian a naintiempuan ti naayat ken naalumamay nga awis ni Jesus!

Ti Awis ni Jesus Itatta

12. Ania dagiti pakarigatan a mapaspasaran dagiti adipen ti Dios ken dadduma a napasnek a tattao itatta?

¹² Umasping dagiti kasasaad itatta iti adu a pamay-an. Dagiti napasnek a tattao a mangikagkagumaan nga agbalin a mapagtalkan kadagiti negosioda narigat a maibturanda dagiti pakarigatan ken panangpilit ti dakes a sistema dagiti bambanag. Uray dagidiay nangidedikar iti biagda ken Jehova mabalin met a maapektaranda kadagiti dakes nga impluensia. Ipakita dagiti report a marigrigatan unay ti dadduma kadagiti adipen ni Jehova a mangitungpal iti amin nga annongenda, nupay kayatda nga aramiden dayta. Mariknada a madagdagsenan, nabannog, napaksuyanda. Marikna pay ti dadduma a mabalin a makapabang-ar no iwaksida dagiti amin a bambanag ken didan agparparang iti publiko tapno nasimbeng ti pampanunotda. Nariknayo kadin dayta? Adda kadi am-ammoyo a nadekket kadakayo a kastat’ kasasaadna? Wen, ti makaparagsak nga awis ni Jesus ket dakkel ti kaipapananna kadatayo itatta.

13. Apay a makasiguradotayo a matulongannatay ni Jesus a mangsapul iti liwliwa ken bang-ar?

¹³ Sakbay nga impaay ni Jesus ti naayat nga awisna, kinunana: “Amin a bambanag naiyawaten kaniak ni Amak, ket awan ti makaam-ammo a naan-anay iti Anak no di ti Ama, awan met ti asinoman a makaam-ammo a naan-anay iti Ama no di ti Anak ken ti asinoman a kayat a pangipalgakan kenkuana ti Anak.” (Mateo 11:27) Gapu iti daytoy nasinged a relasion iti nagbaetan da Jesus ken ti Amana, naipanamnama kadatayo a babaen ti panangawat iti awis ni Jesus ken panagbalin nga ad-adalanna, mabalintay ti maaddaan iti nadekket, personal a relasion ken ni Jehova, “ti Dios ti amin a liwliwa.” (2 Corinto 1:3; idiligyo ti Juan 14:6.) Mainayon pay, yantangay ‘amin a bambanag naiyawaten kenkuana,’ ni laeng Jesu-Kristo ti addaan iti bileg ken autoridad a mangpalag-an kadagiti awittayo. Aniada dagitoy? Dagidiay impabaklay dagiti nadangkes a napolitikaan, nakomersialan, ken narelihiosuan a sistema, kasta met dagiti dagensentayo gapu iti basol ken kinaimperpekto a natawidtayo. Anian a makaparegta ken makaliwliwa a kapanunotan manipud pay laeng iti pangrugian!

14. Iti ania a pakabannogan a makaipaay ni Jesus iti bang-ar?

¹⁴ Intuloy a kinuna ni Jesus: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken nadagsenan, ket pagin-awaenkayto.” (Mateo 11:28) Nalawag a saan a supsupiaten ni Jesus ti nadagsen a trabaho, ta masansan a binalakadanna dagiti adalanna nga igaedda nga aramiden ti trabahoda. (Lucas 13:24) Ngem ti “mabambannogan” (“agtartrabaho,” Kingdom Interlinear) ipasimudaagnat’ napaut ken makapaksuy a trabaho, a masansan nga awan makagunggona a pagbanaganna. Ket ti “nadagsenan” ipasimudaagna ti kapanunotan a madagsenan iti nalablabes ngem iti gagangay a kabaelan. Ti naggidiatanna mabalin a mayasping iti maysa a tao nga agkalkali iti nalmeng a gameng ken ti maysa nga agkalkali kadagiti kanal iti pagtartrabahuan dagiti balud. Agpadada nga agtartrabaho iti nadagsen. Iti maysa, sigagagar nga ar-aramidenna ti trabaho, ngem iti sabali, maysa daytoy nga awan patinggana ken makapasikor a trabaho. Ti naggidiatanda isut’ panggep ti trabaho wenno ti kinaawan panggep daytoy.

15. (a) Ania a saludsod ti rumbeng nga iyimtuodtay iti bagbagitayo no mariknatay a nadagsen nga awit ti ibakbaklaytayo? (b) Aniat’ maikuna maipapan iti makagapu kadagiti pakadagsenantayo?

¹⁵ Mariknayo kadi a ‘mabambannogan ken madagdagsenankayo,’ nga adu unay ti makalikaguman a panawen ken pigsayo? Kasla nadagsen unay kadi kadakayo dagiti awit a bakbaklayenyo? No kasta, mabalin a makatulong no isaludsodyo iti bagiyo, ‘Aniat’ pagbambannogak? Ania a kita ti awit ti bakbaklayek?’ Iti daytoy a banag, kinuna ti maysa a komentarista iti Biblia nasurok a 80 a tawenen ti napalabas: “No usigentay dagiti pakadagsenan iti biag, mapaglasin daytoy iti dua a kita; mabalin nga awagantay dagitoy kas ti imbaklaytay a mismo ken ti di maliklikan: dagidiay inaramidtayo, ken dagidiay saantay nga inaramid a mismo.” Kinunana pay: “Kalpasan ti nainget a panangusig iti bagbagitayo, mabalin a maklaat ti adu kadatayo a makatakkuat a datay a mismo ti nangipabaklay iti ad-adu nga awittayo.”

16. Ania dagiti awit a mabalin a di nainsiriban nga ipabaklaytay iti bagbagitayo?

¹⁶ Aniada ti sumagmamano a dadagsen a mabalin a gapuanantay met laeng? Agbibiagtay ita iti maysa a materialistiko, managayat iti ragragsak, ken imoral a lubong. (2 Timoteo 3:1-5) Kanayon a maipilpilit uray kadagiti dedikado a Kristiano a makitunosda iti panagkawkawes ken estilo ti panagbiag ti lubong. Nagsurat ni apostol Juan maipapan iti “derrep ti lasag ken ti derrep dagiti mata ken ti panangiparammag iti panagbiag ti maysa.” (1 Juan 2:16) Nabileg dagitoy nga impluensia a mabalin a nalaka a mangapektar kadatayo. Dagiti dadduma situtulokda a lumumlom iti utang tapno ad-adda pay a matagiragsakda dagiti nailubongan a paglinglingayan wenno tapno mataginayonda ti kasta a panagbiag. Kalpasanna, makitada a kasapulan a mangbusbosda iti adu unay a panawen iti trabaho, wenno umawatda iti adu a trabaho, tapno makabirokda iti pagbayad kadagiti utangda.

17. Ania a kasasaad ti mabalin a narigrigat pay nga ibaklay ti awit, ket kasano a maipamuspusan daytoy?

¹⁷ Nupay mabalin nga ikalintegan ti maysa a tao a saan met a dakes ti maaddaan iti sumagmamano a banag nga adda iti sabsabali wenno mangaramid iti ar-aramidenda, napateg a tingitingenna di la ket ta naynayonanna ti awitna kadagiti saan a nasken. (1 Corinto 10:23) Yantangay limitado laeng ti maawit ti tao, adda banag a masapul a maikkat tapno makaibaklay iti sabali pay nga awit. Masansan a dagiti napateg a banag agpaay iti naespirituan a pagimbagantayo​—personal a panagadal iti Biblia, itatabuno kadagiti gimong, ken ti ministerio iti tay-ak​—ti umun-una a maikkat. Agbanag daytoy iti pannakapukaw ti naespirituan a pigsa, ket daytoy ti ad-adda pay a mangparigat iti panangibaklay iti awit. Namakdaar ni Jesu-Kristo maibusor iti kasta a peggad idi kinunana: “Asikasuenyo ti bagbagiyo tapno dagiti pusoyo dida pulos madagsenan iti nalabes a pampannangan ken nakaro a panagin-inum ken kadagiti pakaringgoran iti biag, ket giddato a dayta nga aldaw kellaat nga umay kadakayo a kas maysa a silo.” (Lucas 21:34, 35; Hebreo 12:1) Narigat nga ilasin ken liklikan ti maysa a silo no madagdagsenan ken nabannogan ti maysa.

Gin-awa ken Bang-ar

18. Aniat’ intukon ni Jesus kadagidiay umadani kenkuana?

¹⁸ Gapuna, siaayat nga intukon ni Jesus ti pamuspusan: “Umaykayo kaniak, . . . ket pagin-awaenkayto.” (Mateo 11:28) Dagiti sasao ditoy a ‘gin-awa’ ken “bang-ar” iti Mt 11 bersikulo 29 nagtaudda iti Griego a sasao a maitunos iti sao nga inaramat ti patarus a Septuagint iti panangipatarusna iti Hebreo a sao para iti “sabbath” wenno “panangsalimetmet iti sabbath.” (Exodo 16:23) Gapuna, saan nga inkari ni Jesus nga awanen ti trabaho dagidiay umay kenkuana, no di ket inkarina a pagin-awaenna ida tapno sisasaganada iti trabaho a masapul nga aramidenda maitunos iti panggep ti Dios.

19. Kasano a ‘makaumay [ti maysa] ken Jesus’?

¹⁹ Kasano ngarud a ‘makaumay [ti maysa] ken Jesus’? Kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “No ti asinoman kayatna ti sumurot kaniak, paglikudanna koma ti bagina ket ibaklayna ti kayona a pagtutuokan ket agtultuloy a surotennak.” (Mateo 16:24) No kasta, ti iyaadani ken Jesus ipasimudaagna ti panagpasakup iti pagayatan ti Dios ken ni Kristo, panangawat iti maysa a responsabilidad, nga agtultuloy nga aramiden dayta. Amin kadi daytoy makapadagsen unay? Adu unay kadi ti makalikaguman? Usigentay ti kinuna ni Jesus kalpasan nga impaayna ti naayat nga awis kadagiti nabannog.

Malagipyo Kadi?

◻ Kadagiti ania a pamay-an a napadagsenan dagiti tattao idi kaaldawan ni Jesus?

◻ Ania idi ti pudno a makagapu iti panagrigat dagiti tattao?

◻ Kasanot’ rumbeng a panangsukimattay iti bagitayo no mariknatayo a madagsenantay unay?

◻ Ania nga awit ti mabalin a di nainsiriban nga ipabaklaytay iti bagitayo?

◻ Kasanotay a magun-od ti bang-ar nga inkari ni Jesus?

[Ladawan iti panid 15]

Ania ti sumagmamano nga awit a mabalin nga ipabaklaytay a mismo iti bagitayo?

[Picture Credit Line iti panid 15]

Manipud iti Bahamas Ministry of Tourism