BAUTISMO

Ti Griego a baʹpti·sma tumukoy iti pamay-an a pannakaitaneb, agraman ti pannakaipalned ken pannakailung-aw; naadaw iti berbo a baʹpto, a kaipapananna ti “isawsaw.” (Jn 13:26) Iti Biblia, ti “bautisaran” kapadpadana ti “itaneb.” Kas panangyilustrar iti daytoy, ti The Holy Bible, An Improved Edition, ipatarusna ti Roma 6:3, 4 kas iti sumaganad: “Wenno, saanyo aya nga ammo, a datayo amin a nabautisaran (naitaneb) ken Kristo Jesus nabautisarantayo (naitanebtayo) iti ipapatayna? Naitabontayo ngarud a naikanunong kenkuana babaen ti pannakabautisartayo (pannakaitanebtayo) iti ipapatayna.” (Kitaenyo met ti Ro; ED.) Aramaten ti Griego a Septuagint ti maysa a porma ti isu met laeng a sao maipaay iti “isawsaw” iti Exodo 12:22 ken Levitico 4:6. (Kitaenyo dagiti Rbi8 ftn.) No ti maysa maitaneb iti danum, temporario a “maitabon” a di makita ket kalpasanna mayaon.

Usigentayo ti uppat a nagduduma nga aspeto ti bautismo, agraman nainaig a salsaludsod: (1) pammautisar ni Juan, (2) pannakabautisar ni Jesus ken dagiti pasurotna iti danum, (3) pannakabautisar ken Kristo Jesus ken iti ipapatayna, (4) pannakabautisar iti apuy.

Pammautisar ni Juan. Ti kaunaan a tao nga inautorisaran ti Dios a mangaramid iti panangbautisar iti danum isu ni Juan nga anak da Zacarias ken Elisabet. (Lu 1:5-7, 57) Ti mismo a kinapudno nga isu pagaammo kas “Juan a Mammautisar” wenno “manangbautisar” (Mt 3:1; Mr 1:4) ipamatmatna a ti bautismo wenno pannakaitaneb iti danum naammuan dagiti tattao nangnangruna babaen ken Juan, ket paneknekan ti Kasuratan a ti ministerio ken pammautisarna nagtaudda iti Dios; saanda a namunganay ken Juan. Ti ar-aramidna impadto ni anghel Gabriel kas manipud iti Dios (Lu 1:13-17), ket impadto ni Zacarias babaen iti nasantuan nga espiritu a ni Juan agbalin a mammadto ti Kangatuan tapno isaganana dagiti dalan ni Jehova. (Lu 1:68-79) Pinatalgedan ni Jesus a ti ministerio ken pammautisar ni Juan ket manipud iti Dios. (Lu 7:26-28) Ilanad ni adalan a Lucas a ti “deklarasion ti Dios dimteng ken Juan nga anak ni Zacarias idiay let-ang. Gapuna isu napan . . . a mangikaskasaba iti bautismo.” (Lu 3:2, 3) Kunaen ni apostol Juan maipapan kenkuana: “Dimteng ti maysa a lalaki a naibaon kas pannakabagi ti Dios: ti naganna ket Juan.”​—Jn 1:6.

Ti ad-adda pay a pannakaawat iti kaipapanan ti pammautisar ni Juan magun-odan babaen ti panamagdidilig iti nadumaduma a pannakaipatarus ti Lucas 3:3. Ni Juan napan “a mangikaskasaba iti bautismo kas simbolo ti panagbabawi maipaay iti pannakapakawan dagiti basol” (NW); “bautismo a naibatay iti panagbabawi” (CB); “bautismo a babaen iti dayta nagbabawi ti tattao, tapno mapakawan dagiti basolda” (Kx); “bautismo kas tanda ti panagbabawi maipaay iti pannakapakawan dagiti basol” (NE); “Agbaw-ingkayo manipud iti basbasolyo ket mabautisarankayo, ket ti Dios pakawanennanto dagiti basolyo” (TEV). Ibatad dagitoy a patarus a saan a ti bautismo ti nangugas iti basbasolda, no di ket ti panagbabawi ken panangbalbaliwda iti daldalanda, ket ti bautismo nagpaay kas simbolo daytoy.

No kasta, ti bautismo nga inaramid ni Juan saan a naisangsangayan a pannakadalus manipud iti Dios babaen ken adipenna a Juan, no di ket publiko a parangarang ken simbolo ti panagbabawi ti indibidual gapu kadagiti basolna a maikaniwas iti Linteg, a mangiturong idi kadakuada ken Kristo. (Ga 3:24) Ngarud nangisagana ni Juan iti ili a ‘makakita iti usaren ti Dios a pangisalakan.’ (Lu 3:6) Ti trabahona nagserbi a “mangisagana maipaay ken Jehova iti ili a sisasagana.” (Lu 1:16, 17) Impadto da Isaias ken Malakias ti kasta a trabaho.​—Isa 40:3-5; Mal 4:5, 6.

Padpadasen ti sumagmamano nga eskolar nga itarusan a dagiti kadaanan a seremonia ti pananggugor iti sidong ti Linteg (Ex 29:4; Le 8:6; 14:8, 31, 32; Heb 9:10, Rbi8 ftn) wenno dagiti indibidual a tignay (Ge 35:2; Ex 19:10) ket panangpasungad iti pammautisar ni Juan ken iti Nakristianuan a bautismo. Ngem dagitoy a pagarigan awan pakainaiganda iti pudpudno a kaipapanan ti bautismo. Dagita ket panagbuggo maipaay iti seremonial a kinadalus. Maymaysa laeng a pagarigan ti gistay pumadpada iti naan-anay a panangirarem iti bagi iti uneg ti danum. Daytoy ket iti kaso ni Naaman nga agkukutel, ket namimpito a daras a naaramid ti panagpalnedna iti danum. (2Ar 5:14) Saan a nangyeg kenkuana dayta iti aniaman a naisangsangayan a pannakirelasion iti Dios, no di ket nangagas laeng kenkuana iti kukutelna. Maysa pay, sigun iti Kasuratan, makugit idi dagiti proselita, saan a mabautisaran. Kasapulan idi a makugit ti maysa a tao tapno mabalinna ti makiraman iti Paskua wenno makipaset iti panagdaydayaw iti santuario.​—Ex 12:43-49.

Awan ti aniaman a pakaibatayan ti panangipetteng ti sumagmamano a ti pammautisar ni Juan nalabit natulad manipud iti Judio a sekta dagiti Essene wenno manipud kadagiti Fariseo. Agpada a dagitoy a sekta addaanda iti adu a kalikaguman maipaay iti panagugas a masansan a tungpalen. Ngem impakita ni Jesus a ti kakasta a makalikaguman ket bilbilin laeng ti tattao a nangsalungasing iti bilbilin ti Dios babaen iti tradisionda. (Mr 7:1-9; Lu 11:38-42) Ni Juan nangbautisar iti danum agsipud ta, kas kinunana, imbaon ti Dios tapno mangbautisar iti danum. (Jn 1:33) Isu saan nga imbaon dagiti Essene wenno dagiti Fariseo. Ti annongenna ket saan a panagaramid kadagiti Judio a proselita no di ket panangbautisar kadagidiay kamengen ti Judio a kongregasion.​—Lu 1:16.

Ammo ni Juan a dagiti aramidna ket panangisagana laeng iti dalan iti masanguanan ti Anak ti Dios ken Mesias ken iwayaanna ti dakdakkel a ministerio dayta a Maysa. Ti rason a nangbautisar ni Juan ket tapno ti Mesias maiparangarang koma iti Israel. (Jn 1:31) Sigun iti Juan 3:26-30, ti ministerio ti Mesias dumakkel, ngem ti ministerio ni Juan bumassit. Dagidiay binautisaran dagiti adalan ni Jesus bayat ti naindagaan a ministerio ni Jesus ken iti kasta nagbalin met nga ad-adalan ni Jesus nabautisaranda kas simbolo ti panagbabawi kas met laeng iti pammautisar ni Juan.​—Jn 3:25, 26; 4:1, 2.

Pannakabautisar ni Jesus iti Danum. Ti pannakabautisar ni Jesus a mismo kas inaramid ni Juan addaan la ketdi iti kaipapanan ken panggep a naiduma unay iti pammautisar ni Juan, yantangay ni Jesus “saan a nakaaramid iti basol, awan met ti nasarakan nga allilaw iti ngiwatna.” (1Pe 2:22) Gapuna, saanna a mabalin nga aramiden ti tignay a mangisimbolo iti panagbabawi. Awan duadua a daytoy ti rason a nagkitakit ni Juan a mangbautisar ken Jesus. Ngem kinuna ni Jesus: “Bay-am a kasta, iti daytoy a tiempo, ta iti kasta a pamay-an maikanatad kadatayo nga itungpal ti isuamin a nalinteg.”​—Mt 3:13-15.

Ni Lucas kunaenna nga agkarkararag ni Jesus idi tiempo ti pannakabautisarna. (Lu 3:21) Kanayonanna, ti mannurat ti surat kadagiti Hebreo ibagana a ni Jesu-Kristo, idi immay “iti lubong” (kayatna a sawen, saan nga idi naipasngay ken saan a makabael a mangbasa ken mangyebkas kadagitoy a sasao, no di ket idi indatagna ti bagina maipaay iti bautismo ken inrugina ti ministeriona), kinunana, maitunos iti Salmo 40:6-8 (LXX): “Sakripisio ken daton saanmo a kinayat, ngem nangisaganaka iti bagi a maipaay kaniak. . . . Adtoy! Umayak (iti lukot ti libro naisurat ti maipapan kaniak) tapno aramidek ti pagayatam, O Dios.” (Heb 10:5-9) Nayanak ni Jesus a kameng ti Judio a nasion, a kas maysa a nasion adda iti pannakitulag iti Dios, awan sabali, ti Linteg ti tulag. (Ex 19:5-8; Ga 4:4) Ngarud, maigapu itoy a kinapudno, adda idin ni Jesus iti tulag a pannakirelasion ken Jehova a Dios idi indatagna ken Juan ti bagina maipaay iti bautismo. Adda sadiay ni Jesus a mangar-aramid iti maysa a banag nga ad-adda pay ngem iti nakalikaguman kenkuana iti sidong ti Linteg. Idatdatagna ti bagina ken Amana a Jehova tapno aramidenna ti “pagayatan” ni Amana mainaig iti panangidaton iti mismo a ‘naisagana’ a bagina ken mainaig iti panamagpatingga kadagiti animal a sakripisio a naidaton sigun iti Linteg. Kunaen ni apostol Pablo: “Babaen ti naikuna a ‘pagayatan’ nasantipikartayo babaen ti pannakaidaton ti bagi ni Jesu-Kristo a namimpinsanen.” (Heb 10:10) Ti pagayatan ti Ama maipaay ken Jesus ramanenna met ti aramid mainaig iti Pagarian, ket maipaay met iti daytoy a panagserbi, indatag ni Jesus ti bagina. (Lu 4:43; 17:20, 21) Inawat ken binigbig ni Jehova daytoy a panagdatag ti Anakna, a pinulotanna iti nasantuan nga espiritu ken kinunana: “Sika ti Anakko, ti dungdungnguen; inanamonganka.”​—Mr 1:9-11; Lu 3:21-23; Mt 3:13-17.

Pannakabautisar Dagiti Pasurot ni Jesus iti Danum. Ti pammautisar ni Juan naikeddeng a masukatan iti bautismo nga imbilin ni Jesus: “Mangaramidkayo iti ad-adalan kadagiti tattao iti amin a nasion, a bautisaranyo ida iti nagan ti Ama ken ti Anak ken ti nasantuan nga espiritu.” (Mt 28:19) Daytoy ti kakaisuna a bautismo iti danum nga addaan iti anamong ti Dios manipud Pentecostes, 33 K.P., nga agpatpatuloy. Sumagmamano a tawen kalpasan ti 33 K.P., ni Apolos, maysa a naregta a lalaki, siuumiso a nangisursuro maipapan ken Jesus, ngem ti laeng pammautisar ni Juan ti ammona. Isu kasapulan idi a mailinteg maipapan itoy a banag, kas kadagidi adalan a naam-ammo ni Pablo idiay Efeso. Dagitoy a lallaki idiay Efeso nabautisaranda iti pammautisar ni Juan, ngem nabatad a kalpasan nga awanen bileg ti kasta a pammautisar, yantangay ti isasarungkar ni Pablo idiay Efeso ket agarup 20 a tawen kalpasan ti panagpatingga ti Linteg ti tulag. Kalpasanna nabautisarandan iti umiso a wagas iti nagan ni Jesus ket immawatda iti nasantuan nga espiritu.​—Ara 18:24-26; 19:1-7.

Ti Nakristianuan a bautismo kalikagumanna a maaddaan ti maysa iti pannakatarus iti Sao ti Dios ken nasaririt a pangngeddeng a mangidatag iti bagina tapno aramidenna ti naipalgak a pagayatan ti Dios; nabatad daytoy idi Pentecostes, 33 K.P., idi a dagiti Judio ken dagiti proselita a naguummong sadiay, nga addaanen iti pannakaammo iti Hebreo a Kasuratan, nangngeganda ni Pedro nga agsasao maipapan ken Jesus a Mesias, a ti imbungana ket 3,000 ti “naimpusuan a nangabrasa iti saona” ket ‘nabautisaranda.’ (Ara 2:41; 3:19–4:4; 10:34-38) Dagidiay adda idiay Samaria immuna a namatida iti panangikasaba ni Felipe iti naimbag a damag, ket kalpasanna nabautisaranda. (Ara 8:12) Ti Etiope a eunuko, yantangay maysa a napeklan a Judio a proselita nga addaan met iti pannakaammo ken Jehova ken iti Hebreo a Kasuratan, umuna a nangngegna ti pannakailawlawag ti kaitungpalan ken Kristo dagitoy a kasuratan, inawatna dayta, ket kalpasanna tinarigagayanna ti mabautisaran. (Ara 8:34-36) Ni Pedro inlawlawagna ken Cornelio nga “anamongan [ti Dios] ti tao nga agbuteng kenkuana ken agaramid iti kinalinteg” (Ara 10:35) ket ti tunggal maysa a maaddaan iti pammati ken Jesu-Kristo umawat iti pannakapakawan ti basbasol babaen iti naganna. (Ara 10:43; 11:18) Amin dagitoy ket tumunos iti bilin ni Jesus a “mangaramidkayo iti ad-adalan . . . nga isuroyo kadakuada a tungpalenda ti amin a bambanag nga imbilinko kadakayo.” Dagidiay umawat iti dayta a sursuro ken agbalin nga adalan mayanatup nga agpabautisarda.​—Mt 28:19, 20; Ara 1:8.

Idi Pentecostes, dagiti Judio a nairaman iti panungsungbat ti komunidad gapu iti ipapatay ni Jesus, ken di pagduaduaan a makaammo iti pammautisar ni Juan, “naduyok dagiti pusoda” gapu iti panangaskasaba ni Pedro ket inyimtuodda: “Kakabsat, ania ti aramidenmi?” Insungbat ni Pedro: “Agbabawikayo, ket mabautisaran koma ti tunggal maysa kadakayo iti nagan ni Jesu-Kristo maipaay iti pannakapakawan dagiti basolyo, ket awatenyonto ti awan bayadna a sagut ti nasantuan nga espiritu.” (Ara 2:37, 38) Paliiwenyo ta impatuldo kadakuada ni Pedro ti maysa a banag a baro​—ti panagbabawi ken pannakabautisar iti nagan ni Jesu-Kristo ti kasapulan maipaay iti pannakapakawan ti basbasol, saan a ti panagbabawi ken pannakabautisar iti pammautisar ni Juan. Saanna a kinuna a ti bautismo a mismo ti nangugas iti basbasol. Ammo ni Pedro a “ti dara ni Jesus nga Anak [ti Dios] dalusannatayo manipud iti amin a basol.” (1Jn 1:7) Idi agangay, kalpasan ti panagsaona maipapan ken Jesus kas “Kangrunaan nga Ahente ti biag,” kinuna ni Pedro kadagiti Judio idiay templo: “Agbabawikayo, ngarud, ket agbaw-ingkayo tapno mapunas dagiti basolyo, iti kasta dagiti panawen ti pannakabang-ar umayda manipud iti persona ni Jehova.” (Ara 3:15, 19) Ditoy, insurona kadakuada a ti nangyeg iti pannakapakawan ti basol isu ti panagbabawi iti dakes nga aramidda maibusor ken Kristo ken ‘panagbaw-ing,’ tapno bigbigenda ni Kristo; saanna a dinakamat ditoy ti bautismo.

No maipapan kadagiti Judio, ti Linteg ti tulag nawaswas maibatay iti ipapatay ni Kristo iti kayo a pagtutuokan (Col 2:14), ket ti baro a tulag nangrugi a nagandar idi Pentecostes, 33 K.P. (Idiligyo ti Ara 2:4; Heb 2:3, 4.) Nupay kasta, nangipaay ti Dios iti naisangsangayan a pabor kadagiti Judio iti kanayonan nga agarup tallo ket kagudua a tawen. Bayat daytoy a tiempo, impamaysa dagiti adalan ni Jesus ti nangasaba kadagiti Judio, kadagiti Judio a proselita, ken kadagiti Samaritano. Ngem idi agarup 36 K.P. ti Dios binilinna ni Pedro a mapan iti pagtaengan ti Gentil a ni Cornelio, maysa a Romano nga opisial ti buyot, ket babaen ti panangiparukpok ti Dios iti nasantuan nga espirituna ken Cornelio ken iti sangakabbalayanna, impakitana ken Pedro a maawaten dagiti Gentil maipaay iti bautismo iti danum. (Ara 10:34, 35, 44-48) Yantangay ti Dios saannan a bigbigen ti Linteg ti tulag kadagiti nakugit a Judio no di ket bigbigenna laeng itan ti baro a tulagna a ni Jesu-Kristo ti manangibabaet, dagiti nainkasigudan a Judio, uray no nakugit wenno di nakugit, ket saan nga imbilang ti Dios kas adda iti aniaman a naisangsangayan a pannakirelasion kenkuana. Saanda a magtengan ti maysa a takder iti Dios babaen ti panangtungpalda iti Linteg, nga awanen ti bilegna, ket saan met a babaen ti pammautisar ni Juan, nga adda nakainaiganna iti Linteg, no di ket rebbengenda ti umadani iti Dios babaen iti pammati iti Anakna ket agpabautisarda iti danum iti nagan ni Jesu-Kristo tapno bigbigen ken anamongan ida ni Jehova.​—Kitaenyo ti PITOPULO A LAWAS (Tulag maipaalagad “iti maysa a lawas”).

Kas nagbanaganna, kalpasan ti 36 K.P., dagiti amin, Judio ken Gentil, naaddaanda iti isu met laeng a takder iti imatang ti Dios. (Ro 11:30-32; 14:12) Dagiti tattao kadagiti Gentil a nasion, malaksid kadagidiay nakugiten a Judio a proselita, awanda iti Linteg ti tulag ken saanda a pulos nagbalin a maysa nga ili nga addaan iti naisangsangayan a pannakirelasion iti Dios nga Ama. Ita naipaayen kadakuada ti gundaway kas indibidual nga agbalin a paset ti ili ti Dios. Ngarud, sakbay a mabalin a mabautisaranda iti danum kasapulan nga umadanida iti Dios kas manamati iti Anakna a ni Jesu-Kristo. Kalpasanna, sigun iti ulidan ken bilin ni Kristo, mayanatup nga agpabautisarda iti danum.​—Mt 3:13-15; 28:18-20.

Ti kasta a Nakristianuan a bautismo adda nagpateg nga epektona iti takderda iti sanguanan ti Dios. Kalpasan ti panangtukoyna iti panangbangon ni Noe iti daong a babaen iti dayta isu ken ti pamiliana nailasatda iti Layus, insurat ni apostol Pedro: “Daydiay katupag daytoy ket isalsalakannakayo met ita, awan sabali, ti bautismo, (saan a ti panangiwaksi iti rugit ti lasag, no di ket ti panagkiddaw iti Dios iti naimbag a konsiensia,) babaen ti panagungar ni Jesu-Kristo.” (1Pe 3:20, 21) Ti daong ket makita a pammaneknek nga indedikar ni Noe ti bagina tapno aramidenna ti pagayatan ti Dios ket kalpasanna simamatalek nga inaramidna ti trabaho nga impaannong ti Dios. Nagbanag daytoy iti pannakaitalimengna. Kas katupagna, dagidiay mangidedikar iti bagbagida ken Jehova maibatay iti pammati iti napagungar a Kristo, nga agpabautisarda kas simbolo dayta, ken mangaramid iti pagayatan ti Dios maipaay kadagiti adipenna maisalakanda manipud iti agdama a nadangkes a lubong. (Ga 1:3, 4) Saandan nga agturong iti pannakadadael a maikanunong iti dadduma pay a tattao iti lubong. Maisalakanda manipud iti daytoy ket ti Dios ipaayanna ida iti naimbag a konsiensia.

Awan Panangbautisar iti Maladaga. Yantangay ti ‘pannakangngeg iti sao,’ ‘naimpusuan a panangabrasa iti sao,’ ken ‘panagbabawi’ maaramid nga umun-una ngem ti bautismo iti danum (Ara 2:14, 22, 38, 41) ken yantangay ti bautismo kalikagumanna a ti indibidual mangaramid iti napasnek a pangngeddeng, nalawag a ti maysa masapul nga umdasen ti edadna a makabael a dumngeg, mamati, ken mangaramid iti daytoy a pangngeddeng. Adda sumagmamano a nangidatag iti argumento nga umanamong iti panangbautisar iti maladaga. Tukoyenda dagiti pasamak a sadiay nabautisaran ‘dagiti sangakabbalayan,’ kas kadagiti sangakabbalayan da Cornelio, Lidia, ti manangibalud a taga Filipos, ni Crispo, ken ni Estefanas. (Ara 10:48; 11:14; 16:15, 32-34; 18:8; 1Co 1:16) Patienda a daytoy ipasimudaagna a nabautisaran met dagiti maladaga kadagidiay a pamilia. Ngem, iti kaso ni Cornelio, dagidiay nabautisaran isuda dagidiay nakangngeg iti sao ken immawat iti nasantuan nga espiritu, ket nagsaoda kadagiti pagsasao ken indaydayawda ti Dios; dagitoy a banag saan a mabalin nga agaplikar kadagiti maladaga. (Ara 10:44-46) Ni Lidia ket “managdaydayaw iti Dios, . . . ket ti pusona linuktan a silalawa ni Jehova tapno imdenganna ti bambanag a sasawen ni Pablo.” (Ara 16:14) Ti manangibalud a taga Filipos kasapulan idi a ‘mamati ken Apo Jesus,’ ket daytoy ipasimudaagna a ti dadduma pay iti pamiliana kasapulan met a mamatida tapno mabautisaranda. (Ara 16:31-34) “Ni Crispo a mangidadaulo nga opisial iti sinagoga nagbalin a manamati iti Apo, ken kasta met ti intero a sangakabbalayanna.” (Ara 18:8) Amin dagitoy ipakitada a ti ar-aramid a kas iti panagdengngeg, panamati, ken panangidaydayaw iti Dios ket nainaig iti bautismo, bambanag a saan a maaramidan dagiti maladaga. Idiay Samaria, idi nangngeganda ken pinatida ti “naimbag a damag ti pagarian ti Dios ken iti nagan ni Jesu-Kristo, nagpabautisarda.” Ditoy espesipiko a dakamaten ti rekord ti Kasuratan a dagidiay nabautisaran ket, saan a maladaga, no di ket “lallaki ken babbai.”​—Ara 8:12.

Ti sasao ni apostol Pablo kadagiti taga Corinto a dagiti ubbing “nasantuanda” gapu iti maysa a manamati a nagannak ket saan a pammaneknek a nabautisaran dagiti maladaga; imbes ketdi, ti kasunganina ti ipasimudaag dayta. Dagiti menor de edad nga ubbing a naubing unay a maaddaan iti pannakabael a mangaramid iti kasta a pangngeddeng maaddada iti sidong ti maysa a porma ti pannakaikari gapu iti mamati a nagannak, saan a gapu iti aniaman a maaw-awagan sakramento a pannakabautisar, a mangipaay iti kabukbukodan a pannakaikari. No mayanatup a mabautisaran dagiti maladaga, saanda koman a kasapulan ti maaddaan iti pannakaikari nga ipaay kadakuada ti mamati a nagannak.​—1Co 7:14.

Pudno a kinuna ni Jesus: “Isardengyo a laplapdan [dagiti ubbing] iti iyuumayda kaniak, ta ti pagarian ti langlangit kukua dagiti kasta a tattao.” (Mt 19:13-15; Mr 10:13-16) Ngem saanda a nabautisaran. Binendisionan ida ni Jesus, ket awan ti aniaman a mangipasimudaag a ti panangipatayna kadakuada iti im-imana ket maysa a narelihiosuan a seremonia. Impakitana pay a ti rason no apay a ‘ti pagarian ti Dios kukua dagiti kasta’ ket saan a gapu ta nabautisaranda no di ket gapu ta nalakada a maisuro ken managtalekda. Naibilin kadagiti Kristiano nga agbalinda a “maladaga no iti kinadakes,” ngem “nataenganen kadagiti pannakabalin ti pannakaawat.”​—Mt 18:4; Lu 18:16, 17; 1Co 14:20.

Ni Augustus Neander a historiador ti relihion insuratna maipapan kadagiti umuna-siglo a Kristiano: “Ti alagaden a panangbautisar iti maladaga ket di pagaammo iti daytoy a panawen. . . . Ti kinapudno nga idi laeng (sigurado a saan a nasapsapa ngem iti) panawen ni Irenæus [a. 120/140-a. 200/203 K.P.], nga adda agparang a pakakitaan iti panangbautisar iti maladaga, ken ti kinapudno a damo a nabigbig dayta kas apostoliko a tradision kabayatan ti maikatlo a siglo, ket pammaneknek a sumupiat imbes a manganamong iti panangannugot a namunganay dayta kadagiti apostol.”​—History of the Planting and Training of the Christian Church by the Apostles, 1864, p. 162.

Naan-anay a Pannakaitaneb. Manipud iti kayulogan ti bautismo kas immun-una a nadakamaten, nalawag a ti bautismo ket naan-anay a pannakaitaneb wenno pannakaipalned iti danum, saan a pannakabuyat wenno pannakawarwarsi laeng. Dagiti pagarigan iti Biblia maipapan iti bautismo pasingkedanda daytoy a kinapudno. Nabautisaran ni Jesus iti panakkelen a karayan, ti Jordan, ket kalpasan ti pannakabautisarna simmang-at “manipud iti danum.” (Mr 1:10; Mt 3:13, 16) Pimmili ni Juan iti maysa a lugar iti Ginget Jordan iti asideg ti Salim tapno mangbautisar, “agsipud ta nakaad-adu ti danum sadiay.” (Jn 3:23) Indawat ti Etiope a eunuko a mabautisaran idi dimtengda iti “maysa a danum.” “Bimmabada a dua iti danum.” Kalpasanna ‘simmang-atda manipud iti danum.’ (Ara 8:36-40) Amin dagitoy a pasamak ipatuldoda, saan a ti bassit a pagatpalaypalay a ban-aw, no di ket ti dakkel a danum nga iti dayta kasapulan a magnada a tumapog ken sumang-at. Kanayonanna, ti kinapudno a ti bautismo naaramat met a mangisimbolo iti pannakaitabon ipasimudaagna ti naan-anay a pannakaipalned.​—Ro 6:4-6; Col 2:12.

Dagiti reperensia mainaig iti pakasaritaan ipakitada a nabautisaran dagiti nagkauna a Kristiano babaen iti pannakaitaneb. Maipapan iti daytoy a suheto kuna ti New Catholic Encyclopedia (1967, Tomo II, p. 56): “Nabatad a ti Bautismo iti nagkauna nga Iglesia ket babaen iti pannakaitaneb.” Kuna ti Larousse du XX^e Siècle, Paris, 1928: “Nabautisaran dagiti immuna a Kristiano babaen ti pannakaitaneb sadinoman a pakasarakan iti danum.”

Pannakabautisar ken Kristo Jesus, Pannakabautisar iti Ipapatayna. Idi tiempo ti pannakabautisarna idiay Karayan Jordan, ammo ni Jesus a sumsumrek iti dana a panagsakripisio. Ammona a ti ‘naisagana a bagina’ masapul a mapapatay, nga isu masapul a matay nga awanan basol kas perpekto a natauan a sakripisio nga addaan mangsubbot a pateg agpaay iti sangatauan. (Mt 20:28) Natarusan ni Jesus a masapul a mairarem ken patay ngem maibangon manipud iti dayta iti maikatlo nga aldaw. (Mt 16:21) Isu a ti kapadasanna inyarigna iti maysa a pannakabautisar iti ipapatay. (Lu 12:50) Inlawlawagna kadagiti adalanna nga isu mababautisaran idin iti daytoy a bautismo bayat ti ministeriona. (Mr 10:38, 39) Isu naan-anay a nabautisaran iti ipapatay idi nairarem iti ipapatay babaen ti pannakailansana iti kayo a pagtutuokan idi Nisan 14, 33 K.P. Ti panangpagungar kenkuana ni Amana a Jehova a Dios iti maikatlo nga aldaw ti nangan-anay iti daytoy a bautismo, a mangiraman iti pannakaibangon. Ti pannakabautisar ni Jesus iti ipapatay nalawag a naigidiat ken naiduma iti pannakabautisarna iti danum, ta naan-anay a napasaranna ti pannakabautisar iti danum idi rugi ti ministeriona, nga iti dayta a tiempo karugrugi laeng ti pannakabautisarna iti ipapatay.

Dagiti matalek nga apostol ni Jesu-Kristo nabautisaranda iti danum babaen iti pammautisar ni Juan. (Jn 1:35-37; 4:1) Ngem saanda pay a nabautisaran iti nasantuan nga espiritu idi impatuldo ni Jesus a mabautisaranda met iti simboliko a pannakabautisar kas iti pannakabautisarna, maysa a pannakabautisar iti ipapatay. (Mr 10:39) Gapuna ti pannakabautisar iti ipapatayna ket naiduma iti pannakabautisar iti danum. Iti suratna iti kongregasion Kristiano idiay Roma, inyebkas ni Pablo ti riknana, a kunkunana: “Dikay aya ammo a datayo amin a nabautisaran ken Kristo Jesus nabautisaran iti ipapatayna?”​—Ro 6:3.

Ni Jehova a Dios ti makinggapuanan iti pannakaaramid ti kasta a pannakabautisar ken Kristo Jesus kasta met ti pannakabautisar iti ipapatayna. Pinulotanna ni Jesus, a pinagbalinna a Kristo wenno Daydiay Napulotan. (Ara 10:38) Ngarud, ti Dios binautisaranna ni Jesus iti nasantuan nga espiritu tapno inton agangay, babaen ken Jesus, dagiti pasurotna mabautisaranda met iti nasantuan nga espiritu. Ngarud, dagidiay agbalin a makipagtawid kenkuana, nga addaan nailangitan a namnama, kasapulan a ‘mabautisaranda ken Kristo Jesus,’ awan sabali, iti Napulotan a ni Jesus nga, idi tiempo ti pannakapulotna, nagbalin a dinutokan ti espiritu nga anak ti Dios. Maikaykaysada ngarud kenkuana, ti Uloda, ket agbalinda a kameng ti kongregasion, a dayta ti bagi ni Kristo.​—1Co 12:12, 13, 27; Col 1:18.

Ti dana dagitoy a Kristiano a pasurot a nabautisaran ken Kristo Jesus ket maysa a dana a panangsalimetmet iti kinatarnaw iti sidong ti pannubok nanipud iti tiempo a pannakabautisarda ken Kristo, inaldaw a pannakaipasango iti ipapatay ken kamaudiananna ipapatay a sitatarnaw, kas dineskribir ni apostol Pablo idi inlawlawagna kadagiti Kristiano a taga Roma: “Gapuna naitabontayo a naikanunong kenkuana babaen ti pannakabautisartayo iti ipapatayna, tapno iti kasta, no kasano a ni Kristo naibangon manipud kadagiti natay babaen ti dayag ti Ama, kasta met a magnatayo koma iti kinabaro ti biag. Ta no naikaykaysatayo kenkuana iti kaasping ti ipapatayna, sigurado a maikaykaysatayto met kenkuana iti kaasping ti panagungarna.”​—Ro 6:4, 5; 1Co 15:31-49.

Iti kanayonan a pananglawlawagna iti dayta a banag, ni Pablo, iti panagsuratna iti kongregasion idiay Filipos, dineskribirna ti bukodna a dana kas “pannakiraman kadagiti panagsagaba [ni Kristo], nga ipaspasakupko ti bagik iti ipapatay a kas iti ipapatayna, tapno kitaek no iti aniaman a pamay-an magun-odak ti nasapsapa a panagungar kadagiti natay.” (Fil 3:10, 11) Ti laeng Mannakabalin-amin a Dios a nailangitan nga Ama, a Manangbautisar kadagidiay mabautisaran a maikaykaysa ken Jesu-Kristo ken mabautisaran iti ipapatayna, ti makabalin a mangan-anay iti dayta a pammautisar. Aramidenna daytoy baeten ken Kristo babaen iti panangibangonna kadakuada manipud ipapatay tapno maikaykaysada ken Jesu-Kristo iti kaas-asping ti panagungarna, nga agturong iti nailangitan, imortal a biag.​—1Co 15:53, 54.

Idi deskribirenna ti kongregasion ti Israel kas ‘nabautisaran ken Moises babaen iti ulep ken iti baybay,’ inyilustrar ni apostol Pablo a ti maysa a kongregasion ti tattao mabalin nga arigna a mabautisaran wenno maitaneb iti maysa a manangwayawaya ken panguluen. Sadiay naabbonganda iti mangsalaknib nga ulep ken kadagiti pader ti danum iti agsumbangir a sikiganda, nga, iti simboliko a panagsao, naitanebda. Impadto ni Moises a ti Dios mangibangon iti maysa a mammadto a kas kenkuana; ni Pedro inyaplikarna ken Jesu-Kristo daytoy a padto.​—1Co 10:1, 2; De 18:15-19; Ara 3:19-23.

Ania ti pannakabautisar “maipaay iti panggep a panagbalin a natnatay”?

Ti sasao iti 1 Corinto 15:29 nadumaduma ti panangipatarus dagiti managipatarus kas: “Anianto ti aramiden dagidiay mabautisaran maipaay kadagiti natay?” (KJ); “maipagapu kadagiti minatayda?” (AT); “maipagapu kadagiti natay?” (NE); “maipaay iti panggep a panagbalin a natnatay?” (NW)

Adu a nagduduma a panangipaulog ti naidatag maipaay iti daytoy a bersikulo. Ti gagangay unay a panangipaulog ket ni Pablo tuktukoyenna idi ti kaugalian a mangisaup a pannakabautisar iti danum, kayatna a sawen, panangbautisar kadagiti sibibiag a tattao maipaay kadagiti natay iti mangisandi a pamay-an tapno magunggonaan dagiti natay. Saan a mapaneknekan ti kaadda ti kasta a kaugalian idi kaaldawan ni Pablo, saan met a maitunos kadagidiay kasuratan a silalawag a mangikuna a dagidiay nabautisaran ket “ad-adalan,” dagidiay mismo a ‘naimpusuan a nangabrasa iti sao,’ dagidiay a “namati” a mismo.​—Mt 28:19; Ara 2:41; 8:12.

Ti A Greek-English Lexicon, da Liddell ken Scott, iramanna ti “maipaay,” “maigapu,” ken “maipagapu” kas karaman kadagiti panangdepinarna iti Griego a preposision a hy·perʹ, a naaramat nga addaan iti mangipasimudaag-panagikut a kasasaad (genitive case) iti 1 Corinto 15:29. (Rinebisar ni H. Jones, Oxford, 1968, p. 1857) Iti sumagmamano a gundaway, ti sasao a “maipagapu” ket katupag ti “maipaay iti panggep a.” Idi pay 1728 napaliiwen ni Jacob Elsner nga adda dagiti kaso manipud nadumaduma a Griego a mannurat a sadiay ti hy·perʹ nga addaan iti mangipasimudaag-panagikut a porma (genitive) ket addaan iti pinal a kaipapanan, kayatna a sawen, kaipapanan a mangyebkas iti panggep, ket impakitana nga iti 1 Corinto 15:29 daytoy a sangal ti sasao ket addaan iti kasta a kaipapanan. (Observationes Sacræ in Novi Foederis Libros, Utrecht, Tomo II, p. 127-131) Maitunos iti daytoy, ti Baro a Lubong a Patarus ipatarusna ti hy·perʹ iti daytoy a bersikulo kas kaipapananna ti “maipaay iti panggep a.”

No sadino a ti maysa a sao mabalin a maipatarus iti adu a pamay-an sigun iti gramatika, ti umiso a patarus isu daydiay umataday iti konteksto. Iti konteksto, ipakita ti 1 Corinto 15:3, 4 a ti kangrunaan a maus-usig isu ti panamati iti ipapatay ken panagungar ni Jesu-Kristo. Kalpasanna dagiti sumaganad a bersikulo iparangda ti pammaneknek iti kinaumiso dayta a panamati (ber 5-11); ibinsabinsada dagiti serioso nga epekto ti panangilibak iti panamati iti panagungar (ber 12-19), ti kinapudno a ti panagungar ni Kristo mangted iti pammasiguro a ti dadduma maibangonto manipud kadagiti natay (ber 20-23), ken no kasano nga amin daytoy agtignay maipaay iti pannakaikaykaysa ti isuamin a nasaririt a parsua iti Dios (ber 24-28). Nabatad a ti bersikulo 29 ket maysa a napateg a paset daytoy a panangusig. Ngem makinpanagungar ti maus-usig iti bersikulo 29? Ti kadi panagungar ti tattao a ti bautismoda ti natukoy sadiay? Wenno ti kadi panagungar ti maysa a natay sakbay ti pannakapasamak dayta a bautismo? Ania ti ipasimudaag dagiti sumaganad a bersikulo? Silalawag nga ipakita ti 1Co 15 bersikulo 30 agingga iti 34 a maus-usig sadiay dagiti inanama dagiti sibibiag a Kristiano mainaig iti masanguanan a biag, ket dakamaten ti 1Co 15 bersikulo 35 agingga iti 58 a dagidiay ket matalek a Kristiano nga addaan iti namnama a nailangitan a biag.

Tumunos dayta iti Roma 6:3, nga agkuna: “Dikay aya ammo a datayo amin a nabautisaran ken Kristo Jesus nabautisaran iti ipapatayna?” Kas ibatad daytoy a kasuratan, saan a pammautisar dayta a pakabautisaran ti maysa a Kristiano maipaay iti maysa a natayen no di ket ti maysa a banag a mangapektar iti mismo a masanguanan dayta a tao.

Ngarud, iti ania nga anag a dagidiay a Kristiano ‘nabautisaranda maipaay iti panggep a panagbalin a natnatay,’ wenno ‘nabautisaranda iti ipapatayna’? Naitanebda iti dana ti biag a mangiturong kadakuada iti ipapatay kas manangsalimetmet iti kinatarnaw, kas iti kaso ni Kristo, ken buyogen ti namnama iti panagungar nga umasping iti panagungarna iti imortal nga espiritu a biag. (Ro 6:4, 5; Fil 3:10, 11) Daytoy ket saan a bautismo a sidadaras a maaramidan, kas iti pannakaitaneb iti danum. Nasurok a tallo a tawen kalpasan ti pannakaitanebna iti danum, nagsao ni Jesus maipapan iti bautismo a saan pay a nairingpas iti mismo a kasasaadna, ket no kadagiti adalanna, iti masanguanan pay laeng. (Mr 10:35-40) Yantangay daytoy a bautismo mangiturong iti panagungar iti nailangitan a biag, masapul a mangrugi dayta iti panagtignay ti espiritu ti Dios iti daytoy a tao iti pamay-an a mapataud dayta a namnama, ket masapul nga agngudo, saan nga iti ipapatay, no di ket iti pannakatungpal ti inanama nga imortal nga espiritu a biag babaen iti panagungar.​—2Co 1:21, 22; 1Co 6:14.

Saad ti Maysa a Tao iti Panggep ti Dios. Maimutektekan koma a daydiay mababautisaran iti danum sumrek iti maysa a naisangsangayan a pannakirelasion kas adipen ni Jehova, tapno aramidenna ti pagayatan ni Jehova. Saan a ti indibidual ti mangikeddeng no ania ti pagayatan ti Dios maipaay kenkuana, no di ket ti Dios ti mangngeddeng no maipapan iti pakaaramatan ti indibidual ken ti pakaisaadan ti kasta a tao iti balabala dagiti panggep ti Dios. Kas pagarigan, kadagidi naglabas a tiempo, ti intero a nasion ti Israel adda iti naisangsangayan a pannakirelasion iti Dios; sanikua ida ni Jehova. (Ex 19:5) Ngem ti laeng tribu ni Levi ti napili a mangaramid kadagiti panagserbi iti santuario, ket manipud iti daytoy a tribu, ti laeng pamilia ni Aaron ti nakaitudingan ti kinapadi. (Nu 1:48-51; Ex 28:1; 40:13-15) Ti kinaari impasdek ni Jehova a Dios iti laeng linia ti pamilia ni David.​—2Sm 7:15, 16.

Kasta met, dagidiay mabautisaran iti Nakristianuan a bautismo agbalinda a sanikua ti Dios, dagiti adipenna, tapno aramatenna sigun iti makitana a mayanatup. (1Co 6:20) Ti maysa a pagarigan ti panangiwanwan ti Dios iti kasta a bambanag ket masarakan iti Apocalipsis, a pakatukoyan ti maysa a piho a bilang ti tattao nga iti kamaudiananna “naselioan,” awan sabali, ti 144,000. (Apo 7:4-8) Uray pay sakbay ti kasta a kamaudianan a pannakaanamong, ti nasantuan nga espiritu ti Dios agserbi kas selio a mangted kadagidiay naselioan iti maysa a tanda a pakpakauna iti tawidda, maysa a nailangitan a tawid. (Efe 1:13, 14; 2Co 5:1-5) Naibaga met kadagidiay addaan iti kasta a namnama: “Ti Dios insaadna dagiti kameng iti bagi [ni Kristo], tunggal maysa kadakuada, kas iti kinayatna.”​—1Co 12:18, 27.

Inturong ni Jesus ti atension iti sabali pay a bunggoy idi kinunana: “Addaanak iti sabsabali a karnero, nga awan iti daytoy a pagyaponan; masapul met nga iyegko dagidiay, ket imdengandanto ti timekko, ket agbalindanto a maymaysa nga arban, maymaysa a pastor.” (Jn 10:16) Dagitoy ket saan a kameng ti “bassit nga ipastoran” (Lu 12:32), ngem masapul nga umadanida met ken Jehova baeten ken Jesu-Kristo ket mabautisaranda iti danum.

Tumunos iti daytoy ti sirmata a naited ken apostol Juan, kas nailanad iti Apocalipsis, idi a, kalpasan nga impakitana ken Juan ti 144,000 a “naselioan,” inturong dayta dagiti mata ni Juan iti “maysa a dakkel a bunggoy, nga awan ti tao a nakabael a mangbilang.” Naipakita a dagitoy “linabaanda dagiti pagan-anayda ket pinapudawda ida iti dara ti Kordero,” a mangipasimudaag iti pammati iti subbot a sakripisio ni Jesu-Kristo a Kordero ti Dios. (Apo 7:9, 14) Naipaayanda ngarud iti mainugot a pannakabigbig, a “sitatakderda iti sanguanan ti trono [ti Dios],” ngem saan nga isuda dagidiay pilien ti Dios kas agbalin a “naselioan” a 144,000. Maipapan iti daytoy a “dakkel a bunggoy,” ti sirmata ituloyna nga ipatuldo nga agserserbida iti Dios iti aldaw ken rabii ket salakniban ken aywanannanto ida.​—Apo 7:15-17.

Pannakabautisar iti Apuy. Idi a ti adu a Fariseo ken Saduceo napanda ken Juan a Manangbautisar, inawaganna ida iti “putot dagiti karasaen.” Nagsao maipapan iti Daydiay um-umay ket kinunana: “Bautisarannakayto dayta iti nasantuan nga espiritu ken iti apuy.” (Mt 3:7, 11; Lu 3:16) Ti pannakabautisar iti apuy saan nga isu met laeng ti pannakabautisar iti nasantuan nga espiritu. Ti pannakabautisar iti apuy saan a mabalin nga isu ti ibagbaga ti sumagmamano kas dildila nga apuy idi Pentecostes, ta dagiti adalan nga adda sadiay saanda a naitaneb iti apuy. (Ara 2:3) Imbaga ni Juan kadagiti dumdumngeg kenkuana nga addanto pannakabingay, adda pannakaurnong ti trigo, a kalpasan dayta ti taep mapuoran iti apuy a saan a maiddep. (Mt 3:12) Impatuldona a ti apuy saanto a bendision wenno gunggona no di ket maadda gapu ta ‘ti kayo saan a nangpataud iti nasayaat a bunga.’​—Mt 3:10; Lu 3:9.

Iti panangaramatna iti apuy kas maysa a simbolo ti pannakadadael, impadto ni Jesus ti mapasamak a pannakapapatay dagiti nadangkes bayat ti kaaddana, a kunkunana: “Iti aldaw a rimmuar ni Lot iti Sodoma nagtudo iti apuy ken asupre manipud langit ket dinadaelna ida amin. Kastanto met laeng iti dayta nga aldaw inton maipanayag ti Anak ti tao.” (Lu 17:29, 30; Mt 13:49, 50) Ti dadduma pay a pagarigan a ti apuy irepresentarna, saan a ti mangisalakan a puersa, no di ket ti mangdadael a puersa, ket masarakan iti 2 Tesalonica 1:8; Judas 7; ken 2 Pedro 3:7, 10.