Ti Pannakaipalangit ni Maria​—Sursuro nga Impalgak ti Dios?

TI Asuncion​—ti doktrina a pannakaipalangit a silalasag ni Maria, ti ina ni Jesus​—ket nagpateg kadagiti riniwriw a Romano Katoliko. Kunaen ti historiador a ni George William Douglas: “Ti Asuncion, wenno pannakaipalangit ni Birhen Maria ket [nabayagen] a mararaem kas kaindaklanan kadagiti piestana ken maysa kadagiti kangrunaan a maramrambakan iti tawen ti Iglesia.”

Nupay kasta, aminen dagiti teologo a Katoliko, nga awan ibagbaga ti Biblia maipapan iti kasta a yuuli ni Maria sadi langit. Kinapudnona, sumagmamano laeng a Katoliko ti makaamiris a daytoy maipatpateg a doktrina ket maysa a suheto a mapagsusuppiatan ken nakaro a pagdedebatean iti adun a siglo. Ngarud kasano nga inawat ti iglesia ti Pannakaipalangit ni Maria kas sursuro?a Adda kadi aniaman a rason tapno matmatan dayta a kas impalgak ti Dios? Dagiti sungbat dagitoy a saludsod ket saan la a maysa a teoria. Adda dakkel nga epektona iti siasinoman a managayat iti kinapudno.

Ti Itatanor ti Maysa a Doktrina

Mabalin a masdaawkay a makaammo a kadagiti immuna a siglo kalpasan ti ipapatay ni Jesus, ti kapanunotan a Pannakaipalangit ni Maria ket awan a pulos iti panunot dagiti Kristiano. Insurat ti teologo a Katoliko a ni Jean Galot iti L’Osservatore Romano: “Idi un-unana, ti pananglaglagip ti ipapatay ni Maria ket awan pakainaiganna iti Kristiano a komunidad.”

Nupay kasta, kalpasan a nagbalin ti sursuro a Trinidad nga opisial a doktrina ti iglesia, nangrugi a naipaayan ni Maria iti napateg nga akem. Nangrugi a mayawag kenkuana dagiti naranga a sasao, kas iti “Ina ti Dios,” “naisikog nga awanan basol,” “Manangibabaet,” ken “Reyna ti Langit.” Idi agangay, kuna ni teologo a Galot, “ti kinaulimek ti nagkauna a tradision maipapan iti ipapatay ni Maria dina mapennek a naan-anay dagidiay Kristiano a mangbigbig iti kinaperpekto ni Maria ken agtarigagay a mangdayaw kenkuana. Iti kasta, nabukel ti panangiladawan ti Pannakaipalangit ni Maria, a bunga ti nalatak nga imahinasion.”

Idi agarup maikapat a siglo K.P., nangrugi nga agwaras ti maaw-awagan assumptionist apocrypha. Mangipaay dagitoy a kasuratan iti parparbo a salaysay maipapan iti pannakaipalangit kano ni Maria. Alaenyo a pangarigan ti kasuratan a maaw-awagan “Ti Pannaturog ti Nasantuan nga Ina ti Dios.” Naikuna nga insurat dayta ni apostol Juan, ngem nalabit a naputar dayta idi agarup 400 a tawen kalpasan ti ipapatay ni Juan. Sigun iti daytoy palso a salaysay, simimilagro a naurnong dagiti apostol ni Kristo iti sanguanan ni Maria, a nakitada a nangpaimbag kadagiti bulsek, tuleng, ken pilay. Kamaudiananna, kas nailawlawag ditoy, nangngeg dagiti apostol ti Apo a nangikuna ken Maria: “Adtoy, manipud ita mayakar ti nasantuan a bagim iti paraiso, ket ti nasantuan a kararuam maipalangit iti yan dagiti pagidulinan iti gameng ni Amak a nakaranraniag, a sadiay adda talna ken panagrag-o dagiti nasantuan nga anghel, ken ti panagtultuloy dayta.”

Aniat’ reaksion dagiti manamati iti kakasta a kasuratan? Ilawlawag ni Mariologista a René Laurentin: “Nagsusupadi unay dagiti reaksion. Naallilaw dagiti nalaka a mamatpati, a didan nagpampanunot, iti kinaimnas ti estoria. Inuyaw dagiti dadduma dagitoy di agtutunos a salaysay, a masansan nga agsusupadi ken awan nakaibatayanda.” No kasta, nakidangadang ti teoria a Pannakaipalangit ni Maria tapno opisial a maawat. Ti nangpakaro iti pannakariro isu ti kinapudno a ti maipagarup a rurog ti bagi ni Maria ket mapagrukrukbaban kadagiti sumagmamano a lugar. Narigat nga itunos daytoy iti pammati a ti nainlasagan a bagina ket naipalangit.

Idi maika-13 a siglo, ni Thomas Aquinas, kas kadagiti adu a sabsabali a teologo, inrupirna a saan a mabalin nga ibilang ti Pannakaipalangit ni Maria kas doktrina, yantangay “ti Kasuratan dina isursuro dayta.” Kaskasdi, nagtultuloy a naglatak ti pammati, ket immadu dagiti ladawan ti maipagarup a pannakaipalangit ni Maria nga inaramid dagiti nalatak a pintor kas kada Raphael, Correggio, Titian, Carracci, ken Rubens.

Saan pay unay a nabayag a narisut ti isyu. Sigun iti Jesuita a ni Giuseppe Filograssi, agingga iti umuna a kagudua ti siglotayo, intultuloy dagiti Katoliko nga eskolar ti nagipablaak “kadagiti panagadal ken panangsalaysay a saan a kanayon a maikanunong” iti teoria maipapan iti Pannakaipalangit ni Maria. Uray dagiti papa, kas kada Leo XIII, Pio X, ken ni Benedict XV, “ti medio naulimek no maipapan itoy a banag.” Ngem idi Nobiembre 1, 1950, nangaramid ti iglesia iti masnup a takder. Inwaragawag ni Papa Pio XII: “Ipakaammomi daytoy kas maysa a sursuro nga impalgak ti Dios a ti Imaculada nga Ina ti Dios, ni Maria nga agnanayon a Birhen, idi naturposna ti naindagaan a biagna, naipangato nga addaan bagi ken kararua idiay gloria ti langit.”​—Munificentissimus Deus.

Ti pammati iti pannakaipalangit ni Maria a sibabagi ket saanen nga opsional kadagiti Katoliko​—maysa itan a sursuro ti Iglesia. Indeklara ni Papa Pio XII a “no adda siasinoman . . . a mangilibak wenno sipapakinakem a mangipakita ti panagduadua iti pangngeddengmi, rumbeng a maammuanna a saan a makaabot iti pagalagadan ti Nasantuan ken Katoliko a Pammati.”

No Ania a Talaga ti Kunaen ti Kasuratan

Ngem ania ti nakaibatayan daytoy natured a takder ti iglesia? Kinuna ni Papa Pio XII a ti doktrina a Pannakaipalangit ni Maria ket “naibatay a naan-anay iti Nasantuan a Kasuratan.” Ti maysa kadagiti teksto a masansan a maisitar kas pammaneknek iti Pannakaipalangit ni Maria isu ti Lucas 1:28, 42. Kunaen dagitoy a bersikulo maipapan ken Maria: “Maidaydayaw, napno ti grasia, ti Apo adda kenka: nainggasatanka kadagiti babai . . . , ket nainggasatan met ti bunga ti tianmo.” (Douay) Irason dagiti assumptionist a gapu ta “napno ti grasia” ni Maria, sigurado a saan a pulos a natay. Ken gapu ta “nainggasatan” a kas iti ‘bunga ti tianna,’ sigurado nga isut’ addaan kadagiti pribilehio a maipada ken Jesus​—a mairaman ti pannakaipalangitna. Ti kunayo nainkalintegan kadi daytoy a panagrasrason?

Umuna unay, kuna dagiti eskolar iti pagsasao a dagiti sasao a “napno ti grasia” ket di umiso a pannakaipatarus ket ti orihinal a Griego a sasao nga inusar ni Lucas ti ad-adda nga umiso a maipatarus a “maysa a pinaraburan unay ti Dios.” Gapuna, kastoy ti panangipatarus ti Katoliko a Jerusalem Bible iti Lucas 1:28: “Agrag-oka, sika a naparaburan unay!” Awan ti pagkunaantayo a naipalangit a sibabagi ni Maria gapu laeng ta ‘pinaraburan unay’ ti Dios. Ti damo a Kristiano a martir, a ni Esteban, ket naawagan met idiay Biblia a Katoliko a Douay kas naparaburan unay, wenno “napno ti grasia”​—ket saan a naikuna nga isut’ napagungar a sibabagi.​—Aramid 6:8.

Ngem, di met aya nainggasatan wenno naparaburan ni Maria? Wen, ngem makapainteres ta ti babai nga agnagan Jael idi kaaldawan dagiti ukom iti Israel ket naibilang a “nainggasatan kadagiti babbai.” (Oc-ocom 5:24, Dy) Sigurado nga awan ti mangirason a ni Jael ket naipalangit met a sibabagi. Maysa pay, ti sibubukel a kapanunotan a Pannakaipalangit ni Maria ket naibatay iti pammati a ni Jesus a mismo immuli sadi langit a silalasag. Nupay kasta, kuna ti Biblia a ni Jesus ket “napagbiag,” wenno napagungar, “iti espiritu.” (1 Pedro 3:18, Dy; idiligyo ti 1 Corinto 15:45.) Kunaen pay ni apostol Pablo a “ti lasag ken dara dina matagikua ti pagarian ti Dios.”​—1 Corinto 15:42-50, Dy.

Pudno, saritaen ti Biblia ti maipapan iti nailangitan a pannakapagungar agpaay kadagiti matalek a Kristiano a pinulotan ti espiritu. Nupay kasta, ilawlawag ti 1 Tesalonica 4:13-17 a daytoy a pannakapagungar saan a mangrugi agingga “iti kaadda ti Apo,” kabayatan dagiti maudi nga al-aldaw daytoy dakes a panawen. Agingga iti dumteng dayta, matmaturog ken patay ni Maria, agraman dagiti rinibu a sabsabali pay a matalek a Kristiano.​—1 Corinto 15:51, 52.

Ni Maria​—Maysa a Babai nga Addaan Pammati

Inanamaenyo nga iti panangikunami iti kasta dina kaipapanan nga awan panagraemmi ken ni Maria. Awan duadua, mapagulidanan a babai ni Maria​—addaan pammati a maikari a tuladen. Sisasagana nga inawatna ti pribilehio nga agbalin nga ina ni Jesus, agraman dagiti amin a pannubok ken panagsakripisio a nainaig iti dayta. (Lucas 1:38; 2:34, 35) Kaduana ni Jose, pinadakkelna ni Jesus iti nadiosan a kinasirib. (Lucas 2:51, 52) Dina binaybay-an ni Jesus kadagidi kanito nga agsagsagaba iti kayo a pagtutuokan. (Juan 19:25-27) Ken kas matalek nga adalan, situtulnog a nagtalinaed idiay Jerusalem ken maysa kadagiti naparukpokan iti espiritu ti Dios idi Pentecostes.​—Aramid 1:13, 14; 2:1-4.

Ti ballikug a panangmatmat ken Maria dina padayawan ti Namarsua wenno ni Maria. Ti doktrina a Pannakaipalangit ni Maria agserbi a mangpatibker iti awan pakaibatayanna a pammati a ni Maria ket manangibabaet iti Dios. Ngem inanamongan kadi ni Jesu-Kristo ti kasta a sursuro? Iti kasunganina, kinunana: “Siak ti dalan ken ti kinapudno ken ti biag. Awan ti umay iti Ama malaksid no baeten kaniak. No dawatenyo ti aniaman a banag iti naganko, aramidekto dayta.” (Juan 14:6, 14; idiligyo ti Aramid 4:12.) Wen, ni Jesu-Kristo laeng, saan a ni Maria, ti manangibabaet iti Namarsua. Baeten ken Jesus​—saan a ni Maria​—a rumbeng nga umasidegtayo iti Mannangted-Biag a dumawat ti “tulong iti panawen ti panagkasapulan.”​—Hebreo 4:16, Revised Standard Version, Catholic Edition.

Mabalin a nasakit para kadagiti dadduma ti panangawat iti kinapudno maipapan ken Maria. Mabalin a kaipapanan dayta ti panangilaksid kadagiti sumagmamano a nabayagen nga ik-ikutan a pammati ken maipatpateg a kapanunotan. Nupay kasta, uray nasaem no dadduma, ti kinapudno ti ‘mangwayawaya iti maysa’ iti kamaudiananna. (Juan 8:32) Kinuna ni Jesus a birbiruken ti Amana dagidiay agdaydayaw “iti espiritu ken kinapudno.” (Juan 4:24, Dy) Kadagiti napasnek a Katoliko, maysa a karit dagitoy a sasao.

[Footnote]

[Kahon iti panid 27]

NATAY KADI NI MARIA?

Natay kadi ni Maria sakbay ti maipagarup a yuulina idiay langit? Agduadua dagiti teologo a Katoliko no maipapan iti daytoy nga isyu. Kuna ti Nuovo dizionario di teologia a “narigat a maaddaan ni Maria iti pribilehio a di matay, a saan nga ikut uray ni Kristo.” Iti sabali a bangir, ti panagkuna a ni Maria ket natay mangparnuay ti maysa a narigat nga isyu. Kunaen ni teologo a Kari Børresen a ti “ipapatay isu ti supapak ti orihinal a basol, a sigun [iti doktrina nga “Imaculada Concepcion”], saanna nga inapektaran ni Maria.” Ngarud, iti ania a pakaibatayan nga isu ket natay? Di ngarud pakasdaawan a siaannad a liniklikan ni Papa Pio XII ti sibubukel nga isyu maipapan iti ipapatay ni Maria iti panangilawlawagna iti sursuro a Pannakaipalangit ni Maria.

Makaparagsak ta ti sursuro ti Biblia ket siwayawaya manipud iti kasta a pannakariro. Uray sadino awan ti isursurona​—wenno uray iparipirip man la koma​—a ni Maria ket bunga ti “imaculada concepcion.” No di ket, ipakitana a ni Maria ket imperpekto a tao a makasapul iti pannakasubbot. Gapu iti daytoy a rason, kalpasan ti pannakayanak ni Jesus, napan idiay templo ket nangipaay ti daton iti Dios gapu iti basol. (Levitico 12:1-8; Lucas 2:22-24) Kas kadagiti sabsabali nga imperpekto a tattao, natay ni Maria idi kamaudiananna.​—Roma 3:23; 6:23.

Daytoy simple a kinapudno ket naan-anay a maisupadi kadagiti di masungbatan a salsaludsod nga imbangon ti doktrina a Pannakaipalangit ni Maria.

[Ladawan iti panid 26]

‘Assumption of the Virgin,’ impinta ni Titian (c.1488-1576)

[Credit Line]

Giraudon/Art Resource, N.Y.

[Ladawan iti panid 28]

Babaen ti panangiyegna iti daton gapu iti basol idiay templo kalpasan ti pannakayanak ni Jesus, binigbig ni Maria nga isu ket managbasol nga agkasapulan iti pannakasubbot