Addaankay Aya ti Panunot ni Kristo?

“Itan ti Dios a mangted ti panagibtur ken liwliwa itdenna koma kadakayo met laeng ti isu met iaeng a kababalin ti panunot nga adda ken Kristo Jesus.”​—ROMA 15:5.

1. No kunaen ti maysa a tao nga isu ket Kristiano, ania dagiti salsaludsod a makasapul iti sungbat?

NASUROK a maysa a bilion a tattao iti intero a lubong ti agkunkuna a Kristianoda. Ania ti isingasing daytoy? Nga, uray iti nagan laeng, mamatpatida ken ni Jesu-Kristo ket kunkunada nga isuda ti paspasurotna wenno adalanna. (Mateo 10:24, 25) Ngem aniat’ kasapulan tapno sumurot iti pagulidanan, wenno padron ni Kristo? Nalawag, isu ti am-ammuenyo. Maysakayo aya a pudno a makaammo ken ni Jesus iti Nasaret? Addaankayo aya iti nalawag a kapanunotan no ania ti kinataona bayat nga adda ditoy daga? Wenno no kasano ti panagrikriknana kadagiti tattao iti nadumaduma a kasasaad? Addaankay aya “ti panunot ni Kristo”?​—1 Corinto 2:16; Efeso 4:13.

2, 3. Kasanotay a maammuan ti panunot ni Kristo?

² Kasanotay a maam-ammuan ti maysa a nagbiag ngangngani dua a ribo a tawen ti napalabasen ken iti publiko a panagbiagna nagpaut laeng iti agarup tallo ket kagudua a tawen? Iti kaso ni Jesus adda dagiti uppat a mapagtalkan a biograpia a makatulong a mangbukel iti maysa a mental a ladawan iti kita ti kinataona. Babaen iti naannad a panangbasa kadagidiay uppat a salaysay ti Ebanghelio, mabalintay met a maawatan ti padron ti panagpampanunot a namagtignay iti ar-aramidna. Gapuna, tapno agbalin a pudno a Kristiano imbes a maaddaan laeng iti dayta a nagan, ania ti nasken? Kastoy ti panangiyebkas ni Jesus iti dayta: “Daytoy kaipapananna ti biag nga agnanayon, ti pananggun-odda ti pannakaammo kenka, a maymaysa a pudno a Dios, ken daydiay imbaonmo, ni Jesu-Kristo.”​—Juan 17:3; 2 Pedro 3:18.

³ Gapuna, tunggal Kristiano rebbeng a maaddaan iti nauneg a pannakaammo ken pannakaawat iti Ama, ni Jehova, ken ti biag ken sursuro ti Anakna, ni Kristo Jesus. Saan nga umdas ti panangawag ti maysa iti bagina a Kristiano a saksi ni Jehova. Tapno maaddaan ti panunot ni Kristo, masapul a masansan a punnuentayo dagiti is-isiptayo iti pannakaawat iti biag ken ulidan ni Jesus. Kayatna a sawen dayta a kasapulan ti regular ken pudpudno a panagadal kadagiti Kasuratan a kadua dagiti katulongan ti panagadal ti Biblia a makatulong a mangilawlawag kadagiti kaipapanan ken kontekstona. Kasapulan met dayta ti umiso a kapanunotan tapno matarusantayo ken awatentayo ti akem ni Kristo ken dagiti pangpanggep ti Dios.​—Juan 5:39-47; Mateo 24:45-47.

Maysa a Tao nga Addaan kadagiti Rikna

4. Ania a kita ti tao ni Jesus?

⁴ Ni Jesus, a maysa a nasalun-at nga aktibo a tao, ti nangitungpal ti ministeriona bayat dagiti karrugi ti tawtawenna a 30’s. (Lucas 3:23) Ngem ania a kita a tao ni Jesus? Isu kadi ti di personal ken naadayo? Iti kasunganina, kas maysa a Judio a taga Makintengnga a Daya, isu ti manangiyebkas. Isut’ saan a managbabain ken mangipupuera iti bagina. Isut’ publiko a nangiparangarang iti nagadu a natauan a rikna manipud panagladingit ken pannakipagrikna agingga iti nalinteg a panagpungtot ken panagunget.​—Marcos 6:34; Mateo 23:13-36.

5. Kasanot’ panagrikna ni Jesus idi nadamagna ti ipapatay ni Lazaro?

⁵ Kas pangarigan, kasanot’ panagrikna ni Jesus idi nasarakanna da Marta ken Maria nga agsangsangit gaput’ ipapatay ni kabsatda a Lazaro? Ti salaysay ni Juan ti mangibaga kadatayo: “Nagladingit iti nakemna ket nagsennaay, ket mariribukan iti espiritu,” ket isu ti “nagsangit ti kasta unay.” (Juan 11:33-36, The New Testament, ni William Barclay) Nakipagrikna kadagitoy nasinged a gagayyemna. Isut’ saan a nagbain a nakipagsangit a kaduada. Nupay no isu “ti Anak ti Dios,” isu ti nangiparangarang iti natauan a rikrikna. (Juan 1:34) Anian ti pannakatignay ngata da Marta ken ni Maria!​—Idiligyo iti Lucas 19:41-44.

6. Apay a ni Jesus ket saan a kasla di lalaki agsipud ta nagsangit?

⁶ Dadduma itatta, nupay kasta, mabalin nga ipatoda a ni Jesus ket maysa nga agkakapuy agsipud ta isu ti nagsangit iti publiko a kadua dagidiay a babbai. Kinapudnona, ti Katoliko nga autor a ni Hilaire Belloc inawaganna ni Jesus a “binabai.” Pudno kadi dayta? Ni kadi Jesus ket maysa a di malalaki a tipo a masansan a mailadladawan kadagiti ar-aramid ti arte iti Kakristianuan? Saan, dagiti lulua ket saan a nasesita a pagilasinan iti kinakapuy. Kas panangiyebkas ti maysa a pagiwarnakan a medikal iti dayta: “Ti panangiparit kadagiti maiyanatop a panangiyebkas kadagiti naalumamay a rikna ket agpadpada a di nainkalintegan ken makadangran . . . Ti panangiyebkas kadagiti naalumamay a rikna, nangnangruna ti panagsangit, ket maysa kadagiti galad a naisalsalumina iti tao.”​—Idiligyo ti 2 Samuel 13:36-38; Juan 11:35.

7. Kadagiti ania a pamay-an a dagiti naasi nga ulidan ni Jesus ket tulongannatayo ita?

⁷ Ti panagrikna ni Jesus kadagiti panagsagaba ti pudpudno a natauan ken naasi. Tulongannatayo a mangbigbig kenkuana ken ti panunotna. Datayo ti saan a sumursurot iti maysa a di personal a pigura iti mitolohia no di ket ti maysa a perpekto a natauan nga ulidan nga imbaon ti Dios, “ti Anak ti Dios a sibibiag.” (Mateo 16:16; Juan 3:16, 17; 6:68, 69) Anian a modelo nga agpaay kadagiti amin a Kristiano itatta, nangnangruna dagiti Kristiano a panglakayen, a masansan masapul a mangted iti liwliwa ken mangipakita iti empatia kadagiti tiempo ti pannakapukaw ken panagdukot! Wen, ti kaadda ti panunot ken ti puso ni Kristo kadagita nga okasion nakapatpateg.​—1 Tesalonica 2:7, 8.

Maingel a Lalaki a Managtignay

8. Kasanot’ panangiparangarang ni Jesus iti kinamaingel ken kinatured ti panagtignayna?

⁸ Impamatmat met ni Jesus ti bagina a maysa a lalaki a maingel ti panagrikriknana ken dinamiko ti panagtignayna. Kas pangarigan, iti namindua nga okasion situtured nga inabugna dagiti aglaklako ti an-animal ken agsuksukat ti kuarta idiay templo. (Marcos 11:15-17; Juan 2:13-17) Ket saan met a nagkitakit iti panangibutaktakna iti publiko ti kinamanaginsisingpet dagiti aginlilinteg nga eskriba ken Pariseo. Iti natured a panangbatikosna, isu ti namakdaar: “Asikayo pay, eskriba ken Pariseo, a managinsisingpet! ta umaspingkayo kadagiti tantanem a napapudaw, nga iti ruar pudno a nalibnosda ngem iti uneg napno kadagiti tultulang dagiti natay ken isuamin a rugit.” Pudno, awan iti kinakapuy idiay!​—Mateo 23:27, 28; Lucas 13:14-17.

9, 10. (a) Apay a di nagbasol ni Jesus iti panangipakitana iti panagpungtotna? (b) Kasano ti rebbeng a panangapektar ti ulidan ni Kristo iti maysa a panglakayen a Kristiano?

⁹ Ti ngata panagpungtot ni Jesus pammaneknek ti kinakurang ti panagteppelna? Ni Pedro, a nasinged a kadkadua ni Jesus bayat ti ministeriona, ti nagkuna: “Isu saan a nagaramid iti basol.” (1 Pedro 2:22) Ni apostol Pablo nagsurat: “Ta awan kadatayo ti maysa a kangatuan a padi, a di makabalin a mangrikna kadagiti kinalap-ittayo, no di ti maysa a nasulisog iti isuamin, a kas kadatayo, ngem saan a nagbasol.” (Hebreo 4:15) Adda ti naggidiatan iti nagbaetan ti natimbeng a nainkalintegan a panagpungtot ken ti di natimbeng a panagunget.​—Idiligyo iti Proverbio 14:17; Efeso 4:26.

¹⁰ Gapuna, nupay ti maysa a Kristiano a panglakayen, kas pangarigan, ti saan koma a “managpungtot,” rebbengna nga addaan koma met ti pigsa ti moral a “mangtubngar kadagidiay sumuppiat,” a dayta ket “addaan ti kinainget” no kasapulan. Isu koma ti kualipikado a ‘mangtubngar, mangbabalaw ken mamagbaga.’ (Tito 1:7-13; 2 Timoteo 4:1, 2) Mabalin nga adda dagiti dadduma a kasasaad a mangsulbog met ti nalinteg a panagpungtotna, nangnangruna no isut’ makakita iti agdadata a peggad iti panagkaykaysa, espiritualidad, wenno moral a kinadalus ti kongregasion. Kas kinuna ni Pablo, no maminsan “masapul nga apputen dagiti ngiwngiwat” dagiti “managsao ti awan kapapaayanna . . . ken dagiti manangallilaw iti panunot” a ‘riribukenda dagiti amin a sangakabbalayan nga isursuroda ti saan a karbengan gapu iti naalas a gunggona.’ Kadagiti kakasta a kaso, ti kaadda ti panunot ni Kristo matulonganna dagiti panglakayen nga agbalin a natured, natimbeng, ken desidido.​—Kitaenyo ti 1 Corinto 5:1-5; Apocalipsis 2:20-23; 3:19.

11. Ania a salsaludsod ti addaan pannakainaig iti no kasano koma ti panangtuladtayo ken Kristo?

¹¹ Bayat ti panagdaldaliasatna a limmasat iti Galilea, Samaria, ken Judea, naiyasideg ni Jesus kadagiti amin a kita dagiti tattao​—lallaki, babbai, ub-ubbing, dagiti masakit, ken dagidiay mangmatmatmat kenkuana kas ti sinapataandan a kabusorda. Kasanot’ pannakilangenna kadakuada? Isu kadi ti napangas ken napangato, wenno nalaka a maasitgan? Nabalinanna kadi ti makipagkaykaysa kadagiti parikut ken pakasulsulisogan dagiti tattao? Isu kadi ti di manangpakawan wenno naasi? Dagiti sungbat dagitoy a salsaludsod ti addaan pakainaigan iti no kasano koma ti panangtuladtayo ken Kristo kadagiti inaldaw-aldaw a tigtignay ken rikriknatayo.​—Roma 15:5; Filipos 2:5.

Kasanot’ Panagrikna ni Jesus kadagiti Ubbing?

12. Iti naminsan nga okasion kasano ti panagrikna ni Jesus ken dagiti adalanna kadagiti ub-ubbing?

¹² Makitatayo ti nagpintas a salaysay no kasano ti panagrikna ni Jesus kadagiti ubbing idiay Marcos kapitulo 10, bersikulo 13-16. Daytat’ mabasa: “Ket inyegda kenkuana dagiti ubbing a babassit tapno sagidenna ida; ket dagiti adalan inungtanda dagiti nangyeg.” No apay a dagiti adalan nagtignayda iti kastoy saan nga ibaga ti salaysay. Isu idi tawen 33 K.P., ket ni Jesus ti agturturong manipud Galilea a lumasat iti Perea iti mabalin a maudin a ministeriona iti publiko idiay uneg ken aglawlaw ti Jerusalem. Nalabit impatoda a ni Jesus ket importante unay wenno okupado unay a maseknan kadagiti ubbing iti dayta a punto. Ngem, isu kadi a mismo impamatmatna nga isu ti okupado unay? “Ket idi makitana daytoy ni Jesus ti nangrikna unay ket kinunana kadakuada [dagiti adalanna]: ‘Bay-anyo dagiti ubbing a babassit nga umayda kaniak; ket dikay pawilan ida, ta dagitoy isuda dagiti agtagikua iti pagarian ti Dios.’ . . . Ket inarakupna ida ken impatayna kadakuada dagiti im-imana ket binendisionanna ida.”

13. Kasanot’ panagrikna dagiti tattao ken ni Jesus?

¹³ Ita ania pay ti isuro dayta kadatayo maipapan ti panunot ni Kristo? lyilustrar dayta ti kinaingetna kadagiti nagerrado nga adalanna ken iti naasi a kababalinna kadagiti nababbaba. Naawatanna no aniat’ nangtignay kadagiti nagannak a nangiyeg kadagiti annakda kenkuana. Kayatda nga isut’ sagidenna ken bendisionanna dagiti annakda. Ket aniat’ ibaga dayta kadatayo maipapan ken Jesus? A dagiti tattao saanda nga agbuteng kenkuana wenno agamak kenkuana. Isut’ addaan mannakigayyem kadagiti isuamin, ket dagiti tattao tarigagayanda ti makikadua kenkuana. Uray pay dagiti ub-ubbing saanda nga agamak iti imatangna​—ket isu met ti komportable iti imatang dagiti ubbing. Dagiti met aya tattao, agraman dagiti ub-ubbing, komportableda iti imatangyo?​—Marcos 1:40-42; Mateo 20:29-34.

14. Maipapan iti panagbalin a nalaka a maas-asitgan, nangnangruna ti rebbeng a mangtulad ti ulidan ni Jesus?

¹⁴ Nangipakita ni Jesus iti nabara a panagayat ken kinamanangngaasi. (Marcos 9:36, 37) Isu ti nalaka a danonen ken maasitgan. Kas maysa a pasurot ni Kristo, addaankayo met aya iti panunotna idi dayta a banag? Dagiti Kristiano a manangaywan kadagiti distrito, sirkito, kongregasion, ken kadagiti sangsanga nga opisina ti Watch Tower Society iti intero a lubong nasayaat no saludsodanda dagiti bagbagida: Dogmatikoak aya ken natangken nga awan ti pannakipagrikriknana? Wenno pagbalbalinek dagiti dadduma, uray pay dagiti ubbing, a komportable iti sibayko? Pudno aya a nalakaak a maasitgan?​—Proverbio 12:18; Eclesiastes 7:8.

Dagiti Pannakilangen ni Jesus kadagiti Babbai

15, 16. Kasano a ni Jesus naigiddiat kadagiti dadduma a Judio iti pannakilangenna kadagiti babbai?

¹⁵ Kas dagiti panglakayen, ad-adipen, ken kakabsat a lallaki iti kongregasion Kristiano, addaankay aya iti panunot ni Kristo no makilanglangen kadagiti Kristiano a kakabsattayo a babbai ken kadagiti babbai nga en heneral? Kasano a ni Kristo a di naasawaan, nagtignay iti sidong dagiti nagduduma a kasasaad a nakaidekketanna a kadua dagiti babbai idi kaaldawanna?

¹⁶ Iti dayta a kagimongan dagiti Judio a dinominaran dagiti lallaki, ni Jesus ti maysa a naisalsalumina a mannursuro ta isut’ situtulok a makisarita kadagiti babbai, uray pay kadagiti babbai a di Judio. (Juan 4:7-30) Kas pangarigan, idi bumisbisita iti maysa a balay idiay teritoria dagiti Gentil a Tiro ken Sidon, maysa a Griega ti nagkalikagum kenkuana a tulonganna koma ti anakna a babai a naluganan ti demonio. Iti gagangay, ti maysa a napeklan a Judio awan koma ti aniaman a pannakilangenna kenkuana. Ngem nagimdeng ni Jesus ket sinuotna ti pammatina, a kunkunana: “Bay-am a mapnekda koma nga umuna dagiti annak [dagiti Judio], ta saan a nalinteg nga alaen ti tinapay dagiti annak ket ipurruak kadagiti aso [dagiti Gentil].” Ti tuno ti panagsao ni Jesus kadi ti kasla namagpatinggan iti dayta a banag? Isu kadi ti dogmatiko a nangserra iti kanayonan pay a panagsasarita? Nalawag a saan, ta sitataktika a simmungbat ti babai: “Pudno a kasta apo, ngem dagiti met aso iti sirok ti panganan manganda kadagiti morkat dagiti annak.” Nagsiddaaw ni Jesus, ket inagasanna ti anakna a babai.​—Marcos 7:24-30.

17. Aniat’ maadaltayo iti wagas ti pannakilangen ni Jesus iti maysa a babai a managbasol?

¹⁷ Sinalimetmetan ni Jesus ti silulukat a panunot kadagiti babbai ket saan a nangukom babaen kadagiti pammarang a langlanga. (Mateo 22:16) Iti sabali pay nga okasion, idi mangmangan idiay balay ti maysa a Pariseo, pinalubosanna ti maysa a pagaammo a managbasol, a nalabit maysa a balangkantis, a nangbuggo ti saksakana ket sana sinapsapuan ida iti bangbanglo. Babaen iti tigtignay ti babai impamatmatna nga isu ti agbabbabawi kadagiti sibabasol nga ar-aramidna. (Lucas 7:36-50) Ni Jesus saanna nga inikkat ti naganna ket pinapanaw ti babai babaen iti naan-anay a panangukom agsipud ta isu ket imoral. (Kitaenyo met ti Juan 4:7-30.) Isu ti pinakawanna “ta nagayat iti kasta unay.” Ania ti ipamatmat dayta maipapan ti panunot ni Kristo? Isu ti manangngaasi ken mannakaawat kadagiti babbai. Saantay met aya a mabalin ti agtignay a kasta iti kongregasion ken iti ministeriotayo?​—Lucas 19:1-10; Roma 14:10-13; 1 Corinto 6:9-11.

Ti Pannakilangenlangen ni Jesus kadagiti Adalanna

18. (a) Kasanot’ panagrikna dagiti dadduma kadagiti agtartrabaho iti babaenda? (b) Kasanot’ panangtrato ni Jesus kadagiti adalanna ken kadagiti dadduma? (Marcos 6:54-56)

¹⁸ No maminsan dagiti tattao nga adda iti autoridad mariknada a kasla agpegpeggadda gapu kadagiti adda iti babaenda. Tungdayenda iti dida mapupuotan a pagarupda a kompetision. Agparang ti kinatangsitda. Nasiglatda a mangbabalaw ngem nabannayatda a mangkomendar kadagiti agtartrabaho iti babaenda. Dagiti sasaoda a makaipababa ti di mangraem iti personal a dayaw dagiti dadduma. Ngem ni ngay Jesus​—kasanot’ panangtratona kadagidiay adda iti babaenna, dagiti adalanna? Nariknada aya a kasla nakababbabada, awan kabkabaelanda, wenno nanengneng? Wenno, imbes ketdi, komportableda a makipagtartrabaho a kadkadua ni Jesus?​—Idiligyo iti Mateo 11:28-30; 25:14-23.

19. Aniat’ isuro ti Juan 13:1-17 kadatayo maipapan ken Jesus?

¹⁹ Iti daytoy a banag, maysa kadagiti naisangsangayan a leksion nga insuro ni Jesus kadagiti adalanna ti masarakan idiay Juan kapitulo 13. Isingasingmi a basaenyo dagiti bersikulo 1 agingga iti 17. Kadagidiay nga al-aldaw dagiti kalkalsada nakataptapukda, ket ugali a pabugguan iti maysa nga adipen ti saka dagiti sangaili. Ket inaramid ni Jesus a mismo dayta nakababbaba a trabaho. Ania ti kualidad nga ingunamgunamna babaen iti panangbuggona iti saksaka dagiti adalanna? Inikkanna ida iti praktikal a leksion iti kinapakumbaba. Aniat’ maadaltayo ditoy maipapan ti panunot ni Kristo? Dagiti sasao ni Jesus ti mangted ti sungbat: “Ti adipen saan a dakdakkel ngem iti Apona, ket saan met a dakdakkel ti maysa a naibaon ngem iti nangibaon kenkuana. No ammoyo dagitoy, naragsakkayo no aramidenyo ida.”​—Juan 13:16, 17.

20. Ania a panangsukimat iti bagitayo met laeng ti maiyaplikartayo tapno makita no addaantay ti panunot ni Kristo?

²⁰ Addaankay met aya ti panunot ni Kristo iti daytoy a banag? Sisasaganatay aya a mangaramid kadagiti napakumbaba, nanumo a trabaho iti balay ken iti kongregasion? Wenno kaykayattay laeng nga aramiden dagiti bambanag a kasla “importante” wenno mamagbalin kadatayo a kasla “naisangsangayan”? Situtuloktayo aya a makiraman iti no maminsan makapagpakumbaba a trabaho a panangikaskasaba ti naimbag a damag kadagiti binalaybalay? Wenno kaykayattay laeng dagiti naituding a trabaho iti plataporma iti Kingdom Hall? Pudno unay, ti kaadda ti panunot ni Kristo ti mamagbalin kadatayo a napakumbaba ken nalaka a maasitgan, kas ken ni Jesus idi.​—Roma 12:3.

21. Kasanot’ panangipakita ni Jesus iti pannakipagriknana kadagiti apostolesna? Kadagiti umariwekwek?

²¹ Iti maysa nga okasion, kalpasan ti naisangsangayan a kampania ti panangaskasaba, nangipakita ni Jesus ti dakkel a konsiderasion kadagiti apostolesna. Nupay perpekto, ni Jesus ket saan nangnamnama iti kinaperpekto kadagiti dadduma. Iti panagngudo ti kampania ti panangasabana, dina impapilit a dagiti apostolesna ti dagdagus nga agsubli iti panangaskasabada ket agaramid pay a nasaysayaat. Pinanunotna ti pannakasapulda iti panaginana ket impanna ida iti maysa a napakni a disso ken naipalpalasin. Ngem idi dagiti umariwekwek a tattao ti simmurot kadakuada, makasimron aya ni Jesus ken di nakaan-anus? Saan, ta “ti pusona ti nakipagrikna kadakuada,” kuna ti salaysay kadatayo.​—Marcos 6:30-34, The New English Bible.

22. Aniat’ makatulong pay kadatayo a mangtarus ti panunot ni Kristo?

²² Babaen iti kasta a nagsayaat nga ulidan, pagsidsiddaawan pay aya no apay a kaaduan kadagiti apostoles ti nagbalin a matalek a paspasurot ni Kristo? Pudno unay a nagsiddaaw ni Pedro kadagiti bambanag a naadalna babaen iti nasinged a pannakilanglangenna ken Jesus. Nalabit isu ti nangted ken ni Marcos ti kaaduan kadagiti impormasion a naisurat iti Ebangheliona. Ket nabannayat nupay sigurado nga imbagay ni Pedro ti bagina iti panunot ni Kristo. Ti panangsukimat iti umuna a suratna ti mangtulong kadatayo a mangsurot a nasingsinged pay iti ulidan ni Kristo.​—Mateo 16:15-17, 21-23.

Malagipyo Pay Aya?

◻ Kasanotay ti maaddaan ti panunot ni Kristo?

◻ Ania a kita ti tao ni Jesus?

◻ Kasanot’ panagtignay ni Jesus kadagiti ub-ubbing? Kadagiti babbai?

◻ Aniat’ maadaltayo iti pannakilangen ni Jesus kadagiti adalanna?

[Ladawan iti panid 10]

Ni Jesus ti manangngaasi ket saanna nga inlinged dagiti rikriknana

[Ladawan iti panid 12]

Ni Jesus ket maysa a lalaki a maingel ti panagtignayna

[Ladawan iti panid 15]

Nangted ni Jesus ti naisangsangayan nga ulidan iti kinapakumbaba