“Taripatuem Daytoy a Puon ti Ubas”!

SINIMISIM ti 12 a lallaki ti nadumaduma a paset ti Naikari a Daga. Binilin ida ni Moises a paliiwenda dagiti umili ken mangalada kadagiti bunga dayta a daga. Ania a bunga ti naginteresanda? Saan nga adayo iti Hebron, nakasarakda iti maysa a kaubasan a nagdadakkelan dagiti bungana ket masapul a dua a lallaki ti mangawit iti maysa laeng a raay ti ubas. Dagiti nagsimisim pinanagananda dayta a nadam-eg a disso iti “naapres a ginget ti Escol,” wenno “Raay Dagiti Ubas,” gapu iti nakaskasdaaw a bungana.―Numeros 13:21-24.

Bayat ti maika-19 a siglo, maysa a bisita idiay Palestina ti nangipadamag: “Ti Escol, wenno ginget ti Ubas, . . . agingga ita ket aduan kadagiti kaubasan, ken dagiti bungana ti kasayaatan ken kadakkelan iti Palestina.” Nupay nasayaat a klase dagiti ubas iti Escol, adu a paset ti Palestina ti mangpatpataud kadagiti agkakaimas nga ubas idi panawen ti Biblia. Ipakita dagiti rekord ti Egipto a nagangkat dagiti Faraon iti arak manipud Canaan.

“Ti kabatuan a sikigan dagiti turod [ti Palestina], agraman ti main-inaran ken nagraba a dagana, ti bara ti kalgaw, ken ti napartak a panages-es ti tudo a nagbayakabak kabayatan ti lam-ek, amin dagita ti makagapu no apay a maysa dayta a daga dagiti ubas,” kuna ti libro a The Natural History of the Bible. Impamatmat ni Isaias a dumanon iti sangaribu a puon ti ubas ti dadduma a napili a lugar.―Isaias 7:23.

“Daga Dagiti Ubas”

Imbaga ni Moises iti nasion ti Israel nga agnaedda iti maysa a daga dagiti “ubas ken higos ken granada.” (Deuteronomio 8:8) Sigun iti Baker Encyclopedia of Bible Plants, “aglaplapusanan dagiti ubas iti nagkauna a Palestina nga uray la nasarakan dagiti bukel ti ubas kadagiti kaaduan, no saan nga iti amin, a nakabakab a lugar.” Talaga a nabunga dagiti kaubasan nga adda iti Naikari a Daga nga uray kabayatan ti tawen 607 K.K.P., idi a dinadael dagiti buyot ni Nabucodonosor ti Juda, dagiti tattao a nagtalinaed iti dayta a daga “nagurnongda iti nakaad-adu unay nga arak ken bungbunga iti kalgaw.”​—Jeremias 40:12; 52:16.

Tapno adu nga arak ti maaramid dagiti mannalon nga Israelita, masapul a taripatuenda a naimbag dagiti puon ti ubasda. Ti libro nga Isaias iladawanna no kasano a ti maysa nga Israelita nga agay-aywan iti kaubasan talonenna ti sikigan ti turod ket ikkatenna ti aniaman a dadakkel a bato sakbay nga imulana ti ‘napilina a nalabaga nga ubas.’ Kalpasanna, nalabit a kabitienna dayta babaen kadagiti nakalina a bato. Makatulong dayta a kabite a mangalad iti kaubasanna tapno saan a mapayatpayatan dagiti baka, ken mangsalaknib met dayta manipud kadagiti sora, alingo, ken mannanakaw. Mabalin met a mangkali ti mannalon iti abut a pagpespesan iti ubas ken mangbangon iti bassit a torre nga agserbi a pagpariiran kabayatan ti tiempo ti panagbuburas inton kasapulan dagiti ubas ti kanayonan a panangaywan. Kalpasan amin dagitoy a trabaho, manamnamana ti maysa a nabunga a panagani iti ubas.―Isaias 5:1, 2.a

Tapno masigurado ti nabunga nga apit, regular nga arbasan ti mannalon dagiti mula nga ubas tapno ad-adda nga agbalin a nabunga ken gabionenna ti daga tapno malapdan ti panagtubo dagiti ruot ken sisiit. Mabalin a sibuganna ti kaubasan kabayatan dagiti bulbulan ti kalgaw no saan a nakaipaay iti umdas a tudo ti primavera.―Isaias 5:6; 18:5; 27:2-4.

Ti tiempo ti panagburas iti ubas iti arinunos ti kalgaw ket tiempo ti dakkel a panagrag-o. (Isaias 16:10) Tallo kadagiti salmo ti addaan iti superskripsion a naglaon iti sasao nga “iti Gittith.” (Salmo 8, 81, ken 84) Daytoy a saan a masierto a sasao iti musika ket naipatarus kas “pagpespesan iti arak” iti Septuagint a bersion ken mabalin a mangipamatmat a kinanta dagiti Israelita dagitoy a salmo bayat ti panawen ti panagburas iti ubas. Nupay kangrunaanna a nagserbi dagiti ubas kas pangaramid iti arak, nangan met dagiti Israelita kadagiti ubas wenno ibilagda dayta kas pasas, a nalabit aramidenda a bibingka.―2 Samuel 6:19; 1 Cronicas 16:3.

Ti Puon ti Ubas ti Israel

Sumagmamano a daras a dineskribir ti Biblia dagiti adipen ti Dios kas maysa a puon ti ubas―maysa a maitutop a panamagdilig no maipapan iti kinapateg ti puon ti ubas kadagiti Israelita. Iti Salmo 80, indilig ni Asaf ti nasion ti Israel iti maysa a puon ti ubas nga immula ni Jehova iti Canaan. Nadalusan ti daga tapno agtubo ti ubas ken dumakkel a natibker. Ngem iti panaglabas ti panawen, nargaay dagiti mangsalaknib a kabitena. Gapu ta saanen a nagtalek ti nasion ken ni Jehova, inikkatna ti pannalaknibna kadakuada. Kas iti alingo a mangdadael iti kaubasan, dagiti kabusor a nasion nagtultuloy a sinamsamda dagiti kinabaknang ti Israel. Inkararag ni Asaf a tulongan koma ni Jehova ti nasion tapno maisubli ti sigud a dayagna. “Taripatuem daytoy a puon ti ubas,” impakaasina.―Salmo 80:8-15.

Inyarig ni Isaias “ti balay ti Israel” iti maysa a kaubasan nga in-inut a nangpataud kadagiti “atap nga ubas,” wenno nalungtot a prutas. (Isaias 5:2, 7) Adayo a babbabassit dagiti atap nga ubas ngem kadagiti nataripato nga ubas ken naingpis ti lasagda, a dandani bukel amin ti kargana. Dagiti atap nga ubas ket saan a nasayaat a pagtaraon wenno aramiden nga arak―maysa a maitutop a simbolo ti nagapostata a nasion a nangibunga iti kinakillo imbes a kinalinteg. Saan a basol dayta ti Mangtartaripato iti mula. Inaramid ni Jehova ti amin tapno agbalin a nabunga dayta a nasion. “Ania kadi pay ti maaramid maipaay iti kaubasak a saanko a naaramid iti dayta?” inyimtuodna.​—Isaias 5:4.

Gapu ta saan a nabunga ti Israel, impakdaar ni Jehova a rebbaenna ti mangsalaknib a pader a binangonna iti aglikmut ti ilina. Saannan nga arbasan ti piguratibo a mula nga ubas wenno gabionen ti daga. Saanen nga agtinnag ti tudo a pagpampannurayan ti ubas, ket dagiti siit ken ruot ti mangringbawton iti kaubasan.―Isaias 5:5, 6.

Impadto ni Moises a magango uray ti literal a kaubasan ti Israel gapu iti panagapostata ti nasion. “Agmulakanto kadagiti kaubasan ket pudno unay a sukayem, ngem awanto ti arak nga inumem ken awanto ti burasem nga iserrek, agsipud ta ibusento ti igges.” (Deuteronomio 28:39) Mabalin a magango ti mula nga ubas iti sumagmamano laeng nga aldaw no serken dayta ti maysa nga igges.―Isaias 24:7.

“Ti Pudno a Puon ti Ubas”

No kasano a ni Jehova inyarigna ti literal nga Israel iti maysa a puon ti ubas, nangaramat ni Jesus iti umarngi a panamagdilig. Kabayatan ti aw-awagan ti adu kas ti Maudi a Pangrabii, kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “Siak ti pudno a puon ti ubas, ket ni Amak ti agtaltalon.” (Juan 15:1) Ni Jesus inyarigna dagiti adalanna kadagiti sanga ti mula nga ubas. No kasano a ti literal a mula alaenna ti pigsana manipud iti puon, dagiti adalan ni Kristo masapul met nga agtalinaedda a naikaykaysa kenkuana. “No naisinakayo kaniak awan a pulos ti maaramidanyo,” kinuna ni Jesus. (Juan 15:5) Taripatuen dagiti mannalon ti puon ti ubas tapno agbunga, isu a namnamaen met ni Jehova a mangpataud dagiti adipenna kadagiti naespirituan a bunga. Mangparagsak ken mangipadayag dayta iti Dios, ti Mangtartaripato iti mula nga ubas.―Juan 15:8.

No maipapan iti literal a puon ti ubas, agpannuray ti kinabungana iti panagarbas ken panagdalus, dua a proseso a tinukoy ni Jesus. Ti maysa nga agay-aywan iti kaubasan nalabit nga arbasanna ti mula nga ubas mamindua iti kada tawen tapno ad-adda nga agbalin a nabunga dayta. Kabayatan dagiti bulan ti lam-ek, mabalin a masip-ak ti adu a sangana. Mabalin nga ikkaten ti mannalon ti kaaduan kadagiti nagtubo a sanga iti napan a tawen. Nalabit a mangibati iti tallo wenno uppat a kangrunaan a sanga, nga addaan iti maysa wenno dua a saringit iti tunggal sanga. Dagita a saringit, kas met la kadagiti saringit iti naglabas a tawen, ti agbunganto iti umay a kalgaw. Kamaudiananna, no naan-anay a naarbasannan, puoran ti mannalon dagiti nasip-ak a sanga.

Dineskribir ni Jesus daytoy a dakkel a panagarbas: “No ti asinoman saan nga agtalinaed a naikaykaysa kaniak, isu maibelleng a kas maysa a sanga ket magango; ket urnongen dagiti tattao dagidiay a sanga ket ipuruakda ida iti apuy ket mapuoranda.” (Juan 15:6) Nupay kasla naibusen ti sanga ti ubas iti daytoy a gundaway, addanto manen sabali pay a panagarbas iti panawen ti primavera.

“Tunggal sanga nga adda kaniak a saan a mangpatpataud iti bunga ikkatenna,” kinuna ni Jesus. (Juan 15:2) Nalabit a tuktukoyenna ti sumaruno a panagarbas, kalpasan a naaddaan ti puon ti ubas iti sumagmamano a saringit ken agparang dagiti raay ti ubas. Sukimaten a naimbag ti mannalon ti tunggal sanga tapno ammuenna no ania kadagita ti nagbunga ken saan. No saan a maikkat dagiti sanga nga awanan iti bunga, makaalada latta iti sustansia ken danum manipud iti puon. Gapuna, sip-aken ti mannalon dagita nga awanan iti bunga a sanga tapno dagiti laeng agbungbunga a sanga ti mangala kadagiti sustansia ti mula.

Kamaudiananna, dinakamat ni Jesus ti proseso ti panagdalus. “Tunggal maysa a mangpatpataud iti bunga dalusanna, tapno mangpataud iti ad-adu pay a bunga” inlawlawagna. (Juan 15:2) Apaman a naikkat dagiti sanga, siaannad a sukimaten ti mannalon ti tunggal sanga nga agbungbunga. Iti asideg ti puon ti agbungbunga a sanga, masansan a makasarak kadagiti baro a saringit a masapul met a maikkat. No mabaybay-an nga agtubo, agsependa ti tubbog ti mula a mabalin koma nga agserbi a pagtaraon ti ubas. Mabalin met a maikkat dagiti dadduma a dadakkel a bulong tapno nalaklaka a makaala iti lawag manipud iti init dagiti naganus pay nga ubas. Makatulong dagitoy a proseso tapno ad-adda a naruay ti bunga a patauden dagiti agbungbunga a sanga.

“Agtultuloykayo a Mangpataud iti Adu a Bunga”

Dagiti piguratibo a sanga “ti pudno a puon ti ubas” irepresentarda dagiti napulotan a Kristiano. Kaskasdi, ti “sabsabali a karnero” masapul a paneknekanda a nabungada met nga adalan ni Kristo. (Juan 10:16) Makapataudda met iti “adu a bunga” ket maipadayagda ti nailangitan nga Amada. (Juan 15:5, 8) Ti ilustrasion ni Jesus maipapan iti pudno a puon ti ubas ipalagipna kadatayo a magun-odtayo ti pannakaisalakan no agtalinaedtayo a naikaykaysa ken ni Kristo ken mangpataudtayo kadagiti agkakaimbag a naespirituan a bunga. Kinuna ni Jesus: “No tungpalenyo dagiti bilinko, agtalinaedkayto iti ayatko, kas iti panangtungpalko kadagiti bilin ti Ama ken panagtalinaedko iti ayatna.”​—Juan 15:10.

Idi kaaldawan ni Zacarias, inkari ti Dios kadagiti matalek a natda nga Israelita nga addanto manen iti daga “ti bin-i ti talna; ti met laeng ubas itdennanto ti bungana, ket ti met laeng daga itdennanto ti apitna.” (Zacarias 8:12) Ti ubas ket nausar met a mangiladawan iti talna a tagiragsakento ti ili ti Dios kabayatan ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo. Impadto ni Mikias: “Pudno nga agtugawdanto, tunggal maysa iti sirok ti puon ti ubasna ken iti sirok ti kayona a higos, ket awanto ti asinoman a mamagpigerger kadakuada; ta ti mismo a ngiwat ni Jehova ti buybuyot sinaona dayta.”​—Mikias 4:4.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 18]

Nabiit pay a nagango a puon ti ubas

[Ladawan iti panid 18]

Panagarbas bayat ti panawen ti lam-ek

[Ladawan iti panid 18]

Panangpuor kadagiti naikkat a sanga