Ti Sao ni Jehova Nabiag
Dagiti Tampok iti Libro a Juan
NI Juan—“daydi adalan a dinungdungngo ni Jesus”—ti kaudian a napaltiingan a mangisurat iti pakasaritaan ti biag ken ministerio ni Kristo. (Juan 21:20) Idi agarup 98 K.P. a naisurat ti Ebanghelio ni Juan ken nagbassit ti inulitna a dinakamat kadagiti nailanad iti dadduma pay a tallo nga Ebanghelio.
Adda masnup a panggep ni apostol Juan idi insuratna ti Ebangheliona. Kastoy ti kinunana maipapan kadagiti insuratna: “Naisurat dagitoy tapno patienyo koma a ni Jesus isu ti Kristo nga Anak ti Dios, ket, gapu iti panamati, maaddaankay iti biag babaen iti naganna.” (Juan 20:31) Talaga a napateg ti mensahena para kadatayo.—Heb. 4:12.
“KITAENYO, TI KORDERO TI DIOS”
Apaman a nakitana ni Jesus, sikokompiansa nga impakaammo ni Juan a Mammautisar: “Kitaenyo, ti Kordero ti Dios a mangikkat iti basol ti lubong!” (Juan 1:29) Bayat a nagdaliasat ni Jesus iti Samaria, Galilea, Judea, ken iti lugar a dayaen ti Jordan—tapno mangasaba, mangisuro, ken mangaramid kadagiti milagro—‘adu ti napan kenkuana ken naaddaan iti pammati kenkuana.’—Juan 10:41, 42.
Ti panangpagungarna ken Lazaro ti maysa kadagiti naisangsangayan unay a milagro nga inaramid ni Jesus. Adu ti namati kenkuana idi nakitada a napagungar ti maysa a tao nga uppat nga aldawen a natay. Nupay kasta, nagkukumplot dagiti panguluen a papadi ken dagiti Fariseo tapno papatayenda ni Jesus. Gapuna, pimmanaw isuna sadiay sa napan “iti pagilian nga asideg iti let-ang, iti siudad a naawagan Efraim.”—Juan 11:53, 54.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
1:35, 40—Malaksid ken Andres, asino ti adalan nga agtaktakder idi iti sibay ni Juan a Mammautisar? Ti para salaysay kanayon a tukoyenna ni Juan a Mammautisar kas ni “Juan” ken dina pulos inyam-ammo ti naganna iti Ebangheliona. No kasta, ti di nanaganan nga adalan ket nabatad a ni Juan a nangisurat iti Ebangheliona.
2:20—Ania a templo ti “nabangon iti uppat a pulo ket innem a tawen”? Tuktukoyen dagiti Judio ti pannakaibangon manen ti templo ni Zorobabel nga impaibangon ni Ari Herodes ti Judea. Sigun iti historiador a ni Josephus, dayta a pasdek ket nangrugi a naibangon idi maika-18 a tawen ti panagturay ni Herodes, wenno idi 18/17 K.K.P. Walo a tawen ti pannakaaramid ti santuario iti templo ken ti dadduma pay a kangrunaan a pasetna. Nupay kasta, ti trabaho iti dadduma pay a paset ti templo ket nagtultuloy agingga ken kalpasan ti Paskua idi 30 K.P., isu a kinuna dagiti Judio nga 46 a tawen a naibangon dayta.
5:14—Ti kadi panagsakit ket resulta ti naaramidan a basol? Saan a kanayon. Ti lalaki a pinaimbag ni Jesus ket 38 a tawenen a masakit gapu iti natawidna a kinaimperpekto. (Juan 5:1-9) Ti kayat a sawen ni Jesus ket yantangay dayta a lalaki ket naipakitaan itan iti asi, masapul a surotenna ti dalan ti pannakaisalakan ken ikagumaannan ti saan nga agbasol ta no saan, dakdakes ngem iti sakitna ti mabalin nga umapay kenkuana. Dayta a lalaki ket mabalin a makabasol iti basol a di mapakawan a maikari iti ipapatay nga awanan iti panagungar.—Mat. 12:31, 32; Luc. 12:10; Heb. 10:26, 27.
5:24, 25—Asino dagidiay “bumallasiw manipud ken patay nga agturong iti biag”? Sarsaritaen ni Jesus ti maipapan kadagidiay dati a natay iti naespirituan ngem apaman a nangngegda ti sasaona, namatida kenkuana, ken insardengdan ti managbasol a kabibiagda. ‘Bimmallasiwda manipud ken patay nga agturong iti biag’ iti anag a naikkat ti pannakaikarida a matay, ken naikkanda iti namnama nga agbiag nga agnanayon gapu iti pammatida iti Dios.—1 Ped. 4:3-6.
5:26; 6:53—Ania ti kaipapanan ti maaddaan iti “biag kenkuana met laeng”? Para ken Jesu-Kristo, kaipapanan dayta ti panangawatna iti inted-Dios a dua nga espesipiko nga abilidad—ti panamagbalinna a posible a maaddaan dagiti tattao iti nasayaat a takder ken Jehova ken ti pannakabalin a mangpabiag babaen ti panangpagungarna kadagiti natay. Para kadagiti pasurot ni Jesus, ti ‘maaddaan biag kadakuada met laeng’ kaipapananna ti panangsagrapda iti naan-anay a biag. Masagrapto dayta dagiti napulotan a Kristiano inton mapagungarda iti nailangitan a biag. Dagiti matalek nga addaan iti naindagaan a namnama ket sadanto laeng masagrap ti biag nga agnanayon no makapasada iti kaudian a pannubok a mapasamak kalpasan unay ti panagpatingga ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo.—1 Cor. 15:52, 53; Apoc. 20:5, 7-10.
6:64—Ammo kadi ni Jesus idi pinilina ni Judas Iscariote nga isu ket liputanto ni Judas? Agparang a saan. Ngem iti maysa nga okasion idi tawen 32 K.P., kinuna ni Jesus kadagiti apostolna: “Maysa kadakayo ti manangpardaya.” Posible nga iti dayta a kanito a nadlaw ni Jesus a ni Judas ket “mangrugrugin” nga agaramid iti dakes.—Juan 6:66-71.
Dagiti Masursurotayo:
2:4. Ipaspasimudaag ni Jesus ken Maria a kas ti bautisado a napulotan nga Anak ti Dios, isu ket masapul nga agpaiwanwan iti nailangitan nga Amana. Nupay mangrugrugi pay laeng idi ni Jesus iti ministeriona, naan-anay nga ammona ti oras, wenno tiempo, agpaay iti naituding a trabahona, agraman ti ipapatayna kas sakripisio. Uray ti nasinged a kapamilia a kas ken Maria ket dina ipalubos a manglapped iti panangaramidna iti pagayatan ti Dios. Masapul nga agserbitayo ken Jehova a Dios a buyogen ti kasta met a determinasion.
3:1-9. Adda dua a masursurotayo ken Nicodemo, a maysa nga agturay kadagiti Judio. Umuna, ni Nicodemo ket napakumbaba, nauneg ti pannakaawatna, ken sipapanunot iti mismo a naespirituan a kasapulanna. Binigbigna met ti anak ti maysa a nanumo a karpintero kas mannursuro nga imbaon ti Dios. Masapul a napakumbaba dagiti Kristiano ita. Maikadua, ni Nicodemo ket nagkitakit nga agbalin nga adalan bayat nga adda ni Jesus ditoy daga. Nalabit a maigapu dayta iti panagbutengna iti tao, ta ad-adda a kayatna ti agtalinaed iti saadna iti Sanhedrin, wenno gapu iti panangipategna iti kinabaknangna. Adda napateg a masursurotayo: Masapul a ditay itulok dagita a pagannayasan a manglapped kadatayo a ‘mangbagkat iti kayo a pagtutuokan ket agtultuloy a surotentayo ni Jesus.’—Luc. 9:23.
4:23, 24. Tapno anamongan ti Dios ti panagdayawtayo, masapul a maitunos dayta iti kinapudno nga isursuro ti Biblia ken iti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu.
6:27. Ti panagtrabaho para “iti taraon a mataginayon maipaay iti biag nga agnanayon” kaipapananna ti panagreggettayo a mangpennek iti naespirituan a kasapulantayo. Naragsaktayo no aramidentayo dayta.—Mat. 5:3.
6:44. Ni Jehova ket maseknan iti tunggal maysa kadatayo. Iyas-asidegnatayo iti Anakna babaen iti iyaadanina iti tunggal maysa kadatayo iti trabaho a panangasaba ken tultulongannatayo a mangtarus ken mangyaplikar kadagiti kinapudno nga isursuro ti Biblia babaen iti nasantuan nga espirituna.
11:33-36. Ti panangipeksa iti riknatayo ket saan a pagilasinan ti kinakapuy.
‘INTULTULOYDA TI SIMMUROT KENKUANA’
Bayat nga umas-asideg ti Paskua ti 33 K.P., nagsubli ni Jesus idiay Betania. Idi Nisan 9, napan idiay Jerusalem, a sisasakay iti urbon nga asno. Idi Nisan 10, napan manen ni Jesus idiay templo. Kas sungbat iti kararagna a maipadayag koma ti nagan ni Amana, adda timek manipud langit a nagkuna: “Agpadpada a pinadayagko dayta ken padayagekto manen dayta.”—Juan 12:28.
Kabayatan ti pannanganda maipaay iti Paskua, inikkan ni Jesus dagiti pasurotna iti pammakada a balakad ken inkararaganna ida. Kalpasan a naaresto, nabista, ken nailansa, ni Jesus ket napagungar.
Sungbat Kadagiti Nainkasuratan a Saludsod:
14:2—Kasano a ni Jesus ket ‘mangisagana iti lugar’ idiay langit para kadagiti matalek a pasurotna? Ramanen dayta ti panangpasingked ni Jesus iti baro a tulag babaen ti panagparangna iti imatang ti Dios ken panangidatagna Kenkuana iti pateg ti darana. Ti panagsagana ni Kristo ramanenna met ti panangawatna iti naarian a pannakabalin. Kalpasan dayta, mangrugin ti nailangitan a pannakapagungar dagiti napulotan a pasurotna.—1 Tes. 4:14-17; Heb. 9:12, 24-28; 1 Ped. 1:19; Apoc. 11:15.
14:16, 17; 16:7, 8, 13, 14—No ti matuktukoy ket ti katulongan, wenno ti espiritu ti kinapudno, apay a ti pangsandi a “dayta” ti nausar idiay Juan 14:16, 17, idinto ta nausar ti “isu” idiay Juan 16:7, 8, 13, 14? Ti gramatika ti kangrunaan a makagapu. Iti pagsasao a Griego, a nakaisuratan ti Ebanghelio ni Juan, nausar ti masculine gender (panglalaki) para iti sao a “katulongan,” ngem ti termino para iti “espiritu” ket neuter (saan a panglalaki ken pangbabai). Iti ngarud panangisurat ni Juan iti imbaga ni Jesus, isu ket nagusar iti pangsandi a kas iti “isu,” idi tinukoyna ti maaramidan ti katulongan. Ti neuter a pangsandi a sao a “dayta” ket nausar a pangtukoy iti maibanag ti espiritu ti kinapudno.
19:11—Ni aya Judas Iscariote ti tuktukoyen ni Jesus idi imbagana ken Pilato maipapan iti tao a nangyawat Kenkuana? Imbes a ni Judas wenno sabali pay a tao, agparang a ti pampanunoten idi ni Jesus ket dagidiay amin a nakipaset iti basol a panangpapatay kenkuana. Karaman iti dayta ni Judas, “ti panguluen a papadi ken ti intero a Sanhedrin,” ken uray “dagiti bunggoy” a nangsugsog iti pannakaluk-at ni Barabas.—Mat. 26:59-65; 27:1, 2, 20-22.
20:17—Apay nga imbaga ni Jesus ken Maria Magdalena nga isardengna ti kumpet kenkuana? Nabatad a kimpet ni Maria ken Jesus agsipud ta impagarupna nga umuli idin idiay langit ken dinanto pulos makita manen. Tapno maipanamnamana kenkuana a saan pay a pumanaw, imbaga ni Jesus kenkuana nga isardengna ti kumpet kenkuana ken mapanna ketdi ipakaammo kadagiti adalan nga isu ket napagungaren.
Dagiti Masursurotayo:
12:36. Tapno agbalintayo nga “annak ti lawag,” wenno para awit iti lawag, masapul a gumun-odtayo iti umiso a pannakaammo maipapan iti Biblia a Sao ti Dios. Kalpasanna, masapul nga usarentayo dayta a pannakaammo tapno matulongantayo dagiti dadduma a rummuar iti naespirituan a kinasipnget satay iturong ida iti lawag ti Dios.
14:6. Awanen ti sabali a pamay-an tapno magun-odantayo ti anamong ti Dios no di babaen laeng ken Jesu-Kristo. Makaadanitayo ken Jehova babaen laeng ti panangannurottayo iti pammati ken Jesus ken panangtulad iti ulidanna.—1 Ped. 2:21.
14:15, 21, 23, 24; 15:10. Makatulong ti panagtulnogtayo iti pagayatan ti Dios tapno masagraptayo ti manayon a panagayat ni Jehova ken ti Anakna.—1 Juan 5:3.
14:26; 16:13. Ti nasantuan nga espiritu ni Jehova ket agserserbi kas mannursuro ken manangipalagip. Dayta met ti manangipalgak kadagiti kinapudno. Gapuna, matulongannatayo a rumang-ay iti pannakaammo, sirib, pannakatarus, panangngeddeng, ken panagpanunot. Masapul ngarud a reggetantayo ti agkararag, nga espesipiko a kiddawentayo dayta nga espiritu.—Luc. 11:5-13.
21:15, 19. Nayimtuod ken Pedro no ay-ayatenna ni Jesus nga ad-adda ngem “dagitoy,” kayatna a sawen, dagiti ikan iti sanguananda. Impaganetget ngarud ni Jesus a nasken a pilien ni Pedro ti sumurot ken Jesus iti amin-tiempo imbes nga ipangpangrunana ti panagkalapna. Kalpasan a nausigtayo dagiti nailanad iti salaysay ti Ebanghelio, sapay koma ta napabileg ti determinasiontayo nga ad-adda nga ayatentayo ni Jesus ngem iti aniaman a banag a mabalin a makaatrakar kadatayo. Wen, naimpusuan nga itultuloytayo a suroten ni Jesus.
[Ladawan iti panid 31]
Ania ti masursurotayo ken Nicodemo?