Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa

◼ Maiyanatup aya ti panagsao iti iyaay ti “baro a lubong”?

Maiyanatup ti pannakaisaludsod daytoy, yantangay ti sao a Griego a masansan maipatpatarus a “lubong,” koʹsmos, ket kangrunaan a kaipapananna ti sangatauan, ket ti Dios saanen a mangaramid iti maysa a baro a rasa iti sangatauan. Nupay kasta, idiay Biblia ditay masarakan ti sasao a kai·nosʹ koʹsmos (nga iti literal, ket “baro a lubong”).

Ngem ti panangusar ti Biblia iti koʹsmos palubosanna iti Kristiano nga agsao maipapan iti “baro a lubong” no tuktukoyenna ti um-umay a pannakaisubli ti Paraiso ditoy daga. Ti The New International Dictionary of New Testament Theology ilawlawagna: ‘Ti nombre a kosmos ipasimudaagna idi punganay iti patakder, ngem iti ad-adda nga espesipiko ipasimudaagna ti urnos.’ Innayon pay daytoy a diksionario a ti sao ket addaan met kadagiti espisipiko a kaiyulogan, kas ti “arkos ken adorno,” “ti regulasion ti biag iti natauan a sosiedad,” ken “dagiti agtataeng iti daga, ti sangatauan.”

Idiay Kristiano a Griego a Kasuratan, ti koʹsmos ti masansan a maus-usar iti kaipapananna nga isu ti intero a natauan a pamilia. Gapuna nga intay mabasa nga “isuda amin nagbasolda [kayatna a sawen, amin dagiti imperpekto a kapuonan ni Adan] ket agkurangda iti dayag ti Dios.” (Roma 3:19, 23) Iti kasumbangirna, “kasta la unay ti panagayat ti Dios iti lubong [koʹsmos] nga intedna ti Anakna a bugbugtong, tapno amin a mangalagad iti pammati kenkuana . . . adda biagna nga agnanayon.” (Juan 3:16) Wen, ti daton ni Kristo ti silulukat iti tunggal maysa iti natauan a pamilia a mangalagad iti pammati.

No dayta laeng koma ti kakaisuna a panangusar ti Biblia iti koʹsmos, saan koma a maiyanatup ti panagsao maipapan iti sumungsungad a “baro a lubong.” Apay? Agsipud ta dadduma iti sangatauan ket mailasatdanto iti um-umay a dakkel a rigat. Dagitoy ngarud addaandanto ti gundaway nga agbiag iti naisublin a Paraiso. Gapuna saan a mangparsua ti Dios iti maysa a baro a rasa dagiti tattao, maysa a baro a sangatauan, maysa a baro a lubong dagiti tattao. Nupay kasta, saan nga us-usaren ti Biblia ti koʹsmos a kaipapananna laeng ti amin a sangatauan.

Kas pangarigan, no maminsan ti sao a Griego dakdakamatenna dagiti amin a tattao a naisina iti Dios. Kuna ti Hebreo 11:7 a “gapu iti pammati ni Noe . . . binabalawna ti lubong [koʹsmos].” Nalawag a saanna a kinondenar ti tunggal maudi a persona, ti intero a sangatauan; Ni Noe ken pito iti pamiliana nailasatda iti Layus. Umas-asping iti dayta, nagkararag ni Jesus: “Idawatak ida, diak idawatan ti lubong [koʹsmos], no di ket dagiti intedmo kaniak a kukuam ida . . . Ti lubong ginurana ida, ta saanda a paset iti lubong, a kas kaniak saanak a paset iti lubong.”​—Juan 17:9, 14; idiligyo iti 2 Pedro 2:5; 3:6.

Nupay kasta, kumitatayo a kaskasdi pay iti sabali a kaipapanan a nangusaran ti Biblia iti koʹsmos. Daytoy ti mangipasimudaag ti sangal, urnos, wenno saklawen ti natauan a panagbiag.a Maipasango kadatayo ti kasta a panangusar iti komento ni Jesus: “Ania ti magunggona ti tao no maalananto ti amin a lubong [koʹsmos] ket mapukananto ti kararuana?” (Mateo 16:26) Nalawag, saan a tuktukoyen ni Kristo ti ‘pannakaala ti tao iti intero a lubong a sangatauan,’ wenno, ‘ti intero a lubong dagiti tattao a naisina iti Dios.’ Saan a ti sangatauan ti magun-odan ti maysa a tao a materialistiko, no di ket ti adda kadagiti tattao, ti ar-aramidenda, wenno ti iyur-urnosda. Pudno met daytoy iti kapaliiwan ni apostol Pablo maipapan iti tao nga addaan asawa a ‘naagawa kadagiti bambanag iti lubong.’ Kasta met, ti Kristiano dina koma ‘aramaten ti lubong iti aglablabes.’​—1 Corinto 7:31-33.

Iti daytoy a kaipapanan, ti koʹsmos addaan iti kababagas nga umas-asping iti sao a Griego nga ai·onʹ, a maipaulog met kas “sistema dagiti bambanag” wenno “panawen.” (Kitaenyo ti Aid to Bible Understanding, panid 1671-4.) Masarakantayo iti sumagmamano a kaso a dagiti dua a sasao ti ngangngani mapagsinnukatda. Usigenyo dagiti dua a pangarigan ti panagasping ti koʹsmos ken ti ai·onʹ: (1) Ni Pablo nagsurat nga isu ti pinanawan ni Demas, nga inay-ayatna ti agdama a sistema dagiti bambanag [ai·onʹ].” Ngem nangbalakad ni apostol Juan a maibusor ti ‘panagayat iti lubong [koʹsmos],’ nga isut’ nagtaudan “ti tarigagay ti lasag ken ti tarigagay ti mata ken ti kinapalangguad iti panagbiag.” (2 Timoteo 4:10; 1 Juan 2:15-17) (2) Sawen ti Juan 12:31 “ti agturay daytoy a lubong [koʹsmos],” nga isut’ inyam-ammo ti 2 Corinto 4:4 kas “ti dios daytoy a sistema dagiti bambanag [ai·onʹ].”

Gapuna, ti koʹsmos, wenno “lubong,” ti mabalin a mausar maipapan ti intero a sangatauan ken kasta met ti sangal ti natauan a paset. Gapu iti daytoy a rason, maiyanatup laeng ken addaan umas-asping a kinaumiso ti panagsao maipapan iti iyaay ti maysa a “baro a sistema dagiti bambanag” wenno ti “baro a lubong.” Daytoyto ti maysa a baro a sangal, urnos ti lubong, wenno sakop ti natauan a panagbiag. Kaaduan a mangtagitao iti naisublin a naindagaan a Paraiso nakapagtaengdanton iti daan a sistema dagiti bambanag. Kaskasdi mabalin a mailasatdanto wenno mapagungarda. Gapuna isudanto pay met laeng ti pareho a sangatauan. Ngem, iti kaawanen ti lubong ti sangatauan a naisina iti Dios, ken babaen ti kaaddanto ti baro nga urnos, wenno areglo, a naibatay iti agdaman nga impanayagen ti Dios, dayta naisublin a Paraiso ket maysanto a baro a lubong.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 31]

Ti nalinteg a sangatauan isublidanto ti Paraiso idiay baro a lubong