“Immuna idiay Antioquia [Siria] a dagiti adalan babaen ti nadibinuan a panangiwanwan naawaganda iti Kristiano.” (Ara 11:26) No kasta, posible a naaramat daytoy a nagan idi pay tawen 44 K.P., idi napasamak ti bambanag a nadakamat iti aglawlaw daytoy a teksto, nupay saan a kanayon a kasta ti ipatuldo ti gramatiko a sangal daytoy a sasao; ti sumagmamano pagarupenda a nabaybayag pay bassit. Aniaman ti kasasaad, idi agarup 58 K.P., iti siudad ti Cesarea, pagaammo unay daytoy a termino ken inaramat pay dagiti opisial iti publiko, ta iti dayta a tiempo, ni Ari Herodes Agripa II kinunana ken Pablo: “Iti apagbiit a tiempo maguyugoynak nga agbalin a Kristiano.”​—Ara 26:28.

Immuna idiay Antioquia ti Siria a dagiti pasurot ni Kristo nagbalinda a pagaammo kas Kristiano. Mabalbalin unay a saan a dagiti Judio ti immuna a nangawag kadagiti pasurot ni Kristo iti “Kristiano” (Griego) wenno “Mesianista” (Hebreo), ta saanda a laksiden ni Jesus kas Mesias, wenno Kristo, ket kalpasanna sililimed met a bigbigenda kas Daydiay Napulotan, wenno Kristo, babaen ti panangawagda kadagiti pasurotna iti “Kristiano.” Pagarupen ti sumagmamano a ti pagano a populasion binirngasanda ida iti Kristiano kas panangrabrabak wenno pananglais, ngem ipakita ti Biblia a dayta ket nagan nga inted ti Dios; “babaen ti nadibinuan a panangiwanwan naawaganda iti Kristiano.”​—Ara 11:26.

Ti Griego a berbo a khre·ma·tiʹzo iti daytoy a teksto kadawyanna a naipatarus laeng a ‘naawagan,’ ket kasta ti naaramid iti Aramid 11:26 iti kaaduan a patarus. Nupay kasta, adda dagiti patarus a mangipasimudaag nga adda nakainaigan ti Dios iti panangpili iti nagan a ‘Kristiano.’ Naisangsangayan iti daytoy a banag isu ti Baro a Lubong a Patarus, ti Young’s Literal Translation, ken ti The Simple English Bible. Mabasa iti Young’s: “Immuna nga idiay Antioquia a dagiti met adalan inawaganda ida ti Dios iti Kristiano.”

Ti Griego a sao a khre·ma·tiʹzo kas naaramat iti Kristiano a Griego a Kasuratan kanayon a nainaig iti maysa a banag a datdatlag, orakulo, wenno nadibinuan. Ti Exhaustive Concordance of the Bible ni Strong, iti Griego a diksionariona (1890, p. 78), depinarenna dayta kas “mangisawang iti orakulo . . . kas pagarigan, nadibinuan nga ipakaammo.” Ti Greek and English Lexicon ni Edward Robinson (1885, p. 786) ipaayna ti kayulogan: “Naisao mainaig iti nadibinuan a sungbat, orakulo, pakaammo, mangipaay iti sungbat, sawen kas maysa nga orakulo, mamakdaar manipud iti Dios.” Ti Greek-English Lexicon of the New Testament ni Thayer (1889, p. 671): “mangipaay iti nadibinuan a bilin wenno pammagbaga, mangisuro manipud langit . . . nadibinuan ti pannakabilinna, pannakabagbagana, pannakaisurona . . . agbalin a pannakangiwat kadagiti nadibinuan a paltiing, mangiwaragawag kadagiti bilin ti Dios.” Iti Explanatory Notes ni Thomas Scott maipapan iti daytoy a teksto (1832, Tomo III, p. 419) kunaenna: “Ti sao ipasimudaagna a naaramid daytoy babaen ti nadibinuan a paltiing: ta iti Baro a Tulag, kaaduanna nga addaan iti daytoy a kaipapanan, ken naipatarus a ‘napakdaaran manipud iti Dios’ wenno ‘pinakdaaran ti Dios,’ uray no awan ti sao maipaay iti DIOS iti Griego.” Maipapan iti Aramid 11:26, kuna ti Commentary ni Clarke: “Ti sao [khre·ma·tiʹsai] iti kadawyan a tekstotayo, nga ipatarusmi kas naayaban, ipasimudaagna iti Baro a Tulag, ti dutokan, pakdaaran, wenno ituding, babaen ti Nadibinuan a panangiwanwan. Iti daytoy a kaipapanan, naaramat ti sao, Mat. ii. 12 . . . Ngarud, no ti nagan naipaay babaen ti Nadibinuan a panangdutok, mabalbalin unay a naibilin kada Saulo ken Bernabe nga ipaayda dayta; ket, ngarud, ti nagan a Kristiano naggapu iti Dios.”​—Kitaenyo ti Mt 2:12, 22; Lu 2:26; Ara 10:22; Ro 7:3, Int.; Heb 8:5; 11:7; 12:25, a pagparangan daytoy a Griego a berbo.

Ti Kasuratan dakamatenna ni Jesu-Kristo kas ti Nobio, ti Ulo ken Asawa a Lalaki dagiti napulotan a pasurotna. (2Co 11:2; Efe 5:23) Ngarud, mayanatup unay a no kasano a ti maysa nga asawa a babai maragsakan a mangala iti nagan ti asawana, kasta met a daytoy a klase “nobia” ni Kristo maragsakan nga umawat iti nagan a mangipabigbig kadagiti kameng dayta nga isuda ket kukua ni Kristo. Iti kastoy a pamay-an, dagiti mangpalpaliiw kadagitoy a Kristiano idi umuna a siglo madagdagus a nabigbigda ida, saan laeng a babaen iti aramidda, no di ket babaen met iti naganda kas naan-anay a naiduma kadagiti mangan-annurot iti Judaismo; adtoy idi ti dumakdakkel a timpuyog a ditoy awan ti Judio wenno uray Griego no di ket sangsangkamaysada amin nga adda iti sidong ti Ulo ken Panguluenda, ni Jesu-Kristo.​—Ga 3:26-28; Col 3:11.