Apay nga Ipulongyo ti Dakes?

“DAYDIAY mangipalgak iti maysa a banag agbalin a kabusor ti ili,” dayta ti pagsasao ti dadduma iti Makinlaud nga Africa. Kasta ti napasamak ken Olu idi pinabasolna ni manongna a nangkaidda iti adienna a babai. “Ulbodka!” imbugkaw ni manongna. Kalpasanna siraranggas a kinabkabilna ni Olu, pinapanawna iti balay ti pamilia, sana pinuoran amin a kawes ni Olu. Kinanunongan ti pumurok ni manongna. Tangay saanen a maawat iti purok, kinasapulan a pumanaw ni Olu. Idi laengen madlaw a masikog ti babai a nautob dagiti tattao a pudno ti imbaga ni Olu. Nagpudno ni manongna, ket pinagsublida ni Olu. No saan koma a kasta ti nagresultaan ti bambanag, mabalin a napapatay ni Olu.

Nalawag, dagidiay saan a mangay-ayat ken Jehova nalabit dida apresiaren ti pannakaipalgak ti dakes nga aramidda. Ti pagannayasan ti managbasol a tao ket laksiden ti pannubngar ken guraen ti siasinoman a mangipaay iti dayta. (Idiligyo ti Juan 7:7.) Di pakasdaawan nga adu ti agulimek no maipapan iti panangipalgak kadagiti dakes nga aramid ti sabsabali kadagidiay addaan autoridad a mangilinteg kadagitoy.

Panangapresiar iti Pateg ti Pannubngar

Nupay kasta, iti ili ni Jehova, naiduma ti kababalinda no maipapan iti pannubngar. Apresiaren unay dagiti nadiosan a lallaki ken babbai ti urnos ni Jehova iti panangtulong kadagiti nagbasol iti uneg ti kongregasion Kristiano. Bigbigenda ti kasta a disiplina kas ebkas ti naayat a kinamanangngaasina.​—Hebreo 12:6-11.

Mabalin a mayilustrar daytoy iti maysa a pasamak iti biag ni Ari David. Nupay maysa a nalinteg a tao sipud pay kinaubingna, adda panawen a nakaaramid iti nadagsen a basol. Umuna, nakikamalala. Kalpasanna, iti pananggandatna a mangkalub iti basolna, inyurnosna ti pannakapapatay ti asawa ti babai. Ngem impalgak ni Jehova ti basol ni David ken ni propeta Natan, a situtured a nangiparupa ken David iti dayta a banag. Babaen ti panangaramatna iti epektibo nga ilustrasion, insaludsod ni Natan ken David no ania ti rumbeng a maaramid iti maysa a nabaknang a tao nga aduan karnero ngem innala ket pinartina ti kakaisuna a karnero, daydiay patpatgen a taraken, ti maysa a nakurapay a tao tapno ipasidana iti gayyemna. Nakapungtot ni David, a maysa a dati a pastor. Kinunana: “Ti lalaki a nangaramid iti daytoy maikari a matay!” Kalpasanna inyaplikar ni Natan ken David ti ilustrasion, a kunana: “Sika a mismo dayta a lalaki!”​—2 Samuel 12:1-7, NW.

Saan a nakaunget ni David ken ni Natan; saanna met a pinadas a salakniban ti bagina wenno nangpabasol man. Imbes ketdi, nakonsiensia unay iti pammabalaw ni Natan. Gapu ta maldaangan, impudno ni David: “Nagbasolak a maikaniwas ken Jehova.”​—2 Samuel 12:13.

Nagbunga iti nasayaat ti panangibutaktak ni Natan iti basol ni David, a napasarunuan iti nadiosan a pannubngar. Nupay saan a naliklikan ni David dagiti bunga ti basolna, nagbabawi ket naikappia ken Jehova. Ania ti narikna ni David iti kasta a pannubngar? Insuratna: “Ti sililinteg danarennak koma laeng isunto ti maysa a panagayat; ala babalawennak laeng, isunto ti kas sapsapo itoy ulok; ti ulok dina koma pagkedkedan.”​—Salmo 141:5.

Iti kaaldawantayo met, mabalin a makaaramid dagiti adipen ni Jehova iti nadagsen a basol, uray dagidiay matalek iti las-ud ti adu a tawtawen. Tangay bigbigbigenda a makatulong dagiti panglakayen, kaaduanna isuda a mismo ti umasideg kadakuada tapno agpatulong. (Santiago 5:13-16) Ngem no dadduma mabalin a padasen ti nagbasol a kaluban ti basolna, kas iti inaramid ni Ari David. Ania ti rumbeng nga aramidentayo no adda ammotayo a nakaaramid iti nadagsen a basol iti kongregasion?

Makinrebbeng iti Dayta?

No maammuan dagiti panglakayen ti maipapan iti nadagsen a basol, asitganda ti maseknan tapno ipaayan iti kasapulan a tulong ken panangilinteg. Pagrebbengan dagiti panglakayen nga usisaen ti kakasta a tao iti uneg ti kongregasion Kristiano. Gapu ta ay-aywananda ti naespirituan a kasasaadna, tulongan ken balakadanda ti siasinoman a di nainsiriban wenno di umiso ti ar-aramidenna.​—1 Corinto 5:12, 13; 2 Timoteo 4:2; 1 Pedro 5:1, 2.

Ngem kasanon no saankayo a panglakayen ket adda ammoyo a padayo a Kristiano a nagbasol iti nadagsen? Masarakan dagiti pagalagadan iti Linteg nga inted ni Jehova iti nasion ti Israel. Kinuna ti Linteg a no maimatangan ti maysa a tao dagiti aramid nga apostasia, sedision, panangpapatay, wenno dadduma pay a nadagsen a krimen, pagrebbenganna nga ipulong dayta ken ibagana ti ammona. Kuna ti Levitico 5:1: “No ti maysa a tao makabasol iti panangdengngegna iti timek ti panamagsapata, isu a saksi, uray no nakitana wenno naammuanna, no dina ibaga, isunto ti mangawit iti kinadakes.”​—Idiligyo ti Deuteronomio 13:6-8; Ester 6:2; Proverbio 29:24.

Nupay awanda iti sidong ti Linteg Mosaiko, dagiti Kristiano ita mabalinda nga iyaplikar dagiti prinsipio iti likudan daytoy. (Salmo 19:7, 8) Gapuna no maammuanyo ti maipapan iti nadagsen a basol ti pada a Kristiano, ania ti rumbeng nga aramidenyo?

Panangtaming iti Banag

Umuna iti amin, napateg nga adda nainkalintegan a pamatian a talaga a nakaaramid iti nakaro a panagbasol. “Saanka nga agsaksi iti maibusor iti kaarrubam nga awan gapgapuna,” kinuna ti masirib a tao. “Ket dika mangallilaw babaen kadagiti bibigmo.”​—Proverbio 24:28.

Mabalin nga ikeddengyo ti mapan a direkta kadagiti panglakayen. Saan a dakes ti panangaramid iti dayta. Ngem, kaaduanna, ti kasayaatan nga aramiden ket asitgan ti tao a maseknan. Nalabit saan met a kastat’ kagrabe dagiti pasamak. Wenno nalabit tamtamingenen dagiti panglakayen ti situasion. Siaalumamay a pagsaritaanyo a dua. No adda latta pamatianyo nga isu ket nakaaramid iti nadagsen a basol, paregtaenyo nga umasideg kadagiti panglakayen tapno agpatulong, sayo ilawlawag no apay a nainsiriban ti panangaramid iti dayta. Diyo ibagbaga dayta kadagiti sabali, ta dayta ket panagidanondanon.

No ti tao ket saan a mapan kadagiti panglakayen iti las-ud ti kalalainganna a panawen, iti kasta rumbeng a dakayon ti mangipulong. Kalpasanna pagsaritaan ti maysa wenno dua a panglakayen ti banag a kadua ti naidarum. Kasapulan nga ‘agimtuod a nalaing’ dagiti panglakayen tapno makita no adda basol. No adda, tamingenda ti kaso maitunos kadagiti Nainkasuratan a pagalagadan.​—Deuteronomio 13:12-14.

Di nakurkurang a dua a saksi ti kasapulan a mangpatalged iti naidarum a basol. (Juan 8:17; Hebreo 10:28) No ilibak ti tao ti darum ket dakayo laeng ti mangpampaneknek, ipannuray laengen dayta ken Jehova. (1 Timoteo 5:19, 24, 25) Maaramid daytoy iti pannakaammo nga amin a banag “sibabatad” ken Jehova ket no ti tao nagbasol, iti kamaudiananna isu ket ‘sarakento’ dagiti basolna.​—Hebreo 4:13; Numeros 32:23.

Ngem kasanon no ilibak ti tao ti darum ket dakayo ti kakaisuna a saksi maibusor kenkuana. Mabalinnakay kadi itan nga idarum iti pammardaya? Saan, malaksid no indanondanonyo iti sabsabali a saan a maseknan iti dayta a banag. Saan a pammardaya ti panangipulong kadagiti kasasaad a mangapektar iti kongregasion kadagidiay addaan autoridad ken rebbengen a mangaywan ken mangilinteg iti bambanag. Kinapudnona, maitunos dayta iti tarigagaytayo a kanayon nga agaramid iti nalinteg ken agbalin a nasungdo.​—Idiligyo ti Lucas 1:74, 75.

Panangmantener iti Kinasanto iti Kongregasion

Ti maysa a makagapu iti panangipulong iti dakes nga aramid ket tapno masalimetmetan ti kinadalus ti kongregasion. Ni Jehova ket maysa a nadalus a Dios, nasantuan a Dios. Kalikagumanna nga amin nga agdaydayaw kenkuana nadalusda iti espiritual ken moral. Ibalakad ti naipaltiing a Saona: “Kas natulnog nga annak, isardengyo ti maisuksukog a maitunos kadagiti tarigagay a sigud nga adda idi kadakayo iti kinakunengyo, no di ket, maitunos iti Daydiay Santo a nangayab kadakayo, agbalinkayo met a nasantuan a mismo iti isuamin a kababalinyo, agsipud ta adda a naisurat: “Agbalinkayo a nasantuan, agsipud ta nasantuanak.’” (1 Pedro 1:14-16) Dagiti tao nga agar-aramid iti kinarugit wenno kinadakes ket makatulawda a pakaigapuan ti di pananganamong ni Jehova iti intero a kongregasion malaksid no mailinteg wenno maikkatda.​—Idiligyo ti Josue, kapitulo 7.

Ipakita dagiti surat ni apostol Pablo iti kongregasion Kristiano idiay Corinto no kasano a ti panangipulong iti dakes nga aramid timmulong iti pannakadalus ti ili ti Dios sadiay. Iti umuna a suratna, insurat ni Pablo: “Kinaagpaysuanna naipadamag nga adda pannakiabig iti nagtetengngaanyo, ket ti kasta a pannakiabig awan uray iti tengnga dagiti nasion, a ti asawa ti maysa a lalaki kukua ni amana.”​—1 Corinto 5:1.

Saan nga ibaga kadatayo ti Biblia no siasinot’ nakadamagan ti apostol iti daytoy a banag. Mabalin a naammuan ni Pablo ti situasion manipud kada Estefanas, Fortunato, ken Acaico, a nagdaliasat manipud Corinto nga agturong idiay Efeso a yan ni Pablo. Nakaawat met ni Pablo iti surat a naglaon iti saludsod manipud iti kongregasion Kristiano idiay Corinto. Aniaman ti nagtaudanna, apaman a naammuan ni Pablo ti kasasaad babaen kadagiti mapagtalkan a saksi, nakaipaay iti pammilin maipapan iti dayta a banag. “Ikkatenyo ti nadangkes a tao manipud iti tengngayo,” insuratna. Nailaksid dayta a tao iti kongregasion.​—1 Corinto 5:13; 16:17, 18.

Nagbunga kadi iti nasayaat ti pammilin ni Pablo? Wen! Nabatad, nautob ti nakabasol dagiti dakes nga inaramidna. Iti maikadua a suratna kadagiti taga Corinto, indagadag ni Pablo a ‘buyogen ti asi a pakawanen ken liwliwaen’ ti kongregasion ti nagbabawi a tao. (2 Corinto 2:6-8) Gapuna ti panangipulong iti dakes nga aramid nagtungpal iti panagtignay a nagresulta iti pannakadalus ti kongregasion ken pannakaisubli ti pabor ti Dios iti tao a nadadael ti relasionna iti Dios.

Makasaraktayo iti maysa pay nga ehemplo iti umuna a surat ni Pablo iti kongregasion Kristiano idiay Corinto. Iti daytoy a gundaway innaganan ti apostol dagiti saksi a nagipulong. Insuratna: “Naibutaktak kaniak ti maipapan kadakayo, kakabsatko, babaen kadagidiay adda iti balay ni Cloe, nga adda di panagtutunos kadakayo.” (1 Corinto 1:11) Ammo ni Pablo a daytoy a di panagtutunos, agraman ti di maiparbeng a panangpadayaw kadagiti tao, nangpataud iti pannakasinasina a mabalin a mangdadael iti panagkaykaysa ti kongregasion. Gapuna, maigapu iti napasnek a pannakaseknan iti naespirituan a pagimbagan dagiti kapammatianna sadiay, dagus a nagtignay ni Pablo ket nagsurat iti mangkorehir a balakad iti kongregasion.

Ita, ikagkagumaan ti kaaduan a kakabsat kadagiti kongregasion iti intero a daga a salimetmetan ti naespirituan a kinadalus ti kongregasion babaen ti panangmantener iti tunggal maysa iti naanamongan a takderna iti imatang ti Dios. Agsagsagaba ti dadduma tapno maaramidanda dayta; napukaw pay ketdi ti dadduma ti biagda tapno makapagtalinaedda a natarnaw. Nabatad a ti panangpanuynoy wenno panangkalub iti dakes nga aramid mangipakita iti kinaawan panangipateg kadagitoy a panagregget.

Tulong Kadagiti Nagbasol

Apay a ti dadduma a nakaaramid iti nadagsen a basol agkitakitda nga umasideg kadagiti panglakayen iti kongregasion? Masansan a daytoy ket gapu ta saanda nga ammo dagiti pagimbagan iti iyaasideg kadagiti panglakayen. Sibibiddut a pagarupen ti dadduma a no agpudnoda, maipalgak ti basolda iti intero a kongregasion. Dagiti dadduma ipagarupda a saan a serioso ti naaramidanda. Kaskasdi ti dadduma pagarupenda a kabaelanda nga ilinteg ti bagida uray awan tulong dagiti panglakayen.

Ngem ti kakasta a nakabasol kasapulanda ti naayat a tulong dagiti panglakayen iti kongregasion. Insurat ni Santiago: “Adda aya asinoman a masaksakit kadakayo? Ayabanna koma dagiti lallakay iti kongregasion, ket ikararaganda koma, nga isu sapsapuanda iti lana iti nagan ni Jehova. Ket ti kararag ti pammati paimbagennanto ti addaan sagubanit, ket isu ibangonto ni Jehova. Kasta met, no isu nakaaramid kadagiti basol, mapakawanto dayta kenkuana.”​—Santiago 5:14, 15.

Anian a nagsayaat a probision a tumulong kadagiti nakabasol tapno maisubli ti espiritualidadda! Babaen ti panangyaplikar iti makapabang-ar a balakad manipud iti Sao ti Dios ken panagkararag a maigapu kadakuada, matulongan dagiti panglakayen dagidiay masakit iti naespirituan nga umimbag manipud iti dakes a naaramidanda. Iti kasta, imbes a sidsidiren ida ti konsiensiada, masansan a mabang-aran ken maliwliwa dagiti agbabawi no umasidegda kadagiti naayat a panglakayen. Adda maysa nga agtutubo a lalaki iti Makinlaud nga Africa a nakiabig ket kinalubanna ti basolna iti sumagmamano a bulan. Idi naibutaktak ti basolna, kinunana kadagiti panglakayen: “Kayatko nga adda koma nagsaludsod kaniak maipapan iti relasionko iti dayta a babai! Makapabang-ar ti mangipudno iti daytoy a banag.”​—Idiligyo ti Salmo 32:3-5.

Pakakitaan ti Ayat a Naibatay iti Prinsipio

Dagiti nabautisaran nga adipen ti Dios ‘nakaakardan manipud ken patay nga agturong iti biag.’ (1 Juan 3:14) Ngem no makaaramidda iti nadagsen a basol, agsublida iti dana ni patay. No saanda a matulongan, mabalin a maruamda nga agaramid iti dakes, a saandan a tarigagayan ti agbabawi ken agsubli iti panagdaydayaw iti pudno a Dios.​—Hebreo 10:26-29.

Ti panangipulong iti dakes nga aramid ket pakakitaan ti napudno a pannakaseknan iti nakabasol. Insurat ni Santiago: “Kakabsatko, no ti asinoman kadakayo naiyaw-awan manipud iti kinapudno ket isu mapasubli ti sabali, ammuenyo koma a ti mamagsubli iti maysa a managbasol manipud iti biddut ti dalanna isalakannanto ti kararuana manipud ipapatay ket abbongannanto ti nakaad-adu a basbasol.”​—Santiago 5:19, 20.

No kasta, ngarud, apay nga ipulongyo ti dakes? Gapu ta mangibunga iti nasayaat. Wen, ti panangipulong iti dakes nga aramid ket pakakitaan ti Nakristianuan nga ayat a naibatay iti prinsipio a maipaay iti Dios, iti kongregasion, ken iti nakabasol. Bayat a sisusungdo nga itandudo ti tunggal kameng ti kongregasion dagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios, sibabaknang a bendisionan ni Jehova ti intero a kongregasion. Insurat ni apostol Pablo: “Patibkerennakayto met [ni Jehova] agingga iti panungpalan, tapno awan koma ti pakaidarumanyo iti aldaw ni Apotayo a Jesu-Kristo.”​—1 Corinto 1:8.

[Ladawan iti panid 26]

Panangipakita iti ayat ti panangparegta iti nakabasol a Saksi a makisarita kadagiti panglakayen

[Ladawan iti panid 28]

Tumulong dagiti panglakayen a mangisubli iti pabor ti Dios kadagiti nakabasol