Ti Panangmatmat ti Biblia
No ti Kinawaywayas ket Maysa a Sagut
‘MALIDLIDAYAK,’ insennaay ti maysa a babai a Kristiano a nabalo iti sumagmamanon a tawen. ‘Tartarigagayak ti maysa nga asawa. Makatulong ti panagbalin nga okupado. Makatulong ti kaadda dagiti gagayyem. Ngem kayatko ti makiasawa.’
No sipapasnek a tarigagayanyo ti makiasawa ket saan a naballigi ti panagsapsapulyo iti asawa, kasla saan a sagut ti kinawaywayas—mabalin a mariknayo a naikeddengkayon a mabalud kadagiti negatibo a rikrikna a mangpadanag ken mangpaleddaang kadakayo. Wenno no addaankayon iti bukod a pamilia ket agwaywayaskayo, mabalin a solsoluenyo ti rebbengen a mangipaay kadagiti amin a kasapulan dagiti annakyo.
Ngarud, mabalin a dikay matmatan ti kinawaywayas kas maysa a sagut. Dadduma, nupay kasta, ibilangda ti kinawaywayas kas maysa a banag a nakapatpateg, ket pilienda ti agbiag nga agwaywayas. Gapuna ti kinawaywayas ket maysa a sagut, ket no kasta, kaano ken apay? Ania ti kuna ti Biblia?
Lapped iti Kinaragsak?
Ti panagasawa mabalin a gubuayan ti dakkel a rag-o. (Proverbio 5:18, 19) Dadduma “makumbinsirda a ti pannagna nga agturong iti altar ti kakaisuna a dalan nga agturong iti kinaragsak ken pannakapnek,” kuna ti Los Angeles Times. Ti kadi lisensia ti kasar ti kakaisuna a “pamay-an” ti pananggun-od ti kinaragsak?
Kuna ni Ruth Luban, maysa a propesional iti salun-at ti isip, sigun iti Los Angeles Times: “Masdaaw dagiti babbai [ken lallaki] no kasano kaadu a pannakapnek ti magun-odanda no sardenganda a penneken ti biagda iti pananginanama a maysa a lalaki [wenno babai] ti mangalaw kadakuada iti agwaywayas a biag.” Wen, ti kinawaywayas ket saan a banag a makalapped iti pananggun-od iti naragsak, makapnek a biag. Adu a deborsiado a tattao ti mangipudno a ti panagasawa ket saan a dalan nga automatiko nga agturong iti kinaragsak. Ti pudno a kinaragsak ket resulta ti nasayaat a relasion iti Dios. Gapuna, ti maysa a Kristiano mabalin nga agragsak, agwaywayas man wenno naasawaan.—Salmo 84:12; 119:1, 2.
Malaksid iti panangdakamatda kadagiti pinataud a bukod a lapped, ipabigbig da Marie Edwards ken Eleanor Hoover, iti libroda a The Challenge of Being Single, ti sabali pay a lapped iti kinaragsak—panangpilit ti kagimongan. Kunaenda a ti “pagarup ket no saanka a naasawaan agsagabaka iti nakaro, narigat nga emosional a sakit. . . . Sigurado nga adda problemam.”
Uray pay dagiti nasayaat panggepna a gagayyem dida mapupuotan ti mangipaay iti kasta unay a panangpilit iti agwaywayas a tattao babaen ti maulit-ulit a panagsaludsod, ‘Kaanonto ti panagkasarmo?’ wenno ‘Apay a di pay nakasarak iti asawa ti guapo a lalaki a kas kenka?’ Nupay no mayangaw laeng dagitoy, mabalin a ‘kas da la duyok ti maysa a kampilan,’ nga agbanag iti sakit ti nakem ken pannakapabain.—Proverbio 12:18.
Sagut ti Tunggal Maysa
Di naasawaan ni apostol Pablo idi nagbiahe kas maysa a misionero. Ti kadi gapu ket busorenna ti panagasawa? Nikaanoman. Agwaywayas ni apostol Pablo agsipud ta pinilina ti agtalinaed nga agwaywayas “maigapu iti naimbag a damag.”—1 Corinto 7:7; 9:23.
Kabaelan ni Pablo ti di makiasawa, ngem binigbigna a saan a tunggal maysa ket kas kenkuana. Kinunana: “Tunggal maysa adda bukodna a sagut manipud iti Dios, maysa iti kastoy a pamay-an, ti sabali iti kasdiay a pamay-an.”—1 Corinto 7:7.
Ti kinawaywayas agbalin a dalan nga agturong iti kinaragsak, nupay mabalin a saan a daydiay ti pinanggepyo a pagtungpalan. Kinapudnona, nairaman ti panagasawa kadagiti adu a sagut nga inawat[tayo] manipud ken Jehova. Ngem, ipamatmat ti Biblia a maysa met a “sagut” ti kinawaywayas—no “maiwayaanna koma dayta.” (Mateo 19:11, 12; 1 Corinto 7:36-39) Ania, ngarud, dagiti dadduma a gunggona ti kinawaywayas?
Kinuna ni Pablo a dagiti naasawaan maringgoranda no kasano a magun-odanda “ti anamong” ti asawada, ngem ti di naasawaan “maringgoran kadagiti bambanag ti Apo.” Daytoy itampokna ti maysa kadagiti kadadakkelan a gunggona ti kinawaywayas—ti gundaway nga agserbi ken Jehova nga “awan ti makasinga.”—1 Corinto 7:32-35.
Saan nga ibagbaga ti Biblia a ti tao nga agwaywayas ket naan-anay nga awan ti pakasingaanna. Ti tao nga agsolsolo nga agbibiag, nupay kasta, kaaduanna basbassit ti pakasingaanna ngem daydiay mangay-aywan ti maysa a pamilia, yantangay is-isuna a mairaman no isut’ mangaramid iti pangngeddeng. Kas pagarigan, idi inturong ti Dios ni Abraham a panawanna ti Haran ket umakar idiay daga ti Canaan, kuna ti Biblia: “Ket innala ni Abraham ti asawana a ni Sarai, ken ni Lot a lalaki nga anak ni kabsatna a lalaki ken amin a sanikua a nasapsapulanda idi, ken dagiti tattao a nagun-odanda idiay Haran, ket pimmanawda a mapan iti daga a Canaan.” (Genesis 12:5) Nupay ti kasasaad ti pamilia ni Abraham di nakalapped kenkuana, awan duadua a nangbusbos iti adu a tiempo a nangorganisar iti sangakabbalayanna maipaay iti kasta a nakaibaonan.
Idiligyo ti yaakar ni Abraham iti yaakar ni apostol Pablo. Bayat nga inkasaba da Pablo ken Silas ti naimbag a damag idiay siudad ti Tesalonica, maysa a makapungtot a derraaw ti naummong a maibusor kadakuada. Iti dayta met la a rabii, pinapanaw a dagus dagiti kakabsat da Pablo ken Silas a mapan idiay Berea. Iti sabali nga okasion, idiay Troas, nakaawat ni Pablo iti maysa a sirmata nga ‘umallatiw idiay Macedonia ket tulongan [ida].’ Itan, apaman a nakitana ti sirmata, pimmanaw a napan idiay Macedonia. Nabatad, ti kaawan ti asawa ni Pablo ti nangipaay iti ad-adu a wayawaya ti yaakar iti ababa a tiempo, banag a narigrigat [a maaramid] no addaan iti pamilia.—Aramid 16:8-10; 17:1-15.
Ti sabali pay a gunggona nga ipaay ti panagwaywayas isut’ dakdakkel a wayawaya nga agpili a personal. No agsolsoloka nga agbibiag, ti panangikeddeng no sadino ti pagtaengan, ania ken kaano a mangan, wenno uray ti oras a pannaturog ket gagangay a nalaklaka. Daytoy a wayawaya iramanna met dagiti naespirituan nga ar-aramid. Adda ad-adu a tiempo nga agadal a personal iti Sao ti Dios, makiraman iti ministerio ti publiko, ken mangusar kadagiti gundaway a tumulong kadagiti dadduma a tao.
Ngarud, agwaywayaskayo man gapu iti panangpili wenno gapu kadagiti kasasaad, rumbeng a determinadokayo a mangusar a nainsiriban iti tiempoyo. Naragragsakto ti biagyo no busbosenyo ti kinawaywayasyo a mangtulong kadagiti sabsabali. (Aramid 20:35) No tarigagayanyo ti makiasawa, dikay baluden ti bagiyo kadagiti negatibo a rikrikna wenno agbiagkayo kas maysa laeng a di naan-anay a tao gapu ta ‘daydiay tarigagayanyo a pakiasawaan’ di pay dimteng iti biagyo. Agbalinkay nga okupado iti panagserbi iti Dios, ket kas kinuna ni Pablo, masarakanyonto a ti kinawaywayas ket maysa a sagut.