Dagiti Mananggundaway ti ‘Kinapanglaw ken Kinakuneng’?
“DAGITI Saksi ni Jehova. . . gunggundawayanda ti kinapanglaw, ti pannakaliway, ken ti kinakuneng ti kalalainganna a paset dagiti kailiantayo,” kinuna ti maysa a mannurat a Mexicano a ni Jorge Garcia, “tapno rumang-ay iti panangkayaw kadagiti konsiensiada.”—Excelsior ti Marso 9, 1983.
Dagiti umas-asping nga akusasion kontra kadagiti Saksi ni Jehova ti masansan a mangmangngegan idiay Latin America. ‘Awan asinoman nga importante a tao ti agbalbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova,’ kuna ti sumagmamano a tattao a propesional, politiko, ken papangulo ti relihion. ‘Al-alaen dagiti Saksi ni Jehova dagiti paspasurotda manipud kadagiti napanglaw, ignorante a tattao.’ Pudno met nga adu kadagiti Saksi ni Jehova ti naggapu kadagiti nanumo a kasasaad, ngem kayat kadi a sawen daytoy, a dagiti Saksi ni Jehova ket ‘gunggundawayanda ti kinapanglaw, ti pannakaliway, ken kinakuneng?’ Ti kadi kinapudno nga adu a nanumo ken napanglaw a tattao ti mangab-abrasa ti sursuroda kaipapananna a dagita a sursuro ket saanda nga umiso?
Tapno masungbatan dagitoy a saludsod, isublitayo dagiti pampanunottayo iti umuna a siglo ti Kadawyan a Panawentayo. Ania a kita dagiti tattao ti naatrakar idi iti Kinakristiano?
Ti Kinakristiano—Apay a Daytat’ Nakaallukoy kadagiti Nanumo
Dagiti moderno-aldaw a kritiko dagiti Saksi ni Jehova ti mangtultulad laeng iti sasao dagiti umuna-siglo a bumusbusor iti Kinakristiano. Panunotenyo, kas pangarigan, dagiti mamasirib a Griego nga agindeg iti kadaanan a siudad ti Corinto. Kas panangiyebkas a mismo ni apostol Pablo, “dagiti Griego agsapulda ti sirib.” (1 Corinto 1:22) Siempre, kayatda, saan a ti kinasirib iti Biblia, no di ket dagiti narigat a tarusan a pilosopikal nga argumento. Ket idi ni apostol Pablo “saan nga immay a binuyog ti kinalaing ti panagsasao wenno iti kinasirib” no di ket nangiparang ti simple laeng a mensahe maipapan ken “Kristo, ken ti pannakailansana,” ti Kinakristiano ti kinatkatawaan dagiti adu kas “kinamaag.”—1 Corinto 1:23; 2:1, 2.
Ni kadi Pablo ‘gunggundawayanna ti kinakuneng,’ idi, iti panagapelarna kadagiti naemma ken nanumo a tattao agraman kadagiti dadduma nga agtataeng idiay Corinto? Nikaanoman. Inlawlawag ni Pablo kadagiti Kristiano sadiay: “Ta kitaenyo ti pannakaawisyo, kakabsat, ta saan nga adu a mamasirib kas iti linalasag,. . . no di ket pinili ti Dios dagiti bambanag a minamaag ti lubong, tapno babainenna dagiti mamasirib. . . tapno awan ti agpasindayag a lasag iti imatang ti Dios.”—1 Corinto 1:26-29.
Manipud idi punganay, ti Kinakristiano ket maysan a relihion a mangal-allukoy nangnangruna kadagiti nanumo, napakumbaba a tattao. Dagiti 12 nga apostol ni Jesus—ti pamuon ti iglesiana—ti saanda a naala manipud kadagiti edukado nga eskribas ken Pariseo. (Efeso 2:20) Imbes ketdi, naalada manipud klase a mangmangged, uppat kadakuada idi ti dumadaklis ti pagsapulanda. (Mateo 4:18-22; 10:2, 3) Isudat’ tattao a minatmatan dagiti narelihiusuan a papangulo kas “awan adalda ken saanda a nasursuroan,” kayatna a sawen a ti edukasionda ti elementaria laeng ket saan a kadagiti eskuelaan ti nangatngato nga adal. (Aramid 4:13) Dagiti “de adal” nga eskribas ken Pariseo ti nangipababa iti nabayagen nga ur-urayenda a Mesias, a linalais dagiti sursurona ken dagiti pasurotna. Addaanda ti kababalin nga ‘awan natatan-ok a simmurot ken Jesus.’
Lagipenyo ti napasamak naminsan idi nagbaonda kadagiti polisia a “mangtiliw” ken Jesus. Nagsubli nga ima-ima dagiti polisia. Apay? Kuna ti salaysay ti Biblia: “Dagiti polisia simmungbatda: ‘Uray kaano awan ti tao a nagsao kas itoy.’” Wen, nagsiddaawda kadagiti pannursuro ni Kristo! Kaskasdi, kasanot’ panagrikna dagiti edukado a narelihiusuan a papangulo? “Dagiti Pariseo ngarud simmungbatda kadakuada: ‘Napayaw-awankayo met aya? Adda aya namati kenkuana kadagiti agturay wenno kadagiti Pariseo?’” (Juan 7:32, 44-48) Gapuna ti kinatangsit ti nanglapped kadakuada a nangakseptar ken Jesus. Pudno, kuna ti Biblia nga “uray kadagidi agturay adu dagiti namati kenkuana, ngem gapu kadagiti Pariseo saanda nga imparangarang, amangan no maparuarda iti sinagoga; ta adadda nga inayatda ti dayaw a natauan ngem dayaw a nadiosan.”—Juan 12:42, 43.
Agasenyo dayta! Aktual a kumbinsido dagitoy a tattao nga addat’ kinapudno ken ni Jesus, ngem madida nga agbalin nga adalanna gaput’ buteng kadagiti tattao. Basta saan a kumbiniente para kadagidiay nga agtuturay nga isakripisio ti takderda iti sosial, politika, ken narelihiusuan a gimgimong tapno agbalin a paspasurot ni Jesus. Isu met laeng a kinuna ni Jesus: “Pudno kunak kadakayo a ti baknang sumrekto a narigat iti pagarian ti langit”! (Mateo 19:23) Gapuna, iti kaaduan, dagiti kakasta ket natangsitda la unay a mangsurot ti maysa a relihion a makasapul ti sipapakumbaba a ‘panangibaklayda ti kayoda a pagtutuokan ken sumurot ken Jesus.’ (Mateo 16:24) Gapuna naminsan kinuna ni Kristo iti kararag: “Agyamanak kenka, Ama, Apo ti langit ken daga, ta inlimedmo dagitoy a banag kadagiti mamasirib ken mannakaawat, ket imparangarangmo ida kadagiti babassit.” (Lucas 10:21) Saan a kas kadagiti nailubongan a mamasirib, dagiti kakasta ti nalakada nga umawat iti kinapudno.—Idiligyo iti Mateo 18:3.
Saan a Manangidumduma ti Dios
Insurat ni adalan a Santiago: “Saan aya a pinili ti Dios dagiti napanglaw no maipapan itoy lubong, a maipaay iti kinabaknang iti pammati ken agtawid iti pagarian nga inkarina kadagiti agayat kenkuana?” (Santiago 2:5) Kayat kadi a sawen daytoy, ngarud, a dagitoy nabaknang ken addaan nailubongan nga edukasion ti malappedanda nga agserbi iti Dios? Nikaanoman! Kalpasan nga immawat ti immuna a kumberte a Gentil, a ni Cornelio, ti nasantuan nga espiritu, kuna ni Pedro: “Kinapudnona a makitak a ti Dios saan a mangidumduma kadagiti tao, no di ket uray ania a nasion dagiti agbuteng ken agaramid ti kinalinteg makaay-ayoda kenkuana.” (Aramid 10:34, 35) Nalabit nalagip ni Pedro ti sasao ni Jehova ken Samuel, a naiyebkasen adu a siglon ti napalabas: “Ta saan a kumita a kas iti ikikita ti tao, ta ti tao kitaenna iti akinruar a panagparang; ngem ni Jehova kitaenna ti puso.”—1 Samuel 16:7.
Ngarud, makapainteres, kuna ti Biblia nga “adu unay dagiti papadi simmurotda iti pammati.” (Aramid 6:7) Masarakan pay met dagiti Kristiano iti nadayaw a “kabbalay ni Cesar.” (Filipos 4:22) Ken uray no ti kaaduan kadagiti Kristiano ti nanumoda laeng, adda met sumagmamano nga adda iti kongregasion a nabaknang.—1 Timoteo 6:17.
Dagiti Moderno a Tiempo
Ngarud, dinatay koma pagsiddaawen, no ti kinapudno itatta ket nabunga nangnangruna kadagiti pangkaaduan a tattao. Ni Jehova ti kaskasdi a kumitkita, saan nga iti kuenta ti maysa a tao idiay banko wenno ti nailubongan nga adalna, no di ket iti puso. (Proverbio 21:2) Laglagipenyo met, a kinuna ni Jesus: “Awan ti tao a makabalin nga umay kaniak, no saan a guyugoyen ni Ama a nangibaon kaniak.” (Juan 6:44) Pudno unay, guyugoyen ti Ama kenkuana laeng dagidiay napakumbaba ken nalaka a masursuruan, saan kadi?
Nupay kasta, saan a panangikuna daytoy a dagiti de adal ken makunkuna a propesional a tattao ket saanda nga agbalbalin a Saksi ni Jehova. Idi ni Pablo ti nangted ti simple, ngem addaan puersa, a panangisalaysay iti kinapudno iti saklang ni Ari Agrippa, inannugot ti ari: “Iti apagbassit a sao gayagayennak nga agbalin a Kristiano.” (Aramid 26:27, 28) Kasta met, adu a tattao nga edukado ti naallukoy iti kinapudno babaen iti nalawag ken lohikal a panangilawlawag iti kinapudno ti Biblia nga ipapaay dagiti Saksi ni Jehova. Laglagipenyo, ti napakumbaba ket saanna kaipapanan nga awan adalna. Ni Moises ti naawagan “ti napakumbaba unay kadagiti isuamin a lallaki nga adda iti rabaw ti daga.” (Numeros 12:3) Kaskasdi, isu idi ti “nasursuruan iti amin a kinasirib dagiti taga Egipto.”—Aramid 7:22.
Ngem maikari met a laglagipen, a no dagiti tattao a bassit ti nailubongan nga edukasionda mangrugida a makitimpuyog kadagiti Saksi ni Jehova, masansan agtignayda a mangparangay kadagiti edukasional a laingda. Padpadasenda a parang-ayen ti panagbasada ken panagad-adalda tapno maammuanda dagiti pamunganayan a sursuro ti Biblia ken makagiddanda iti agtultuloy a panagayus ti literatura ti Biblia nga ipabpablaak dagiti Saksi ni Jehova. No tarigagayan ti maysa a napasnek a tao a maammuan ti Biblia ngem malapdan gapu iti saanna a pannakabasa, maiyur-urnos ti libre a panangisuro babaen iti lokal a kongregasion.
Mangipabpablaak pay ti Watchtower Society iti bokleta a napauluan Learn to Read and Write. Daytoy a bokleta ti nakatulongen ti rinibribo a tattao nga agsuro a bumasa idiay Asia, Africa, ken iti Central ken Sud America. Iti maysa a pagilian ti Latin-America, 51,249 ti nakaadalen nga agbasa ken agsurat iti napalabas a 26 a tawen babaen ti tulong daytoy a bokleta! Iti maysa a bassit a purok iti Latin America, ti inspektor ti Department of Education nakimiting kadagiti pannakabagi ti sumagmamano a nagduduma nga organisasion—agraman kadagiti Saksi ni Jehova. Ti Saksi nga adda idiay ti nangibaga kadakuada ti maipapan iti bokleta a Learn to Read ket inawisna ti grupo iti maysa kadagiti panaggigimong dagiti Saksi.
Timmabuno ti grupo iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro—maysa a miting a nadisenio a mangtulong kadagiti lallaki ken babbai nga agbalin nga epektibo a mannursuro. Iti pannakakellaatda, nakitada ti maysa a lalaki a pagaammoda a di makabasa—nga adda iti plataporma ket mangmangted iti palawag manipud Biblia! Kuna ti maysa kadagiti bisita, a prinsipal ti eskuelaan: “Kasla narigat a patien a daytoy a tao a dati a pagaammomi a di makabasa ket mabalinnan ti agsao ti Español [imbes a ti nabangonanna a dialekto], malaksid laeng ti pannakapagpalawagna kadagiti agdengdengngeg, ngem daytat’ kabaelannan.”
Isu nga imbes a gunggundawayan dagiti nanumo a tattao, dagiti pudno a Kristiano itatta ti mangtultulong kadakuada a mangparang-ay ti bagbagida babaen iti panangtulong kadakuada a dumteng iti pannakaammo ti kinapudno. Dagita a Kristiano tungtungpalenda ti edukasional a trabaho nga imbilin ni Jesus idi a kinunana: “Inkayo ngarud ket pagbalinenyo nga ad-adalan dagiti amin a nasion,. . . nga isursuroyo kadakuada nga aywananda dagiti isuamin a banag nga imbilinko kadakayo.” (Mateo 28:19, 20) Ket kas resultana, kada tawen pinulpullo a ribo manipud amin a tukad ti kagimongan ti tumiptipon iti ranggo dagiti Saksi ni Jehova.