Maparmekyo ti Kinaliday

“Maanginan ti naliday a puso, ket ti naliday ti pusona magango.” Kas ipakita daytoy a sasao ni mannaniw a William Butler Yeats a taga Ireland, ti liday ket mabalin a mangyeg iti nakaro a ladingit.

SIASINO ti makaibaga a saanda a pulos a nakarikna iti saem nga iyeg ti panagmaymaysa? Adu dagiti makagapu a makariknatayo iti liday. Ngem ti maysa a nakaro isu ti kinaliday dagiti babbai a di pulos nakiasawa wenno dagiti nabalo wenno diborsiada.

Kas pagarigan, insalaysay ti agkabannuag a Kristiano a babai nga agnagan Frances: “Idi agtawenak iti 23, nakiasawan amin a gagayyemko, ket nabatiak nga agmaymaysa.”a Mabalin a dumegdeg ti ladingit ti panagmaymaysa bayat ti panaglabas dagiti tawen ket bumassit ti namnama a makaasawa. “Diak pulos pinanggep ti agtalinaed a balasang, ket kayatko pay laeng ti makiasawa no maaddaanak iti gundaway,” inaklon ni Sandra, a dandani ag-50 ti tawenna ita. Imbatad ti agtawen iti nasurok a 50 a ni Angela: “Diak pinanggep ti agtalinaed a balasang, ngem balasangak agingga ita. Manmano dagiti babbaro iti lugar a nakaibaonak kas special pioneer.”

Makomendaran ta pinili ti adu a Kristiano a babbai ti di makiasawa agsipud ta sisusungdo nga impangagda ti balakad ni Jehova a makiasawada laeng no mayalubog “iti Apo.” (1 Corinto 7:39) Kontento ti dadduma nga agtalinaed a baro wenno balasang, ngem marikna dagiti dadduma nga iti panaglabas dagiti tawen dumegdeg ti tarigagayda a makiasawa ken maaddaan iti annak. “Kanayon ti panagdukotko gapu ta awananak iti asawa,” impudno ni Sandra.

Dadduma a makagapu, a kas iti panangtaripato kadagiti nakapuyen a nagannak, ti mabalin nga ad-adda a mamagliday. “Yantangay saanak a kasado, namnamaen ti pamilia a siak ti mangaywan kadagiti nakapuyen a nagannakmi,” kuna ni Sandra. “Duapulo a tawen a siak ti kaaduanna a nangibaklay iti daytoy nga annongen, idinto ta innemkami amin nga annak. Nanamnam-ay koma no addaanak iti asawa a mangandingay kaniak.”

Dinakamat ni Frances ti sabali pay a nangpakaro iti kinalidayna. Insalaysayna: “No dadduma, direkta a damagen dagiti tattao kaniak, ‘Apay a dika pay nakiasawa?’ Ket mariknak a kasla basolko ti panagtalinaedko a balasang. Iti nganngani amin a kasar a dar-ayak, adda mangisango iti makapadanag a saludsod, ‘Kaanokanto met a makiasawa?’ Ket mangrugiak nga agpanunot, ‘Saan nga agrayo kaniak dagiti naespirituan ti panagpampanunotda a kakabsat a babbaro ta nalabit awan kaniak dagiti matarigagayan a Nakristianuan a galad wenno nalabit saanak a napintas.’”

Kasano a madaeran ti rikna ti pannakaiputong ken panagliday? Ania koma ti maitulong dagiti sabsabali, no adda man?

Agpannuray ken Jehova

Inkanta ti salmista: “Ipalladawmo ti dadagsenmo ken Jehova a mismo, ket isu saranayennakanto. Saannanto a pulos ipalubos nga agdiwengdiweng daydiay nalinteg.” (Salmo 55:22) Ti sao a “dadagsen” iti Hebreo a teksto literal a kaipapananna “kasasaad,” ket tuktukoyenna dagiti pakadanagan ken pakaringgoran a mabalin a sagabaentayo gapu iti kasasaad ti panagbiag. Ad-adda nga ammo ni Jehova dagitoy a dadagsen ngem iti siasinoman ket maipaayna kadatayo ti bileg a mangtaming kadagitoy. Ti panagpannuray ken ni Jehova a Dios ti timmulong ken ni Angela a nangdaer iti kinaliday. Iti panangtukoyna iti amin-tiempo a ministeriona, impalagipna: “Idi rinugiak ti agpayunir, agnanaedkami iti kaduak a sister iti lugar nga adayo iti kaasitgan a kongregasion. Nasursuromi ti naan-anay nga agpannuray ken Jehova, ket daytoy a panagpannuray ti timmulong kaniak iti intero a panagbiagko. No adda negatibo a mapanunotko, umadaniak ken Jehova ket tulongannak. Ti Salmo 23 ti kanayon a nangliwliwa kaniak iti kasta unay, ket naynay a basaek dayta.”

Adda nakaro a dadagsen nga inan-anusan idi ni apostol Pablo. Iti tallo a gundaway, ‘nagpakaasi iti Apo a ti siit iti lasagna sumina koma kenkuana.’ Saan a simimilagro a natulongan ni Pablo, ngem naikari kenkuana nga isut’ saranayen ti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios. (2 Corinto 12:7-9) Nasursuro met ni Pablo ti sekreto ti pannakapnek. Idi agangay, insuratna: “Iti amin a banag ken kadagiti amin a kasasaad naadalko ti palimed agpadpada no kasano ti mabsog ken no kasano ti mabisinan, agpadpada no kasano ti maaddaan iti kinaruay ken no kasano ti agsagaba iti kinakirang. Ta iti amin a bambanag addaanak iti bileg gapu iti daydiay mangmangted kaniak iti pannakabalin.”​—Filipos 4:12, 13.

No maupay wenno naliday ti maysa, kasano a makagun-od iti bileg manipud iti Dios? Insurat ni Pablo: “Dikay maringgoran iti aniaman, no di ket iti amin a banag babaen iti kararag ken araraw agraman panagyaman maipakaammo koma dagiti dawatyo iti Dios; ket ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot saluadannanto dagiti pusoyo ken dagiti pannakabalin ti isipyo babaen ken Kristo Jesus.” (Filipos 4:6, 7) Ar-aramiden daytoy ni Sandra. Inlawlawagna: “Kas balasang, kaaduanna agmaymaysaak. Daytoy ti nangted kaniak iti umdas a gundaway nga agkararag ken Jehova. Mariknak a nakasingsingedak kenkuana ken nalaka a maibagak kenkuana dagiti parikut ken ragsakko.” Kinuna met ni Frances: “Ti panagmaymaysak a sumaranget iti negatibo a pampanunot ket awan sarday a pannakidangadang. Ngem dakkel a tulong ti panangyebkasko iti rikriknak ken Jehova. Kombinsidoak a maseknan ni Jehova iti aniaman a mabalin a makaapektar iti naespirituan ken emosional a pagimbagak.”​—1 Timoteo 5:5.

“Itultuloyyo nga Awiten Dagiti Pakadagsenan ti Maysa ken Maysa”

Iti uneg ti Nakristianuan a panagkakabsat, adda tumulong a mangibaklay kadagiti pakadagsenan. “Itultuloyyo nga awiten dagiti pakadagsenan ti maysa ken maysa, ket iti kasta tungpalenyo ti linteg ti Kristo,” indagadag ni apostol Pablo. (Galacia 6:2) Babaen ti pannakitimpuyogtayo kadagiti pada a Kristiano, magun-odtayo ti “naimbag a sao” ti pammaregta a mabalin a mangpalag-an iti dadagsen nga iyeg ti kinaliday.​—Proverbio 12:25.

Utobenyo met no ania ti kunaen ti Kasuratan maipapan iti anak a babai ti Ukom ti Israel a ni Jefte. Sakbay a naparmekna dagiti kabusor a puersa ni Ammon, nagsapata ni Jefte nga itedna ken Jehova ti umuna iti sangakabbalayanna a rummuar a mangkablaaw kenkuana. Ti anakna a babai ti rimmuar. (Uk-ukom 11:30, 31, 34-36) Nupay kaipapananna daytoy nga agtalinaed a balasang ken lipatennan ti natural a tarigagayna a maaddaan iti pamilia, situtulok a nagpasakup ti anak ni Jefte iti dayta a sapata ket nagserbi iti santuario idiay Silo agingga a sibibiag. Awan kadi ti nangipateg iti panagsakripisiona? Adda. “Iti tinawentawen mapan ti annak a babbai ti Israel tapno mangipaayda iti pammadayaw iti anak a babai ni Jefte a Galaadita, uppat nga aldaw iti makatawen.” (Uk-ukom 11:40) Wen, ti komendasion maparegtana dagidiay umawat iti dayta. No kasta, kanayon koma a komendarantayo dagiti managsakripisio.

Nasayaat met nga usigentayo ti ulidan ni Jesus. Nupay saan nga ugali dagiti Judio ti makipatang kadagiti babbai, nakilangen ni Jesus kada Maria ken Marta. Mabalin a balo wenno di kasado dagitoy a babbai. Kayat ni Jesus a matagiragsakda dagiti naespirituan a gunggona nga iyeg ti pannakigayyemna. (Lucas 10:38-42) Matuladtayo ti ulidan ni Jesus babaen ti panangiramantayo kadagiti saan a kasado a kapammatiantayo a babbai kadagiti sosial nga okasion ken makikadua kadakuada iti panangasaba. (Roma 12:13) Apresiarenda kadi ti kasta nga atension? Kinuna ti maysa a kabsat a babai: “Ammok nga ay-ayaten ken ipategdak dagiti kakabsat, ngem agyamanak no mangipakitada iti ad-adda pay a personal a pannakaseknan kaniak.”

“Yantangay awan ti bukodmi a pamilia,” inlawlawag ni Sandra, “dakdakkel ti pakasapulanmi iti panagayat, ti pannakarikna a pasetkami ti pamilia dagiti naespirituan a kakabsat.” Nalawag a maseknan ni Jehova kadakuada, ket makitinnulongtayo kenkuana no ipariknatayo a matarigagayan ken maay-ayatda. (1 Pedro 5:6, 7) Makomendaran ti kasta a pannakaseknan, ta “daydiay mangipakpakita iti pabor iti daydiay nanumo agpapautang ken Jehova, ket ti panangtratona Isu [ni Jehova a Dios] supapakanto kenkuana.”​—Proverbio 19:17.

“Tunggal Maysa Awitennanto ti Bukodna nga Awit”

Nupay makatulong ti sabsabali, ken makaparegta unay ti suportada, “tunggal maysa awitennanto ti bukodna nga awit.” (Galacia 6:5) Nupay kasta, adda dagiti peggad a rumbeng a pagannadantayo iti panangibaklay iti dadagsen nga iyeg ti kinaliday. Kas pagarigan, mabalin a lapunosennatayo ti liday no iputputongtayo ti bagitayo. Iti sabali a bangir, maparmektayo ti kinaliday babaen ti ayat. (1 Corinto 13:7, 8) Ti panangted ken panangiranud isu ti kasayaatan a wagas iti panangsapul iti kinaragsak​—aniaman ti kasasaadtayo. (Aramid 20:35) “Mailiwliwagko ti kinalidayko,” kuna ti maysa a naanep a payunir a sister. “No mariknak nga adda serbik ken okupadoak, diak malidayan.”

Masapul met nga agannadtayo amangan ta ti kinaliday ti mangituggod kadatayo iti di nainsiriban a pannakirelasion. Kas pagarigan, nakaladladingit no ipalubostayo a ti tarigagay a makiasawa ti makagapu a malipatantayo dagiti adu a parikut nga iyeg ti pannakiasawa iti di manamati ken nangnangruna ti Nainkasuratan a balakad a liklikan ti kasta a pannakisangol! (2 Corinto 6:14) Maysa a diborsiada a Kristiano ti nagkuna: “Adda ti banag a dakdakes ngem iti panagtalinaed nga agsolsolo. Isu ti pannakiasawa iti di umiso a tao.”

Nasken nga ibturan pay laeng ita ti parikut a saan a marisut. Babaen ti tulong ti Dios, maibturan ti kinaliday. Bayat nga itultuloytayo ti agserbi ken Jehova, agtalektayo koma a mapennekto amin a pakasapulantayo iti kasayaatan a posible a pamay-an.​—Salmo 145:16.

[Footnote]

[Dagiti Ladawan iti panid 28]

Madaeran ti kinaliday babaen ti panangted ken panangiranud