Ammoyo Kadi?

Ania ti kayat a sawen ni apostol Pablo idi kinunana nga aw-awitenna iti bagina “dagiti tanda a marka ti maysa nga adipen ni Jesus”?​—Galacia 6:17.

▪ Para kadagiti dumdumngeg ken Pablo idi umuna a siglo, mabalin a ti sasaona ket addaan iti nagduduma a kaipapanan. Kas pagarigan, ti bimmeggang a landok a nausar a pangmarka idi nagkauna a tiempo ti mangilasin kadagiti kautibo ti gubat, mannanakaw kadagiti templo, ken dagiti pugante. Gapu iti kasta nga usarna, ti tanda ket maibilang a pakaibabainan.

Nupay kasta, saan a kanayon a maibilang a pakaibabainan dayta. Adu a nagkauna a tattao ti nangusar iti dayta a mangipakita a miembroda iti maysa a tribu wenno relihion. Kas pagarigan, sigun iti Theological Dictionary of the New Testament, “dagiti Siriano indedikarda ti bagbagida kadagiti didios a da Hadad ken Atargatis babaen kadagiti tanda iti pungngupunguan wenno tengnged . . . Mamarkaan iti bulong ti ivy ti agdaydayaw ken Dionysus.”

Adu a komentarista iti kaaldawantayo ti agkuna a tuktukoyen ni Pablo dagiti piglatna a gapuanan ti pannakadangranna bayat ti Nakristianuan a ministeriona. (2 Corinto 11:23-27) Ngem nalabit a ti tuktukoyen ni Pablo a nangipabigbig kenkuana kas Kristiano ket ti wagas ti panagbiagna, saan ket a ti aniaman a literal a marka.

Nagbalin kadi a paglemmengan dagiti kriminal dagiti siudad a pagkamangan iti nagkauna nga Israel?

▪ Iti nagkauna a kagimongan dagiti pagano, adu a templo ti nagbalin a pagkamangan dagiti pugante wenno kriminal. Iti Kakristianuan idi edad media, nausar met dagiti kombento ken simbaan a pagkamangan dagiti kriminal. Nupay kasta, adda dagiti naipaulog a paglintegan mainaig kadagiti siudad a pagkamangan iti nagkauna nga Israel tapno saan nga agbalin dagita a pagkamangan dagiti kriminal.

Nailanad iti Linteg Mosaiko a dagiti siudad a pagkamangan salaknibanna laeng dagiti nakapapatay a di inggagara. (Deuteronomio 19:4, 5) Ti nakapatay mabalinna ti mapan iti kaasitgan a siudad a pagkamangan tapno saan a balsen ti lalaki a kaasitgan a kabagian ti biktima. Kalpasan a mailawlawagna ti kasona kadagiti panglakayen iti siudad, mausig ti kaso iti siudad a masakupan ti lugar a nakatayan ti biktima. Dita nga ipaneknekna a talaga nga awan basolna. Usigen dagiti panglakayen ti relasion ti nagkamang ken ti biktima, a kitaenda no adda guranggura iti nagbaetanda.​—Numeros 35:20-24; Deuteronomio 19:6, 7; Josue 20:4, 5.

No napaneknekan nga awan ti basolna, ti nakapatay ket agsubli iti siudad a pagkamangan ket agtalinaed iti masakupan dayta a siudad. Dagita a siudad ket saan a pagbaludan. Agtrabaho ken agserbi ti nagkamang kas napateg a kameng ti kagimongan. Apaman a matay ti nangato a padi, mabalinen a pumanaw a sitatalged ti amin a nagkamang kadagiti siudad a pagkamangan.​—Numeros 35:6, 25-28.

[Mapa iti panid 15]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

DAGITI SIUDAD A PAGKAMANGAN

1 KEDES

2 GOLAN

3 RAMOT-GALAAD

4 SIQUEM

5 BEZER

6 HEBRON

Karayan Jordan