Aramidenyo ti Amin a Kabaelanyo Tapno Maisalakan ti Sangakabbalayanyo
“Itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.”—EFESO 6:4.
1, 2. Aniada a karit ti pakaipaspasanguan dagiti nagannak ita?
REBOLUSION ti awag iti dayta ti maysa a nalatak a magasin. Nadakamat daytoy iti maysa nga artikulo a nangdeskribir kadagiti makapakellaat a panagbalbaliw a mapaspasamak iti pamilia kadagiti kallabes a tawen. Naikuna a dagitoy ket “resulta ti panagraira ti diborsio, maikadua a panagasawa, maikadua a diborsio, kinabastardo, ken baro a parparikut iti uneg dagiti natibker a pamilia.” Saan a makapasiddaaw dagiti kasta a parikut ken pakarigatan, ta impadto ti Biblia a maipasango dagiti tattao ‘kadagiti napeggad a tiempo’ kadagitoy “maudi nga al-aldaw.”—2 Timoteo 3:1-5.
2 Gapuna, maipaspasango dagiti nagannak ita kadagiti karit a saan a napasaran dagiti naglabas a kaputotan. Nupay adda dagiti nagannak iti nagbabaetantayo a nakapadakkel kadagiti annakda iti nadiosan a pamay-an “manipud kinamaladaga,” adu a pamilia ti nabiit pay a nangrugi a ‘magna iti kinapudno.’ (2 Timoteo 3:15; 3 Juan 4) Mabalin a dadakkelen dagiti annakda idi rugian dagiti nagannak a suruan ida kadagiti daldalan ti Dios. Mainayon pay, umad-adu dagiti pamilia nga addaan agsolsolo a naganak ken dagiti agsiuman a pamilia iti tengngatayo. Aniaman ti kasasaadyo, agaplikar ti balakad ni apostol Pablo: “Itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.”—Efeso 6:4.
Dagiti Kristiano a Nagannak ken Dagiti Akemda
3, 4. (a) Ania dagiti makagapu a kimmapuy ti akem dagiti amma? (b) Apay a saan koma a parasapul laeng dagiti Kristiano nga amma?
3 Paliiwenyo ta inturong ni Pablo dagiti sasaona idiay Efeso 6:4 kangrunaanna kadagiti “amma.” Inlawlawag ti maysa a mannurat a kadagiti naglabas a kaputotan “dagiti amma ti akinrebbeng a mangpadakkel kadagiti annakda iti moral ken espiritual; dagiti amma ti akinrebbeng a mangisuro kadagiti annakda. . . . Ngem inikkat ti Rebolusion iti Industria daytoy a kinadekket; pinanawan dagiti amma dagiti talon ken talierda, pinanawanda dagiti pagtaenganda tapno mangged kadagiti pabrika ket kamaudiananna kadagiti opisina. Dagiti inna ti nangibaklay kadagiti adu a pagrebbengan nga ak-akmen idi dagiti amma. Nagbiit a nagbalin ti kina-ama kas maysa laengen a teoria.”
4 Dakayo a Kristiano a lallaki: Saankay koma a mapnek iti panagbalin a parasapul laeng, nga ipabiangyo ti amin a panangsanay ken panangaywan kadagiti annakyo iti assawayo. Indagadag ti Proverbio 24:27 kadagiti amma idi un-unana: “Iwayatmo ti aramidmo iti ruar, ket saganaem a maipaay kenka iti away. Ket kalpasanna bangonemto ti balaymo.” Kasta met ita, kas maysa a lalaki a mangmangged, mabalin a nasken nga igaedyo ti agtrabaho iti napaut tapno adda pangbiagyo. (1 Timoteo 5:8) Kalpasanna, nupay kasta, pangngaasiyo ta iwayaanyo ti tiempo a ‘mangbangon iti balayyo’—iti emosional ken naespirituan a pamay-an.
5. Aniat’ maaramidan dagiti Kristiano nga assawa a babbai maipaay iti pannakaisalakan ti sangakabbalayanda?
5 Dakayo a Kristiano nga assawa a babbai: Masapul nga agreggetkayo met maipaay iti pannakaisalakan ti sangakabbalayanyo. Kuna ti Proverbio 14:1: “Ti pudno a masirib a babai bangonenna ti balayna.” Kas agassawa, pagrebbenganyo ken lakaymo a sanayen dagiti annakyo. (Proverbio 22:6; Malakias 2:14) Mabalin a ramanen daytoy ti panangdisiplina kadagiti annakyo, panangisagana kadakuada kadagiti Nakristianuan a panaggigimong ken iti ministerio iti tay-ak, wenno panangidaulo pay ketdi iti panagadal ti pamilia no di kabaelan ni lakaymo nga aramiden dayta. Adu met ti maaramidam a mangisuro kadagiti annakyo kadagiti trabaho iti uneg ti balay, naimbag a kababalin, pisikal a kinadalus, ken adu a dadduma pay a makatulong a banag. (Tito 2:5) No agtinnulong dagiti assawa a lallaki ken babbai iti kastoy a pamay-an, ad-adda a maipaayda dagiti kasapulan ti annakda. Ania kadi ti dadduma kadagitoy a kasapulan?
Panangasikaso Kadagiti Emosional a Kasapulanda
6. Ania ti akem dagiti inna ken amma iti emosional nga irarang-ay ti annakda?
6 “No ti agtagtagibi nga ina taripatuenna dagiti bukodna nga annak,” mariknada a natalged, maipatpategda. (1 Tesalonica 2:7; Salmo 22:9) Manmano nga inna ti agkedked a mangipaay iti kasta unay nga atension kadagiti maladagada. Sinaludsod ni mammadto Isaias: “Mabalin aya ti maysa nga asawa a babai a lipatan ti maladagana nga agsussuso a dina ket koma kaasian ti anak ti tianna?” (Isaias 49:15) No kasta, napateg ti akem dagiti inna iti emosional a pannakapatanor dagiti annak. Nupay kasta, napateg met ti akem dagiti amma iti daytoy a banag. Kuna ti edukador iti pamilia a ni Paul Lewis: “Pulos a saanak pay a naaddaan iti case worker a nangipadamag iti [delingkuente] nga anak a nagkuna nga isut’ addaan iti nasayaat a relasion iti amada. Awan uray maysa man la koma iti ginasut.”
7, 8. (a) Ania ti mangipakita nga addaan da Jehova a Dios ken ti Anakna iti natibker a relasion? (b) Kasano a maparang-ay dagiti amma ti naayat a relasion kadagiti annakda?
7 Ngarud, nasken a siaannad a sukayen dagiti Kristiano nga amma ti naayat a relasion kadagiti annakda. Alaentayo a pagarigan da Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo. Idi nabautisaran ni Jesus, kinuna ni Jehova: “Sika ti Anakko, ti dungdunguen; inanamonganka.” (Lucas 3:22) Nabagas dagitoy a sumagmamano a sasao! (1) Binigbig [ni Jehova] ti Anakna, (2) sipapanayag nga inyebkasna ti panagayatna ken Jesus, ken (3) impakaammona ti pananganamongna ken Jesus. Kaskasdi, saan nga iti daytoy laeng a gundaway nga inyebkas ni Jehova ti panagayatna iti Anakna. Idi kamaudiananna kinuna ni Jesus iti Amana: “Inayatnak sakbay ti pannakabangon ti lubong.” (Juan 17:24) Di met aya kasapulan a talaga dagiti amin a natulnog nga annak a lallaki ken babbai ti panangbigbig, panagayat, ken pananganamong dagiti ammada?
8 No maysaka nga ama, mabalin nga adu ti maaramidam a mangpasayaat iti naayat a relasion kadagiti annakmo babaen ti masansan a panangyebkas iti panagayat iti tignay ken sao. Pudno, narigat para kadagiti dadduma a lallaki nga ipakita ti panangipategda, nangruna no awan a pulos ti naawatda a napanayag a panangipateg manipud kadagiti mismo nga ammada. Ngem uray ti nakababain a panangpadasmo a mangyebkas iti panagayat kadagiti annakmo mabalin a dakkel ti epektona. Total, “ti ayat mangpabileg.” (1 Corinto 8:1) No marikna dagiti annakmo a natalgedda gapu iti naamaan a panagayatmo, ad-adda nga agbalinda a ‘pudpudno nga annak a lallaki ken babbai’ ken saanda a bumdeng a mangipeksa kenka iti rikriknada.—Proverbio 4:3.
Panangasikaso Kadagiti Naespirituan a Kasapulanda
9. (a) Kasano ti panangasikaso dagiti managbuteng-Dios nga Israelita a nagannak kadagiti naespirituan a kasapulan dagiti pamiliada? (b) Kadagiti ania a gundaway a maisuro dagiti Kristiano ti annakda iti impormal a pamay-an?
9 Addaan met dagiti annak kadagiti naespirituan a kasapulan. (Mateo 5:3) Indagadag ni Moises kadagiti Israelita a nagannak: “Dagitoy a sasao nga ibilinko kenka iti daytoy nga aldaw, agyandanto ita pusom; ket isuromto a siaagawa dagitoy kadagiti annakmo, ket dagitoy ti sasawem kadakuada no situtugawka iti balaymo, ken no magmagnaka iti dalan, ken no agiddaka, ken no bumangonka.” (Deuteronomio 6:6, 7) No maysaka a Kristiano a naganak, adu ti maaramidam a mangisuro iti impormal a pamay-an, kas “no magmagnaka iti dalan.” Ti panawen a panagkakaduayo a sangapamiliaan bayat a nakalugankayo iti kotseyo, gumatgatang, wenno magmagna a kaduayo dagiti annakyo iti panagbalaybalay iti Nakristianuan a ministerio ikkannakay kadagiti nasayaat a gundaway a mangisuro iti impormal a pamay-an. Dagiti oras ti pannangan ket nangnangruna a nasayaat a panawen a makapagsasarita dagiti pamilia. “Usarenmi ti oras ti pannangan nga agsasarita maipapan kadagiti napasamak iti agmalem,” kinuna ti maysa nga ina.
10. Apay a ti panagadal ti pamilia ket maysa a karit no dadduma, ken ania koma ti determinasion dagiti nagannak?
10 Nupay kasta, napateg met ti pormal a panangisuro babaen ti regular a panagadal iti Biblia a kadua dagiti annakyo. Agpayso, “ti kinamaag naikapet iti puso” dagiti ubbing. (Proverbio 22:15) Kuna dagiti dadduma a nagannak a nalaka la a singaen dagiti annakda ti panagadal ti pamiliada. Kasano? Babaen ti kinaalikutegda ken kinamanagsiksikor, babaen ti panangpataudda kadagiti makaparurod a pakasingaan (kas iti panagaapa dagiti agkakabsat), wenno babaen ti panagindidiammoda kadagiti pamunganayan a kinapudno iti Biblia. No agtungpal daytoy iti panangipapilit iti pagayatan, masapul a ti pagayatan ti naganak ti matungpal. Di rumbeng a sumuko dagiti Kristiano a nagannak ken palubosan dagiti annak a mangdominar iti sangakabbalayan.—Idiligyo ti Galacia 6:9.
11. Kasano nga agbalin a makaay-ayo ti panagadal ti pamilia?
11 No saan a kaay-ayo dagiti annakyo ti panagadal ti pamilia, mabalin a mangaramidkayo iti sumagmamano a panagbalbaliw. Kas pagarigan, maus-usar aya ti panagadal kas pambar tapno pagsaritaan dagiti kaudian a kamali dagiti annakyo? Nalabit nasayaat no pagsaritaanyo dagiti kasta a parikut iti pribado. Regular aya ti panagadalyo? No langananyo dayta gapu iti paboritoyo a pabuya iti telebision wenno ay-ayam, mabalin a laglag-anen dagiti annakyo ti panagadal. Napasnek ken naganaygaykay aya a mangidaulo iti panagadal? (Roma 12:8) Wen, ti panagadal rumbeng a makaay-ayo. Ikagumaanyo nga iraman dagiti amin nga annak. Agbalinkay koma a positibo ken makapabileg, a sipapasnek a komendaranyo dagiti annakyo gapu iti pannakiramanda. Siempre, saanyo laeng a basta saklawen ti material no di ket ikagumaanyo a danonen dagiti puso.—Proverbio 23:15.
Panangdisiplina iti Kinalinteg
12. Apay a ti disiplina dina kaipapanan a kanayon ti panangbaut?
12 Kasapulan met unay dagiti annak ti disiplina. Kas maysa a naganak, rumbeng a mangisaadkayo iti pagbeddengan kadakuada. Kuna ti Proverbio 13:24: “Ti mangiliklik iti pagbaut kagurana ti anakna, ngem ti agayat kenkuana saplitenna a siaannad.” Nupay kasta, saan nga ibagbaga ti Biblia a ti disiplina ket masapul a kanayon a maipaay babaen ti panangbaut. Kuna ti Proverbio 8:33: “Dumngegka iti disiplina,” ken naibaga kadatayo a “ti panangtubngar sumrek a naun-uneg iti maysa nga addaan pannakaawat ngem ti sangagasut a baut iti maysa a maag.”—Proverbio 17:10.
13. Kasano ti rumbeng a panangdisiplina iti anak?
13 No dadduma, mabalin a kasapulan ti panangbaut. Nupay kasta, no mapakuyogan iti pungtot, mabalin a masobraan ken saan nga epektibo. Mamalakad ti Biblia: “Dakayo nga amma, dikay rurruroden dagiti annakyo, tapno saan a maupay ti riknada.” (Colosas 3:21) Kinapudnona, “ti kinaulpit pagmaagenna ti masirib.” (Eclesiastes 7:7) Ti agtutubo nga agim-impen iti sakit ti nakem mabalin nga umalsa pay ketdi maibusor kadagiti nalinteg a pagalagadan. Gapuna, rumbeng nga aramaten dagiti nagannak ti Kasuratan a mangdisiplina kadagiti annakda iti kinalinteg iti natibker ngem natimbeng a pamay-an. (2 Timoteo 3:16) Ti nadiosan a disiplina rumbeng a maipaay a siaayat ken siaalumamay.—Idiligyo ti 2 Timoteo 2:24, 25.a
14. Ania ti rumbeng nga aramiden dagiti nagannak no mariknada nga adda pagannayasanda nga agpungtot?
14 Siempre, “maitibkoltayo amin iti adu a daras.” (Santiago 3:2) Uray ti gagangay a naayat a naganak mabalin a sumuko iti nariribuk a kanito ken makaisawang iti nasakit a sao wenno makaluksaw. (Colosas 3:8) No mapasamak man dayta, diyo ipalubos a lumnek ti init a marirriribukan iti kasta unay ti anakyo wenno sipupungtotkay pay laeng. (Efeso 4:26, 27) Makilinnawagkayo iti anakyo, nga agpadispensarkayo no isut’ kasapulan. (Idiligyo ti Mateo 5:23, 24.) Ti panangipakita iti kasta a kinapakumbaba mabalin a pasingedennakayo iti anakyo. No mariknayo a diyo magawidan ti bagiyo ket agpungtotkayo, agpatulongkayo kadagiti nadutokan a panglakayen iti kongregasion.
Dagiti Sangakabbalayan nga Addaan Agsolsolo a Naganak ken Dagiti Agsiuman a Pamilia
15. Kasano a matulongan dagiti annak nga addaan agsolsolo a naganak?
15 Nupay kasta, saan nga amin nga annak ket addaan iti suporta dagiti dua a nagannak. Idiay Estados Unidos, 1 nga anak iti kada 4 ti padpadakkelen ti agsolsolo a naganak. Idi tiempo ti Biblia, gagangay dagiti ‘ubbing nga awanan ama,’ ken maulit-ulit a nadakamat iti Kasuratan ti panangisakit kadakuada. (Exodo 22:22) Ita, maipaspasango met dagiti Kristiano a sangakabbalayan nga addaan agsolsolo a naganak kadagiti parikut ken pakarigatan, ngem maliwliwada iti pannakaammo a ni Jehova ket “maysa nga ama dagiti ubbing nga awanan ama ken maysa nga ukom dagiti balo a babbai.” (Salmo 68:5) Naidagadag kadagiti Kristiano a ‘taripatuenda dagiti ulila ken balo kadagiti rigatda.’ (Santiago 1:27) Dakkel ti maitulong dagiti pada a manamati kadagiti pamilia nga addaan agsolsolo a naganak.b
16. (a) Ania ti rumbeng nga aramiden dagiti agsolsolo a nagannak maipaay kadagiti bukodda a sangakabbalayan? (b) Apay a mabalin a narigat ti panangdisiplina, ngem apay a masapul a maipaay dayta?
16 No maysaka nga agsolsolo a naganak, ania ti maaramidam tapno magunggonaan ti sangakabbalayam? Rumbeng a naganetgetka iti panagadal ti pamilia iti Biblia, itatabuno kadagiti gimong, ken iti ministerio iti tay-ak. Nupay kasta, ti panangdisiplina ket mabalin a maysa a narigat a karit. Nalabit malmaldayka pay laeng gapu iti ipapatay ti patpatgem nga asawa. Wenno mabalin a makidangdangadangka iti nariribuk a nakem wenno pungtot gapu iti pannakisinam iti asawam. No addaanka ken ti sigud nga asawam iti kalintegan a mangaywan kadagiti annak, mabalin nga amkem amangan ta kaykayat ti anakmo ti makipagnaed iti nakisina wenno nakidiborsio nga asawam. Dagiti kasta a kasasaad mabalin a pagbalinenda a narigat ti panangipaay iti natimbeng a disiplina. Nupay kasta, kunaen kadatayo ti Biblia a ti “inanak a mabaybay-an ibabainna ni inana.” (Proverbio 29:15) Gapuna, dika sumuko iti rikna a nakabasol, panagbabawi, wenno iti emosional a panangriribuk ti sigud nga asawam. Mangikeddengka kadagiti nainkalintegan ken di agbaliwbaliw a pagalagadan. Dimo ikompromiso dagiti prinsipio ti Biblia.—Proverbio 13:24.
17. Kasano nga agbalin a makariro ti akem dagiti kameng ti pamilia iti sangakabbalayan nga addaan agsolsolo a naganak, ken ania ti maaramidan tapno malapdan daytoy?
17 Nupay kasta, mabalin a tumaud dagiti parikut no tratuen ti agsolsolo nga ina ti anakna a lalaki kas sandi ti asawana—ti lalaki iti pagtaengan—wenno ti anakna a babai kas pagtalkan (confidante), a padagsenanna kadagiti personal a parikut. Di mayanatup ken makariro iti maysa nga anak ti panangaramid iti kasta. No saan a nalawag dagiti akem ti naganak ken ti anak, mabalin a madadael ti disiplina. Maammuan koma [ti anakmo] a sika ti naganak. No maysaka nga ina nga agkasapulan iti naibatay-Biblia a balakad, agpatulongka kadagiti panglakayen wenno nalabit iti nataengan a kabsat a babai.—Idiligyo ti Tito 2:3-5.
18, 19. (a) Ania dagiti sumagmamano a karit a pakaipaspasanguan dagiti agsiuman a pamilia? (b) Kasano a maipakita dagiti nagannak ken annak iti agsiuman a pamilia ti sirib ken pannakaawat?
18 Maipasango met kadagiti karit dagiti agsiuman a pamilia. Masansan a masarakan dagiti agsiuman a karkarna ti “insigida nga ayat.” Kas pagarigan, mabalin a gumura dagiti siuman iti kasla pannakaisalsalumina dagiti pudpudno nga annak. (Idiligyo ti Genesis 37:3, 4.) Kinapudnona, mabalin a makidangdangadang dagiti siuman iti ladingit gapu iti ipupusay ti naganakda ken amkenda a ti panagayat iti agsiuman kadakuada ket maysa a panangliput iti pudpudno nga ama wenno inada. Mabalin a masubadan dagiti panangpadas a mangipaay iti kasapulan a disiplina iti nagubsang a palagip a, ‘Saan a sika ti pudpudno nga amak (wenno inak)!’
19 Kuna ti Proverbio 24:3: “Gapu iti kinasirib mapatakder ti balay, ket gapu iti pannakaawat mapasingkedan.” Wen, kasapulan ti sirib ken pannakaawat iti biang ti amin tapno agballigi ti agsiuman a pamilia. Iti kamaudiananna, masapul nga aklonen dagiti annak ti masansan a nasaem a kinapudno a nagbalbaliwen dagiti bambanag. Mabalin a kasapulan met dagiti agsiuman a sursuruen ti agbalin a naanus ken naasi, saan a nalaka a masaktan no kasla mailaklaksidda. (Proverbio 19:11; Eclesiastes 7:9) Sakbay nga agakemkayo a kas disiplinario, gayyemenyo ti siumanyo. Agingga a di maipasdek ti kasta a relasion, mabalin nga ikeddeng dagiti dadduma a nasaysayaat no ti pudpudno a naganak ti mangipaay iti disiplina. No tumaud dagiti parikut, kasapulan nga ikagumaanda ti makikomunikar. “Kadagidiay agiinnuman adda ti sirib,” kuna ti Proverbio 13:10.c
Itultuloyyo nga Aramiden ti Amin a Kabaelanyo Tapno Maisalakan ti Sangakabbalayanyo!
20. Ania ti rumbeng nga itultuloy nga aramiden dagiti Kristiano nga ulo ti pamilia?
20 Saan a naiparparna laeng dagiti natibker a Kristiano a pamilia. Dakayo nga ulo ti pamilia masapul nga itultuloyyo nga aramiden ti amin a kabaelanyo tapno maisalakan ti sangakabbalayanyo. Naalibtakkay koma, a siputanyo dagiti dakes a kababalin wenno nailubongan a pagannayasan. Mangipakitakayo iti nasayaat nga ulidan iti panagsao, kababalin, ayat, pammati, ken kinadalus. (1 Timoteo 4:12) Iparangarangyo ti bunga ti espiritu ti Dios. (Galacia 5:22, 23) Patibkeren ti kinaanus, konsiderasion, panangpakawan, ken kinadungngo ti panagreggetyo a mangisuro iti annakyo kadagiti dalan ti Dios.—Colosas 3:12-14.
21. Kasano a mataginayon ti nabara, naragsak a kasasaad iti pagtaengan?
21 Babaen ti tulong ti Dios, ikagumaanyo a taginayonen ti naragsak, nabara nga espiritu iti uneg ti pagtaenganyo. Mangbusboskay koma iti tiempo nga agkakadua kas maysa a pamilia, nga ikagumaanyo ti agsasango a mangan iti uray maminsan man la koma iti tunggal aldaw. Nagpateg ti itatabuno kadagiti Nakristianuan a panaggigimong, pannakiraman iti serbisio iti tay-ak, ken panagadal ti pamilia. Kaskasdi, adda met ti “panawen ti panagkatawa . . . ken panawen ti panagsala.” (Eclesiastes 3:1, 4) Wen, iwayaanyo ti panawen maipaay iti makapabileg a panagaliwaksay. Ti panagpasiar kadagiti museo, zoo, ken kadagiti umasping a lugar ket makaay-ayo iti intero a pamilia. Wenno mabalin nga iddepenyo ti TV ket mangbusboskayo iti tiempo nga agkakanta, dumngeg iti musika, agay-ayam, ken agsasarita. Makatulong daytoy iti pamilia nga agbalin nga ad-adda a nadekket.
22. Apay a nasken nga agreggetkayo maipaay iti pannakaisalakan ti sangakabbalayanyo?
22 Sapay koma ta dakayo amin a Kristiano a nagannak itultuloyyo nga ay-aywen a naan-anay ni Jehova “bayat nga agtultuloykayo nga agbunga iti tunggal naimbag nga aramid ket rumang-aykayo iti umiso a pannakaammo iti Dios.” (Colosas 1:10) Ipasdekyo ti sangakabbalayanyo iti natibker a pundasion ti panagtulnog iti Sao ti Dios. (Mateo 7:24-27) Ket namnamaenyo a ti panagreggetyo a mangpadakkel kadagiti annakyo “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova” ket anamongannanto.—Efeso 6:4.
[Dagiti Footnote]
a Kitaenyo ti artikulo a “Ti Panangmatmat ti Biblia: ‘Ti Pagbaot ti Disiplina’—Nagpaso Kadin?” iti Agriingkayo! a Setiembre 8, 1992.
b Kitaenyo Ti Pagwanawanan a Marso 15, 1981, pinanid 10-23.
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Kasano a makapagtinnulong ti asawa a lalaki ken babai iti panangbangon ti sangakabbalayanda?
◻ Ania dagiti sumagmamano nga emosional a kasapulan dagiti annak, ken kasano a maipaay dagitoy?
◻ Kasano a maisuro dagiti ulo ti pamilia dagiti annakda agpadpada iti pormal ken impormal a pamay-an?
◻ Kasano ti panangdisiplina dagiti nagannak iti kinalinteg?
◻ Ania ti maaramidan a maipaay iti pagimbagan dagiti pamilia nga addaan agsolsolo a naganak ken dagiti agsiuman a pamilia?
[Ladawan iti panid 16]
Napateg ti ayat ken pananganamong ti maysa nga ama iti emosional nga irarang-ay ti anak