Ti Panangmatmat ti Biblia
Makaay-ayo Kadi iti Dios Dagiti Amin a Piesta ti Relihion?
Dagiti matalek, a 20,000 ti bilangda, rambakanda ti naisangsangayan a Misa idiay plasa ti siudad. Inton agngudo ti serbisio, mangrugi ti prosesion. Ti bunggoy dagiti managdaydayaw umadun iti 60,000 a tattao, a lumasat kadagiti kalsada, a sumursurotda amin iti ladawan iti Nossa Senhora Aparecida, ti “santo” a patron iti Brazil. Iti aldaw, mangngeg dagiti napigsa a kanalbaang iti asideg ti santuario bayat a dagiti peregrino agpabuyada kadagiti kumilap a losis.
GAGANGAYEN dagita a relihiuso a piesta agraman dagiti prosesionda iti adu a dagdaga. Ngem ania ti mangtignay kadagiti umariwekwek a makikadua kadagiti prosesion? Ti tradision ken debosion dagiti dua a kangrunaan a motibo dagiti Katoliko, Budhista, ken dagidiay dadduma a pangawis ti relihion. Mainayon iti dayta, kas idi napalabas, ti panaglinglingay mabalin met a napateg a pasetna. Kunaen ti The World Book Encyclopedia nga idi edad media “adu a relihiuso a pipiesta ti nangipaganetget iti panaglinglingay. Pinalubosanda dagiti tattao a makalipat iti inaldaw-aldaw a rigat iti panagbiag.” Kasta met laeng itatta. Kas pangarigan, ti Salvador, Brazil, ket nalatak iti relihiuso ken popular a pipiestana, a laokanna dagiti nadumaduma a selebrasion ken panagraragsak iti misticismo ken ragragsak nga agpatingganto idiay karnabal. Nupay kasta, nupay dadduma a relihiuso a prosesion mabalin a pagraragsakan, dadduma ti pormal.
“Maikuyog iti ladawan ken dagiti padi, sumagmamano ti agkankanta iti himno bayat a sumarsaruno ti dadduma a siuulimek,” mapaliiw ti maysa a bisita iti gagangay a prosesion idiay Brazil. “Ngem ti nangnangruna a mabuya isu ti kinaserioso, wenno kinaliday pay ketdi, a kasla ti bunggoy ket tumabtabuno iti maysa a pompon.” Ket kunaen ni Lúcio, a taga makin-amianan a paset iti Brazil: “Kas ti inaramidko idi, dagiti tattao sigaganat a sapulenda ti pannakaagas wenno solusion dagiti parikut ti pamilia wenno iti pinansial. Masansan a ti debosion iti ‘santo’ a patron iramanna ti panangagek iti ladawan, iyuuli kadagiti agdan a nakaparintumeng, wenno pannagna iti nawatiwat a nakasusuon iti bato.”
Ti kasta a panagsakripisio nga ipabaklayda a mismo iti bagida mabalin a karkarna kadagiti di manamati. Nupay kasta, marikna dagiti makipaspaset nga ay-ayuenda ti Dios. Ngem makaay-ayo kadi iti Dios dagitoy? Tulongannatayo ti Biblia a makaawat no dagita a relihiuso a pipiesta ken prosesion ay-ayuenda ti Dios wenno saan.
Mangipaayda Kadi ti Anamong ti Dios?
Salaysayen ti historia kadatayo a rinambakan ti kadaanan nga Israel agpadpada dagiti tinawen ken masansan a pipiesta buyogen iti ragragsak. Dagita a piesta indaydayawda ni Jehova a Dios. (Deuteronomio 16:14, 15) Maipapan kadagiti piesta ti Biblia, kunaen ti The Illustrated Bible Dictionary: “Naimpusuan ti rag-o a naiyebkas. Ti relihiuso a pammati maitunos iti panagragsak kadagiti temporario a bambanag a maibilang a sagsagut ti Dios.” Nupay adda dagitoy a relihiuso a selebrasion, dagiti padi ken dagiti tattao iti Israel binaybay-anda ti espiritualidadda. (Isaias 1:15-17; Mateo 23:23) Nupay kasta, ti saludsod ita ket, Dagitoy kadi a relihiuso a prosesion paset iti immuna-siglo a Kinakristiano?
Nupay no rinambakan ni Jesu-Kristo ti dadduma a pipiesta dagiti Judio, saan a rinugian ni Jesus wenno dagiti apostolna dagiti relihiuso a prosesion. Kunaen ti The Encyclopædia Britannica: “Dagiti prosesion nagbalinda laeng a nalatak kalpasan la unay ti pannakabigbig ti Kinakristiano kas ti relihion iti imperio ni Constantino idi maikapat a siglo.” Ket ti The World Book Encyclopedia kunaenna: “Dagiti piesta ti Simbaan [agraman dagiti prosesion] inaklonna dagiti adu a pagano nga ugali, nga inikkanna ida kadagiti baro a kaipapanan.”
Saan nga obligado dagiti Kristiano a makikadua kadagita a relihiuso a piesta ken prosesion. Iti panangtukoyna kadagiti piesta nga ipaalagad ti Linteg ti Dios iti kadaanan nga Israel, nagsurat ni apostol Pablo: “Dikay ngarud paukom iti siasinoman maipapan iti pannangan ken iyiinum wenno maipapan iti aldaw ti piesta wenno ti panangrambak iti lutuad wenno ti aldaw ti panaginana; ta dagidiay a banag isuda idi ti anniniwan dagiti banag nga umay, ngem ti kaitungpalan kukua ni Kristo.” (Colosas 2:16, 17) Dagiti Kristiano idiay Colosas dida ngarud paukom ti takderda iti imatang ti Dios iti siasinoman a maibatay iti panangrambak kadagiti piesta iti Mosaiko a Linteg.
Banag a Nasaysayaat ngem dagiti Prosesion
Ti panangilaok dagiti taga Colosas iti Nakristianuan a pammatida kadagiti ritual ket maysa a panagkapuy iti pammatida. Ti rason ni Pablo ket, Apay a suroten ti anniniwan laeng iti kinapudno? Ti talaga a kinapudno isu ni Kristo. Ngarud, ti panangsalimetmet iti naimpadtuan nga anniniwan palidemenna ti naespirituan a kinapudno nga itudtudo dagidiay a banag. Apay? Agsipud ta kas kinuna ni Pablo, “ti kaitungpalan kukua ni Kristo.” Gapuna, dagita a narelihiusuan a rambak itatta saanda a paset ti pudno a Nakristianuan a panagdayaw.
Dagiti Kristiano, ngarud, saanen a masapul a rambakanda dagitoy nga ug-ugali a nagtaud iti dios, ket pudno a liklikanda koma dagiti piesta a nagtaud iti pagano, a mabalin a mangiraman iti panagusar kadagiti ladawan ken ragragsak. (Salmo 115:4-8) Namakdaar ni apostol Pablo: “Saankay a makikadua iti sangol dagiti saan a mamati. Ta ania ti pakikaduaan ti kinalinteg ken ti kinakillo? Wenno ania ti pakikaduaan ti silaw ken ti sipnget? Kasta met, ania ti pakitunosan ni Kristo ken Belial?” (2 Corinto 6:14, 15) Iti sabali a pannao, no kayattayo nga ay-ayuen ti Dios, ditay mabalin a paglaoken ti pudno a panagdayaw ken ti ulbod. Kasano a ditay ikankano ti pagayatan ti Dios ket kaskasdi a makaay-ayotay pay laeng kenkuana?—Mateo 7:21.
Saan, di anamongan ti Dios dagiti pagano a relihiuso a piesta agraman dagiti prosesionna. Kinapudnona, dagitoy mapukawdanto agraman dagiti amin nga ug-ugali a di pakaidayawan ni Jehova, kas naipadto iti Sao ti Dios. Idiay Apocalipsis 18:21, 22, nainaig ti ulbod a relihion ken ti ar-aramidna iti pagano a siudad ti Babilonia. Kastoy ti mabasa: “Ket maysa nga anghel a napigsa binagkatna ti maysa a bato a kasla maysa a dakkel a bato a gilingan ket intapuakna iti baybay, a kunkunana: ‘Kastoy a babaen ti nakaal-alingget a pannakatnag marbekto ti Babilonia, daydi dakkel a siudad, ket saanto a masarakanen. Ket ti timek dagiti umaarpa ken dagiti agkankanta, ken dagti pumaflauta ken dagiti tumatangguyob saanto a mangngeganen kenka.’” Iti pannakabigbig a dagiti Binababilonia a relihiuso a piesta di makaay-ayo iti Dios, anianto ti aramidenyo?
Panunotenyo nga agbibiahekayo a mapan iti napateg a destinasion ket naiyaw-awankayo iti dalan. No adda siaasi a mangitudo kadakayo no kasano a makagtengkayo a sitatalged iti destinasionyo, agyamankayo kadi ta nasarakanyo ti umiso a dalan? Kasta met, gaput’ naammuanyo no kasano ti panangmatmat ti Dios kadagiti relihiuso a prosesion, apay a dikay agsukimat nga ad-adda pay iti Saona tapno makitayo no ania ti makaay-ayo kenkuana? Ti panagtignayyo a maitunos iti naammuanyo manipud iti Biblia makaipaayto iti nasayaat a relasionyo iti Dios—a natantan-ok ngem ti panangrambak kadagiti relihiuso a piesta ken prosesion.—Juan 17:3.
[Picture Credit Line iti panid 20]
Prosesion iti Dutch Easter, Harper’s, maika-19 a siglo