Ti Kaiyulogan dagiti Damdamag
Pakdaar a Pagilasinan
Idi napalabas a Disiembre maysa a ginggined a ti kapigsana ket 6.9 iti Richter scale ti nanggunggon iti makadadael a gunggon iti Soviet Armenia. Nadeskribir a kas “maysa kadagiti kadadaksan iti historia ti Soviet,” ti ginggined innalanan ti 25,000 a biag ket binaybay-anna nga awan ti pagtaengan ti 500,000. Dayta dinadaelna ti dua a kakatlo iti maikadua a kadadakkelan a siudad iti Armenia, ti Leninakan, nga addaan iti populasion a 290,000 ket naan-anay a dinadadaelna ti Spitak, maysa nga ili dagiti agarup 30,000 nga umili. Dagiti adu a babbabassit a komunidad ti nadadael met nga interamente iti ginggined. Agarup 5,400 a nakalasat ti naaon manipud kadagiti bunton ti rebbek babaen kadagiti grupo dagiti nagduduma ti nasionna a manangalaw , ket sigun kadagiti autoridad a Soviet, ti bilang dagiti nadangran immabuten iti 13,000.
Nupay no dagiti sientista ammoda ti kangrunaan a geolohikal a makagapu kadagiti kaaduan a ginggined, saanda a maipato a siuumiso no kaanonto a mapasamak dagitoy. Nupay kasta, ti makadadael a kasansan dagiti ginggined iti daytoy a siglo ket saan a nakaskasdaaw kadagiti edukado nga estudiante ti Biblia a makaammo iti impadto ni Jesu-Kristo a “pagilasinan” a mangtanda iti di makita a “kaaddana” ken “ti panungpalan iti sistema dagiti bambanag.” Apay a kasta? Agsipud ta uray pay no saan nga inlawlawag ni Jesus ti gapu dagitoy a seismiko a paspasamak, isut’ namakdaar a kas paset dayta a nagkaykaysa a “pagilasinan,” addanto “dagiti ginggined iti nadumaduma a disso.”—Mateo 24:3, 7.
“Maysa a Sangalubongan a Gobierno”
Ti laeng pamay-an a mangsaranget iti nakaro nga ipupudot ti rabaw ti daga gapu iti kaadu ti carbon dioxide (greenhouse effect) ken dagiti dadduma pay a tumataud a didigra iti aglawlaw ket maysa a sangalubongan a gobierno, kuna ni Dr. Kenneth Hare, ti mabigbigbig a geographer ken eksperto iti panagbaliw ti klima. Ti sangatauan padpadakkelenna dagiti makapapatay a panangraut iti naturalesa, impakdaar ni Hare. Ti planeta ket pagam-amkan ti pannakadadaelna saan laeng a gapu iti maysa a nuklear holocaust “no di ket babaen iti di umiso a panangusar iti ekolohia,” kuna ti Calgary Herald, maysa a pagiwarnak iti Canada. Kuna ni Hare a tallo a bilion a tonelada a carbon ti maipugpugso iti atmospera iti tinawen babaen kadagiti tambutso dagiti kotse ken dagiti simburio dagiti industria. Ti panagadal babaen iti kompiuter ipakitana nga uray pay iti kalalainganna nga irarang-ay iti ekonomia, ti kaadu ti carbon-dioxide mabalin nga agdoble inton tawen 2075. “Nakapataudtayon iti sangalubongan a parikut,” ket no awanantayo iti sangalubongan a panangtimbeng iti aglawlaw agpeggadtayton,” kinuna ni Hare.
Ti irekomendar ni Dr. Hare ket pudno a nainkalintegan. Kaskasdi, inanamaento pay kadi ti tao ti mangipasdek iti maysa a sangalubongan a gobierno a makabael a mangaramid kadagiti bambanag a kas ti panangtengngel ti irarang-ay ti ekonomia, panangpataud kadagiti di makarugit a gubuayan iti gasolina wenno krudo, ken mangkumbinsir iti sangatauan a mangirugi iti maysa a programa iti sangalubongan a panangaywan iti aglawlaw?
Narigat a kasta! Nalawag ti panangibaga ti Sao ti Dios: “Ammok a ti dalan ti tao saan nga agtaud kenkuana met laeng. Saan nga agtaud iti tao a magna ti panangiturong kadagiti addangna.” (Jeremias 10:23) Nupay kasta, daytoy maaramid ti Dios. Kas ti “Prinsipe ti Kappia,” ti Anakna, ni Jesu-Kristo, iturayannanto ti maysa a sangalubongan a gobierno a mangiturayto iti kinahustisia ken iti kinalinteg. Iti sidong ti nailangitan a panangiturayna, ti sangatauan saannanto a pagpeggaden ti aglawlaw.—Isaias 9:6, 7; 11:9; Daniel 2:44.
Dakes a Balakad
Dakes aya para iti maysa nga ubing ti mangsalungasing kadagiti dadakkelna? Saan, kuna ni Leon Kuczynski, maysa a propesor iti sikolohia ti panagdakkel idiay University of Guelph idiay Ontario, Canada. Kinapudnona, ti The Toronto Star impadamagna a kalpasan ti panangadal kadagiti 70 nga inna ken dagiti annakda, patien ni Kuczynski a “dagiti pamay-an ti panangsalungasing ti ubing kadagiti dadakkelna ket napategda iti sosial a panagdakkelna.” Sigun iti artikulo, no di aramiden dagiti ubbing ti naibaga kadakuada, saan koma a maupay dagiti nagannak. Ti rason? Kuna ni Kuczynski a ti kasta a kababalin ket normal. Marikna met ti propesor a ti “panagkedked ti maysa nga ubing a mangtungpal kadagiti dadakkelna ket pagilasinan iti panagwaywayas ken ti panagmataengan.”
Ti panangsalungasing dagiti ubbing kadagiti dadakkelda ket saan a pagilasinan iti panagmataengan. Maisupadi iti dayta, ti masirib nga Ari Salomon nagsurat: “Ti kinamaag naikapet iti puso ti ubing.” (Proverbio 22:15) Nupay no dadduma ti mangikuna a ti panagsalungasing ti ubing kadagiti dadakkelna makapataud kadagiti positibo a resulta, ti Sao ti Dios saan nga umanamong. Adun a siglo a napalabas nagsurat ni apostol Pablo: “Annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo kadagiti isuamin a banag, ta daytoy makaay-ayo unay iti Apo.” (Colosas 3:20) Dagiti nasirib a nagannak agpannurayda ken ni Jehova kas ti autoridadda iti panangsanay iti ubing.—Proverbio 19:18; 29:15.