Ti Panangmatmat ti Biblia iti Talna ken Talged
Adu a tao ti manggatad iti nakadidillaw a turturongen ti dakdakkel a panagkaykaysa ti lubong ken ti talna ken talged a mabalin nga iyegna. Inanamaenda a ti kasta a tignay ti mangiturong iti nasaysayaat a lubong. Ngem ibatad ti Biblia nga ad-adu pay ti nainaig ngem ti ipanayag ti makinruar a langa.
TI TEMA ti talna ken talged ket paginteresan unay dagiti Kristiano gapu iti insurat ni apostol Pablo babaen iti pannakapaltiing iti maysa a kongregasion Kristiano idi umuna a siglo. Dagiti saona ket nairekord idiay Biblia iti 1 Tesalonica 5:3: “Inton sasawenda: ‘Talna ken talged!’ iti kasta ti kellaat a pannakadadael dumteng kadakuada kas iti rigat ti agpasikal; ket didanto makalisi.” Daytoy a kasuratan mangibangon kadagiti napateg a saludsod.
Talna ken Talged—Pakpakauna ti Ania?
No basaenyo ti konteksto dagiti sao ni Pablo a naadaw iti ngato, makitayo a dagiti agkunkuna “talna ken talged” ket saanda a siririing a Kristiano, ngem, imbes ketdi, isudat’ tattao a nakaturog no maipapan kadagiti pudno a mapaspasamak. Addada iti napeggad a kasasaad ngem daytat’ dida madlaw gapu ta ipagarupda a dagiti bambanag ket kas kasayaat iti panagkitada. Maipapan kadagiti Kristiano, nupay kasta, kuna ni Pablo: “No maipapan kadagiti oras ken panawen, kakabsat, awan kasapulan a maisurat kadakayo.” (1 Tesalonica 5:1) Wen, masapul a sipupuottayo iti pagorasan ti Dios kadagiti pasamak. Apay? Agsipud ta kuna ni Pablo a ti kellaat a pannakadadael, a naawagan “aldaw ni Jehova,” ket dumteng “apagpag-isu a kas mannanakaw iti rabii.”—1 Tesalonica 5:2.
Aniat’ iraman ti naipadto a panangipukkaw ti talna ken talged? Nalawag, rebbeng a daytat’ saan laeng a basta panangisao. Pagsasaritaanen dagiti tattao ti talna sipud pay inrugida ti naggugubat. Dagiti sao ni Pablo itudoda la ketdi ti maysa a tiempo inton kasla magmagtenganen dagiti nasion ti talna ken talged iti naidumduma a pamay-an. Ngem daytoyto ti pammarang laeng. Ti nabatad a talna ken talged a mangiturong iti kellaat a pannakadadael ket nalawag a saan nga agpayso wenno saan a pudno a talged.
Nagsao met ni Jesus maipapan iti daytoy a kellaat a pannakadadael. Daytat’ inawaganna a “dakkel a rigat a di pay napasamak manipud punganay agingga ita, ket dinto met mapasamak manen.” Sumagmamano a siglo sakbay ken Jesus, ni mammadto a Daniel nagsao met maipapan iti dayta, ket dineskribirna dayta kas “panawen ti ladingit a di pay napasamak manipud kaadda ti nasion agingga iti dayta a tiempo.”—Mateo 24:21; Daniel 12:1.
Maawagan man dakkel a rigat, wenno panawen ti ladingit—iti aniaman kadagitoy, sigun kadagiti padto, daytantot’ mangpunas iti amin a pakalaglagipan ti naindagaan a sistema ni Satanas. Imbes a mangisimbolo iti nadiosan nga anamong, ti naipadto a panangipukkaw iti talna ken talged ti mangiturong iti kasunganina a mismo.—Idiligyo iti Sofonias 3:8.
Naipanayag dagiti Ramit ti Tiempo
Dagiti kadi kallabes a tignay maipaay iti dakdakkel a panagkaykaysa ti lubong ken dagiti agresulta a namnama para iti talna ken talged kaitungpalan ida ti propetiko a pakdaar ni Pablo? Bueno, kas masansanen nga intudo daytoy a magasin, nanipud 1914 naimatangantayon ti kaitungpalan ti adu kadagiti padto ti Biblia mainaig iti nailangitan a kaadda ni Jesus iti pannakabalin ti Pagarian. (Mateo, kapitulo 24, 25; 2 Timoteo 3:1-5; Apocalipsis 6:1-8) Pinagminar ni Jesus a ti aldaw ni Jehova, inton ti kellaat a pannakadadael dumteng kadagiti nadangkes, ti sumangpet bayat a dagiti miembro ti kaputotan dagiti tao a nakaimatang ti rugi daytoy a tiempo ket sibibiagda pay.—Lucas 21:29-33.
Nangiyam-ammo met ni apostol Pablo ti maysa a ramit ti tiempo. Kunana: “Bayat a pagsasaritaanda ti talna ken talged, kellaat a dumteng kadakuada ti didigra.” Daytoy a panangipatarus kadagiti sao ni Pablo idiay The New English Bible pagminarenna a ti dakkel a rigat ket mapasamak “bayat nga agsasaritada.” Kas ti mannanakaw iti rabii—di napakpakadaan—umapay ti pannakadadael inton daytat’ di pulos ipagpagarup, inton ti atension ti kaaduan kadagiti tao ket naiturong iti ninamnamada a talna ken talged. Gapuna, nupay ita ket ditay maikeddeng a ti agdama a kasasaad ti talna ken talged tungtungpalenna dagiti sao ni Pablo—wenno agingga iti ania a rukod a tumanor pay ti saritaan maipapan ti talna ken talged—ti kinapudno a ti kasta a saritaan ti mangmangngegan itan iti awan kaiyariganna a rukod pasiglatenna dagiti Kristiano iti panagkasapulan a maipaay iti panagtalinaed a kankanayon a siririing.
‘Panagdinnuron’ iti Nagbaetan dagiti Pannakabalin ti Lubong
Idi nagsao maipapan iti panawen ti ladingit, nangiyam-ammo met ni mammadto a Daniel iti ramit ti tiempo. Impakitana a ti panawen ti ladingit ket dumteng iti ngudo ti napauten a rinnisiris iti nagbaetan dagiti dua a dasig ti pannakabalin, maysa ti naawagan “ti ari ti amianan” ken ti sabali, “ti ari ti abagatan.” (Daniel 11:5-43) Sipud pay pannakalpas ti Gubat Sangalubongan II, dagitoy a dua a dasig ti pannakabalin ti inrepresentaren ti kapitalistiko nga “ari ti abagatan” ken ti sosialistiko nga “ari ti amianan.”
Impadto ni Daniel a ti nakaro a panagginnura iti nagbaetan dagitoy a dua a dasig, kas napaliiwen bayat iti naglabas a 45 a tawen, ti kaslanto “maysa a panagdinnuron,” kas iti dua a gumagabbo a mangisikat iti panangabak. Iti kallabes, ti panagdinnuron ti kasla naksayan. Kasla koma, idi Mayo iti napalabas a tawen, ti foreign minister ti Soviet indeklarana a nagpatinggan ti Cold War. Idi Hunio, ti magasin a Time tinukoyna ti kumperensia dagiti opisial iti nagbaetan ti Estados Unidos ken ti Union Soviet ken kinunana: “Dadduma kadagiti tulagan iti panangtengngel kadagiti armas ken panangpadas a nuklear ti kasla agparang a makakellaat a gapuanan sumagmamano a tawen ti napalabas. Ita, uray pay pagtitiponen, agparangda a di makapagagar.”
No daytoy a kasla panagkappia iti nagbaetan dagiti dua a dadakkel a pannakabalin ti temporario wenno permanente, ti ipanayagto ti tiempo. Maysa a banag ti nalawag, nupay kasta. Ti rukod ti panawen a dinakamat ni Jesus ti am-amang pay. Ken dagiti bambanag a mapaspasamak iti lubong ipabigbigda nga asidegtayon kadagiti pasamak nga impadto da apostol Pablo ken ni mammadto a Daniel. Uray no dagiti kallabes a napolitikaan nga idudur-as ket gapu iti impluensia dagiti simbaan ti Kakristianuan iti sumagmamano a rukod, dida mangiturong iti manayon a talna. Ti ebidensia ket mangiturongda iti naan-anay a kasunganina agpaay kadagiti nasion daytoy a lubong.
[Dagiti ladawan iti panid 6]
Ibaga ti tiempo no kasano kapaut ti kasla panagkappia iti nagbaetan dagiti dua a dadakkel a pannakabalin
[Credit Line]
Ti Embahada ti USSR iti NU