Dagiti Maudi nga Aldaw—Kaano?

“EKSPEKTARENTAYO nga iti panaglabas ti nasurok bassit a maysa a bilion a tawen, agbalinton ti Daga a nakatiktikag, langalang, ken natapok a desierto. Nagrigat a panunoten no kasano a makalasatto ti aduan selula a biag,” kuna ti nabiit pay a ruar ti magasin nga Sky & Telescope. Apay? “Ti bumarbara nga init pagburekenna ti baybay ken kessetenna dagiti kontinente,” kuna ti magasin nga Astronomy, sana innayon: “Daytoy makadidigra a pasamak ket saan laeng a basta makaburibor a kinapudno​—dayta ti di maliklikan a pagtungpalantayo.”

Nupay kasta, kuna ti Biblia a ti Dios “imbangonna ti daga kadagiti naipasdek a dissona; saanto a mapagdiwengdiweng dayta agingga iti tiempo a di nakedngan, wenno iti agnanayon.” (Salmo 104:5) Sigurado a kabaelan ti Namarsua iti daga a pagtalinaeden ti planetatayo. Kinapudnona, ‘binukelna dayta tapno mapagnaedan.’ (Isaias 45:18) Ngem saan a dagiti nadangkes ken matmatay a tattao ti panggepna nga agnaed iti dayta. Ti Dios ket nangituding iti tiempo nga isublina ti turayna babaen ti Pagarian a tuktukoyen ti Daniel 2:44.

Inkasaba ni Jesus ti maipapan iti Pagarian ti Dios. Dinakamatna ti tiempo a panangukomna kadagiti nasion ken tattao. Namakdaar a dumtengto ti rigat a nakarkaro ngem iti aniaman a napasamaken. Nangipaay met iti ragup a pagilasinan a mangipasimudaag no kaano ti panungpalanto ti lubong nga ammotayo nga asidegen.​—Mateo 9:35; Marcos 13:19; Lucas 21:7-11; Juan 12:31.

Gapu ta dagita a banag ket sinao ti maysa a natan-ok idi a tao a kas ken Jesus, adu ti nagutugot nga agpanunot maipapan kadagita a pasamak. Kaano a mapagteng dagita a pasamak? Babaen ti panangadalda iti padto ken kronolohia iti Biblia, inkagumaan ti dadduma nga inammo no kaano ti eksakto nga iyaay ti panungpalan. Ti maysa a nagsirarak maipapan iti dayta ket ti matematiko idi maika-17 a siglo a ni Sir Isaac Newton, ti nakadiskobre iti linteg ti grabidad iti uniberso ken ti nangimbento iti calculus.

Kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “Saan nga agpaay kadakayo ti panangammo kadagiti tiempo wenno pampanawen nga inkabil ti Ama iti bukodna a sakup.” (Aramid 1:7) Ket idi dinakamatna “ti pagilasinan ti kaadda[na] ken ti panungpalan ti sistema ti bambanag,” kinuna ni Jesus: “Maipapan iti dayta nga aldaw ken oras awan ti asinoman a makaammo, uray dagiti anghel ti langlangit wenno uray ti Anak, no di laeng ti Ama.” (Mateo 24:3, 36) Sa kalpasan a dinakamatna a ti pannakadadael ti dakes a lubong ti sangatauan idi kaaldawan ni Noe ket umaspingto iti pannakadadael a mapasamak bayat “ti kaadda ti Anak ti tao,” kinuna ni Jesus: “Agtultuloykayo nga agbantay, ngarud, agsipud ta saanyo nga ammo no ania nga aldaw nga umay ti Apoyo.”​—Mateo 24:39, 42.

Gapuna, nupay ti eksakto nga iyaay ti panungpalan daytoy “sistema ti bambanag” ket saan a naipalgak kadatayo, “ti pagilasinan” nga imbaga ni Jesus ti tumulong kadatayo a mangammo no addatayon iti tiempo a naawagan kas ‘dagiti maudi nga aldaw.’ (2 Timoteo 3:1) Tiempo dayta a masapul nga ‘agtalinaedtayo a siririing’ tapno ‘malisiantayo dagitoy amin a banag a naikeddeng a mapasamak.’​—Lucas 21:36.

Sakbay a dinakamatna ti aktual a pagilasinan, namakdaar ni Jesus: “Kitaenyo a saankayo a mayaw-awan; ta adunto ti umay maibatay iti naganko, a kunkunada, ‘Siak dayta,’ ken, ‘Ti naikeddeng a tiempo immasidegen.’ Dikay sumurot kadakuada. Kanayonanna pay, inton makangngegkayo iti gubgubat ken riribuk, dikay mapabutngan. Ta dagitoy a banag masapul a mapasamakda nga umuna, ngem saan pay a mapasamak a dagus ti panungpalan.”​—Lucas 21:8, 9.

Ania ti Pagilasinan?

Dinakamat ni Jesus no ania dagiti kasasaad a mangipakita nga agbibiagtayon kadagiti maudi nga aldaw. Kinunana: “Ti nasion tumakderto a bumusor iti nasion, ken ti pagarian a bumusor iti pagarian; ket addanto dadakkel a ginggined, ket iti nadumaduma a disso, dagiti angol ken dagiti kinakirang ti taraon; ket addanto dagiti nakabutbuteng a buya ket manipud langit dadakkel a pagilasinan.” (Lucas 21:10, 11) Kinuna pay ni Jesus: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti intero a mapagnaedan a daga maipaay a pangsaksi kadagiti amin a nasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.” (Mateo 24:14) Dagiti dinakamat ni Jesus a gubat, ginggined, angol, ken kinakirang ti taraon ket saan a baro a pasamak. Mapaspasamak dagitan sipud pay idi umuna a paset ti pakasaritaan ti sangatauan. Ti nakaidumaan dagita tapno agserbida kas pagilasinan ket ti pannakapasamakda amin iti maymaysa a periodo ti panawen.

Isaludsodmo iti bagim, ‘Kaano a napasamak iti maymaysa a periodo ti panawen ti amin a paset ti pagilasinan a dinakamat ni Jesus?’ Sipud idi tawen 1914, napasamak dagiti makadidigra unay a sangalubongan a gubat; napagteng ti napipigsa a ginggined nga addaan kadagiti nakaro nga epekto a kas kadagiti tsunami; nasaknap a makapapatay a sakit a kas iti malaria, trangkaso, ken AIDS; minilion ti mabisbisin ken matmatay gapu iti kinakirang ti taraon; mabutbuteng dagiti tattao iti intero a lubong gapu kadagiti pangta ti terorismo ken dagiti igam a riniwriw ti mamimpinsan nga ikisapna; ken maar-aramid ti sangalubongan a panangikasaba iti naimbag a damag maipapan iti nailangitan a Pagarian ti Dios babaen kadagiti Saksi ni Jehova. Napasamak dagita kas impadto ni Jesus.

Laglagipem met ti insurat ni apostol Pablo: “Ammuem daytoy, a kadagiti maudi nga aldaw dumtengto dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan. Ta dagiti tattao managayatdanto iti bagbagida, managayat iti kuarta, napalangguad, natangsit, managtabbaaw, nasukir kadagiti nagannak, saan a managyaman, saan a nasungdo, awanan nainkasigudan a panagayat, saan a sidadaan iti aniaman a tulagan, manangparpardaya, awanan panagteppel, narungsot, awanan panagayat iti kinaimbag, mangliliput, natangken ti uloda, natangsit gapu iti panagpannakkel, managayat iti ragragsak imbes a managayat iti Dios, nga addaanda iti langa ti nadiosan a debosion ngem libakenda ti pannakabalin dayta.” (2 Timoteo 3:1-5) Wen, iti intero a daga, agbalin a nakakadkadlaw “dagiti napeggad a tiempo” a mailasin babaen iti panagraira ti kinadakes, di nadiosan nga ar-aramid, kinaulpit, agraman ti kinaranggas ken kinauyong gapu iti panagimbubukodan.a

Iti kadi masanguanan a tiempo ti tuktukoyen ‘dagiti maudi nga aldaw’ sakbay ti panungpalan? Adda kadi dadduma pay a pammaneknek a mangipakita no kaano a mangrugi ‘dagiti maudi nga aldaw’?

Kaano a Nangrugi ti “Tiempo ti Panungpalan”?

Kalpasan a naipasirmata kenkuana dagiti pasamak a mapagteng iti adayo pay a masanguanan, naibaga ken propeta Daniel: “Kabayatan dayta a tiempo [ti “tiempo ti panungpalan” a nadakamat iti Daniel 11:40] tumakderto ni Miguel [ni Jesu-Kristo], ti dakkel a prinsipe nga agtaktakder maigapu iti annak ti ilim.” (Daniel 12:1) Ania ti aramiden ni Miguel?

Ti libro nga Apocalipsis dakamatenna ti tiempo ti aktibo a panagturay ni Jesus kas Ari. Kuna ti Apocalipsis: “Bimtak ti gubat sadi langit: Ni Miguel ken dagiti anghelna nakibakalda iti dragon, ket nakibakal ti dragon ken dagiti anghelna ngem saan a nangabak, awan met ti nasarakanen a lugar maipaay kadakuada idiay langit. Gapuna naitapuak ti dakkel a dragon, ti kadaanan a serpiente, daydiay naawagan iti Diablo ken Satanas, a mangyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga; isu naitapuak iti daga, ket dagiti anghelna naitapuakda a naikanunong kenkuana. Gapu itoy agragsakkayo, dakayo a langlangit ken dakayo nga agnaed kadakuada! Asi pay ti daga ken ti baybay, agsipud ta ti Diablo immulog kadakayo, nga addaan iti dakkel nga unget, yantangay ammona nga ababan ti periodo ti tiempona.”​—Apocalipsis 12:7-9, 12.

Ipakita ti kronolohia ti Biblia a dayta a gubat a nangdalus iti langit babaen iti pannakapaksiat ni Satanas ken dagiti demoniona ket agresulta iti nakaro a rigat ditoy daga yantangay nakapungtot ti Diablo gapu ta ammona nga ababan ti nabatbati a tiempona a mangituray iti daga. Kumarkaro ti pungtotna bayat dagiti maudi nga aldaw agingga nga isu ket naan-anay a maparmek inton gubat ti Armagedon.​—Apocalipsis 16:14, 16; 19:11, 15; 20:1-3.

Kalpasan ti panangdakamatna iti pagbanagan dayta a gubat idiay langit, impakaammo ni apostol Juan: “Nangngegko ti maysa a natbag a timek idiay langit a kunana: ‘Ita napasamaken ti pannakaisalakan ken ti pannakabalin ken ti pagarian ti Diostayo ken ti autoridad ni Kristona, agsipud ta naitapuaken ti manangakusar kadagiti kakabsattayo, daydiay mangak-akusar kadakuada iti aldaw ken rabii iti sanguanan ti Diostayo!’” (Apocalipsis 12:10) Nadlawmo kadi nga ipakpakaammo dayta a bersikulo ti pannakaipasdek ti Pagarian nga iturayan ni Kristo? Wen, dayta a nailangitan a Pagarian ket naipasdek idi 1914.b Ngem kas ipakita ti Salmo 110:2, agturay ni Jesus ‘iti tengnga dagiti kabusorna’ agingga a dumteng ti tiempo a dayta a Pagarian ket iturayanna metten daytoy daga a kas iti panagturayna sadi langit.​—Mateo 6:10.

Makapainteres ta kastoy ti kinuna pay ti mismo nga anghel a nangipakpakauna ken propeta Daniel iti maipapan kadagiti banag a mapasamak: “No maipapan kenka, O Daniel, ilimedmo ti sasao ket selioam ti libro, agingga iti tiempo ti panungpalan. Adunto ti agdakiwas, ket ti pudno a pannakaammo umadunto.” (Daniel 12:4) Mangipaay dayta iti kanayonan a pammaneknek nga agbibiagtayon iti “tiempo ti panungpalan.” Ti pannakaammo iti kaipapanan dagitoy a padto ket nailawlawagen ken maipakpakaammon iti intero a lubong.c

Kaano nga Agngudo ‘Dagiti Maudi nga Aldaw’?

Saan a dinakamat ti Biblia ti eksakto a kaunday dagiti maudi nga aldaw. Ngem kadagiti maudi nga aldaw, dumakes a dumakes ti kasasaad ditoy daga bayat nga umab-ababa ti tiempo ni Satanas. Kas pakdaar, impakpakauna ni apostol Pablo a “dagiti nadangkes a tattao ken dagiti agpampammarang rumang-aydanto manipud dakes nga agturong iti dakdakes pay, a mangyaw-awan ken mayaw-awanda.” (2 Timoteo 3:13) Kasta met, idi sarsaritaen ni Jesus dagiti banag a mapasamakto, kinunana: “Dagidiay nga aldaw ket al-aldawto ti rigat a dayta ket saan pay a napasamak manipud idi panangrugi ti panamarsua a pinarsua ti Dios agingga iti dayta a tiempo, ket saanto a mapasamak manen. Iti kinapudnona, malaksid no pinaababa ni Jehova ti al-aldaw, awan ti lasag a maisalakan. Ngem maigapu kadagiti napili isuda a pinilina pinaababana ti al-aldaw.”​—Marcos 13:19, 20.

Ti dadduma kadagiti pasamak a mapagteng ket ti “dakkel a rigat,” agraman ti gubat ti Armagedon, ken ti pannakaparaut ni Satanas ken dagiti demoniona tapno dida maimpluensiaan ti daga. (Mateo 24:21) “Ti Dios, a saanna a mabalin ti agulbod,” impanamnamana kadatayo a mapasamakto dagita a bambanag. (Tito 1:2) Ti Armagedon ken ti pannakaigarangugong ni Satanas iti mangliwengliweng nga abut ket resulta ti ibaballaet ti Dios.

Napaltiingan ni apostol Pablo a mangipakaammo kadatayo iti eksakto a mapasamak sakbay ti umad-adanin a panangdadael ti Dios. Mainaig “kadagiti tiempo ken kadagiti panawen,” insuratna: “Ti aldaw ni Jehova umay nga apagpag-isu a kas iti mannanakaw iti rabii. Inton sasawenda: ‘Talna ken talged!’ iti kasta giddato a dumteng kadakuada ti kellaat a pannakadadael kas iti ut-ot ti panagrigat a dumteng iti masikog a babai; ket saandanto a pulos makalisi.” (1 Tesalonica 5:1-3) Saan a nadakamat no ania a talaga ti makagapu iti dayta a palso a panangipukkaw iti “talna ken talged,” ken tiempo laeng ti makaibaga; ngem dayta ket saan a makalapped iti iyaay ti aldaw ti panangukom ni Jehova.d

No kombinsidotayo iti kinaagpayso dagita a padto, ti pannakaammotayo kadagita a kinapudno ti manggutugot koma kadatayo nga agtignay. Iti ania a pamay-an? Sumungbat ni Pedro: “Yantangay marunawto a kasta dagitoy amin a banag, anian a kita ti tattao ti rebbeng a pagbalinanyo kadagiti nasantuan a panagbibiag ken ar-aramid ti nadiosan a debosion, nga ur-urayenyo ken agtaltalinaedkayo a silalagip unay iti kaadda ti aldaw ni Jehova!” (2 Pedro 3:11, 12) Ngem mabalin a mapanunotmo, ‘Ania koma ti ipaayna dayta a pagimbagan kaniak?’ Masungbatan dayta a saludsod iti sumaganad nga artikulo.

[Footnotes]

[Blurb iti panid 5]

Kinuna ni jesus a ti laeng dios ti makaammo iti “dayta nga aldaw ken oras”

[Ladawan iti panid 4]

Ni Sir Isaac Newton

[Credit Line]

© A. H. C./​age fotostock

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Ti pagilasinan nga impaay ni Jesus ket makitkitan sipud idi 1914

[Credit Lines]

© Heidi Bradner/​Panos Pictures

© Paul Smith/​Panos Pictures