“Ti Gubat Kukua ni Jehova”

“Umayak kenka iti nagan ni Jehova dagiti buybuyot, ti Dios dagiti buybuyot ti Israel, a sika kinaritmo.”​—1 SAMUEL 17:45.

1, 2. (a) Ania a karit ti naipasango iti buyot ti Israel iti sidong ni Ari Saul? (b) Kasanot’ panagrikna dagiti lallaki iti buyot ti Israel iti karit ni Goliat, ket asino ita ti agparang iti eksena?

DUA a dadakkel a buybuyot ti nagsinnango iti maysa ken maysa idiay ballasiw ti lobong ti Ela, abagatan a laud ti Jerusalem. Iti maysa a dasig isut’ buyot ti Israel, nga indauluan ti mabutbuteng nga Ari Saul. Idiay sabali a bangir isu dagiti buyot a Filisteo agraman ti higante a kampeonda, a ni Goliat. Mabalin, a ti nagan a Goliat kayatna a sawen “Nakalatlatak.” Isut’ 2.7 metros ti katayagna ket isut’ armado a naan-anay. Ni Goliat ti mangipukpukkaw ti pananglais iti Israel.​—1 Samuel 17:1-11.

² Asinot’ sumaranget iti karit ni Goliat? “Ket isuamin a tattao ti Israel no makitada idi daydi lalaki, isu intarayanda ket nagbutengda iti napalalo.” Ngem adtoy​—maysa laeng nga agtutubo nga ubing ti nagparang iti eksena! Ti naganna ket David, a kaipapananna “Inay-ayat.” Pinaneknekanna met nga isut’ “inay-ayat” ni Jehova gapu iti maingel a debosionna iti kinalinteg. Ni Samuel ket pinulotannan ni David nga agbalin nga ari ti Israel iti masanguanan, ket agtigtignay a sipipigsa ti espiritu ni Jehova kenkuana.​—1 Samuel 16:12, 13, 18-21; 17:24; Salmo 11:7; 108:6.

3. Kasanot panangkabal ni David ti bagina para iti pannakibakal, ngem kasano met ti pannakakabal ni Goliat?

³ Idi mangngegna ni Goliat “a karkaritenna dagiti buybuyot ti Dios a sibibiag,” intukon ni David ti bagina met laeng a lumaban iti higante. Idi impalubos ni Saul, insigida a rimmuar ni David ngem saan a babaen kadagiti nakaiyugalian a kabal ken ig-igam nga intukon ni Saul. Isut’ nakabalan laeng iti sarukod, maysa a pallatibong, ken lima a nalinis a batbato​—a maisupadi ken ni Goliat, nga agaw-awit ti gayang a ti ulona adda kadagsenna a 7 a kilo ken nakasuot ti 57 kilo a kabal a gambang! Idi nga agabante ni napigsa a Goliat ken ti agaw-awit ti kalasagna, ‘ti Filisteo inlunodna ni David babaen kadagiti didiosna.’​—1 Samuel 17:12-44.

4. Kasanot’ panangsungbat ni David iti karit ti higante?

⁴ Kasano ti isusungbat ni David? Imbueltana ti karit ti higante, nga impukkaw: “Sika umayka kaniak a sikakampilan ken agraman maysa a pika ken maysa a gayang, ngem siak umayak kenka iti nagan ni Jehova dagiti buybuyot, ti Dios dagiti buybuyot ti Israel, a sika kinaritmo. Ita nga aldaw ni Jehova yawatnakanto iti imak, ket kabilenkanto ket putolekto dayta ulom; ket itedkonto dagiti bangkay a natay ti buyot dagiti Filisteos ita nga aldaw kadagiti tumatayab dagiti langlangit ken kadagiti atap nga an-animal ti daga; tapno isuamin a daga ammuenna koma nga adda ti Dios iti Israel. Ket isuamin daytoy a gimong ammuenna koma a ni Jehova saan a mangisalakan a maaramat ti kampilan ken ti pika, ta TI GUBAT KUKUA NI JEHOVA, ket yawatnakayto iti imami.”​—1 Samuel 17:45-47.

5. Aniat’ nagtungpalan ti bakal, ket siasino ti nakaitedan ti dayaw?

⁵ Situtured nga immabante ni David iti pannakibakal. Ti bato ti pallatibongna ti timmayab a nagturong iti puntiriana, ket napasag ni Goliat iti daga. Wen, sinupapakan ni Jehova ti pammati ken tured ni David babaen ti panangiturongna ti bassit a bato nga awan mintisna iti muging ti higante! Nagtaray ni David a nagturong ken Goliat, ket inasutna ti mismo a kampilan ni Goliat, ket pinutolna ti ulo ti maton. Nagtataray dagiti Filisteos. Pudno unay, a maikuna: “TI GUBAT KUKUA NI JEHOVA”!​—1 Samuel 17:47-51.

6. (a) Apay nga intalimeng ni Jehova dagiti detalye daytoy kadaanan a bakal? (b) Ania a pammasiguro ti kasapulan dagiti ad-adipen ti Dios no ib-ibturanda ti pannakaidadanes manipud kadagiti mabalin a maipadis ken Goliat?

⁶ Apay nga intalimeng ni Jehova daytoy detaliado a salaysay ti pannakibakal iti Saona, uray no ti pannakibakal naaramiden agarup 3,000 a tawtawen ti napalabasen? Ni apostol Pablo ti mangibaga kadatayo: “Ta dagup dagiti immun-una a naisuraten naisuratdan tapno pakasursuruantayo, tapno gapu iti anus ken iti liwliwa ti Kasuratan maaddaantayo koma ti inanama.” (Roma 15:4) Itatta, adu kadagiti matalek nga ad-adipen ti Dios ti mangib-ibtur ti pannakalalais ken direkta a pannakaidadanes manipud kadagiti kabusor a kas ken Goliat. Bayat a lumanlanlan ti panangparparigat dagiti kabusor, kasapulantay amin ti makaliwliwa a pammasiguro a “TI GUBAT KUKUA NI JEHOVA.”

Ti Isyu ti Kinasoberano

7. Ania nga isyu ti pakaseknan amin nga adda iti ili ti Dios iti amin a nasnasion, ken apay?

⁷ Simmango ni Goliat a sikakarit iti Dios ti Israel. Umasping iti dayta, iti daytoy maika-20 a siglo rumrumsua dagiti totalitariano a napolitikaan a sistema ti gobierno, a mangkarkarit iti kinasoberano ni Jehova ken padpadasenda a butbutngen dagiti ad-adipenna nga agturong iti kasla agdaydayawen a panagpasakop iti Estado. Daytoy nga isyu ti pakaseknan ti ili ti Dios iti amin a nasnasion. Apay a kasta? Agsipud ta ti naipadton a Panawen Gentil, wenno ti “naituding a panawen dagiti nasnasion,” nagpatinggan idi 1914, nga isut’ nangiserrek ti agdama a panawen ti “rigat dagiti nasion, nga agdanagda.” (Lucas 21:24-26; NW, King James Version) Nangrugi ti Panawen Gentil idi a dagiti nasnasion rinugianda nga imbaddek ti naindagaan a Jerusalem idi 607 K.K.P. ken sinaknapanna ti sumaganad a 2,520 a tawtawen agingga ti 1914, idi a ni Jehova intronona ni Jesus kas Mesianiko nga Arina idiay nailangitan a Jerusalem.​​—Hebreo 12:22, 28; Apocalipsis 11:15, 17.a

8. (a) Kasanot’ panangabrasa dagiti ar-ari ti daga iti naimpadtuan a bilin nga “agserbikayo a sibubuteng ken Jehova”? (b) Ania dagiti arig-Goliat a nailubongan a kampeon itatta a mangkarkarit ken Jehova ken mangbutbuteng kadagiti saksina?

⁸ Dakkel a panagbalbaliw ti napasamak idi 1914. Dagiti nasnasion a Gentil saandan a makapagturay nga awanan nasantuan a panangsinga. Ngem “dagiti ar-ari” nga agturturay aya idi ti nagtulnog iti naimpadtuan a bilin nga “agserbikayo a sibubuteng ken Jehova,” a bigbigbigen ti kaipatpatugaw nga Ari[na]? Saan! Imbes ketdi, “agpipinnatigmaanda a maibusor ken Jehova ken maibusor met iti pinulotanna,” nga isu ni Jesus. Babaen ti panangsurot ti kabukbukodanda nga ambision, ‘nariribukda’ iti Dakkel a Gubat ti 1914-18. (Salmo 2:1-6, 10-12) Agingga itoy nga aldaw, ti panangdominar iti lubong ket nakabarbara nga isyu iti sangatauan. Ti lubong ni Satanas ti agtultuloy a mangpatpataud kadagiti napolitikaan a kampeon, a kaasping dagiti lallaki a kakabagian ni Goliat, ti Rafaim. Dagitoy diktador a turturay ti nangkarit ken Jehova ket pinadpadasda a butbutngen dagiti saksina nga agpasakop, ngem kas ti masansan, ti gubat ken ti balligi kukua ni Jehova.​—2 Samuel 21:15-22.

Ti Moderno-Aldaw a “Saul”

9. Asino itatta ti katupag ti estilo ti panagtignay ni Ari Saul, ken kadagiti ania a pamay-an?

⁹ Sadino ti serkan ni Ari Saul iti daytoy a ladawan? Iti damo, gapu iti kinamanagalsana, naikeddeng ni Jehova a ‘pigisen nga iyadayo kenkuana ti naarian a panagturay iti Israel.’ (1 Samuel 15:22, 28) Ita, napaay ni Saul a nangitandudo ti kinasoberano ni Jehova iti imatang ti panangkarit ni Goliat. Mainayon pay, simmaruno nga indadanesna ni David, ti nangdaeg ken ni Goliat ken daydiay pinulotan ni Jehova a mangsandi ti linea iti panangituray ni Saul. Anian nga apagpag-isu ti pannakaibagay ti klero ti Kakristianuan iti daytoy nga estilo ti panagtignay! Immalsada laban iti kinapudno ti Biblia, kas paset ti naindaklan nga apostasia a ‘di nagtulnog iti naimbag a damag’ maipapan ken Apotayo a Jesus ken ti um-umayen a Pagarianna. Pudpudno a napaayda a nangitandudo ti sapasap a kinasoberano ni Jehova ken sipapait nga indadanesda dagiti napulotan a saksi ni Jehova ken dagiti kakaduada, ti dakkel nga umariwekwek. Ipakninto ni Jehova dagidiay nga apostata ‘inton panagpungtotna.’​—2 Tesalonica 1:6-9; 2:3; Oseas 13:11.

10. (a) Idi 1918, ania a manifesto ti naipablaak idiay London babaen iti maysa a grupo dagiti prominente a klero? (b) Imbes a surotenda ti manifesto idi 1918, ania a kurso ti sinurot dagiti klero?

¹⁰ Bayat ti umuna a gubat sangalubongan, nagbalin a nakalatlatak unay dagiti pannakikompromiso dagiti klero ti Kakristianuan. Nalawag, ti padto ni Jesus idiay Mateo kapitulo 24 ken 25, ken ti Lucas kapitulo 21 ket matungtungpalen. Kinapudnona, idi 1918 maysa a grupo dagiti prominente a klero idiay London, Inglatera, a nangirepresentar kadagiti iglesia a Baptist, Congregational, Presbyterian, Episcopal, ken dagiti Iglesia Metodista, nangipablaakda ti maysa a manifesto. Kuna daytoy: “Ti agdama a krisis itudtudona iti panagpatinggan ti panawen dagiti Gentil.” Ngem saanda a sinunotan dayta a deklarasion. Dagiti klero ti Kakristianuan ket naigamerda unayen iti panangsupsuportar iti agsumbangir a dasig iti umuna a gubat sangalubongan. Imbes a bigbigen ti kaaddan ni Jesus iti pannakabalin ti Pagarian, nagpasakopda ketdi iti panagpampanunot dagiti nailubongan a nasnasion​—a dagiti tattao ti rebbeng nga agtultuloy nga iturayan dagiti nasinasina a napolitikaan a Gentil a pannakabalin, uray pay babaen kadagiti nauuyong nga agturay kas ken Goliat, imbes nga agkaykaysada iti sidong ti Pagarian ti Dios.​—Mateo 25:31-33.

Awan Pannakikompromiso!

11. Asino dagiti saan a nakikompromiso iti isyu ti kinasoberano, ken makin-ulidan ti sinurotda?

¹¹ Makikomkompromiso aya dagiti napeklan nga ad-adipen ti Dios iti daytoy isyu ti kinasoberano? Adayo iti dayta, kas sibabatad nga ipakita ti rekord ti Biblia! (Daniel 3:28; 6:25-27; Hebreo 11:32-38; Apocalipsis 2:2, 3, 13, 19) Dagiti nasungdo a Kristiano itatta ti mangitantandudo ti kinasoberano ken Pagarian ni Jehova agpapan pay amin dagiti naulpit a pananglalais ken panangidaddadanes nga ibunbunton dagiti mangbutbuteng a moderno-aldaw a Goliat kadakuada. No kasta, sursurotenda dagiti addang ni Jesus, “ti Anak ni David,” a situtured a makibakbakal iti naespirituan a maipaay iti kinasoberano ni Jehova, a maigiddato iti dayta salsalimetmetanda met ti istrikto a neutralidad kadagiti supsuppiat ken politika daytoy a lubong. Iti panagkararagna ken Amana, kuna ni Jesus a dagiti paspasurotna, dagiti pudno a Kristiano, ket “saanda [met] a paset ti lubong.”​—Mateo 4:8-10, 17; 21:9; Juan 6:15; 17:14, 16; 18:36, 37; 1 Pedro 2:21.

12. (a) Asino ti nangpapatay iti moderno-aldaw a Goliat, ken kasano a kasta? (b) Ti panangmatmatda ken “Goliat” a natayen ti addaan ania nga epekto iti ili ni Jehova?

¹² Dagiti arig-David a natda dagiti napulotan a Kristiano itatta ti nangpapatay iti moderno-aldaw a Goliat. Kasano a kasta? Babaen ti panangiwaragawagda iti bagbagida a silalawag iti dasig ni Jehova iti salisal maipapan iti nailubongan a dominasion. Maysa a “RESOLUSION nga (Inanamongan ti International Bible Students Association iti Kumbension idiay Cedar Point, Ohio, Domingo, Setiembre 10, 1922)” ti nangted ti padron. Inramanna ti sumaganad:

“10. Salsalimetmetanmi ken paneknekanmi a daytoy ti aldaw nga ibabales ti Dios maibusor iti makitkita ken di makitkita nga imperio ni Satanas;

“11. A ti pannakaipasdek manen ti daan a lubong wenno urnos ket imposible; a ti panawen adda ditoyen a maipaay iti pannakaipasdeken ti pagarian ti Dios baeten ken Kristo Jesus; ket amin dagiti pannakabalin ken organisasion a di tumulok nga agpasakop iti nalinteg a panagturay ti Apo madadaeldanto.”

“Ti Anak ni David,” kas Ulo ti kongregasion Kristiano, ti awan duadua a nangiturong iti pannakaibarsak dayta a “bato” ti kinapudno ti Pagarian. (Mateo 12:23; Juan 16:33; Colosas 1:18) Dagiti naanamongan a resolusion kadagiti tinawen a kumbension manipud 1922 ingganat 1928 ti nangipaganetget itoy a takder. Manipud punto de vista ti ili ni Jehova, natayen, naputolanen ni “Goliat.” Dagiti diktador a natauan a turturay awan pannakabalinda a mangpilit kadagiti maingel a manangitandudo ti kinasoberano ni Jehova a makikompromiso.​—Idiligyo ti Apocalipsis 20:4.

13. (a) Kasanot’ pannakikompromiso dagiti klero ti Kakristianuan bayat ti panangirurumen idiay Alemania ni Hitler? (b) Aniat’ impakaammo ti libro a Mothers in the Fatherland maipapan kadagiti awan pannakikompromisona a Saksi?

¹³ Ti kangrunaan a moderno a pangarigan ti panangbutbuteng dagiti arig-Goliat a napolitikaan nga agtuturay ket napasamak idiay Alemania ni Hitler. Dagiti kangrunaan a relihion, agpadpada ti Katoliko ken Protestante, nakaay-ay-ay a nakikompromisoda a nagdayaw iti Nazismo, nga inidoloda ti führer, a sinaluduanda ti bandera a swastika, ken binendisionanda dagiti buybuyotna no mapanda mangpapatay kadagiti kapammatianda kadagiti kabangibang a nasnasion. Dagiti makunkuna a Kristiano iti amin a pammati​—ngem saan a dagiti Saksi ni Jehova​—ket nakemmegda iti daytoy patriotiko a kinapasnekda. Ti libro a Mothers in the Fatherland ti nagkuna: “Dagiti [Saksi ni Jehova] ket naipatulodda kadagiti kampo konsentrasion, a rinibo kadakuada ti napappapatay, ken sabali pay a ribo ti natnatay iti nagbaetan ti 1933 ken 1945. . . . Nangnangngeg dagiti Katoliko ken Protestante dagiti kleroda a nangdagdag kadakuada a makikooperar ken Hitler. No agtukiadda, ar-aramidenda dayta a kontra iti bilbilin a naggapu iti simbaan ken estado.” Anian ti panagbasol agpadpada ti Simbaan ken Estado a maibusor iti dara!​—Jeremias 2:34.b

14. Apay a masansan a maidaddadanes dagiti Saksi ni Jehova?

¹⁴ Agingga itoy nga aldaw, dagiti narungsot a pannakairurumen dagiti Saksi ni Jehova ti agtultuloy iti adu a dagdaga, kas impadto ni Jesus. Ngem iti sidong amin a sirkumstansia, sireregta a salsalimetmetan dagitoy a Kristiano ti panangikaskasaba iti “daytoy naimbag a damag ti Pagarian.” (Mateo 24:9, 13, 14) Ti kasla di maaw-awatan a kasasaad a ta dagiti Saksi ti mabigbigbig kadagiti kaaduan a pagilian kas nasisingpet, nadalus panagbibiagda nga umili, mapagulidanan iti panangitandudo ti linteg ken urnos. (Roma 13:1-7) Kaskasdi masansan a maidaddadanesda. Apay? Gapu ta ti panagdayaw naipamaysa a kukua ni Jehova, saanda nga agrukrukbab kadagiti pannakabagi ti Estado wenno idaydayaw ida. (Deuteronomio 4:23, 24; 5:8-10; 6:13-15) Iti saan a pannakikompromiso, agdaydayawda ken Jehova, “isu laeng,” a pinagbalinda ni Jehova a Soberano nga Apo ti bibiagda. (Mateo 4:8-10; Salmo 71:5; 73:28) Kas “saanda a paset ti lubong,” tagtaginayonenda ti Nakristianuan a neutralidad kadagiti politika ken gubgubat ti lubong.​—Juan 15:18-21; 16:33.

15, 16. (a) Makin-ulidan ti sursuroten dagiti Saksi iti amin nga edad no ti moderno-aldaw a Goliat ti mangbutbuteng kadakuada, ken kasano nga inyilustrar daytoy ti maysa nga innem ti tawenna a Kristiano a babai? (b) Dagiti Kristiano a nagannak kayatda a sanayen dagiti annakda nga agbalin a kas ken sino?

¹⁵ Masansan ti moderno-aldaw a Goliat ti mangbutbuteng kadagitoy a manangsalimetmet ti kinatarnawda, a mangipangpangruna ti panagdaydayaw ken Jehova ngem kadagiti idolatroso nga ar-aramid. (Idiligyo ti Apocalipsis 13:16, 17.) Ngem dagiti Saksi, agtutubo ken natataenganen, mabalinda a suroten ti ulidan ni David babaen iti awan-butengna a panangsungbat iti karit. Iti Latin-Americano a daga, maysa nga innem tawenna a Kristiano a babai ti immawat ti nagsayaat a pannakasanay idiay pagtaenganda manipud kinamaladagana. (Idiligyo ti Efeso 6:4; 2 Timoteo 3:14, 15.) Daytoy ti nakatulong iti panagbalinna a kalalaingan nga estudiante iti klasena idiay eskuelaan. Ngem ti nasanay iti Biblia a konsiensiana ti nangtignay kenkuana a madi makiraman kadagiti idolatroso a seremonia iti klaseda. Idi inlawlawagna ti takderna, kuna ti maestrana a ti babai iti dayta nga edad ket ubing unay a maaddaan ti konsiensia! Ti innem-tawenna ti nangpaneknek a nagbiddut ti maestra babaen iti panangtedna ti nakaskasdaaw a pammaneknek.

¹⁶ Namnamaen nga amin a Kristiano a nagannak sanayenda dagiti annakda tapno dagitoy ti sumurot iti ulidan ni agtutubo a David babaen ti panagtakderda inton isudat’ butbutngen dagiti arig-Goliat a nailubongan a turay. Sapay koma ta agbalinda kas kadagiti tallo a matalek a Hebreo nga ub-ubbing, kas ken Daniel ken kadagiti adu a sabsabali pay iti rekord ti Biblia a simamaingel a ‘sinalimetmetanda ti nadalus a konsiensia’ maitunos kadagiti prinsipio ti Biblia.​—1 Pedro 2:19; 3:16; Daniel 3:16-18.

Kas Pannakakita dagiti Historiador iti Dayta

17. (a) Ni Ingles a historiador Toynbee ti namakdaar iti itatanor ti ania? (b) Kasano ti panangsuot dagiti moderno-aldaw a klase Goliat iti kinasungdo ti ili ti Dios?

¹⁷ Ti nalatak nga Ingles a historiador a ni Arnold Toynbee namakdaar maipapan ti itatanor iti tiempotayo ti “nakabutbuteng a langa ti pagano a panagdaydayaw kadagiti soberano a nasional nga estado,” nga iladladawan met daytoy kas “maysa a nakaal-alsem a pannakadadael ti baro nga arak ti demokrasia kadagiti daanen a prasko ti tribalismo.” Dagidiay agkunkuna a ti nasionda ket natantan-ok ngem kadagiti amin a dadduma, agingga iti punto a daydayawenda pay ti Estado, ti imammaniobra dagiti agtuturay ken sansanayenda ida tapno tungpalenda dagiti pagannurotanda, naimbag man wenno dakes. Kas resultana, napataud ti klase Goliat a mangsuot ti kinasungdo ti ili ti Dios, nga agayat iti daga a nakaiyanakanda ngem madida a dayawen ti Estado ken dagiti simbolona.

18. Ania dagiti makasukisok a salsaludsod a masapul a sungbatan dagiti napasnek a Kristiano?

¹⁸ Kas ti kaso idi iti Nazi nga Alemania, itatta addada dagiti makasukisok a salsaludsod a sungbatan dagiti napasnek a Kristiano: Rebbeng kadi a patiek a ti nasion a pagtataengak ket ad-adda a pabpaboran ti Dios ngem kadagiti dadduma? Nangnangruna itatta, iti daytoy kapepeggadan a panawen iti natauan a historia, nainkalintegan ken nainsiriban kadi ti panangmatmat ti bassit a paset ’ti daga kas natantan-ok ngem kadagiti amin a dadduma pay a paspaset? Wenno matmatan ti maysa a kameng ti natauan a pamilia kas natantan-ok ngem kadagiti dadduma a kamkameng?

19. Aniat’ ibaga kadatayo ti kadadakkelan a Historiador ti isuamin, a ni Jehova, maipapan ti panagpanunot ken panagtignay a kaslakettay ti maysa a nasion dagiti tattao ti natantan-ok ngem iti tunggal sabali a nasion?

¹⁹ Usigentayo ti panangmatmat ti kadadakkelan a Historiador ti isuamin​—ni Jehova a Dios, Autor ti Biblia. Ibaga kadatayo ni apostol Pedro: “Kinapudnona a makitak a ti Dios saan a mangidumduma kadagiti tao, no di ket uray ania a nasion dagiti agbuteng ken agaramid ti kinalinteg makaay-ayoda kenkuana.” Ket di met aya rebbeng nga agtignaytayo a kankanayon a maitunos iti naipaltiing a sasao ni apostol Pablo a ti Dios “inaramidna a pagtaudan dagiti amin a nasion dagiti tao, tapno agnaedda iti amin a rabaw ti daga”? Apay ngarud a ti maysa a nasion dagiti tattao ti agpanunot ken agtignay a kasla ketdin natantan-okda ngem kadagiti dadduma a nasion? Agsasao iti amin a tattao, kuna ni Pablo: “Kaputotannatayo ti Dios.”​—Aramid 10:34, 35; 17:26, 29.

20. Babaen iti ania a ti ili ti Dios saanton a makarit idiay baro a sistema ni Jehova, ket anianto ti isalaysay ti sumaganad a panagadaltayo?

²⁰ Idiay baro a sistema ni Jehova, dagiti managayat ti kinalinteg ket saandanton a makarit babaen iti arig-Goliat a totalitariano a napolitikaan a sistema, ta dagiti kinatangsit gapu iti partido ken guranggura ket bambanag a napalabaston. (Salmo 11:5-7) Sadinoman ti pagtataenganda iti daga, tinallikudanen ti ili ti Dios dagita a dakes nga ug-ugali, kas panagtulnog iti bilin ni Jesus nga ‘agayan-ayatda iti maysa ken maysa kas ti panagayatna kadakuada.’ (Juan 13:34, 35; Isaias 2:4) Ti sumaganad a panagadaltayo ipakitana no ania a kita ti ayat dayta!

[Dagiti Footnote]

Salsaludsod a Pangrepaso

◻ Aniat’ iladladawan ti higante a maton a ni Goliat?

◻ Kadagiti ania a pamay-an nga ipakpakita dagiti ad-adipen ti Dios ti saan a pannakikompromiso iti isyu ti kinasoberano?

◻ Apay a maikuna ti ili ti Dios a ti moderno-aldaw a Goliat napapatayen?

◻ Asinot’ mangsursurot iti estilo ti panagtignay ni Ari Saul, ken kasano?

◻ Kasano a ti ili ni Jehova agtigtignayda kas ken David iti sango ti panangirurumen ti moderno-aldaw a Goliat?