Panangipakita iti Nadiosan a Debosion Kadagiti Natataenganen a Nagannak
“Ammuen koma [dagiti annak wenno appo] nga umuna nga ipakitada ti nadiosan a debosion kadagiti kabbalayda met laeng ken ipaay ti maiparbeng a pannupapak kadagiti nagannakda ken apongda, ta daytoy makaay-ayo iti imatang ti Dios.”—1 TIMOTEO 5:4.
1, 2. (a) Asinot’ pagsungsungbaten ti Biblia iti panangtaraken kadagiti nataenganen a nagannak? (b) Apay a serioso a banag ti panangbaybay-a ti Kristiano iti daytoy nga annongen?
KAS maysa nga ubing, datayo ti pinadakkel ken sinalaknibanda. Kas maysa a nataenganen, sinapulyo ti pammagbaga ken panangsuportarda. Ngem itan limmakay ken bimmaketdan ket kasapulandan ti mangsuportar kadakuada. Kuna ni apostol Pablo: “Ngem no adda balo nga adda annakna wenno appona, ammuen koma dagitoy nga umuna nga ipakitada ti nadiosan a debosion kadagiti kabbalayda met laeng ken panangliwliwada kadagiti nagannak kadakuada ken ap-apongda, ta daytoy makaay-ayo iti imatang ti Dios. Ngem no adda saan a mangtaraon kadagiti adda iti aywanna, ket nangruna kadagiti kabbalayna met laeng, naglikudanna ti pammati ket dakdakes ngem ti saan a mammati.”—1 Timoteo 5:4, 8.
2 Rinibo kadagiti Saksi ni Jehova itatta ti mangtartaraken kadagiti natataenganen a nagannak kadakuada. Ar-aramidenda dayta saan la a gapu iti “kinamanangngaasi” (The Living Bible) wenno kas “annongen” (The Jerusalem Bible) no di ket gapu iti “nadiosan a debosion,” kayatna a sawen, panangidaydayaw iti Dios. Bigbigenda a ti panangtallikud kadagiti nagannak iti maysa idi panawen iti pannakasapul ket kaipapananna ti ‘panangtallikud iti [Nakristianuan] a pammati.’—Idiligyo iti Tito 1:16.
‘Ibaklayyo ti Awityo’ a Panangtaraken
3. Apay a mabalin a ti panangtaraken kadagiti nagannak ket maysa a pudpudno a karit?
3 Ti panangasikaso kadagiti natataenganen a nagannak nagbalinen a pudpudno a karit, nangnangruna kadagiti dagdaga iti Laud. Dagiti pamilia masansan a masinasinada. Ti ngina ti panagbiag ngimmato a saanen a makontrol. Dagiti assawa a babbai kanayonda metten kadagiti panggedan. Ti panangtaraken kadagiti nataenganen a nagannak ngarud ti nagbalin a dakkel nga annongen, nangnangruna no ti mangtartaraken ket saan metten nga agtutubo a mismo. “Addakami metten kadagiti edad a 50’s nga addaan kadagiti natataenganen nga annak ken appokomi nga agkasapulan met ti tulong,” kuna ti maysa a kabsat a babai a pagregreggetanna a taraknen ti naganak kenkuana.
4, 5. (a) Iti siasino ti ipamatmat ti Biblia a masansan mabalin a pakaipabaklayan ti panangaywan? (b) Kasanot’ pananglisi dagiti dadduma iti responsabilidadda kadagiti dadakkelda idi kaaldawan ni Jesus?
4 Impamatmat ni Pablo a ti responsabilidad mabalin a pakiramanan dagiti “annak wenno appoko.” (1 Timoteo 5:4) No maminsan, nupay kasta, dagiti annak madida a ‘mangibaklay iti awitda’ a panangtaraken. (Idilig iti Galacia 6:5.) “Ni manangko naglikudanna pay laeng ti adda a kasasaad,” inreklamo ti maysa a panglakayen. Ngem makaay-ayo aya ti kasta a kurso ken ni Jehova? Lagipenyo ti naminsan nga imbaga ni Jesus kadagiti Pariseo: “Ta ni Moises kinunana, ‘Dayawem ni amam ken ni inam’ . . . Ngem kunayo, ‘No adda agkunanto iti ama ken iti ina: “Naidatonen (corban, kayatna a sawen, maysa a sagut a naidedikaren iti Dios,) daydiay mabalinko koma a pagserbi kenka,”’—ket dikay ipalubosen kenkuana nga agaramid pay ti aniaman a maipaay iti ama wenno iti ina, nga ikkatenyo ti kapapaayan ti sao ti Dios gapu iti ugali nga inyawatyo.”—Marcos 7:10-13.
5 No ti maysa a Judio dina pagan-ano a badangan dagiti marigrigatan a dadakkelna kasapulanna laeng ti panangideklara kadagiti sanikuana a “corban”—maysa a sagut a nailasin a mausar idiay templo. (Idiligyo iti Levitico 27:1-24.) Nupay kasta, kaawatan nga isut’ saan nga insigida a mapilit, a mangiyawat iti daytoy maikuna a sagut wenno daton. Gapuna mabalinna a petpetan (ken awan duadua usaren) ti sanikuana iti nakedngan a panawen. Ngem no dagiti nagannak kenkuana kasapulanda ti pinansial a tulong mabalinna ti aglisi iti daytoy nga annongenna babaen ti sisasanto a panangideklararna nga amin a sanikuana ket “corban.” Kinondenar ni Jesus daytoy a kinasuitik.
6. Aniat’ mabalin a mangtignay kadagiti dadduma itatta a mangliklik met kadagiti annongenda kadagiti dadakkelda, ken makaay-ayo aya daytoy iti Dios?
6 Ti Kristiano nga agus-usar kadagitoy kawaw a pambar tapno maliklikan ti annongenna ket saanna nga al-allilawen ti Dios. (Jeremias 17:9, 10) Pudno, dagiti parikut a pinansial, nakapuy a salun-at, wenno dagiti umas-asping a kasasaad ti mabalin a dakkel ti pananglimitarna no kasano kadakkel ti maaramidan ti maysa kadagiti nagannakna. Ngem dadduma mabalin nga ipatpategda laeng dagiti kinabaknangda, panawenda, ken panagbukbukodda a nangnangruna ngem ti pagimbagan dagiti nagannak kadakuada. Ngem, anian a kinamanaginsisingpet, ti panangikasaba ti Sao ti Dios ngem pagbalinen nga “awan mamaayna” dayta babaen ti ditay panagtignay a maipaay kadagiti dadakkeltayo!
Panagtutunos ti Pamilia
7. Kasano a makapagtutunos ti pamilia iti panangipaay iti panangaywan iti lakayen wenno baketen a naganak?
7 Dadduma nga eksperto irekrekomendarda a no rumsua ti maysa a krisis a nakairamanan ti maysa a nataenganen a nagannak, mabalin a maangay ti kumperensia ti pamilia. Maysa a miembro ti pamilia ti mabalin a mangibaklay iti kadakkelan iti responsabilidad. Ngem babaen iti sikakalma ken addaan panggep a panangangay iti “nalimed a panagsasarita,” masansan a dagiti pamilia makaiyurnosda kadagiti pamay-an a pagraranudan ti adda nga annongen. (Proverbio 15:22) Dadduma kadagiti adayo ti pagtataenganda mabalinda ti tumulong iti pinansial ken ti sagpaminsan nga isasarungkar. Dadduma mabalin a kabaelanda a tamingen dagiti trabaho wenno mangted ti transportasion. Ta, uray ti laeng iyaanamong a mangsarungkar a regular kadagiti nagannak ket mabalinen a maysa a nagpateg a tulong. Kuna ti maysa a kabsat a babai nga addan kadagiti 80 a tawtawenna maipapan iti panagsarungkar dagiti annakna, “Kaiyarigan dayta ti maysa nga agas a mangpapigsa!”
8. (a) Nailaksid aya dagiti kameng ti pamilia nga adda iti amin-tiempo a serbisio iti panangaywan kadagiti dadakkelda? (b) Aginggat’ ania ti nagtengan dagiti dadduma nga adda iti amin-tiempo a serbisio tapno maay-wananda dagiti obligasionda kadagiti nagannak kadakuada?
8 Nupay kasta, mabalin a maipasango dagiti pamilia iti delikado a parikut, no ti maysa a miembro ket adda iti amin-tiempo a serbisio. Dagiti amin-tiempo a ministro saanda nga ilaklaksid ti bagbagida manipud kadagita nga obligasion, ket adu ti nagaramiden kadagiti naisangsangayan a panagregget a mangipaay iti panangaywan kadagiti nagannak kadakuada. Kuna ti maysa a manangaywan iti sirkito: “Dikam pulos pinampanunot no kasano karigat iti pisikal ken iti emosional ti panangtaraken kadagiti nagannak kadakami, nangnangruna no maigiddato iti dayta pagregreggetanmi a maragpat dagiti pagkasapulan iti amin-tiempo a serbisio. Kinapudnona, naiyegkami iti pagpatinggaan iti panagibturmi ket nariknami ti pannakasapul iti ‘pannakabalin a nalablabes ngem iti gagangay.’” (2 Corinto 4:7) Sapay koma ta itultuloy a sustentuan ni Jehova dagiti kakasta.
9. Ania a pammaregta ti mabalin a maipaay kadagidiay awan maaramidanda no di panawan ti amin-tiempo a serbisio tapno taraknen dagiti dadakkelda?
9 No maminsan, nupay kasta, kalpasan a masukimat amin dagiti dadduma a posibilidad, ti maysa a kameng ti pamilia awan mapagpilianna no di aglusulos iti amin-tiempo a serbisio. Kaawatan, ti maysa a kasta ti addaan aglalaok a rikna maipapan iti panangibbetna iti pribilehiona iti serbisio. ‘Ammomi a Nakristianuan a responsabilidadmi ti panangtaraken iti baketen ken masaksakit a nanangmi,’ kuna ti maysa a dati a misionera. ‘Ngem no maminsan daytat’ kasla karkarna a rikna.’ Laglagipenyo, nupay kasta, a ti ‘panangalagad iti nadiosan a debosion idiay pagtaengan ket makaay-ayo iti imatang ti Dios.’ (1 Timoteo 5:4) Laglagipenyo met, a “saan a nakillo ti Dios tapno lipatenna ti aramidyo ken ti ayat nga impakitayo iti naganna, gapu iti panangtulongyo kadagiti sasanto ken iti panangtultulongyo pay ita kadakuada.” (Hebreo 6:10) Maysa a pagassawaan a pinanawanda ti adu a tawen nga amin-tiempo a serbisio ti nagkuna: “Ti inkam panangmatmat itatta iti dayta, ket napateg kadakami itatta ti panagtaraken kadagiti dadakkelmi a kas met ti kaaddami iti amin-tiempo a serbisio.”
10. (a) Apay a dadduma nga adda iti amin-tiempo a serbisio pimmanawda a di naintiempuan? (b) Kasanot’ rebbeng a panangmatmat dagiti pamilia iti amin-tiempo a serbisio?
10 Ngem, nalabit, dadduma pinanawanda ti amin-tiempo a serbisio iti di umiso a tiempo gapu ta inrason dagiti kakabagianda: ‘Saankay a naigalut kadagiti panggedan ken pamilia. Apay a saan a dakayo ti mangaywan kada Tatang ken Nanang?’ Nupay kasta, saan kadi a ti trabaho a panangaskasaba ti ad-adda a naganat a trabaho a maar-aramiden itatta? (Mateo 24:14; 28:19, 20) Dagidiay adda iti amin-tiempo a serbisio ngarud ti mangar-aramid iti nagpateg a trabaho. (1 Timoteo 4:16) Kasta met impamatmat ni Jesus a, kadagiti dadduma a kasasaad, ti serbisio iti Dios ti mabalin a maipangpangruna ngem kadagiti dadduma a bambanag iti pamilia.
11, 12. (a) Apay a binagbagaan ni Jesus ti maysa a lalaki a “bay-am dagiti natay nga ipomponda dagiti minatayda”? (b) Ania dagiti urnos nga inaramid dagiti dadduma a pamilia no adda ti maysa a miembro nga adda iti amin-tiempo a serbisio?
11 Kas pangarigan, idi ti lalaki saanna nga inawat ti panangawis ni Jesus nga agbalin a pasurotna, a kunkunana: “Palubosannak pay a mapan ken mangipompon ken amak,” simmungbat ni Jesus: “Bay-am dagiti natay [a naespirituan] a mangipompon kadagiti minatayda, ngem sika mapanka ket ipakaammom ti pagarian ti Dios.” (Lucas 9:59, 60) Gapu ta itabtabon dagiti Judio dagiti minatayda iti dayta met laeng aldaw ti ipapatay, kaawatan a ti ama daydiay a lalaki ket saan pay nga aktual a natay. Mabalin a daydiay a lalaki tarigagayanna laeng ti makikadua iti lakayen nga amana agingga iti ipapatay ti amana. Nupay kasta, yantangay dadduma kadagiti kakabagianna ti kaawatan nga addada pay met laeng a mangipaay iti daytoy a panangtaraken, pinaregta ni Jesus ti lalaki nga “ipakaammona ti pagarian ti Dios.”
12 Umas-asping iti dayta dadduma a pamilia nakitada a no amin a kameng agtutunosda, masansan a maiyurnos a makiraman ti adda iti amin-tiempo a serbisio iti panangtaraken kadagiti nagannak uray no dina pampanawan ti amin-tiempo a serbisio. Kas pangarigan, dadduma kadagiti amin-tiempo a ministro tultulonganda dagiti nagannak kadakuada no ngudot’ lawas wenno bayat dagiti panawen ti bakasion. Makapainteres, ta adu kadagiti natataenganen a nagannak ipapilitda a dagiti annakda agtalinaedda iti amin-tiempo a serbisio, uray no addada iti kalalainganna a panagsakripisio iti biang ti nagannak kadakuada. Sibabaknang a bendisionan ni Jehova dagidiay mangipangpangruna kadagiti intereses ti Pagarian.—Mateo 6:33.
Ti “Kinasirib” ken “Pannakaawat” No Tumipon dagiti Nagannak
13. Ania dagiti parparikut a mabalin a rumsua no ti maysa a naganak maawis a tumipon a kadua dagiti annakna?
13 Inyurnos ni Jesus a ni nabalon nga inana ti makipagtaeng kadagiti manamati a kakabagianna. (Juan 19:25-27) Adu kadagiti Saksi ti nangawis met kadagiti nagannak kadakuada a tumipon kadakuada—ket naglak-amda kadagiti adu a makaparagsak a tiempo ken bendision kas resulta daytoy. Nupay kasta, dagiti di agkabagayan nga estilo ti panagbiag, ti limitado a panagbukbukod, ken ti dagsen ti panangipaay iti inaldaw-aldaw a panangtaraken ti masansan a mamagbalin iti panangala iti maysa a naganak iti pagtaengan ti maysa a makapaupay kadagiti isuamin a maseknan. “Ti panangaywan ken ni Nanang ti ad-adda a mangpanerbios kaniak,” kuna ni Ann, a ni katuganganna a babai ti agsagsagaba manipud iti sakit nga Alzheimer. “No maminsan mapukawko payen ti aanusak ket makapagsaoak ti di naimbag ken ni Nanang—ket dayta ti mangted iti riknak a makabasol unay.”
14, 15. Kasano a ti “kinasirib” ken “pannakaawat” makatulong a ‘mangpabileg’ iti maysa a pamilia iti sidong dagitoy a kasasaad?
14 Kuna ni Salomon a “gapu iti kinasirib mapatakder ti balay, ket gapu iti pannakaawat mapasingkedan.” (Proverbio 24:3) Ni Ann, kas pangarigan, pinadpadasna ti agbalin a mannakaawat kadagiti parikut ti katuganganna a babai. “Kanayon nga isut’ laglagipek nga isut’ masakit ket saanna a gaggagaraen ti panagtigtignayna.” Kaskasdi, “maitibkoltayo amin kadagiti adu a bambanag. No adda saan a maitibkol iti sao, daytoy a tao ti perpekto.” (Santiago 3:2) Ngem no rumsua dagiti panagsusuppiat, ipakitayo ti kinasirib babaen ti dikay panangipalubos a dumakkel ti sakit ti nakem wenno bumtak dagiti pudot ti ulo. (Efeso 4:31, 32) Pagsasaritaanyo dagiti bambanag kas maysa a pamilia, ket sapulen dagiti pamay-an tapno makaaramid kadagiti pannakikompromiso wenno panagbalbaliw.
15 Ti pannakaawat tulonganna met ti maysa a makikomunikar a siepektibo. (Proverbio 20:5) Nalabit marigatan ti maysa a naganak nga agbalbaliw a maitunos kadagiti ar-aramid ti maysa a baro a pagtaengan. Wenno nalabit gapu iti nakapuyen a pangngeddeng isut’ saan a mannakitunos. Kadagiti dadduma a kasasaad, mabalin nga awan ti maaramidan no di ti panagsao a siiinget bassit. (Idiligyo iti Genesis 43:6-11.) “No diak kunaen ti saan ken ni nanangko,” kuna ti maysa a kabsat a babai, “gastuenna aminen a kuartana.” Maysa a panglakayen, nupay kasta, makitana no maminsan a mabalinna a pagpannurayan ti dungngo ni nanangna kenkuana. “Masansan no ti panagrason ti di agballigi, basta kunaek lattan, ‘Nanang, pangngaasim man laeng ta aramidem dayta para kaniak?’ ket isu ti mangipangag.”
16. Apay a rebbeng a mangipakita ti naayat nga asawa a lalaki ti “pannakaawat” ken baketna? Kasano a maaramidanna daytoy?
16 Gapu ta ti asawa a babai masansan nga isu ti mangibakbaklay iti kaaduan a trabaho a panangtaraken, ti mannakaawat nga asawa a lalaki siputanna koma a ti asawana ket saan koma met a mabannog unay—iti emosional, pisikal, wenno iti naespirituan. Kuna ti Proverbio 24:10: “Naipakitam aya ti bagim a kumapsutka iti aldaw ti pagpaglan? Ti pigsam ti bumassit.” Aniat’ maaramidan ti maysa nga asawa a lalaki tapno mapabaro ti ganaygay ni baketna? “Ni lakayko ti agawid,” kuna ti maysa a kabsat a babai, “ket isallabayna ti takkiagna kaniak ket ibagana no kasano ti panangipategna kaniak. Diak koma nagballigi no isu ti awan!” (Efeso 5:25, 28, 29) Ti lalaki mabalinna met ti makipagadal iti Biblia asawana ken regular a makipagkararag kenkuana. Wen, uray pay iti sidong dagitoy narigat a kasasaad, mabalin a ti maysa a pamilia ket “mapabileg.”
Panangtaraken iti “Nursing-Home”
17, 18. (a) Ania nga addang ti inkapilitan nga innala dagiti dadduma a pamilia? (b) Kadagita a kaso, kasano a dagiti nataenganen nga annak matulonganda dagiti nagannakda a bumagay?
17 Kuna ti maysa a gerontologo (mangad-adal iti panaglakay ken dagiti parikutna): “Umay ti punto a sadiay ti pamilia ket awananda iti kinalaing wenno ti kuarta a mangaywan iti [naganak] idiay pagtaengan.” Kas kinuna ti maysa nga asawa a lalaki: “Daytat dimmanon iti punto a ti salun-at ni baketko ti narba manipud panangpadpadasna nga ikkan ni Nanang iti 24-oras a panangaywan. Awanen ti mabalinmi no di ikabil ni Nanang iti maysa a nursing home. Ngem nasakit dagiti puspusomi iti panangaramid iti daytoy.”
18 Ti panangaywan idiay nursing home mabalin nga isu ti kasayaatan a panangtaraken nga adda iti sidong dagitoy a kasasaad. Kaskasdi, dagiti natataenganen a maikabil kadagita a luglugar ti masansan a dida maaw-awatan ket mariribukanda, a pagarupenda nga isudan ti nabaybay-an. “Siaannad nga ilawlawagmi ken ni Nanang no apay nga aramidenmi daytoy,” kuna ti maysa a kabsat a babai a panaganantayo ti Greta. “Naadalna metten ti makitunos ket itan matmatmatannan ti lugar kas pagtaenganna.” Ti regular nga isasarungkar ti mangpalag-an met iti rikna dagiti nagannak a lumasat iti kasta a panagbalbaliw ken paneknekan ti kinapudno ti ayatyo kadakuada. (Idiligyo iti 2 Corinto 8:8.) No ti distansia ti parikut, umumankayo babaen iti iyaawag ti telepono, sursurat, ken ti sagpaminsan nga isasarungkar. (Idiligyo iti 2 Juan 12.) Nupay kasta, ti panagtaeng iti tengnga dagiti taga lubong ti addaan iti nalawag a pagkapuyanna. Agbalintay koma a ‘silalagip kadagiti naespirituan a kasapulanda.’ (Mateo 5:3) “Ik-ikkanmi ni Nanang kadagiti material a basaenna, ken padpadasenmi nga isalaysay dagiti naespirituan a bambanag aginggat’ kabaelanmi,” kuna ni Greta.
19. (a) Ania a panagannad ti rebbeng nga alaen iti panangpili ken panangsiput iti panangaywan ti nursing home? (b) Kasano a magunggonaan ti maysa a Kristiano a mangaramid iti inggat’ kabaelanna a mangaywan iti maysa a naganak?
19 Ti The Wall Street Journal ti nangipadamag iti maysa a panagadal kadagiti 406 a nursing homes idiay E.U. nga “agarup kakalima ti makunkuna a napeggad kadagiti agtataeng ken ngangngani kagudua laeng ti nakaragpat iti kababaan a pangrukodan.” Nakalkaldaang a kunaen, a ti kakasta a report ket makapaladingitda. Gapuna no nasesita ti panangtaraken iti nursing home, agannadkayo koma ti inkay panangpili iti maysa. Sarungkaranyo a personal tapno makita no dayta ti nadalus, umiso ti pannakataripatona, ken addaan kadagiti kualipikado a kamkamengna nga agtartrabaho sadiay, no ti atmospera sadiay ket kas iti pagtaengan, ken adda dagiti nawadwad a makanda. Sipsiputanyo a naimbag ti panangaywan a maipapaay kadagiti nagannak kadakayo. Agbalinkayo a kas ti manangidepensada, a tultulonganyo ida a mangliklik kadagiti nakakatkatawa a kasasaad a mabalin a rumsua, nalabit maipapan kadagiti nainlubongan a pipiesta wenno panaglinglingay. Babaen ti panangaramidyo iti inggat’ kabaelanyo a mangipaay iti kasayaatan a panangtaripato kadagiti dadakkelyo iti sidong dagita a kasasaad, mapalag-ananyo ti bagiyo iti pannakarikna iti pannakabasol a mabalinto a mangriribuk kadakayo.—Idiligyo iti 2 Corinto 1:12.
Dagiti Naragsak a Mannangted, Nararagsak nga Umawat
20. Apay a nasken a dagiti annak agbalinda a naragsak a manangted?
20 “Daytat’ nakarigrigat,” kuna ti maysa a Kristiano a babai maipapan iti panangtaraken kadagiti dadakkelna. “Siak ti agluto para kadakuada, agdalus, mangtaming kadagiti panagsangsangitda, mangsukat iti ap-ap dagiti pagiddaanda no daytat’ maisbuanda.” “Ngem aniaman a naaramidanmi para kadakuada,” kuna ni lakayna, “naaramidanmi dayta a siraragsak—addaan rag-o. Nagregreggetanmi unay a dikam iparparikna kadagiti dadakkelmi a kasla sakiten ti nakemmi ti panangtartaraken kadakuada.” (2 Corinto 9:7) Masansan a dagiti natataengan agkitakitda nga umawat iti tulong ket dida kayat ti agbalin a dadagsen kadagiti dadduma. Ngarud ti kababalin nga ipakpakitayo ti pudno a delikado.
21. (a) Kasano met nga agbalin dagiti nagannak a naragsak nga umawat? (b) Apay a nainsiriban para iti naganak nga agplano a nasapa iti kinalakayna?
21 Maigiddato iti dayta, ti kababalin nga iparangarang dagiti nagannak nasken met. Malaglagip pay met ti maysa a kabsat a babai: “Aniaman a naaramidak para ken ni Nanang, kasla di umdas dayta.” Gapuna, dakayo a nagannak, dikay koma agbalin a di nainkalintegan wenno nalabes ti panagdawatna. Ta, kuna ti Biblia “a dagiti annak saanda a rebbeng ti agurnong ti sanikua a maipaay kadagiti ammada, no di ket dagiti amma agurnongda ti maipaay kadagiti annak.” (2 Corinto 12:14) Dadduma a nagannak gasgastuenda dagiti kinabaknangda ket agbalinda a di kasapulan a babantot kadagiti annakda. Ti Proverbio 13:22, nupay kasta, kunana: “Ti naimbag a tao makaibati iti tawid kadagiti annak dagiti annakna.” Agingganat’ mabalin, dagiti nagannak agplanoda koma a nasapsapa a maipaay iti kinalakay ken kinabaketda, a mangilasinda iti pundo ken mangaramid kadagiti urnos a maipaay iti pannakaaywanda.—Proverbio 21:5.
22. Kasanot’ rebbeng a panangmatmat ti maysa a tao iti panagreggetna a mangaywan kadagiti lumakayen a nagannakna?
22 Nagsayaat ti panangibaga ni Pablo idi kinunana a ti panangtaraken kadagiti nagannak ti maysa ket katupag ti “maiparbeng a panangsupapak.” (1 Timoteo 5:4) Kas kinuna ti maysa a kabsat a lalaki: “Inaywanannak ni Nanang iti 20 a tawen. Aniat’ naaramidak a katupag dayta?” Sapay koma ta amin a Kristiano nga addaan kadagiti natataenganen a nagannak ti matignay met a ‘mangalagad iti nadiosan a debosion idiay pagtaenganda,’ a pagaammo nga isudanto ti sibabaknang a supapakan ti Dios a nagkari kadagidiay mangpadayaw kadagiti dadakkelda: “Tapno naimbag ti lak-ammo ket atiddog[to] ti biagmo iti rabaw ti daga.”—Efeso 6:3.
Dagiti Punto a Laglagipen
◻ Kasanot’ pananglisi dagiti dadduma idi kaaldawan ni Jesus ti responsabilidadda kadagiti dadakkelda?
◻ Asinot’ rebbeng a mangtaraken kadagiti nataenganen a nagannak, ken apay?
◻ Ania dagiti parikut a mabalin a lak-amen dagiti pamilia no tumipon ti maysa a naganak, ken kasanoda a maparmek?
◻ Apay a mabalin a nasesita ti panangtaripato ti nursing home, ken kasano a makatulong dagiti nagannak a makibagay iti panagtaeng sadiay?
[Ladawan iti panid 15]
Ti kumperensia ti pamilia mabalin a maangay tapno mapagsasaritaan no kasano ti panagririnnanudda iti panangtaripato iti naganak
[Ladawan iti panid 17]
No nasesita ti panangaywan ti nursing home, nasken ti regular a panagsarungkar a maipaay iti emosional ken naespirituan a salun-at dagiti lallakay ken babbaketen