Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Mabigbigbig a Kawes—Agpaay Kadi Kaniak?

“TI KAWES ti pakabigbigan ti maysa a tao. . . . Daytat’ kanayon a simbolo iti kinasiasinom.” Kastat’ kinuna ni Barbara Dickstein, maysa nga espesialista iti panagkawkawes iti maysa a kangrunaan a museo. “Ipabigbig dayta ti kasasaadmo iti biag, akemmo iti biag, ken saadmo iti kagimongan,” innayonna. Di pakasdaawan, ngarud, a ti kawes ket napateg iti kaaduan—ken tartarigagayan dagiti dadduma nga agtutubo.

Kadagiti adu nga agtutubo, nupay kasta, ti panangipategda a nangnangruna iti kawes saanna laeng a ramanen ti panangsurotda iti uso. Kadagiti adu nga agtutubo nakapatpateg ti nagan ti kompania a mangar-aramid ti kawes. Dandani amin a banag a gatangenda—manipud sapatos agingga iti antiojos—masapul a mabigbigbig ti etiketada. Kas pangarigan, impalgak ti surbey ti magasin a Seventeen a 90 porsiento kadagiti balasitang ti mamati a napateg ti etiketa iti pananggatang iti pagay-ayam a kawes.

No usigen ti makaallukoy a panangipakaammo ti media kadagiti mabigbigbig a kawes iti naglabas a tawtawen, daytoy ket saanen a pakasdaawan. Babaen kadagiti komersial iti TV, dagiti pakaammo iti magasin ken diario, billboards, ken sine, naisarangen dagiti managgatang kadagiti agkakanat a propaganda dagiti managdisenio. Ti panggep ket tapno allilawen ti publiko a mamati a ti mabigbigbig nga etiketa dandani kellaat a balbaliwanna ti kawes—ken ti mangisuot iti dayta. No awan ti mabigbigbig nga etiketana, ti pantalon a maong ket basta pantalon laeng. Ngem no mabigbigbig ti etiketana, dagus nga agbalin dayta a paglatakan, pagragsakan ken romansa!

Ti Panangkayaw iti Etiketa

“Kasanot’ kinapateg ti nagan?” insaludsod ti maysa a babai iti drama ni Shakespeare. No maipapan iti kawes, napateg unay dagiti marka. Kunaen ti maysa a libro a nairanta a mangisuro kadagiti propesional a managlako: “Adu a managgatang ti situtulok nga agbayad iti nangingngina kadagiti mabigbigbig nga etiketa . . . ken tatak. Adu a marka ti mangipannakkel kadagiti nangato nga estilo iti kinangayed, langa, kalidad, ken pannakadait. Dagiti mabigbigbig a kawes masansan a mangipaayda iti naisalsalumina a buya.” (Know Your Merchandise, ni Wingate, Gillespie ken Barry) Umasping unay ti panangipakita ti maysa nga artikulo iti The New York Times Magazine a “naisalsalumina unay ti pannakaaramid ken tela ti kaaduan a nangina a kawes” ngem kadagiti nalaklaka. Agpaut ken agparang a nasaysayaat dagiti mabigbigbig a kawes ngem dagiti nalaklaka a kita.

Kaskasdi, kadagiti adu nga agtutubo, dagiti etiketa dagiti diseniador ad-adda a simbolo iti kasasaad ti biag ngem ti kalidad—tanda iti dayaw. Kas kunaen ti 17 años a ni Sam, “no awanankayo iti dayta, awankayo iti uso!”

Ti Bileg ti Panagpilit ti Kapatada

Di pagsiddaawan, ngarud, a kunaen ti maysa nga agtutubo a ni Casey: “Adut’ panangpilit a mangisuot iti mabigbigbig a kawes.” Inayon ti 14 años a ni Tennile: “Kanayon nga agdamag ti tunggal maysa, ‘Aniat’ etiketa ti sweter, jaket, wenno pantalonmo?’” Sigun iti maysa a barito, nakaro ti pannakapilit ta no dika makiayon, “pagaangawan ken pagsasaritaandaka, saan a mabigbigbig ti sapatosmo wenno aggatangka ti aruatem kadagiti pagibaratilioan.”

Siempre, gagangay a kayat ti maysa a tao nga isut’ maibagay ken awaten dagiti dadduma. Kunaen ti 15 años a ni Andy: “Awan ti mayat nga agbalin a naisalsalumina ken karkarna.” Ngem sadinot’ pagpatinggaan ti pannakibagaymo? Aklonen ti 14 años a ni Joe: “No maminsan gumatangka kadagiti kawes a dimo kayat—tapno makikaduaka.”

Ngem rumbeng kadi a palubosam dagiti dadduma a mangeddeng agpaay kenka, mangikkat iti kinasiasinom, wenno mamutbuteng kenka tapno labsingem ti pagayatam, pagalagadam, wenno ti sentido komon? Kuna ti Roma 16:16: “Dikay aya ammo a no itultuloyyo nga iparang dagiti bagiyo iti maysa a pagpaadipenanyo ken pagtulnoganyo, dakayo dagiti adipenna agsipud ta agtultulnogkayo kenkuana?” Siasinot’ mayat nga agpaadipen? Ngem daytat’ pagbalinanyo no itulokyo a dagiti kapatadayo ti mangeddeng no aniat’ isuotyo, wenno maallukoykayo iti uso wenno moda.—Idiligyo iti Efeso 4:14.

Pananggun-od ti Panangmatmat ti Biblia

Kasanoyo a masursuro ti agpanunot maipaay iti bagiyo? Ammuenyo dagiti prinsipio iti Sao ti Dios. No nasanay-Biblia ti panunotyo, saankayto a patengngel wenno paallukoy kadagiti sabsabali. (Proverbio 1:4) Pudno, ti Biblia ket saan a pagsurotan iti moda. Ngem daytat’ naglaon kadagiti prinsipio a tumulong kadakayo a mangeddeng no aniat’ ikawesyo. Usigenyo, kas pangarigan, dagiti sasao ni apostol Pablo idiay 1 Timoteo 2:9. Sadiay binalakadanna dagiti Kristiano nga “arkosanda ti bagbagida iti nanakman a kawes, a buyogen iti kinaemma ken kinasimbeng ti panunot, saan a . . . kadagiti pagan-anay a nangina.”

Sigurado a saan nga ibagbaga ni Pablo nga agkaweskayo kas nakurapay wenno agbado kadagiti nakababain a saanen nga uso. Ni Jesu-Kristo a mismo naaddaan ti maysa a de-kalidad a pagan-anay. (Juan 19:23, 24) Imbes ketdi, balballaagan ni Pablo dagiti Kristiano maibusor iti nalabes a pannakaseknanda iti panagkawkawesda. Napateg ti panaggatang iti kawes gaput’ kalidad, pintas, wenno pakausaranna. Ngem ti panangikawes iti mabigbigbig ti etiketana a ti laeng panggep ket “pagpasindayag” wenno “panggargari iti panaglilinnaslas” ket naagum ken napalangguad. (1 Juan 2:16; Galacia 5:26) Mabalin a maallukoyyo ti sumagmamano a nakuneng, ngem matignayyo met nga umapal, agimon, ken masimron ti dadduma.

Kinuna ni Pablo kadagiti Kristiano nga ipakitada ti kinasimbeng ti panunot, wenno naimbag a pangngeddeng iti panagkawkawesda. Iti dadduma a disso, napeggad ti panangisuot kadagiti mabigbigbig a kawes. Kas pangarigan, napapatay ti 15 años a ni Michael Thomas gaput’ panangisuotna iti agpateg ti $100 a mabigbigbig a sapatos ti atleta. Tinarigagayan ti maysa a tin-edyer dagiti sapatos. Impadamag ti The New York Times a kadagiti adu nga eskuelaan kadagiti siudad ti E.U., ti panangisuot kadagiti nangina a mabigbigbig nga aruaten “makaanayen a pangrugian iti panagaapa ken uray panangpapatay.” Kunaen ti agtutubo a ni Katherine: “Natakkuatak a salaknib ti saan unay a paallukoy kadagiti kapatadak iti panagkawkawesko. Ta no saan, nalabit maallukoyko ti di umiso nga atension.”

Siempre, saan nga amin nga agtutubo kabaelanda ti gumatang kadagiti mabigbigbig a kawes. No kasta ti kasasaadyo, ti laeng maaramidanyo ket suruenyo ti ‘mapnek iti pagtaraon ken pagkawes’—nupay dayta a kawes saan a ti kaudian nga uso wenno ti kasayaatan. (1 Timoteo 6:8) Imbes nga agbalin a biktima iti makadadael nga apal, ikagumaanyo a pasayaaten ti kasasaadyo. (Tito 3:3) Mabalin a di nalatak ti etiketa dagiti kawesyo, ngem mabalin a nanakman, nadalus, ken makaay-ayo dagita.

Masirib a Panaggatang

Saan a napatpateg ti kawesyo ngem ti makin-uneg a kinataoyo. (1 Pedro 3:3, 4) Nupay kasta, aniaman ti kasasaadyo, nasken nga agkaweskayo iti maiyanatup iti tunggal okasion. Kas maysa a Kristiano, rebbeng nga agkaweskayo iti pamay-an a maiparbeng iti maysa nga agtutubo a ministro.—2 Corinto 6:3.

Makaparagsak unay, ti Nakristianuan a kinanakman dina kaipapanan a surotem ti kadaanan a moda. Nagsayaatan ti panangiyebkas ni balasitang a Tamaria idi kunaenna: “Saan a dakes no surotem ti moda—la ketdi no dika aglablabes iti dayta.” Ket awan met pagdaksan ti panangikawes kadagiti de kalidad a kawes. Kinapudnona, sigun iti libro a Dressing Smart, ni Pamela Redmond Satran, dagiti eksperto “isingasingda ti pananggatang ti kasayaatan a kawes a kabaelam ken ipangruna ti kalidad ngem ti kantidad.” Umasping unay ti balakad ti Know Your Merchandise: “Ti mammano a kawes a nasayaat ti kalidadna, naannad pannakapilina a lupot nasaysayaat ngem ti adu a kawes a saan nga agpaut ken apagbiit laeng nga uso.”

Mabalin a masapul nga agbalinkayo a masirib nga aggatang_—kas ti “natalunggadingan nga asawa a babai” a nailadawan iti Biblia idiay Proverbio 31:10, 14, 18. Isut’ agbiahe iti “adayo” tapno makatawar. Ken masursuroyo met ti ‘agtawar’. Insingasing ti maysa a ruar ti Ladies’ Home Journal: “Damagenyo ti sale—uray kadagiti dadakkel a tiendaan. . . . Agsukimatkayo. Sukimatenyo dagiti presio kadagiti tiendaan.” Nalabit mabalinyo pay ti makitinnawar iti aglaklako nangnangruna kadagiti babbabassit a tiendaan.

Nupay kasta, ipalagip ti magasin a Consumer Report kadatayo a ti “presio ken kinalatak ket di nasayaat a giya iti panangikeddeng iti kalidad.” Kinapudnona, natakuatan dagiti panagsirarak a dadduma kadagiti saan unay a nangina a kawes ket dandani pumada iti kalidad dagiti nangingina a mabigbigbig a kawes. Kuna ti libro a Dressing Smart: “No maminsan, nakangingngina dagiti kawes gapu laeng iti moda, nagan ti nangdisenio, wenno basta mangkarit.” No maminsan, maikabil dagiti mabigbigbig nga etiketa tapno makaallilaw dagiti tagilako a nababat’ kalidadda. Ket uray no pudno ti etiketa, mabalin nga adda biddut iti pannakapartuatna.

Dikay ngarud paallilaw kadagiti etiketa wenno presio. Agannadkayo. (Proverbio 14:15) Sukimatenyo a siaannad ti kawes—ti tela, ti tabasna, pannakadaitna, ken dadduma pay. Nasayaat kadi ti plastarna? Adda kadi umdas a material a pangritubaran? Adda kadi pakabigbigan ti kalidadna, kas ti lining ken aporro? Agbabatog met laeng aya dagiti disenio ti lupot kadagiti nagsasaipanna?

No masirib ken mannakaawatkayo, maliklikanyo ti panangkayaw ti etiketa ti diseniador a mangallukoy kadakayo a mangaramid iti di umiso a panagpili. Mabalinyo ti agkawes a nanakman, ngem saan a masapul a nakangingngina.

[Blurb iti panid 24]

Babaen iti etiketa a mabigbigbig, ti denim a pantalon dagus a mangipaay ti kinalatak, ragsak, ken romansa!

[Ladawan iti panid 25]

Dikay paallilaw iti etiketa. Sukimatenyo a siaannad ti aniaman a kawes sakbay a gatangenyo dayta