Onesiforo​—Natured a Manangliwliwa

“SIPAPANUNOTKAYO koma kadagidiay sipaparaut iti pagbaludan a kasla naparautankayo a nairaman kadakuada, ken dagidiay maparparigat.” (Hebreo 13:3) Idi insurat ni apostol Pablo dagitoy a sasao idi agarup 61 K.P., napadasannan a mismo ti naibalud a saan la a namnaminsan ken maibaludto manen sakbay a matay kas martir. (Aramid 16:23, 24; 22:24; 23:35; 24:27; 2 Corinto 6:5; 2 Timoteo 2:9; Filemon 1) Naganat idi, a kas met ita, nga asikasuen ti kongregasion dagiti kapammatianda a masusuot maigapu iti pammatida.

Ti maysa nga adalan idi umuna a siglo a naasikaso unay iti dayta a panagkasapulan ket ni Onesiforo. Sinarungkaranna ni Pablo kabayatan ti maikadua a pannakaibaludna idiay Roma. Maipanggep kenkuana, insurat ti apostol: “Ti Apo ipaayna koma ti asi iti sangakabbalayan ni Onesiforo, agsipud ta masansan nga inyegannak ti pakabang-aran, ket dina imbain dagiti kawarko. Iti kasupadina, idi isu adda idiay Roma, sinapulnak a sigaganetget ket nasarakannak.” (2 Timoteo 1:16, 17) Naut-utobyo kadin no ania a talaga ti kaipapanan dagitoy sumagmamano a sasao? Ti panangaramid iti dayta nalabit parayrayenna ti panangapresiaryo ken ni Onesiforo. Makitayo nga isu ket natured a manangliwliwa.

Maikadua a Pannakaibalud ni Pablo

Kalpasan ti pannakawayawayana iti umuna a pannakaibaludna, naibalud manen ni Pablo idiay Roma ngem iti sidong dagiti naiduma a kasasaad. Idi damo makaasideg kenkuana dagiti gagayyemna iti ab-abanganna a balay, ket kasla ninamnamana nga asidegen a mawayawayaan. Ita ta binaybay-anen ti kaaduan, agparang a dinan maliklikan ti pannakapapatayna kas martir.​—Aramid 28:30; 2 Timoteo 4:6-8, 16; Filemon 22.

Naibalud ni Pablo iti daytoy a gundaway idi agarup 65 K.P. Agarup makatawen sakbayna​—idi Hulio 64 K.P.​—adda puor a napasamak idiay Roma, a nakadadaelan ti 10 iti 14 a rehion ti siudad. Sigun iti Romano a historiador a ni Tacitus, saan a “mapunas [ni Emperador Nero] ti nakaam-amak a pammati a ti puor ket naibilin. Gapuna, tapno mapasardeng ti damag, nagpabasol ni Nero ket impakatna ti kakaruan a pammarigat iti maysa a grupo a magurgura gapu kadagiti makarimon nga aramidda, ti aw-awagan a Kristiano dagiti umili. . . . Napakuyogan iti amin a kita ti panangumsi ti ipapatayda. Bayat a nabalkutda iti lalat dagiti ayup, pinisangpisang ida dagiti aso agingga a natayda, wenno nailansada kadagiti krus, wenno napuoranda, tapno agserbi a panglawag iti rabii, no awanen ti lawag.”

Iti kasasaad a kas iti daytoy ken kadagiti umasping a posibilidad a naibalud manen ni Pablo. Di pakasdaawan a kasta laengen ti yamanna kadagiti isasarungkar ti gayyemna a ni Onesiforo! Ngem kitaentayo ti isu met laeng a situasion iti panangmatmat ni Onesiforo.

Panangsarungkar ken Pablo a Balud

Agparang nga agnanaed idi idiay Efeso ti pamilia ni Onesiforo. (2 Timoteo 1:18; 4:19) Saan a nadakamat no napan ni Onesiforo iti kabesera ti imperio maipaay iti bukodna a ranta wenno tapno laeng sumarungkar ken Pablo. Iti aniaman a kaso, kinuna ti apostol: ‘Idi adda ni Onesiforo idiay Roma, masansan nga inyegannak ti pakabang-aran.’ (2 Timoteo 1:16, 17) Ania a kita ti pakabang-aran? Nupay mabalin a karaman iti tulong ni Onesiforo ti material a banag, nalawag a ti kaaddana nagserbi met a pangpabang-ar tapno mapatibker ken maparegta ni Pablo. Kinapudnona, kastoy ti mabasa iti dadduma a patarus: “Masansan a pinaragsakna ti espirituk,” wenno “masansan a liniwliwanak.”

Ti panangibanag iti tarigagay a mangsarungkar iti maysa a Kristiano a balud idiay Roma idi a tiempo ket mangipasango kadagiti karit. Saan a kas idi damo a pannakaibalud ni Pablo, nabatad nga isu ket saanen a nasarakan dagiti Kristiano a Romano. Iti dakkel a siudad a kas iti Roma, saan a nalaka a biroken ti maysa a di am-ammo a balud iti tengnga ti kaaduan a naibalud maigapu la ketdi iti nadumaduma a panaglabsing. Gapuna, kasapulan ti naregget a panagbirok. Kastoy ti panangiladawan ti eskolar a ni Giovanni Rostagno: “Mabalin a nadumaduma dagiti parikut. Kangrunaan iti amin, nasken ti naisangsangayan a panagannad iti panagbirok. Ti panagurnong iti impormasion iti nadumaduma a lugar ken panangipakita iti gagar a mangsapul iti pagbaludan nga ayan ti maysa a panatiko a lakayen a balud a nairamraman iti adu a krimen mabalin a mangparnuay iti nakaro a panagsuspetsa.”

Nalawag ti panangiladawan ti mannurat a ni P. N. Harrison iti isu met laeng a situasion, a kinunana: “Agparang a masaripatpatantayo ti maysa a determinado a rupa iti tengnga ti magmagna a bunggoy, ken sumursurot nga addaan naganat a panaginteres iti daytoy nga estranghero a naggapu iti adayo a kosta ti Aegeano, bayat a sawarenna ti nakaad-adu a di am-ammo a lansangan, agtuktok iti adu a ruangan, surotenna amin a pagilasinan, a napakdaaran maipapan kadagiti peggad a sangsanguenna ngem determinado nga agtultuloy iti panagbirokna; agingga nga iti medio nasipnget a balay a pagbaludan kinablaawan ti pamiliar a timek, ket nabirokanna ni Pablo a nakakawar iti soldado a Romano.” No umasping dayta a lugar kadagiti dadduma pay a pagbaludan dagiti Romano, nalabit a dayta ket maysa a nalamiis, nasipnget, ken narugit a lugar, a yan dagiti kawar ken amin a kita ti pammarigat.

Napeggad idi ti pannakabigbig a gayyem ti maysa a balud a kas ken Pablo. Napegpeggad pay ti masansan a panangsarungkar kenkuana. Adda peggad a maaresto ken matutuok agingga a matay no sipapanayag nga ipabigbig ti maysa ti bagina a Kristiano. Ngem saan a kontento ni Onesiforo a sumarungkar iti mammaminsan wenno mamindua laeng. Saan a nagbain wenno nagbuteng a nangaramid iti dayta a “masansan.” Pudno a nagtignay ni Onesiforo maitunos iti kaipapanan ti naganna, “Manangyeg Gunggona,” a nangipaay iti pammabileg ken naayat a tulong iti laksid dagiti peggad.

Apay nga inaramid ni Onesiforo amin daytoy? Kinuna ni Brian Rapske: “Ti pagbaludan ket maysa a lugar saan laeng nga iti pisikal a panagsagaba, no di ket maysa a lugar ti nakaro a pannakaringgor gapu iti tuok nga iyegna iti balud. Iti kasta a kasasaad, ti mismo a kaadda ken pammaregta dagiti tumultulong mabalin a maysa a dakkel a pammabileg iti nakem ti balud.” Nabatad a nautob dayta ni Onesiforo ket situtured nga inandingayna ti gayyemna. Sigurado nga inapresiar ni Pablo ti kasta a tulong!

Aniat’ Napasamak ken Onesiforo?

Iti maikadua a suratna ken Timoteo, kinablaawan ni Pablo ti sangakabbalayan ni Onesiforo ket kinunana maipapan kenkuana: “Ti Apo ipaayna koma kenkuana nga isu makasarak iti asi manipud ken Jehova iti dayta nga aldaw.” (2 Timoteo 1:18; 4:19) Ipagarup ti adu a ti sasao nga “iti dayta nga aldaw” tuktukoyenna ti aldaw a panangukom ti Dios ket iti kasta impapanda a natayen ni Onesiforo. No kasta ti napasamak, nalabit “sinerrek ni Onesiforo daytoy napeggad a siled a saan la a namnaminsan, ket ti biagna . . . imbayadna kas pannusa,” kas impasimudaag ni P. N. Harrison. Siempre, mabalin nga awan laeng ni Onesiforo iti pagtaenganna, wenno mabalin nga inraman ni Pablo iti kablaaw para iti intero a sangakabbalayanna.

Mamati ti dadduma nga adda naisangsangayan a kaipapanan ti sasao a: “Ti Apo ipaayna koma kenkuana nga isu makasarak iti asi manipud ken Jehova iti dayta nga aldaw.” Ipapanda a dagitoy a sasao ikalinteganda dagiti kararag maigapu kadagiti simmina a kararua a sibibiag ken nalabit agsagsagaba iti lubong dagiti espiritu. Nupay kasta, maisupadi ti kasta a kapanunotan iti Nainkasuratan a sursuro nga awan a pulos ti puot dagiti natay. (Eclesiastes 9:5, 10) Uray no natay ni Onesiforo, idawdawat laeng idi ni Pablo a makasarak koma ti gayyemna iti asi manipud iti Dios. “Mabalintay met nga idawat dayta para iti amin,” kuna ni R. F. Horton. “Ngem ti panangilualo kadagiti natay, ken panangipamisa kadakuada, ket awan a pulos iti panunot [ti apostol].”

Agbalintay Koma a Nasungdo a Manangliwliwa

Aktual man a napukaw ni Onesiforo ti biagna wenno saan kabayatan a tultulonganna ni Pablo, awan duadua nga inrisgona dayta tapno mabirokanna ti apostol ken masarungkaranna iti pagbaludan. Ket sigurado nga inapresiar ni Pablo ti kasapulan unay a suporta ken pammaregta a nagun-odna ken Onesiforo.

No masuot, maidadanes, wenno maibalud dagiti padatayo a Kristiano, mabalin nga addatayo iti kasasaad a mangliwliwa ken mangparegta kadakuada. Gapuna ikararagantay koma ida ken siaayat nga aramidentayo amin a kabaelantayo a tumulong kadakuada. (Juan 13:35; 1 Tesalonica 5:25) Kas ken ni Onesiforo, agbalintay koma a natured a manangliwliwa.

[Ladawan iti panid 31]

Situtured a liniwliwa ni Onesiforo ni naibalud nga apostol Pablo