Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa

Nainsiriban kadi iti maysa a Kristiano nga agpakonsulta iti maysa a mangngagas iti sakit ti isip?

Ipakita dagiti report iti sumagmamano a pagilian nga immadu dagiti sakit iti emosion ken isip kadagitoy “maudi nga al-aldaw.” (2 Timoteo 3:1) Makipagrikna unay dagiti Kristiano no maapektaran dagiti kapammatianda, ngem bigbigenda a tunggal maysa masapul a mangngeddeng a mismo no kayatna a paagasan ti sakitna ken, no kasta man, ania a kita ti pannakaagas.a “Tunggal maysa awitennanto ti bukodna nga awit.” (Galacia 6:5) Dadduma nga agsagsagaba iti nakaro gapu iti schizophrenia, bipolar disorder, nakaro a panagleddaang, obsessive-compulsive disorder, panangsugat iti bagi, ken dadduma pay a nakalkaldaang a sakit, nakapagbiagda a normal kalpasan ti pananggun-odda iti umiso a propesional a tulong.

Iti dadduma a lugar nagbalin nga uso ti panagpa-therapy. Iti adu a kaso saan a nakaro ti sakit ti isip ti pasiente ngem marigatan a mangsaranget iti sumagmamano a kasasaad iti biag. Nupay kasta, ti Biblia ti mangipaay iti kasayaatan a tulong iti panangtaming kadagiti naririgat a parikut iti biag. (Salmo 119:28, 143) Babaen ti Biblia, ipapaay ni Jehova ti sirib, abilidad nga agpanunot, ken pudno a pannakaammo​—bambanag a mangpabileg kadatayo iti mental ken emosional a pamay-an. (Proverbio 2:1-11; Hebreo 13:6) No dadduma, nalabit di nainsiriban ti panagtigtignay dagiti matalek nga adipen ti Dios gapu iti nakaro a panagdukot ti pusoda. (Job 6:2, 3) Parparegtaen ti Santiago 5:13-16 ti kakasta a tattao nga agpatulong ken agpabalakadda kadagiti panglakayen. Nalabit agsakit iti naespirituan ti maysa a Kristiano, wenno nalabit maldaangan gapu iti di mabaliwan a kasasaad wenno gapu kadagiti nadagsen a pakarikutan, wenno nalabit mariknana a nabiktima iti kinaawan hustisia. (Eclesiastes 7:7; Isaias 32:2; 2 Corinto 12:7-10) Ti kasta a tao makasarak iti tulong kadagiti panglakayen, a ‘mangsapsapo kenkuana iti lana’​—kayatna a sawen, sisisigo a mangipaay iti makaliwliwa a balakad iti Biblia​—ken kasta met “ikararaganda koma.” Ti resultana? “Ti kararag ti pammati paimbagennanto ti addaan sagubanit, ket isu ibangonto ni Jehova [manipud iti pannakaupayna wenno pannakariknana a binaybay-anen ti Dios].”

Ngem, ania ngay no agtultuloy latta ti pannakariribuk ken pannakaburibor ti isip ti maysa a tao iti laksid ti nainsiriban a panangtulong dagiti naespirituan a papastor? Dadduma a kastoy ti kasasaadda kinaykayatda ti lumasat iti pisikal a pannakasukimat. (Idiligyo ti Proverbio 14:30; 16:24; 1 Corinto 12:26.) Mabalin a ti parikut iti pisikal ti makagapu iti pannakariribuk ti emosion wenno isip. Iti dadduma a kaso, ti panangtaming iti kasta a parikut isut’ nangpabang-ar iti tao a masakit iti emosional a pamay-an.b No awan masarakan a parikut iti pisikal, kalpasan a makiddaw, mabalin a mangirekomenda ti mangngagas iti propesional iti salun-at ti isip. No kasta, aniat’ aramidenyo? Kas nadakamat, pangngeddeng daytoy a masapul nga usigen a mismo ti tunggal maysa. Saan koma a mangbabalaw wenno mangukom dagiti sabsabali.​—Roma 14:4.

Nupay kasta, masapul a maaramat ti praktikal a sirib ken panagannad a diyo lipatan dagiti prinsipio ti Biblia. (Proverbio 3:21; Eclesiastes 12:13) Iti kaso ti pisikal a sakit, nadumaduma ti panangagas a pagpilian dagiti pasiente, manipud kadagiti naipakadawyan a panangagas agingga kadagiti panangagas a kas iti naturopathy, acupuncture, ken homeopathy. Adda met nagduduma a kita ti mangngagas iti sakit ti isip. Karaman kadakuada dagiti analytic psychotherapist ken dadduma pay, a mabalin a mangsukimat iti personal a pakasaritaan ti pasiente tapno ikagumaanda nga ammuen dagiti makagapu iti di umiso a tigtignay wenno nasaem a rikrikna. Dagiti behavioral psychotherapist mabalin nga ikagumaanda a tulongan ti pasiente a mangadal kadagiti baro a kababalin. Mamati dagiti dadduma a mangngagas iti sakit ti isip a kaaduan a mental a sakit ket rumbeng a maagasan babaen ti medisina.c Sigun iti report, isingasing ti dadduma ti panagdieta ken bitamina.

Agannad koma dagiti pasiente ken ti pamiliada no us-usigenda dagitoy a pagpilian. (Proverbio 14:15) Makapainteres, kinuna ni Propesor Paul McHugh, direktor ti Department of Psychiatry and Behavioral Sciences idiay Johns Hopkins University School of Medicine, a ti trabaho a panangagas iti isip “ket maysa a di naan-anay nga arte ti panangagas. Saan a nalaka a gumun-od iti pammaneknek kadagiti singasingna uray iti panangtamingna kadagiti sakit ti kangrunaan a pakabuklan ti biag ti tao​—ti isip ken kababalin.” Daytoy ti mangilukat iti ruangan nga agturong iti kinakarkarna ken panagsaur, kasta met kadagiti nairanta a panangagas a mabalin nga ad-adut’ iyegda a pagdaksan ngem iti pagimbagan.

Rumbeng met a madakamat a nupay propesional ken addada pay kurso kalpasan a nagturpos dagiti sikiatrista ken sikologo, adu a sabsabali pay nga awanan iti propesional a kualipikasion ti mangbalbalakad wenno mangag-agas nga awan panangiwanwan. Adu a kuarta ti nabusbos ti sumagmamano nga indibidual gapu iti panagpakonsulta iti kakasta a di kualipikado a tattao.

Uray iti nasanay, kualipikado a propesional iti salun-at ti isip, adda bambanag nga usigen. No agpili iti medikal a doktor wenno siruhano, masapul a siguraduentayo a raemenna dagiti naibatay-Biblia a panangmatmattayo. Kasta met, napeggad ti makikonsulta iti propesional iti salun-at ti isip a saan a mangraem kadagiti narelihiosuan ken moral a panangmatmattayo. Iti laksid dagiti parikut iti isip ken emosion, ikagkagumaan unay ti adu a Kristiano ti maaddaan iti “isu met laeng a kababalin ti isip a naadda ken Kristo Jesus.” (Roma 15:5) Umiso unay ti pannakaseknanda iti kababalin ti asinoman a mabalin a mangapektar iti panagpampanunot wenno tigtignayda. Ibilang ti dadduma a mangngagas a di napateg ken pudno a makadangran iti mental a salun-at ti aniaman a panangipawil nga impaalagad ti Nainkasuratan a pammati. Nalabit anamonganda, isingasingda pay, dagiti aramid a nakondenar iti Biblia, kas ti homoseksualidad wenno di kinamapagtalkan iti panagasawa.

Mairaman dagitoy a kapanunotan iti inawagan ni apostol Pablo kas “dagiti panagsusuppiat iti siuulbod a naawagan ‘pannakaammo.’” (1 Timoteo 6:20) Maikaniwasda iti kinapudno maipapan ken Kristo ken paset ti “pilosopia ken awan kapapay-anna a panangallilaw” daytoy a lubong. (Colosas 2:8) Nabatad ti pagalagadan ti Biblia: “Awan ti kinasirib wenno pannakaawat wenno patigmaan a maikaniwas ken ni Jehova.” (Proverbio 21:30) Dagiti mangngagas iti sakit ti isip a mangibaga a ‘naimbag ti dakes ken dakes ti naimbag’ ket ‘dakes a katimpuyog.’ Imbes a tumulongda a mangagas iti di nasayaat a panagpampanunot, “dadaelenda dagiti makagunggona nga ug-ugali.”​—Isaias 5:20; 1 Corinto 15:33.

Gapuna ti maysa a Kristiano a makarikna a nasken ti agpakonsulta iti propesional iti salun-at ti isip usigenna koma dagiti kualipikasion, kababalin, ken pakadamdamagan ti mangngagas ken ti mabalin nga epekto ti aniaman a naisingasing a panangagas. No di maaramidan a mismo daytoy ti mariribukan a Kristiano, nalabit makatulong ti maysa a nataengan, nasinged a gayyem wenno kabagian. Ti maysa a Kristiano a pagduaduaanna ti kinanainsiriban ti partikular a panangagas mabalin a masarakanna a makatulong ti pannakisarita kadagiti panglakayen iti kongregasion​—nupay isu a mismo ti maudi a mangngeddeng (wenno dagiti nagannak kenkuana, wenno pangngeddeng dagiti agassawa).d

Ad-adu ti maaramidan ti siensia ita ngem iti napalabas a mangep-ep iti panagsagaba. Kaskasdi, nakaad-adu ti saksakit​—agpadpada iti pisikal ken mental​—a di maagasan iti agdama ken kasapulan nga ibturan iti daytoy a sistema dagiti bambanag. (Santiago 5:11) Kabayatanna “ti matalek ken masirib nga adipen,” dagiti panglakayen, ken amin a sabsabali pay iti kongregasion ti makipagrikna ken tulonganda dagiti masakit. Ket ni Jehova a mismo papigsaenna ida nga agibtur agingga iti dayta a nadayag a panawen inton awanen ti sakit.​—Mateo 24:45; Salmo 41:1-3; Isaias 33:24.

[Dagiti Footnote]