Ti Nasantuan a Palimed Naibuksilan

“Ti nasantuan a palimed daytoy nadiosan a debosion ket awan duadua a dakkel.”​—1 TIMOTEO 3:16.

1. Ania a palimed ti naisalaysay idiay 1 Timoteo 3:16?

DAGITI kadi misterio pagsiddaawennakayo? Maragsakankayo aya nga agsukimat kadagiti palimed? Kastat’ kaaduan kadatayo! Ngarud, kaduaendakami, bayat a suksukimatentayo ti maysa kadagiti kadakkelan kadagiti isuamin a palimed​—maysa a palimed a naserraan iti Sao ti Dios iti rinibo a tawtawenen. Daytoy nasantuan a palimed apektaranna unay ti biagtayo, agpadpada iti agdama ken iti masanguanan. Isu dayta ‘ti nasantuan a palimed ti nadiosan a debosion,’ a naisalaysay kadatayo idiay 1 Timoteo 3:16. Anian ti panagyamantayo ken Jehova, “ti Manangipalgak kadagiti palimed,” gaput’ siaayat a panangipakaammona kadatayo iti daytoy nadaeg a palimed ken ti pannakaipatarusna!​—Daniel 2:28, 29.

2. (a) Kaano ti immuna a panagsao ni Jehova maipapan ti nasantuan a palimed, ket ania idin ti inkarina? (b) Ania a salsaludsod ti makasapul kadagiti sungbat?

² Immuna a nagsao ni Jehova maipapan ti nasantuan a palimed kalpasan a ti Uleg inallilawna ni Eva, ket ni Adan ti nangsurot kenkuana iti iyaalsa. Idin inkari ti Dios a ti “bin-i,” wenno putotna, rumekennanto ti ulo ti Uleg. (Genesis 3:15) Asino daytoy a Bin-i? Kasanot’ panangparmekna ti Uleg? Alangonennanto aya ti kinapudno ti Dios ken ti panggepna maipapan itoy a daga?

3. Dagiti nadiosan a padto nangipaayda kadagiti ania a pamalatpatan maipapan ti pakabigbigan ken ti aramid ti Bin-i?

³ Idi agangay, dagiti nasantuan a padto ti nangipalgak kadagiti pamalatpatan maipapan ti kinasiasino ken masanguanan nga aramidento ti Bin-i. Isunto ti kapuonan ni Abraham, tawidennanto ti pagarian ni David, ket maawaganto ti Prinsipe ti Kappia. ‘Ti idadakkel ti panangiturayna ken ti kappia awanto ti inggana.’ (Isaias 9:6, 7; Genesis 22:15-18; Salmo 89:35-37) Ngem kas kinuna ti Roma 16:25, dayta a nasantuan a palimed ti “nailemmeng iti kinaulimek agpapan kadagiti panawen nga agnanayon.”

Panangsolbar iti Misterio

4. Kasano a nangrugi a maibuksilan ti nasantuan a palimed idi 29 K.P.?

⁴ Iti kamaudianan, kalpasan ti uppat a milenio, timpuar dagiti pakalawlawagan! Iti ania a pamay-an? Idi 29 K.P., ni Juan binautisaranna ni Jesus ti Nazaret idiay Karayan Jordan, ket manipud langit kinuna ti timek ti Dios: “Daytoy ti Anakko, a dungdungnguek, isu nga inanamongak.” (Mateo 3:17) Ay, adtoyen ti naikari a Bin-i! Ti nasantuan a palimed nangrugin a maibuksilan iti amin a nadayag a ramramitna, agraman ti maipapan ti nadiosan a debosion.

5. Ania ti “nadiosan a debosion,” ken kasanot’ panangapektarna kadagidiay mangal-alagad iti dayta?

⁵ Aniat’ pannakaawattayo iti “nadiosan a debosion”? Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, nagparang laeng dayta a balikas iti 20 a daras, a nasursurok ngem kagudua kadagitoy ti adda iti dua a surat ni Pablo ken ni Timoteo. Ti publikasion nga Insight on the Scriptures depinarenna ti “nadiosan a debosion” kas “nauneg a panagraem, panagdayaw, ken serbisio iti Dios, a buyogen ti kinasungdo iti sapasap a kinasoberanona.” Ti nauneg a panagraem agtaud iti puso a nasinged iti Dios, a pagsiddaawanna ti kinadaegna, ti kinaagnanayonna, ken ti kinaadu dagiti grande a pinarsuana, a buyogen ti panagyaman kadagiti naespirituan ken namaterialan a sagsagut nga ibuybuyatna kadagiti manangipateg a tattao. Pudno unay, tunggal maysa kadatayo a mangal-alagad ti nadiosan a debosion maikunatayo, kas ti salmista idiay Salmo 104:1: “Bendituem ni Jehova, O kararuak. O Jehova a Diosko, sika naindaklanka unay. Nakawesanka iti dayaw ken kinadayag.”

6. (a) Kasano a dagiti managdaydayaw ken Jehova naigiddiatda manipud kadagiti makimismisa iti Kakristianuan? (b) Aniat’ kuna ni Pablo idiay Roma 11:33, 34, ken ania dagiti salsaludsod a pinataudna?

⁶ Masapul a ti debosiontay iti Dios makasarak ti pannakaiyebkasna, ket daytoy maipakita babaen kadagiti ar-aramid. Gapu itoy, dagiti managdaydayaw iti pudno a Dios, a ni Jehova, dakkel giddiatda manipud kadagiti makimismisa kadagiti kumupkupasen a simsimbaan ti Kakristianuan. Kadagiti adu a tattao ditoy daga, ti relihion​—no adda pay relihionda​—ket maysa a pormalismo, maysa a kawes nga isuotda tapno agparangda a nakasansanto bayat nga agbibiagda a maitunos iti dakes a lubong iti aglawlawda. Dida pay ammo no asino ti Dios. Pudno unay, dagita a tattao kasapulan nga imutektekanda ti sasao ni Pablo idiay Aramid 17:23, idi a kinunana kadagiti taga Atenas nga agrukrukbab iti “Dios a Di Ammo”: “Daydiay ngarud daydayawenyo a dikay ammo, isu ti ipadamagko kadakayo.” Maipapan iti dayta nadaeg a Dios, inyebkas ni Pablo idiay Roma 11:33, 34: “O nagunegen dagiti kinabaknang ti sirib ken ti met pannakaammo ti Dios! Ania ketdin ti saan a pannakatukod kadagiti pakinakemna ken ti saan a pannakasukimat kadagiti kadawyanna! Ta ‘siasino ti nakaammo iti panunot ni Jehova, wenno siasino ti nangbalbalakad kenkuana?’” Ngarud, kasano, a maammuantayo ti daldalan ti Dios? Daytat’ babaen ti panangammo ‘ti nasantuan a palimed ti nadiosan a debosion.’ Ngem kasanot’ panangaramidtayo iti dayta?

7. Apay a maikuna a “ti nasantuan a palimed daytoy nadiosan a debosion ket pudno a dakkel”?

⁷ Idiay 1 Timoteo kapitulo 3, imbalabala ni apostol Pablo no aniat’ kasapulan kadagiti responsable nga ad-adipen iti sangakabbalayan ti Dios, a naisalaysay iti 1Ti 3 bersikulo 15 kas “ti kongregasion ti Dios a sibibiag, nga adigi ken sadiri ti kinapudno.” Kalpasanna innayon ni Pablo, iti 1Ti 3 bersikulo 16: “Ket awan duadua dakkel ti nasantuan a palimed daytoy nadiosan a debosion.” Pudno a dakkel agsipud ta ni Jehova imbaonna ti bugbugtong nga Anakna ditoy daga tapno ibuksilanna daytoy a palimed, tapno maidemostra no ania a talaga ti nadiosan a debosion ken no kasano kapateg, kanasken dayta, iti pudno a panagdayaw. Ti nasantuan a palimed daytoy nadiosan a debosion naisilnag iti kurso ti panagbiag ni Jesus ditoy daga. Amin dagiti managayat ken Jehova masapul nga ibangondat’ pammatida ken ti kabibiagda ken Kristo, a nangiyulidan ti nadiosan a debosion. Kasano, ngarud, a linawlawagan ni Jesus ti nasantuan a palimed ti nadiosan a debosion?

Dagiti Innem a Paset

8. (a) Ania dagiti innem a paset ti nasantuan a palimed a sinalaysay ni Pablo idiay 1 Timoteo 3:16? (b) Asino daydiay “Isu” a naiparang?

⁸ Babaen iti nasantuan a paltiing, sinungbatan ni Pablo dayta a saludsod. Ditoy 1 Timoteo 3:16, insalaysayna dagiti innem a paset daytoy nasantuan a palimed, a kunkunana: “Isu [1] naiparang iti lasag, [2] napaneknekan a nalinteg iti espiritu, [3] nagparang kadagiti anghel, [4] naikaskasaba kadagiti nasion, [5] napapati ditoy lubong, [6] naipangato sadi gloria.” Asino daydiay “Isu” a naiparang? Kaawatan, daydiay “Isu” ket awan sabali ti naikari a Bin-i, a ni Jesus, nga immay a mangaramid ti pagayatan ti Dios. Isu ti sentro ti nasantuan a palimed, a pudpudno a nangaramid a dakkel iti dayta.

9. Aniat’ adda a pammaneknek a ti 1 Timoteo 3:16 di rebbeng a mabasa a: “Ti Dios naiparang iti lasag”?

⁹ Pinadpadas dagiti manamati iti trinidad a libegen ti pannakaawat iti nasantuan a palimed babaen iti panagkuna a daydiay “Isu” iti 1 Timoteo 3:16 ket isu ti Dios mismo. Ibasarda daytoy iti Biblia a King James a sadiay mabasa a “ti Dios naiparang iti lasag.” Nupay kasta, aniat’ kuna ti kaaduan a mapagtalkan a manuskrito a Griego? Parpareho, inusarda ti pronombre nga “Isu” imbes a “Dios.” Dagiti kritiko ti teksto umanamongda itan a ti panangisalet ti “Dios” iti daytoy a kasuratan ket errado dagiti managsakar. Gapuna, dagiti nabiit pay a patpatarus, kas ti American Standard Version, The New English Bible, ken ti New World Translation, umisot’ pannakabasada: ‘Isu [wenno, Daydiay] naiparang iti lasag.’ Saan, nikaanoman saan a ti Dios a mismo ti nagparang “iti lasag.” Imbes ketdi, isu ti Anakna a dungdungnguen ken umuna a parsuana, a nagsuratan ni apostol Juan: “Ket daydi Verbo nagbalin a lasag ket nakipaggian kadatayo, ket nakitami ti dayagna, a kasla iti dayag ti bugbugtong nga anak ti Ama; napno ti di kaikarian a kinamanangaasi ken kinapudno.”​—Juan 1:14.

“Naiparang iti Lasag”

10. (a) Kasano a ti umuna a paset ti nasantuan a palimed nagbalin a nalawag idi bautismo ni Jesus? (b) Apay a ni Jesus nagbalin a “ti maudi nga Adan”?

¹⁰ Iti bautismo ni Jesus ti umuna a paset ti nasantuan a palimed nagbalin a nabatad: Ni Jesus “naiparang iti lasag” kas ti napulotan nga Anak ti Dios. Ni Jehova a Dios inyalisna ti biag ti Anakna manipud langit iti aanakan ni Maria tapno ni Jesus maiyanak iti lasag kas perpekto a tao. Gapuna, kas ipakita ti 1 Corinto 15:45-47, ni Jesus nagbalin a maikadua, wenno “maudi” nga Adan, maysa a perpekto a natauan a kararua a katupag un-unay ti immuna nga Adan. Agpaay iti ania a panggep? Ti 1 Timoteo 2:5, 6 tuktukoyenna “ti maudi nga Adan” kas “ni tao, a Kristo Jesus, isu a nangted ti bagina a katupag a subbot kadagiti isuamin.” Iti daytoy legal a pakaibatayan ti perpekto a natauan a daton, imbabaet ni Jesus ti baro a tulag kadagiti 144,000 a tattao a makipagtawid a kaduana iti Pagarianna.​—Apocalipsis 14:1-3.

11. Kadagiti siasino pay ti nakaidanonan dagiti gunggona ti daton a subbot ni Jesus?

¹¹ Magunggonaanto met aya dagiti dadduma manipud daton nga ipapatay ni Jesus? Positibo a wen! Kuna ti 1 Juan 2:2 a ni Jesu-Kristo “ket isu ti daton a kappia gapu kadagiti basbasoltayo [kayatna a sawen, ti basbasol dagiti napulotan a Kristiano kas ken Juan], ket saan laeng a gapu kadagiti basbasoltayo no di pay ket gapu iti isuamin a lubong.” Gapuna dagiti gunggona iti daton a subbot ni Jesus naidanon iti labes pay dagiti 144,000 a napulotan a Kristiano iti intero a lubong ti sangatauan. “Maysa a dakkel nga umariwekwek” a sibibiag ita ken dagiti rinibo a milion a mapagungarto iti Paraiso a daga ti umawatto ti biag nga agnanayon gaput’ pammatida iti daton a subbot ni Jesus. Kas naipadto iti Apocalipsis 7:9, 10, linabaanen ti dakkel nga umariwekwek ti kawkawesda ket pinapudawda ida babaen ti panangalagadda ti pammati iti naiparukpok a dara ti Kordero, a ni Jesu-Kristo. Naibilangdan a nalinteg no maipapan iti pannakigayyem iti Dios. Sirarag-o, naammuandan dagiti nadumaduma a paset ti nasantuan a palimed ken iparparangarangdan ti nadiosan a debosion maitunos iti ulidan ni Jesus!

Ti Dadduma Pay a Paset

12. Kasano a ni Jesus “napaneknekan a nalinteg iti espiritu”?

¹² Ania, itan, ti maipapan iti maikadua a paset ti 1 Timoteo 3:16? Ni Jesus “napaneknekan a nalinteg iti espiritu.” Ngem kasano? Babaen ti panangpagungar ni Jehova iti manangsalimetmet ti kinatarnaw nga Anakna manipud ken patay agturong iti espiritu a biag. Nakatupag daytoy ti panagkuna ti Dios a ni Jesus ket naan-anay a nalinteg ken maikari kadagiti kanayonan pay a naitan-ok a pakaitudingan. Kas panangikuna ti Roma 1:4 iti dayta, ni Jesus “naipakita nga Anak ti Dios gapu iti espiritu ti kinasanto gapu iti panagungarna kadagiti natay.” Kas pammatalged iti daytoy, ibaga ni Pedro kadatayo iti umuna a suratna, 1Pe kapitulo 3, bersikulo 18: “Ni Kristo natay iti naminpinsan nga agpaay iti agnanayonen gapu kadagiti basbasol, daydi nalinteg gapu kadagiti nakillo, tapno iragpatnatayo iti Dios, idi napapatay no maipapan iti lasag, ngem naaramid a sibibiag no maipapan iti espiritu.” Ti kadi ulidan ni Jesus ti nadiosan a debosion iturturongnakayo iti Dios?

13. Ni napagungar a Jesus nagparang kadagiti siasino nga anghel, ket ania a kita ti mensahe ti inkaskasabana kadakuada?

¹³ No itultuloytayo ti 1 Timoteo 3:16, sumaganad a tukoyen ni Pablo ti maikatlo a paset ti nasantuan a palimed, a kunkunana a ni Jesus “nakita dagiti anghel.” Asino ngata dagitoy nga anghel? Maipapan ken Jesus, nga itan “naaramid a sibibiag iti espiritu,” insurat ni Pedro idiay 1 Pedro 3:19, 20: “Ket babaen ti espiritu napan met ket nangaskasaba kadagiti espiritu a sibabalud, dagidiay a nasukirda idi unana nga aldaw idi agur-uray ti atiddog nga anus ti Dios kadagidi aldaw ni Noe.” Sigun iti Judas 6, dagidi nga espiritu isuda “dagiti anghel a saanda a tinaginayon daydi nakaikasigudanda a kasasaad” idiay langit. Naglasagda tapno tagiragsakenda ti maiparit a pannakidenna a seksual kadagiti babbai. Idi a ti Layus pinilitna dagitoy nga anghel nga agsubli iti disso dagiti espiritu, naitappuakda iti Tartaro, maysa a kasasaad iti naan-anay a pannakaipababa. (2 Pedro 2:4) Ni napagungar a Jesus ti nangaskasaba kadakuada. Ngem mensahe aya dayta ti pannakaisalakan? Talaga a saan! Imbes ketdi, kinondenar ni Jesus ti kinadakesda kas ti kasungani ti nadiosan a debosion. Asinoman iti ili ti Dios nga agayay-ayam ti seksual nga imoralidad itatta ket rebbeng a mapakdaaran manipud iti panangukom a naiyebkas kadagidi nga anghel!

14. Kasano a ni Jesus nangrugi a “naikaskasaba kadagiti nasion”?

¹⁴ Ti maikapat a paset ti 1 Timoteo 3:16 ket ni Jesus “naikaskasaba kadagiti nasion.” Kasanot’ pannakatungpal daytoy? Sakbay ti pannakaarestona, kinuna ni Jesus kadagiti apostolna: “Pudno, pudno, kunak kadakayo, Ti mamati kaniak, dagiti aramid nga aramidek aramidennanto met; ket dakdakkelto pay ngem dagitoy ti aramidenna, ta innak ken Ama.” (Juan 14:12) Di nagbayag kalpasan dayta, idi Pentecostes 33 K.P., imparukpok ni Jesus ti nasantuan nga espiritu kadagiti adalanna, ket ti nakaskasdaaw a damag a “daytoy a Jesus pinagungar ti Dios” ti nangrugi a maikaskasaba kadagiti Judio. Iti kamaudiananna, inawat met dagiti Samaritano ti sao ti Dios ken nangrugi nga awatenda ti nasantuan nga espiritu. (Aramid 2:32; 8:14-17) Sa, idi 36 K.P., ni Pedro kinaskasabaanna ni Cornelio ken dagiti dadduma pay a Gentil a nagtataripnong idiay balayna. Gapuna, ti naimbag a damag maipapan ken Jesus nangrugi a “naikaskasaba kadagiti nasion,” kayatna a sawen, kadagiti di Judio, a napulotanda met iti nasantuan nga espiritu.

15. Aniat’ mangpaneknek a dagiti immuna-siglo a Kristiano naammuanda a naimbag ti nasantuan a palimed ti nadiosan a debosion?

¹⁵ Kas naipadamag idiay Aramid 12:24, “ti sao ni Jehova, nagtuloy a rimmang-ay ken nagsaknap.” Salaysayen ti Aramid 17:6 nga idiay umamianan a Grecia nagikkis dagiti bumusbusor, kas ar-aramidenda sadiay agingga itoy nga aldaw: “Dagitoy a mangriribuk ti mapagnaedan a daga immayda met ditoy.” Iti uneg ti 30 a tawtawen, mabalin nga isurat ni Pablo manipud Roma a ti naimbag a damag “naikaskasaba iti amin a parsua iti baba ti langit.” (Colosas 1:23) Dagiti Kristiano iti dayta a tiempo naammuanda a naimbag ti nasantuan a palimed ti nadiosan a debosion. Anian a sireregta ti panangiyap-aplikarda iti dayta! Ket sapay koma ta maammuantayo met ken maiyaplikartayo met dayta iti daytoy kangitingitan nga aldaw ti panangikaskasaba ti Pagarian!

16. Ania ti maikalima a paset ti nasantuan a palimed, ket ania nga aramid ti mamagbalin a nabatad iti dayta?

¹⁶ Kas sungbat iti dayta umuna-siglo a panangasaba, ti maikalima a paset ti nasantuan a palimed iti 1 Timoteo 3:16 nagbalinen a nakabatbatad. Itan ni Jesus ti “napapati ditoy lubong.” Resulta daytoy ti kas ken Kristo a nadiosan a debosion dagiti naregta a misionero, agraman da Pablo ken Timoteo. Impanda ti naimbag a damag idiay Asia Menor ken Europa, nalabit agingganat’ España, ken agingga idiay Akindaya nga Africa babaen iti ngiwat ti nabautisaran nga Etiope, bayat nga agserserbi ni Pedro idiay Babilonia.

17. Apay a ni Jesus ti napapati iti intero a moderno a lubong?

¹⁷ Kumusta met iti kaaldawantayo? Nanipud 1919 ipakpakita dagiti napulotan a natda ti mapagulidanan a nadiosan a debosion. Dagitoy a napulotan nagbangonda a sititibker iti pundasion ti pammati nga insaad ni Jesus. Nangnangruna nanipud 1935, intuloyda ti panangurnong ti dakkel nga umariwekwek, a pagragsakanda ti namnama a makalasat “ti dakkel a rigat” ken tagiragsaken ti biag nga agnanayon iti paraiso a daga. (Apocalipsis 7:9, 14) Gapuna, ti naimbag a damag a naisentro ken Jesus ti napapati iti intero a moderno a lubong. Iti nadiosan a debosion, ti nasurok a 3,700,000 a Saksi ni Jehova ti mangaskasaba itan ken rumangrang-ay iti aglawlaw ti globo!

18. Kasano a ni Jesus “naipangato sadi gloria”?

¹⁸ Maysa pay a paset dayta nasantuan a palimed ti nabati, ti maikanem: Ni Jesus “naipangato sadi gloria.” Bayat ti 40 nga aldaw kalpasan ti pannakapagungarna iti espiritu, nagpakita ni Jesus kadagiti nainlasagan a bagbagi, a nagparang kadagiti adalanna ken imbagana kadakuada “maipapan iti pagarian ti Dios.” Kalpasanna immulin sadi langit. (Aramid 1:3, 6-9) Ngarud ti kararagna, a nailanad idiay Juan 17:1-5, nasungbatan: “Ama, . . . padayawam ti anakmo, tapno ti anakmo padayawannaka koma . . . indaydayawka ditoy daga . . . Ket ita, Ama, padayawannak kenka met laeng iti dayag nga adda kaniak idi iti dennam idi awan pay ti lubong.”

19. Aniat’ rebbeng a naipakuyog iti panagsubli ni Jesus idiay langit?

¹⁹ Anian a nagdakkel a panagrag-o ti naipakuyog iti panagsubli ni Jesus idiay langit! Iti nasapsapa pay, idi binangon ni Jehova ti daga, “amin dagiti annak a lallaki ti Dios dimmir-ida gapu iti rag-o.” (Job 38:7) Ad-adda manen a napalaus ti rag-o dagidiay buybuyot dagiti anghel a nangawat manen iti tengngada ti nasungdo a Kampeon ti kinasoberano ni Jehova!

20. Apay a ni Jesus nagtawid ti kasta a natan-ok wenno nasudi a nagan, ket aniat’ inaramidna bayat nga adda ditoy daga?

²⁰ Idiay Hebreo 1:3, 4, kuna ni Pablo ken naballigi a Jesus: “Idi naaramidnan ti pannakagugor dagiti basbasoltayo nagtugaw iti makanawan ti Ari sadi ngato. Idinto a naaramid a natantan-ok ngem kadagiti anghel, kas iti panagtawidna iti nasudsudi a nagan ngem isuda.” Inawat ni Kristo dayta a nagan gapu iti panagballigina iti kinakillo. Daytoy nga Anak ti Dios ti pudno a nangparayray iti dalan ti nadiosan a debosion ditoy daga. Isu met ti nangted ti padron nga agpaay kadagiti amin a sabsabali a manggun-od ti biag nga agnanayon. Babaen ti pannakaitan-ok ni Jesus iti makanawan ti Dios idiay langit, ti nasantuan a palimed daytoy nadiosan a debosion naipalgaken kadagiti amin a ramramit wenno pasetna.

Kasanot’ Panangsungbatyo?

◻ Ania ti “nadiosan a debosion”?

◻ Kasano a ni Jesus “naiparang iti lasag” ken kalpasan dayta “napaneknekan a nalinteg iti espiritu”?

◻ Kadagiti ania nga anghel ti nagparangan ni Jesus, ken buyogen iti ania a mensahe?

◻ Kasano a ni Kristo “naikaskasaba kadagiti nasion” ken “napapati ditoy lubong”?

◻ Kaano a ni Jesus “naipangato sadi gloria,” ken kalpasan ti panangaramidna ti ania maipapan iti nadiosan a debosion?