ESPECIA, REKADO

Aniaman a kita kadagiti napataud iti naayamuom a mula, a pakairamanan ti aloe, balsamo, kalamo, kasia, kanela, olibano, galbanum, labdanum, mirra, ken estakte. Nupay dagiti rekado a kas iti kumino, yerbabuena, eneldo, ken asin ket nadakamat iti Biblia, ti sasao ti orihinal a pagsasao a naipatarus a ‘rekado’ ken “especia” saan nga agaplikar kadagiti ramen ti taraon.

Naaramat dagiti especia iti panagaramid iti nasantuan a pangpulot a lana ken iti insienso a naituding nga usaren laeng iti santuario. (Ex 30:23-25, 34-37) Naaramatda met iti pannakaisagana ti natay maipaay iti pannakaitabon, a ti mirra ken aloe espesipiko a nadakamat iti kaso ni Jesus. (Jn 19:39, 40; kitaenyo met ti Mr 16:1; Lu 23:56; 24:1.) Mainaig iti pannakaitabon ni Ari Asa ti Juda, adda maysa a nalablabes ti kinadakkelna a pamumpon a panagpuor​—saan a panagpuor iti bangkay, no di ket panagpuor kadagiti especia. (2Cr 16:14) Idi un-unana, nainayon dagiti especia kadagiti arak tapno mapakaro ti “kinaingelda.”​—Sol 8:2.

Ti minuyongan ti rekado a natukoy iti Kanta ni Solomon (5:1, 13; 6:2) mabalin a tukoyenna dagiti naayamuom a yerba iti pangkaaduan wenno, kas isingasing ti sumagmamano nga eskolar, balsamo (Commiphora opobalsamum). Ti “rekado ti India” iti Apocalipsis 18:13 ket “amomum” iti literal, nabanglo a nababa a mula iti pamilia ti laya.