Salsaludsod Dagiti Agbasbasa

Mabalin kadi a mailaksid ti maysa a tao manipud iti kongregasion Kristiano gapu iti kinarugit, a kas no isu ket natnag iti pannakiabig wenno nalulok a kababalin?

Wen, ti maysa ket mabalin a mailaksid manipud iti kongregasion no awanan panagbabawi nga agar-aramid iti man pannakiabig, iti dadduma a kita ti kinarugit, wenno nalulok a kababalin. Dinakamat ni apostol Pablo dagitoy a tallo a basol agraman ti dadduma pay a pakailaksidan a basol idi insuratna: “Maiparangarang dagiti aramid ti lasag, ket dagita ti pannakiabig, kinarugit, nalulok a kababalin . . . Pakpakdaarankayo a nasaksakbay . . . a dagidiay mangannurot iti kakasta a banag saandanto a tawiden ti pagarian ti Dios.”​—Galacia 5:19-21.

Ti pannakiabig (Griego, por·neiʹa) ket tumukoy iti maiparit a seksual a relasion iti ruar ti Nainkasuratan a panagasawa. Iramanna ti pannakikamalala, panagbalangkantis, ken seksual a relasion iti nagbaetan dagiti indibidual a di agassawa agraman ti sekso babaen ti ngiwat ken sekso babaen ti kerret ken ti panangay-ayam ti maysa a tao iti mabagbagi ti saanna nga asawa. Saan a maikari iti kongregasion Kristiano ti maysa a tao nga awanan panagbabawi nga agar-aramid iti pannakiabig.

Ti nalulok a kababalin (Griego, a·selʹgei·a) ipasimudaagna ti “kinagartem; kinaderrep; nakababain a kababalin; naalas a kababalin.” Ti The New Thayer’s Greek-English Lexicon depinarenna ti Griego a sao kas “di mamedmedan a kinaderrep, . . . kinalulok, kinaawan bain, kinasubeg.” Sigun iti sabali pay a leksikon, ti nalulok a kababalin ket maysa a kita ti kondukta a “maikaniwas iti bigbigen ti kagimongan kas normal.”

Maibasar iti nadakamat a depinasion, ti “nalulok a kababalin” iramanna ti dua nga aspeto: (1) Dayta a kababalin ket maysa a nadagsen a pananglabsing kadagiti linteg ti Dios, ken (2) ti nagbasol ket di managraem, awan ti bainna.

Gapuna, ti “nalulok a kababalin” ket saan a tumukoy kadagiti nalag-an a dakes a kababalin. Karaman dayta kadagiti aramid a nadagsen a panaglabsing kadagiti linteg ti Dios ken mangyanninaw iti napangas wenno nasabrak a kababalin​—kababalin a mangipamatmat iti kinaawan panagraem wenno panangumsi pay ketdi iti autoridad, linlinteg, ken pagalagadan. Innaig ni Pablo ti nalulok a kababalin iti maiparit a pannakidenna. (Roma 13:13, 14) Yantangay ti Galacia 5:19-21 iramanna ti nalulok a kababalin kadagiti dakes nga aramid a pakadiskualipikaran ti maysa a mangtawid iti Pagarian ti Dios, ti nalulok a kababalin ket pakaibatayan ti pannakatubngar ken posible a pannakailaksid iti kongregasion Kristiano.

Ti kinarugit (Griego, a·ka·thar·siʹa) isu ti kalawaan ti saklawenna kadagiti tallo a termino a naipatarus a “pannakiabig,” “kinarugit,” ken “nalulok a kababalin.” Iramanna dayta ti amin a kita ti saan a kinadalus​—iti sekso, panagsasao, aramid, ken narelihiosuan a sursuro ken kondukta. Ti “kinarugit” saklawenna ti adu a kita ti nadagsen a basol.

Kas nairekord iti 2 Corinto 12:21, tinukoy ni Pablo dagidiay “nagbasol idi ngem saanda a nagbabawyan ti kinarugitda ken ti pannakiabig ken ti nalulok a kababalin nga inar-aramidda.” Yantangay karaman ti “kinarugit” iti listaan a nangdakamat iti “pannakiabig ken ti nalulok a kababalin,” adda ngarud dadduma a kita ti kinarugit nga agkasapulan iti hudisial nga aksion. Ngem nalawa ti saklawen ti sao a kinarugit, nga iramanna dagiti bambanag a saan a hudisial. No kasano a ti maysa a balay mabalin a medio narugit wenno nakaro a narugit, adda met nagduduma a kinakaro ti kinarugit iti moral.

Iti Efeso 4:19, kinuna ni Pablo nga adda dagiti tattao a “napukawda ti isuamin a moral a riknada” nga “inyawatda ti bagbagida iti nalulok a kababalin tapno aramidenda ti tunggal kita ti kinarugit buyogen ti kinaagum.” Gapuna, ti “kinarugit buyogen ti kinaagum” ket impada ni Pablo iti nalulok a kababalin. No ti bautisado a tao ket awanan panagbabawi nga agar-aramid iti “kinarugit buyogen ti kinaagum,” mabalin a mailaksid iti kongregasion gapu iti nakaro a kinarugit.

Kas pagarigan koma ta ti maysa nga agayan-ayat ket adu a gundaway a nagin-innarikapda iti makaparugso a pamay-an. Mabalin nga ikeddeng dagiti panglakayen a nupay dida nangipakita iti kinaawan bain a pakailasinan ti nalulok a kababalin, adda kinaagum iti kababalinda. Gapuna, nalabit nga adda hudisial a panagtignay dagiti panglakayen gapu ta adda naaramid a nakaro a kinarugit. Ti nakaro a kinarugit ket mabalin met a panggapuan iti panangtaming iti kaso ti maysa a tao a naulit-ulit a nagtelepono iti sabali a tao mainaig kadagiti nalawag a seksual a banag, nangruna no nabalakadanen maipapan iti dayta.

Kasapulan dagiti panglakayen ti panangilasin no mangaramidda kadagiti kasta a pangngeddeng. Tapno maammuan no nasken ti hudisial nga aksion, masapul nga usigenda a naimbag no ania ti napasamak ken no kasano kakaro dayta. Saanna a kayat a sawen dayta a mapabasol iti nalulok a kababalin ti siasinoman gapu laeng ta saan nga umawat iti Nainkasuratan a balakad; dayta ket saan met a panangbilang no namin-ano a nakaaramid ti maysa a tao iti partikular a basol sakbay a makalikaguman ti hudisial nga aksion. Dagiti panglakayen rumbeng a siaannad ken nainkararagan a tingitingenda ti tunggal kasasaad ket ammuenda no ania ti napasamak ken no kasano kasansan, ti kita ken kakaro ti panagbasol, ken ti panggep ken motibo ti nakabasol.

Ti nakaro a kinarugit saanna laeng a saklawen dagiti seksual a basol. Kas pagarigan, ti maysa a bautisado nga ubing mabalin a nagsigarilio iti sumagmamano a daras iti ababa a tiempo ken impudnona dayta kadagiti dadakkelna. Determinado a saanen nga agsigarilio. Dayta ket kinarugit, ngem saan pay a makuna a nakaro a kinarugit wenno “kinarugit buyogen ti kinaagum.” Rumbeng nga umdasen ti Nainkasuratan a balakad manipud iti maysa wenno dua a panglakayen agraman ti suporta dagiti nagannak ti ubing. Ngem no masansan nga agsigarilio dayta nga ubing, sipapakinakem a panangtulaw dayta iti lasag, ket kasapulan ti pannakabuangay ti maysa a hudisial a komite a mangtaming iti dayta a nakaro a kinarugit. (2 Corinto 7:1) No saan nga agbabawi, mailaksid dayta nga ubing.

Adda dagiti Kristiano a nagbuybuya iti pornograpia. Kagura dayta ti Dios, ken mabalin a masdaaw dagiti panglakayen a naaramid dayta ti maysa a kapammatian. Ngem saan nga amin a panagbuya iti pornograpia ket agkalikagum iti panangusig ti maysa a hudisial a komite. Kas pagarigan ta ti maysa a kabsat ket sumagmamano a gundaway a nagbuya iti eksena a medio pornograpiko. Mababain daytoy a kabsat, agpudno iti maysa a panglakayen, ken determinado a saanen a mangulit iti dayta. Mabalin nga ibilang ti panglakayen a ti inaramid ti kabsat ket saan pay a makuna a “kinarugit buyogen ti kinaagum”; saan met a nangipakita iti kinaawan bain, a mangipasimudaag koma a nalulok ti kababalinna. Nupay saan a kasapulan ti hudisial a tignay, nasken a mangipaay dagiti panglakayen iti nainget a Nainkasuratan a balakad ken agtultuloy a tulong iti kabsat a nakaaramid iti kasta a kita ti kinarugit.

Ngem sabali met no ti maysa a Kristiano ket sililimed ken nabayag a tiempo a nagbuybuya iti agdadata, rinuker a pornograpia ken inaramidna ti amin tapno mailimed dayta a basol. Ti kasta a pornograpia mabalin nga itampokna ti grupo a panangrames, seksual a pannakidenna iti maysa a tao a nakagalut, sadistiko a panangparigat, brutal a panangtrato iti babai, wenno pornograpia a nakaitampokan pay ketdi dagiti ubbing. No maammuan ti kasta nga aramidna, makarikna iti kasta unay a bain. Nupay kasta ti mariknana, maibaga dagiti panglakayen nga ‘inyawatna ti bagina’ iti dayta a narugit nga aramid ken inyugalina ti “kinarugit buyogen ti kinaagum,” wenno, nakaro a kinarugit. Mabuangay ti maysa a hudisial a komite gapu iti nakaro a kinarugit. Mailaksid ti nagbasol no saan a mangipakita iti nadiosan a panagbabawi ken determinasion a saanton a pulos agbuya iti pornograpia. No adda inawisna iti pagtaenganna tapno agbuya iti pornograpia​—nga itantandudona dayta​—dayta ti mangpaneknek nga awan ti bainna, a pakailasinan ti nalulok a kababalin.

Ti sasao ti Kasuratan a “nalulok a kababalin” kanayon nga iramanna ti nadagsen a basol, a masansan a mainaig iti sekso. No ikagkagumaanda a siguraduen no nalulok ti kababalin ti maysa a nagbasol, dagiti panglakayen nasken a kitaenda no adda ti kinapangas, kinaderrep, kinarugit, kinaawan bain, ken no ania ti naalas iti publiko. Iti sabali a bangir, mabalin a nabuyogan iti “kinaagum” ti nadagsen a panangsalungasing ti maysa a tao iti linteg ni Jehova, nupay saan a nangipakita iti kinapangas. Nasken a mataming dagitoy a kaso gapu iti nakaro a kinarugit a nairaman.

Maysa a nadagsen a responsabilidad ti panangikeddeng no ti maysa ket nakaaramid iti nakaro a kinarugit wenno nalulok ti kababalinna, yantangay biag ti nairaman. Dagidiay mangusig kadagiti kasta a kaso masapul nga aramidenda dayta buyogen ti kararag, a kiddawenda nga ipaay kadakuada ti Dios ti nasantuan nga espirituna, panangilasin, ken pannakaawat. Dagiti panglakayen nasken a taginayonenda ti kinasin-aw ti kongregasion ken masapul a ti pangngeddengda ket naibatay iti Sao ti Dios ken iti panangiwanwan ti “matalek ken masirib nga adipen.” (Mateo 18:18; 24:45) Ken kadagitoy dakes nga al-aldaw, ad-adda a kasapulan ita a laglagipen dagiti panglakayen dagitoy a sasao: “Kitaenyo no ania ti ar-aramidenyo, agsipud ta saan nga agpaay iti tao a mangukomkayo no di ket agpaay ken Jehova.”​—2 Cronicas 19:6.