NABUZARADAN

[manipud Babiloniko a pagsasao, kaipapananna ti “Nagputot ni Nebo”].

Panguluen ti para-guardia ken kangrunaan nga opisial iti puersa militar ni Nabucodonosor iti aktual a pannakadadael ti Jerusalem idi 607 K.K.P. Agparang nga awan ni Nabuzaradan iti damo a pannakalakub ken pannakaraut ti Jerusalem, ta agarup makabulan kalpasanna “immay idiay Jerusalem,” kalpasan a ni Ari Zedekias naipan ken Nabucodonosor sa nabulsek.​—2Ar 25:2-8; Jer 39:2, 3; 52:6-11.

Manipud ruar ti Jerusalem, inwanwan ni Nabuzaradan ti panangdadael dagiti Babilonio iti dayta a siudad, a nangrugi “iti maikapito nga aldaw ti bulan” (ti maikalima a bulan, Ab). Karaman iti dayta ti panangsamsam kadagiti gameng ti templo, panangrebba iti pader, panangtrato kadagiti kautibo, ken panamagtalinaed iti sumagmamano a nanumo a tattao. (2Ar 25:8-20; Jer 39:8-10; 43:5, 6; 52:12-26) Tallo nga aldaw kalpasanna, iti maikasangapulo nga aldaw ti bulan, agparang nga “immay [ni Nabuzaradan] idiay Jerusalem” (“simrek iti Jerusalem,” RS, JB) ket kalpasan ti panagsukimat, pinuoranna ti balay ni Jehova sana pinadapo ti siudad. (Jer 52:12, 13) Sigun ken Josephus, napasamak ti pannakapuor ti templo ni Solomon iti maikasangapulo nga aldaw ti maikalima a bulan, ket napaliiwna a dayta met laeng nga aldaw ti pannakauram ti templo a binangon manen ni Herodes, idi 70 K.P.​—The Jewish War, VI, 250 (iv, 5); VI, 268 (iv, 8); kitaenyo ti AB.

Kas imbilin ni Nabucodonosor, linuk-atan ni Nabuzaradan ti mammadto a ni Jeremias ken sieemma a nakisarita kenkuana, a binay-anna nga agpili no ania ti aramidenna, nga intukonna kenkuana ti pannakaaywan ken impaayanna iti bambanag a kasapulanna. Ni Nabuzaradan met idi ti pannakangiwat ti ari ti Babilonia iti panangdutokna ken Gedalias kas gobernador a mamangulo kadagidiay nabati. (2Ar 25:22; Jer 39:11-14; 40:1-7; 41:10) Agarup lima a tawen kalpasanna, idi 602 K.K.P., indestiero ni Nabuzaradan ti dadduma pay a Judio, nalawag a dagidiay nagkamang kadagiti kabangibang a teritoria.​—Jer 52:30.