MIGUEL

[Siasino ti Kas iti Dios?].

1. Ti nasantuan nga anghel a kakaisuna a nainaganan iti Biblia malaksid ken Gabriel, ken ti kakaisuna a naawagan “arkanghel.” (Jud 9) Ti damo a nagparangan daytoy a nagan ket iti maikasangapulo a kapitulo ti Daniel, a sadiay a nadeskribir ni Miguel kas “maysa kadagiti kangrunaan a prinsipe”; tinulonganna ti maysa a nababbaba nga anghel a binusor ti “prinsipe ti naarian a pagturayan ti Persia.” Naawagan ni Miguel iti ‘prinsipe ti ili [ni Daniel],’ ti “dakkel a prinsipe nga agtaktakder maigapu iti annak ti ili [ni Daniel].” (Da 10:13, 20, 21; 12:1) Ipakita daytoy a ni Miguel ti anghel a nangiturong kadagiti Israelita a limmasat iti let-ang. (Ex 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Ti banag a mangpasingked iti daytoy a konklusion ket ti kinapudno a “ni Miguel nga arkanghel naaddaan ti pannakisusik iti Diablo ket nakisupsupiat maipapan iti bagi ni Moises.”​—Jud 9.

Ipasimudaag ti pammaneknek iti Kasuratan a ti nagan a Miguel ket nayaplikar iti Anak ti Dios sakbay a pinanawanna ti langit tapno agbalin a Jesu-Kristo ken kasta met kalpasan a nagsubli. Ni Miguel ti kakaisuna a naawagan iti “arkanghel,” a kaipapananna ti “panguluen nga anghel,” wenno “kangrunaan nga anghel.” Ti termino ket agparang iti Biblia iti pangmaymaysa laeng a porma. Kasla ipamatmat daytoy nga adda laeng maymaysa nga intuding ti Dios kas panguluen, wenno pannakaulo, ti buyot dagiti anghel. Iti 1 Tesalonica 4:16, ti timek ti napagungar a ni Apo Jesu-Kristo ket nadeskribir kas timek ti maysa nga arkanghel, gapuna daytoy ti mangipasimudaag nga isu a mismo ti arkanghel. Iladawan daytoy a teksto nga isu bumabbaba manipud langit buyogen ti “agbilbilin nga awag.” Nainkalintegan laeng ngarud a ti timek a mangyeb-ebkas iti daytoy nga “agbilbilin nga awag” ket madeskribir babaen iti maysa a sao a saan a mangpakapuy wenno mangkissay iti dakkel nga autoridad nga ik-ikutan ita ni Kristo Jesus kas Ari ti ar-ari ken Apo ti ap-appo. (Mt 28:18; Apo 17:14) No ti termino nga “arkanghel” saan a nayaplikar ken Jesu-Kristo no di ket iti sabsabali nga anghel, saan ngarud a maiparbeng ti sasao a “timek ti maysa nga arkanghel.” No kasta ti kaso, ti timek a madesdeskribir ket manipud iti autoridad a nababbaba ngem iti autoridad ti Anak ti Dios.

Adda met dadduma pay a panagtunos a mangpatalged a ni Miguel a mismo ti Anak ti Dios. Ni Daniel, kalpasan ti damo a panangtukoyna ken Miguel (Da 10:13), nangilanad iti padto a mangsaklaw agingga iti “tiempo ti panungpalan” (Da 11:40) ket kalpasanna kinunana: “Ket kabayatan dayta a tiempo tumakderto ni Miguel, ti dakkel a prinsipe nga agtaktakder maigapu iti annak ti ili [ni Daniel].” (Da 12:1) Ti ‘itatakder’ ni Miguel ket adda pakainaiganna iti “tiempo ti rigat a saan pay a naipagteng manipud kaadda ti maysa a nasion agingga iti dayta a tiempo.” (Da 12:1) Iti padto ni Daniel, ti ‘itatakder’ ket masansan a tumukoy iti tignay ti maysa nga ari, ti panangrugina nga agakem kas ari wenno ti sibaballigi a panagtignayna iti dayta a saad. (Da 11:2-4, 7, 16b, 20, 21) Daytoy ti mangpasingked iti konklusion a ni Miguel isu ni Jesu-Kristo, yantangay isu ti dinutokan ni Jehova nga agturay kas Ari, a nadutokan a mangdadael kadagiti amin a nasion iti Har–​Magedon.​—Apo 11:15; 16:14-16.

Ti libro ti Apocalipsis (12:7, 10, 12) espesipiko a dakamatenna ni Miguel mainaig iti pannakaipasdek ti Pagarian ti Dios ket isinggalutna daytoy a pasamak iti pannakariribuk ti daga: “Ket bimtak ti gubat sadi langit: Ni Miguel ken dagiti anghelna nakibakalda iti dragon, ket nakibakal ti dragon ken dagiti anghelna. Ket nangngegko ti maysa a natbag a timek idiay langit a kunana: ‘Ita napasamaken ti pannakaisalakan ken ti pannakabalin ken ti pagarian ti Diostayo ken ti autoridad ni Kristona, agsipud ta naitapuaken ti manangakusar kadagiti kakabsattayo . . . Gapu itoy agragsakkayo, dakayo a langlangit ken dakayo nga agnaed kadakuada! Asi pay ti daga ken ti baybay.’” Kalpasanna, nailadawan ni Jesu-Kristo kas mangidadaulo iti nailangitan a buybuyot iti gubat maibusor kadagiti nasion ti daga. (Apo 19:11-16) Mangyeg daytoy kadakuada iti maysa a periodo ti panagrigat, a lohikal a kunaen a karaman iti “tiempo ti rigat” a nainaig iti panagtakder ni Miguel. (Da 12:1) Yantangay ti Anak ti Dios makirupak kadagiti nasion, nainkalintegan laeng nga isu, agraman dagiti anghelna, daydiay nakilaban iti immun-unan a napasamak a pannakigubat iti nakabilbileg a dragon, ni Satanas a Diablo, ken dagiti anghelna.

Iti panagbiag ni Jesus sakbay a nagbalin a tao, isu naawagan “ti Sao.” (Jn 1:1) Adda met personal a naganna a Miguel. Babaen ti panangtaginayonna iti nagan a Jesus kalpasan ti panagungarna (Ara 9:5), “ti Sao” ipamatmatna nga isu met laeng ti Anak ti Dios ditoy daga. Ti panangaramatna manen iti nailangitan a naganna a Miguel ken iti titulona (wenno naganna) a “Ti Sao ti Dios” (Apo 19:13) ket tumunos iti kinapudno a nagbiag sakbay a nagbalin a tao. Ti mismo a nagan a Miguel a kaipapananna ti “Siasino ti Kas iti Dios?” ipamatmatna nga awan ti umasping wenno pumada ken Jehova a Dios, kasta met a ni Miguel nga arkanghelna isu ti naindaklan a Manangitandudo wenno Manangalangon ti kinasoberanona.

2. Ti ama ni Setur a panguluen iti tribu ni Aser. Maysa ni Setur kadagiti 12 a naibaon a mangsimisim iti Canaan.​—Nu 13:2, 13.

3. Inapo ni Asaf; kameng ti pamilia ni Gersom, ti anak ni Levi.​—1Cr 6:39, 40, 43.

4. Maysa kadagiti pannakaulo ti tribu ni Isacar; kameng ti pamilia ni Tola.​—1Cr 7:1-3.

5. Maysa a panguluen iti tribu ni Manases a kimmappon ken David idiay Siclag.​—1Cr 12:20.

6. Ti ama ni Omri a pannakaulo ti maysa a sangakabbalayan ni Isacar iti dasig ti amana bayat ti panagturay ni David.​—1Cr 27:18.

7. Maysa kadagiti annak ni Ari Jehosafat ti Juda. Isu agraman ti kakabsatna immawatda iti nangina a sagsagut ken iti nasarikedkedan a siudsiudad manipud ken amada. Nupay kasta, idi nagbalin nga ari ti laklakay a kabsatna a ni Jehoram, pinatay ni Jehoram ti amin nga innem nga ub-ubing a kakabsatna, pakairamanan ni Miguel.​—2Cr 21:1-4.

8. Maysa a Gadita ken kaputotan ni Buz; inapo ti Num. 9, di kumurang a lima a kaputotan ti baetda.​—1Cr 5:11, 13, 14.

9. Maysa a Gadita, umuna kadagiti pito nga annak ni Abihail. Ni Abihail ket kaputotan ti Num. 8 ken pannakaulo ti maysa a “balay” ni Galaad a naipasalista mayannurot iti kapuonan bayat ti kaaldawan ni Ari Jeroboam II ti Israel ken ni Ari Jotam ti Juda.​—1Cr 5:11-17.

10. Maysa a Benjamita; anak ni Berias ken apoko ni Elpaal, ngarud kaputotan ni Saharaim iti asawana a ni Husim.​—1Cr 8:1, 8, 11-13, 16.

11. Ama ti Zebadias a kadua ni Esdras a simmang-at idiay Jerusalem manipud Babilonia idi 468 K.K.P.​—Esd 8:1, 8.