PANANGTUTUOK
Ti Griego a sao a ba·sa·niʹzo (ken dagiti nainaig a termino) ket agparang iti nasurok a 20 a daras iti Kristiano a Griego a Kasuratan. Kangrunaan a kaipapananna ti “suboken babaen ti pagsubokan a bato [baʹsa·nos]” ken, kasta met, “usigen wenno palutpoten babaen ti panangtuok.” Kunaen dagiti leksikograpo a naaramat dayta iti Kristiano a Griego a Kasuratan a kaipapananna ti ‘marigrigatan gapu iti nakaro nga ut-ot; marirriribuk, maparparigat.’—Mt 8:29; Lu 8:28; Apo 12:2.
Inaramat ti Biblia ti ba·sa·niʹzo iti sumagmamano a kaso. Kas pagarigan, ti maysa nga adipen a lalaki nga agsagsagaba iti paralisis ket “matutuok unay” (NW) wenno “agtutuok iti ut-ot” (NE) gapu iti dayta. (Mt 8:6; idiligyo ti 4:24.) Kasta met, “matutuok idi ti kararua [ni Lot]” (Ro) wenno “marigrigatan” (Mo, RS) maigapu iti nakillo nga ar-aramid dagiti tattao iti Sodoma. (2Pe 2:8) Naaramat pay daytoy a sao mainaig iti narigat nga iyaabante ti maysa a barangay.—Mt 14:24; Mr 6:48.
Ti Griego a nombre a ba·sa·ni·stesʹ nga agparang iti Mateo 18:34 ket naipatarus a “manangibalud” iti sumagmamano a patarus (AT, Fn, NW; idiligyo ti Mt 18:30) ken “manangtuok” wenno “manangparigat” iti dadduma pay a patarus. (AS, KJ, JB) No dadduma, maaramid ti panangtuok kadagiti pagbaludan tapno makaala iti impormasion (idiligyo ti Ara 22:24, 29, a mangipakita a naaramid daytoy, nupay saan a naaramat ditoy ti ba·sa·niʹzo), isu a ti ba·sa·ni·stesʹ ket nayaplikar kadagiti manangibalud wenno agay-aywan iti pagbaludan. Maipapan ti pannakaaramatna iti Mateo 18:34, kunaen ti The International Standard Bible Encyclopaedia: “Nalabit ti mismo a pannakaibalud ket naibilang kas ‘pannakatuok’ (a di pagduaduaan a kasta), ket dagiti ‘manangtuok’ tumukoy laeng kadagiti manangibalud.” (Inurnos ni J. Orr, 1960, Tomo V, p. 2999) No kasta, ti pannakadakamat iti Apocalipsis 20:10 dagidiay ‘matutuokto iti aldaw ken rabii iti agnanayon ken awan inggana’ nabatad nga ipasimudaagna a maipupokdanto. Ipatuldo dagiti pumadpada a salaysay iti Mateo 8:29 ken Lucas 8:31 a ti pannakaipupok ket mabalin nga awagan kas “pannakatutuok.”—Kitaenyo ti DANAW NGA APUY.
Tukoyen ti sumagmamano a komentarista a ti panagparang ti sao a “pannakatutuok” iti Biblia ket mangpasingked iti sursuro nga agnanayon a panagsagaba iti apuy. Nupay kasta, kas naipakitan, adda Nainkasuratan a rason iti panamati a saan a kasta ti kaipapanan ti Apocalipsis 20:10. Iti kinapudnona, ipakita ti bersikulo 14 a ti “danaw nga apuy” a pakaaramidan ti pannakatuok ket aktual a kaipapananna “ti maikadua nga ipapatay.” Ket nupay dinakamat ni Jesus ti maysa a nabaknang a tao kas “adda iti pannakatutuok” (Lu 16:23, 28), kas ipakita ti artikulo a LAZARO (Num. 2), saan nga iladladawan ni Jesus ti literal a mapaspasaran ti maysa a tao, imbes ketdi, isalsalaysayna ti maysa a pangngarig. Mangipaay ti Apocalipsis iti sumagmamano pay a pagarigan a ti “pannakatuok” ket nalawag nga adda iladladawanna wenno simboliko a kaipapananna, kas nabatad a makita iti konteksto.—Apo 9:5; 11:10; 18:7, 10.