Ania ti Pammati?
PARA kenka, ania ti pammati? Kuna ti dadduma a kaipapanan dayta ti basta panamati nga uray awan nakaibasaranna. Kinuna idi ti nalatak nga Americano a mannurat ken periodista a ni H. L. Mencken a ti pammati ket “di nainkalintegan a panamati iti kaadda ti banag a mapagduaduaan.”
Maisupadi iti dayta, kastoy ti kuna ti Biblia a Sao ti Dios: “Ti pammati isu ti sigurado a panangsegsegga iti bambanag nga in-inanamaen, ti nabatad a parangarang dagiti kinapudno nupay saan a makita.”—Hebreo 11:1.
Gapu ta agduduma ti kapanunotan ti tattao maipapan iti pammati, usigentayo dagiti sungbat kadagiti sumaganad a saludsod:
• Kasano a naiduma ti kunaen ti Biblia a kaipapanan ti pammati no idilig iti ibagbaga ti adu maipapan iti dayta?
• Apay a nasken a maaddaantayo iti kita ti pammati a dakdakamaten ti Biblia?
• Kasano a maaddaanka iti nabileg a pammati?
Pammatalged a Titulo ken Natibker nga Ebidensia
Idi maisursurat ti Hebreo a libro ti Biblia, gagangayen a maus-usar ti Griego a sao a naipatarus kas “sigurado a panangsegsegga.” Masansan a maisurat dayta kadagiti dokumento a nainaig iti negosio. Ipasimudaag dayta nga adda banag a sierto a matagikuanto ti maysa a tao. Gapuna, sigun iti maysa a reperensia, ti Hebreo 11:1 ket mabalin nga ipatarus iti kastoy: “Ti pammati isu ti pammatalged a titulo kadagiti bambanag nga ur-urayen.”
No adda banag a ginatangmo iti maysa a mapagtalkan a kompania ket ur-urayem ti panangitulodda iti dayta, addaanka iti kasta a kita ti pammati. Ti intedda kenka a resibo ti pamatiam nga umaydanto itulod ti ginatangmo. No ar-arigen, dayta a resibo ti pammatalged a titulom ken manggarantia a maawatmonto ti ginatangmo. No napukaw wenno naibellengmo ti resibo, napukawmo ti pammaneknek iti karbengam a mangawat ken mangtagikua iti dayta. Dagidiay met addaan iti pammati a tungpalen ti Dios dagiti karina naikkanda iti garantia a mangawat iti in-inanamaenda. Iti sabali a bangir, dagidiay awanan pammati wenno dagidiay napukawen ti pammatida, dida maikari nga umawat kadagiti inkari ti Dios.—Santiago 1:5-8.
Ti maikadua a sao iti Hebreo 11:1 a naipatarus kas “nabatad a parangarang,” ipasimudaagna ti panangiruar iti ebidensia iti banag a kasungani ti kasla agpayso a situasion. Kas pagarigan, ti init ti kasla mangrikrikus iti daga gapu ta lumgak iti daya, tumangkayag iti tangatang, sa lumnek iti laud. Nupay kasta, paneknekan ti astronomia ken matematika a saan a ti daga ti sentro ti sistema solar. Apaman a maawatam dayta nga ebidensia ken patiem a pudno dayta, mamatikan a ti daga ti mangrikrikus iti init nupay saan a kasta ti madlaw ken makitam. Adda ngarud nakaibasaran ti pammatim. Dayta ti mangted kenka iti abilidad a mangtarus iti agpayso a kasasaad ti bambanag.
Kasano Kapateg ti Nabileg a Pammati?
Daytoy ti kita ti pammati nga iparparegta ti Biblia—nabileg a pammati a naibasar iti natibker nga ebidensia, uray no kasapulan a balbaliwantayo dagiti patpatientayo. Nagpateg ti kasta a pammati ta insurat ni apostol Pablo: “No awan ti pammati isu di mabalin nga ay-aywen a naan-anay, ta ti umadani iti Dios masapul a patienna nga isu adda ken isu agbalin a mananggunggona kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana.”—Hebreo 11:6, New Century Version.
Adu ti makalapped iti panangpatanormo iti nabileg a pammati. Ngem makapagballigika no aramidem ti uppat nga addang a nailawlawag kadagiti sumaganad a panid.