Mẹn Da Miẹn Emhin Esili Ne Bunbun Ranmhude Mẹn Re Egbe Khọkhọ Ijiẹmhin Esili ọsi Ibhio Mhan

Agbaẹbho natiọle Quebec City nan da zẹ urolo iFrench bhi otọ iCanada, ọle a da biẹ mẹn. Louis a tie aba mẹn, inẹn mẹn da yi Zélia. Ele wo manman hoẹmhọn mẹn. Ẹkhọle wo manman lo aba mẹn. Ọ wo yẹẹ ọle rẹ ha tie ebe. Ọ manman yẹẹ mẹn rẹ ha gbẹn ebe. Bhiriọ, mẹn da ha riale ghe mẹn ha wanre, ọnọn gbẹn niuz (journalist) mẹn ha kiẹn.

Ẹghe nin mẹn rẹ wanre sẹbhi ikpe 12, okpea ọkpa bi ọmọẹ ọle da dọ fẹ mhan ghe. Rodolphe Soucy hi elin ọlẹn. Ọle bi aba mẹn ko wẹnna. Ọkpa bhi Esali Jehova ọlẹ khin. Mẹn bha manman lẹn ẹmhọn Esali Jehova ẹghenin. Ẹmhọn oga nọnsele bha manman ha yẹẹ mẹn. Ọkpakinọn, uwedẹ nin ele rẹ re iBaibo ha re ewanniẹn ọbhi inọnta nin mhan nọọn ele le wo manman yẹẹ mhan. Bhiriọ, mhan rebhe da muegbe rẹ ha deba ele luẹ iBaibo.

Isiku ọsi otuẹ iCatholic mẹn ha yo ẹghenin. Ẹgheso, mẹn ki deba ibhokhan nin mhan ko ribhi klas ha zilo emhin nin mẹn luẹ bhi Baibo. Ẹdẹ ọkpa, ene man mhan emhin, ne yẹ yi ohẹn bhi ọne otuẹ, da họn ẹmhọn emhin nin mẹn ha deba ene ibhokhan zilo ọle. Ele bha re iBaibo rẹ taman mẹn ghe ohoghe mẹn man, sokpan, ọkpa bhi ẹwẹ ele da tale ghe ọria nọn sọtẹ mẹn khin. Arẹmiẹn ghe ọne ebe sunu nan wo re egbe lọ mẹn, elele wo nabhọre. Ọ da rẹkpa mẹn rẹ daghe ghe, emhin nan man bhi ọne otuẹ nọn nyan ọne isiku bha diẹn mun iman-emhin ọsi Baibo. Mẹn da dọ lẹn sẹbhọ ghe ọkhẹke nin mẹn zobọ bhọ rẹ ha yo ọne isiku. Ene biẹ mẹn da wo gene re obọ mẹn bhọ rẹ ha khian isiku ọbhebhe.

EBE RẸKPA MẸN HA SỌNYẸNMHẸN BHI IWẸNNA ITẸMHỌN OSẸNOBULUA

Arẹmiẹn mẹn sẹyẹ wo ha luẹ iBaibo, mẹn bha manman ha lu re alo, ranmhude, ofẹn da ha mun mẹn rẹ deba ha tẹmhọn Osẹnobulua rẹ nabhi uwa rẹ sẹbhi uwa. Otuẹ iCatholic wo gba ije rebhe. Iwẹnna oga nin mhan lu iyẹẹ ele hiehie. Maurice Duplessis nọn gbẹloghe iQuebec manman wo mundia nin otuẹ iCatholic. Ranmhude ọnan, ọle da re obọ ọbhọ nin ele rẹ ha kpokpo Esali Jehova. Izebhudu rẹkpa Esali Jehova rẹ sẹyẹ sabọ ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi ọne ẹghe nan.

Obhio mhan nin John Rae, ọle rẹkpa mẹn rẹ sabọ khọn ofẹn nọn ha mun mẹn. Klas nọnzi isilin ọsi Isiku iGiliẹd ọle yo. Ọle wo mhọn isẹlobhemhin. Ọria nọn fu, nọn mhọn idegbere yẹ lu emhin ọbhi oleghe ọle khin. Arẹmiẹn ọle iwo gbuhi nin mẹn ẹghe rebhe, mẹn wo ha miẹn emhin ne bunbun luẹ bhi ijiẹmhin esili nọnsọle. Ranmhude John isabọ manman zẹ urolo iFrench, ẹghe rebhe mẹn rẹ rẹkhan ọlen dagbare dọ tẹmhọn Osẹnobulua nin mẹn da ha rẹkpa ọle. Ọnan da wo rẹkpa mẹn rẹ ha mhọn izebhudu rẹ mundia nin oga ẹmhọanta. Ikpe igbe ki gbera nin mẹn rẹ ka miẹn Esali Jehova bhi ọsi ọhẹnhẹn, mẹn da sha mianmẹn bhi May 26, 1951.

Ibhio mhan ne bunbun ne ribhi agbotu nọnsẹmhan bhi Quebec City wo ha lu iwẹnna ọkanẹfan. Ijiẹmhin nọnsele da wo rẹkpa mẹn yẹ rẹ deba ha lu iwẹnna ọkanẹfan. Ẹghenin, Baibo ọkpa mhan noo rẹ tẹmhọn Osẹnobulua rẹ na bhi uwa rẹ sẹbhi uwa. Ranmhude mhan imhọn ebe nin agbotu gbẹn dagbare, ọ da wo khẹke nin mhan manman guẹ ebi a rẹ noo iBaibo yẹ. Bhiriọ, mẹn da wo manman dọnmhegbe nin mẹn lẹn iBaibo nọnsẹn, nin mẹn da sabọ ha noo ọle rẹ man ẹbho ẹmhọanta. Ọkpakinọn, ẹbho ne bunbun ika tie iBaibo nin otuẹ iCatholic bha re obọ i.

Bhi ukpe 1952, mẹn da re okhuo. Simone Patry hi elin ọlẹn. Ọle wo ha lu nọnsẹn bhi oga. Mhan da dọ ha nyẹnlẹn bhi agbaẹbho natiọle Montreal. Ọ bha sẹ sẹbhi ukpe nin mhan bọ egbe, mhan da biẹ ọmọn okhuo. Lise hi elin nin mhan mun hẹ ọle. Arẹmiẹn mẹn zobọ bhi iwẹnna ọkanẹfan ọkuẹsẹ mẹn re okhuo, mẹn bi okhuo mẹn da de obọ re bhi iẹnlẹn nin mhan da sabọ ha robọkpa agbotu nọnsẹn.

Ikpe igbe ki gbera, mẹn da gbo ha riale ghe ọkhẹke nin mẹn gbo mun iwẹnna ọkanẹfan hẹn. Bhi 1962, mẹn da yo Isiku Nan Mhanmhan Nin Ene Ewanlẹn bi Ene Zẹ Sikẹ Ele na do bhi Bẹtẹ ọsi Canada. Uki ọkpa a rẹ do ọle. Mẹn bi obhio mhan natiọle Camille Ouellette ko ha ribhi ugha ọkpa. Ọyaya nin ọle rẹ tẹmhọn Osẹnobulua da wo ha ti mẹn bhọ, manman nọn ranmhude ọle mhọn azagba-uwa. Ẹghenin, ene biẹ ọmọn soso iriale ghe ele dẹ lu iwẹnna ọkanẹfan bhi Quebec. Ọrẹyiriọ, ọnan Camille ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe ọle dẹ lumhin. Ọne ẹghe nin mẹn bi ọle rẹ ko ha ribhi ugha ọkpa, ọle da taman mẹn nin mẹn manman ria ọne ẹmhọn nọnsẹn. Uki eso ki gbera, mẹn da dọ kere ghe mẹn dẹ sabọ kie munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan. Arẹmiẹn ẹbho eso da ha tale ghe ọ iyi emhin ẹwanlẹn, mẹn da sẹyẹ wo lu beji mẹn mhanmhanlẹn, ranmhude mẹn mun udu nyan iJehova ghe ọle dẹ nan erọnmhọn ọbhi ọne iwẹnna nan.

MHAN DA FIKIE HA KHIAN IQUEBEC CITY NIN MHAN DỌ HA LU IWẸNNA ỌKANẸFAN KPATAKI

Bhi ukpe 1964, a da re mẹn bi okhuo mẹn ọbhi ihe ọsi ọkanẹfan kpataki. Agbaẹbho nọnsẹmhan nin Quebec City, ọle a mun nin mhan da ha wẹnna. Ikpe ne bunbun mhan rẹ lu iwẹnna ọkanefan kpataki bhi enan. Bhi ọne ẹghe nan, a bha yẹ manman ha kpokpo mhan. Ọrẹyiriọ, mhan sẹyẹ miẹn ekpokpo eso bhi egbe.

Ọsodanmhẹn ọkpa bhi ẹdẹ iSaturday, a da mun mẹn khue bhi agbaẹbho ọkpa natiọle Sainte-Marie. Ọne agbaẹbho bha manman ree bhi Quebec City. Unankpa ọkpa da mun mẹn khue bhi ipolice station ranmhude mẹn tẹmhọn Osẹnobulua rẹ nabhi uwa rẹ sẹbhi uwa. Akizẹbue, a da mun mẹn ha khian ikotu. Baillargeon, ọle hi ọne bhohiẹn bhi ọne ikotu. Ọne okpea wo manman hu. Ọle da nọọn mẹn họla ha mundia nin mẹn bhi kotu. Mẹn ki ta elin ọlẹn man ọlẹn yọle Glen Howa nọn, ọle da re so yọle: “Eye oo! Mẹn isabọ ẹmhọn ọlẹn o!” Ọsali Jehova iGlen How ha khin. Ele wo lẹn ọlẹn bhi ọria nọn sabọ guẹ ẹzọ nọnsẹn. Ọle wo ha khọn nin Esali Jehova ẹghenin. Ọ bha sẹ bue gbe, ọne kotu da taman mẹn ghe a mun ọne ẹmhọn fia, ghe mẹn bha lu ọkpa lu eva.

Ranmhude ekpokpo nan ha kpokpo mhan bhi Quebec, ọ da ha nọghọ mhan rẹ miẹn eji mhan ha mun nin mhan ha da ha do ikolo oga. Agbotu nọnsẹmhan da sabọ miẹn ugha nan iyẹ noo nan da ka rẹ ha ne emhin ya. Ebi a rẹ fie eranlẹn rẹ gbe ulinlin non ha ribhi ẹkẹ ọle iyẹ mhẹn. Bhiriọ, bhi ẹghe ulinlin, ibhio mhan ki ha noo ọne a sa abhii ọi. Ọkuẹsẹ ọne ikolo munhẹn, ele ki wo nẹga ọle ha gha eranlẹn yẹ ko zilo kugbe rẹ ziẹn egbe udu.

Ọ manman ti mẹn bhọ rẹ daghe ebi ọne iwẹnna rẹ wo tuẹn okhun yẹ bhi ẹkẹ ene ikpe nan rebhe. Bhi egbe ukpe 1960, agbotu ne ha ribhi Quebec City, Côte-Nord, bi Gaspé bha zẹwẹ bun hiehie. Ẹlẹnan nian, ibhio mhan ne ribhi ene agbaẹbho nan ki wo manman bunbun.

IWẸNNA ỌFẸOTUGHE NIN MHAN LU

Bhi ukpe 1970, a da je mẹn bi okhuo mẹn nin mhan dọ ha lu iwẹnna ọfẹotughe. Bhi 1973, a da re mẹn ọbhi ihe ọsi ọwanlẹn nọn re ẹnẹ ji ọfẹotughe (District Overseer). Ẹghe nin mẹn rẹ ha lu ọne iwẹnna nan, mẹn da wo miẹn emhin luẹ bhi obọ ene ibhio mhan nan, Laurier Saumurb bi David Splane.c Ele veva yẹ ka lu iwẹnna ọfẹotughe. A ha do usikoko fo, mẹn bi David ki ko re ibhude nin egbe nin mhan da lẹn eji mhan ha da manman gbẹlokotọ bhi uwedẹ nin mhan rẹ man emhin. Ẹghe ọkpa, David da taman mẹn yọle: “Léonce, ọta nin uwẹ rẹman kike wo manman ti mẹn bhọ. Ọ rẹ wo ha mhẹn. Sokpan, mẹn dẹ sabọ re emhin rebhe nin uwẹ tale bhi ọne ọta rẹ re ọta ea man!” Emhin ne bunbun mẹn gene wo ta bhi ọne ọta. Ọ da khẹke nin mẹn luẹ ebi a rẹ de obọ re yẹ bhi eka emhin nan rẹman bhi ọta.

Ẹghenin, a je ọwanlẹn nọn re ẹnẹ ji ọfẹotughe bu ọfẹotughe kẹkẹ, nin ọle dọ re izebhudu nin ele. Bhi Quebec, mẹn bha manman miẹn otọ rẹ ne ọfẹotughe nan je mẹn bu lu emhin. Bezẹle? Ranmhude, ibhio mhan ne bunbun bhi enin da wo ha guanọ nin mẹn deba ele wẹnna ranmhude ele wo manman lẹn mẹn. Ọ da yẹ wo ha sẹ mẹn ọnyẹnmhẹn rẹ ha deba ele wẹnna. Ẹghe ọkpa, ọfẹotughe ọkpa da re ekpẹn-ekpẹn re adia mẹn yọle: “Ọ wo mhẹn ghe uwẹ wo re ẹghe ọbhi otọ rẹ deba ene ibhio mhan muobọ. Sokpan hẹi yele a ghe uzana nọnsẹmhẹn khọnan. Ọ khẹke nan yẹ re izebhudu nin mẹn!” Ọne adia nan da wo rẹkpa mẹn ha lu emhin rebhe ọbhi oleghe.

Emhin nin mẹn bha man mun ọkhọle ọ hiehie da sunu bhi ukpe 1976. Okhuo mẹn nin Simone da manman ha khọnmhọn, ọle da yu. Okhuo nọn mhẹn ọle wo ha khin, ranmhude oyẹẹ nin ọle mhọn da iJehova. Iwẹnna oga nin mẹn wo ha re ẹghe rebhe lu bhi ọne ẹghe nan deba ebe rẹkpa mẹn rẹ ziẹngbe uyumhin nọnsọle. Akizẹbue, mẹn da re iCarolyn Elliott. Ọle sabọ zẹ urolo ebo. Ọle vae bhi Quebec nin ọle dọ ga bhi eji a da guanọ urẹkpa. Ọria nan sabọ sikẹ ọle khin. Ọle wo si ọrebhe kẹ egbe, manman nọn ene ẹkhọle lo. Ọle da wo dọ ha yi elele nọn khua rẹji mẹn ẹghe nin ọle ki rẹ deba mẹn bhi iwẹnna ọfẹotughe.

UKPE KPATAKI

Bhi January 1978, a da taman mẹn nin mẹn sun Isiku ọsi Ekanẹfan nin ọhẹnhẹn nan do bhi Quebec. Ofẹn da wo ha mun mẹn ranmhude, imẹn bha sẹ ka yo ọne isiku khẹ, Emhin rebhe da wo ha yi ọsọgbọn rẹji mẹn. Ọ da wo ha yi emhin eghọnghọn ghe, ekanẹfan ne manman mhọn isẹlobhemhin deba ọne iklas ọhẹnhẹn nan. Arẹmiẹn mẹn hi ọnọn ha sun ọne Isiku, mẹn da wo manman miẹn emhin luẹ bhi obọ ene vae bhi ọne Isiku.

Akizebue, bhi ukpe 1978, a da do Usikoko nọn nẹ bhi Olympic Stadium nọn ribhi Montreal. Agbaẹbho kẹkẹ kugbe do ọne usikoko. Ọnan hi usikoko nin ẹbho da bun nẹ nan sẹ do bhi Quebec. Ẹbho ne gbera itue 80,000, ele vae. A da taman mẹn nin mẹn deba ene mhọn obọ bhi niuz bhi ọne usikoko ha wẹnna. Uria agogo rebhe nin ele re gua mhan ọta bhi unun bhi television bi radio bun gbera 20. A da yẹ wo gbẹn uhọnmhọn-ọta ne bunbun rẹji ọne usikoko dagbare bhi newspaper. Ọnan da wo re isẹhoa nin mhan rẹ manman sọsali!

MHAN DA HA KHIAN AGBAẸBHO ỌBHEBHE

Emhin da wo manman fidenọ nin mẹn bhi ukpe 1996. Rẹ nabhi ẹghe nin mẹn rẹ mianmẹn ha vade, Quebec mẹn da ha ga. Urolo iFrench a zẹ bhi enin. Sokpan, ejayenan nian, a da je mẹn ha khian obọ ọsi Toronto. Urolo ebo a zẹ bhi enin. Mẹn bha ha riale ghe mẹn dẹ sabọ diọbhi enin dọ ha ga. Ofẹn da wo ha mun mẹn ghe mẹn ida sabọ ha re ọta man, ranmhude mẹn bha manman lẹn urolo ebo. Ọ da wo khẹke nin mẹn wo ha nan erọnmhọn ẹghe rebhe yẹ mun udu nyan iJehova.

Arẹmiẹn ofẹn wo ha mun mẹn rẹ diọbhi Toronto dọ ha ga, mẹn wo manman sọnyẹnmhẹn bhi ikpe eva nin mẹn rẹ ga bhi enin. Okhuo mẹn da fẹkẹ rẹkpa mẹn rẹ sabọ ha zẹ ọne urolo. Ibhio mhan ne ribhi enin yẹ wo ha rẹkpa mẹn yẹ re izebhudu nin mẹn. Ọ bha bue gbe, mhan da dọ ha mhọn imọẹ ọsọgbọn.

Rẹ deba emhin kẹkẹ nan lu rẹ muegbe usikoko ọbhi otọ, mẹn yẹ ha re uriagogo ọkpa ọbhi otọ ẹdẹ iFriday rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua. Eso sabọ ha yọle, ‘Bezẹle nin mẹn ha da dagbare dọ tẹmhọn Osẹnobulua ẹdẹ iFriday, beji a miẹn ghe Saturday bi Sunday dẹ ha yi usikoko?’ Rẹ sẹbhi ẹlẹnan nian, ọ rẹ mẹn ghọnghọn rẹ degbare dọ ha tẹmhọn Osẹnobulua.

Bhi ukpe 1998, a da je mhan ha khian iMontreal nin mhan dọ ha lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki bhi enin. Bhi ikpe eso, a da re mẹn mundia nin mẹn ha rẹkpa mhanmhan itẹmhọn Osẹnobulua nan da re ebe wa, bi nin mẹn ha deba ene ta iniuz wẹnna, nin ẹbho da sabọ dia ẹlo nin ele rẹ ghe Esali Jehova. Ejayenan nian, mẹn bi okhuo mẹn wo ghọnghọn rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho ne na bhi agbaẹbho ọbhebhe vae bhi Canada ne muegbe rẹ luẹ iBaibo.

Mẹn ha ghe ikeke, mẹn ki kere ghe, erọnmhọn nọn khua mẹn wo miẹn bhi ene ikpe 68 rebhe nin mẹn sẹ rẹ mianmẹn yẹ ha ga iJehova. Ọ wo re imẹn ghọnghọn rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho, yẹ rẹkpa ele dọ luẹ ẹmhọanta. Ẹghe nin Lise nin ọmọn-okhuo nọnsẹmhẹn bi ọdọ ọle rẹ bẹẹ imọn nesele wanre fo, ele da munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan. Ọ wo re imẹn ghọnghọn rẹ daghe ọyaya nin ọle re lu iwẹnna oga. Mẹn wo manman khuẹnmhẹn ene ibhio mhan rebhe ne re ijiẹmhin esili rẹ rẹkpa mẹn rẹ sabọ deba iJehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn, yẹ sabọ lu iwẹnna oga kẹkẹ. Mẹn da dọ luẹ kere ghe, mhan ha mun udu tẹ iJehova nin ọle re ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle rẹ rẹkpa mhan, ọle mhan ha da sabọ miẹn ẹsọn nin agbotu mun nin mhan. (Ps. 51:11) Ẹghe rebhe mẹn rẹ khuẹnmhẹn iJehova ranmhude isẹhoa nin ọle re nin mẹn rẹ ha gẹn elin nọnsọle!​—⁠Ps. 54:⁠6.