Rẹkpa Ibhio Mhan Rẹ Ziẹngbe Ọkakale

1. Be Jehova kẹ rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn ọsi eguọmhandia nesọle yẹ?

UWẸ be lẹn ghe Jehova dẹ sabọ noo uwẹ rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nin ọria nanlẹn? Uwẹ dẹ sabọ rẹkpa aharẹmiẹn ọwanlẹn bhi agbotu uwẹ khin, ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn, ọkanẹfan la obhio mhan bhi agbotu. Uwẹ dẹ yẹ sabọ rẹkpa aharẹmin usẹn la ọwanlẹn uwẹ khin, la aharẹmiẹn okpea la okhuo uwẹ khin. Ahamiẹn ọria nọn hoẹmhọn Jehova bhii Ọle nin ọle rẹkpa ọle, ọle kẹ wo noo ene ewanlẹn bi ibhio mhan nekẹle rẹ manman re ikoudure nanlẹn. (Col. 4:11) Ọ wo manman ti mhan bhọ rẹ ha ga Jehova, yẹ rẹkpa ibhio mhan bhi ọne uwedẹ nan. Mhan dẹ sabọ rẹkpa ibhio mhan, yẹ re ikoudure nin ele sade emianmhẹn zegbere, emhin idunmhuri sunu, la sade a ekpokpo ele.

RẸKPA ẸBHO SADE EMIANMHẸN ZEGBERE

2. Bezẹle nọn ha da sabọ ha nọghọ mhan rẹ rẹkpa ẹbho sade emianmhẹn zegbere?

² Ahamiẹn emianmhẹn zegbere, ọ dẹ sabọ re ọle ha nọghọ mhan rẹ rẹkpa egbe. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan sabọ rẹ ha guanọ nin mhan rẹnẹ ji imọẹ mhan, ọkpakinọn mhan ida sabọ lu iriọ. Mhan sabọ yẹ rẹ ha guanọ nin mhan tie ẹbho ne imanman mhọn igho nin ele dọ deba mhan le ebale, sokpan mhan ida sabọ lu ọle. Mhan sabọ yẹ rẹ ha ho nin mhan rẹkpa ẹbho, ọkpakinọn, ọ sabọ rẹ ha nọghọ mhan rẹ lu sade ene ribhi azagba-uwa mhan loya. Ọrẹyiriọ, mhan guanọ nin mhan rẹkpa ibhio mhan. Sẹyẹ, ọ ti Jehova bhọ sade mhan lu ebi mhan ha sabọ lu rẹ rẹkpa ele. (Prov. 3:27; 19:17) Be imhan ha sabọ lu?

3. Be imhan miẹn luẹ bhi obọ ene ewanlẹn ne ribhi agbotu ọsi Desi? (Jeremiah 23:4)

³ Ebi ene ewanlẹn ha sabọ lu. Ahamiẹn ọwanlẹn uwẹ khin bhi agbotu, lẹn ibhio mhan nọnsẹn. (Tie Jeremiah 23:4.) Obhio mhan nin okhuo natiọle Desi nin mhan ka tẹmhọnlẹn bhi uhọnmhọn-ọta nọn gbera da yọle ghe, “Ene ewanlẹn ne ribhi usun nin mẹn deba dagbare bhi inẹbho da wo deba mẹn, bi ibhio mhan nekẹle ha dagbare bhi inẹbho, yẹ deba mhan sade mhan khian re egbe re ahoho.”b Ọnan da wo re ọle lẹkhẹ nin ene ewanlẹn rẹ rẹkpa Desi ẹghe nin emianmhẹn KOVID-19 rẹ zegbere. Sẹyẹ, eso bhi azagba-uwa nọnsọle da yu ranmhude ọne emianmhẹn.

4. Bezẹle nin ene ewanlẹn da sabọ rẹkpa Desi? Be ene ewanlẹn ha sabọ miẹn luẹ bhọ?

⁴ Desi da yọle: “Ranmhude mẹn bi ene ewanlẹn ka ko yi imọẹ, ọ da lẹkhẹ nin mẹn rẹ taman ele ebi emhin dia mẹn yẹ bhi egbe, bi ebe kpokpo mẹn bhi ọkhọle.” Be ene ewanlẹn ha sabọ luẹ bhi ọnan? Bha lẹn ibhio mhan ne ribhi odotọ bha nọnsẹn ọkuẹsẹ ọkakale sunu. Ne ele lu imọẹ. Ahamiẹn emianmhẹn zegbere nọn re uwẹ miẹn ghe uwẹ bha yẹ sabọ rẹnẹ ji ele, dọnmhegbe rẹ noo uwedẹ ọbhebhe rẹ ne ele talọ. Desi da yọle: “Ẹgheso, ewanlẹn kẹkẹ re ifoni tie mẹn, la gbẹn ebe ji mẹn bhi ukpẹdẹ ọkpa. Baibo nin ele tie man mẹn wo manman rẹso mẹn, a ha bhọ rẹ miẹn mẹn ka manman lẹn ele khẹ.”

5. Be ene ewanlẹn ha rẹ sabọ lẹn ebi ibhio mhan guanọ, yẹ rẹkpa ele yẹ?

⁵ Uwedẹ ọkpa nin ibha ha rẹ sabọ lẹn ebi ibhio bha guanọ hi sade bha re ẹwanlẹn nọọn ele ọta nọn ida re ẹkhọle lo ele. (Prov. 20:5) Ibha sabọ rẹ nọọn ele si ele be mhọn ebale, ikhunmhun bi emhin nekẹle nin ele guanọ. Ibha sabọ yẹ rẹ nọọn ele si a dẹ be miẹn ghe, ele ida yẹ ha mhọn iwẹnna, la igho nin ele ha rẹ haosa uwa. Ele dẹ be ha guanọ nin mhan rẹkpa ele rẹ guanọ urẹkpa bhi obọ igọvamẹnt. Ibhio mhan da ne emhin nin Desi rẹ ha gbẹloghe egbe. Ọkpakinọn, oyẹẹ nin ene ewanlẹn rẹman ọlẹn, bi ọta izebhudu nin ele taman ọlẹn bhi Baibo manman rẹkpa ọle. Ọle da yọle: “Ene ewanlẹn da deba mẹn nan erọnmhọn. Arẹmiẹn mẹn bha yẹ manman yere ebi ele ta tee, mẹn yẹ yere ebi emhin dia mẹn yẹ bhi egbe. Inian ọ diabe Jehova ha taman mẹn yọle, ‘Imẹn ne uwẹ dia.’”—Isa. 41:10, 13.

6. Be ibhio mhan ne bunbun bhi agbotu ha sabọ lu rẹ rẹkpa ẹbho? (Fẹ ifoto ghe.)

⁶ Ebi ibhio mhan nekẹle ha sabọ lu. Mhan lẹnmhin ẹsọn ọsi ene ewanlẹn nọn nin ele rẹ ha gbẹloghe ibhio mhan bhi agbotu. Ọkpakinọn, Jehova guanọ nin mhan rebhe ha re izebhudu nin ẹbho, yẹ rẹkpa ele. (Gal. 6:10) Aharẹmiẹn obhi emhin mhan lu rẹ rẹkpa ọria nọn khọnmhọn, ọ sabọ rẹ manman ko ọle udu re. Obhokhan sabọ rẹ re obhi ebe nin ọle gbẹn emhin ọi, la drọ emhin ọi rẹ re ikoudure nin obhio mhan nin okpea. Usẹn sabọ rẹ yi uhọnmhunje nin obhio mhan nin okhuo, la dọ nanlẹn dẹ emhin re. Ibhio mhan nekẹle sabọ rẹ nyẹn ebale dọ mun ji obhio mhan nọn khọnmhọn bhi uwa nọnsọle. Bhi ọsi ẹmhọanta, ahamiẹn emianmhẹn zegbere, yẹ gba ije rebhe, ọrebhe bhi agbotu dẹ ha guanọ ọta ikoudure. Mhan sabọ rẹ gbe obhi ẹghe eso sade mhan zobọ bhi ikolo oga rẹ ne ibhio mhan talọ, aharẹmiẹn mhan ko mundia ha talọ, la ifoni la kọmputa mhan rẹ ha ne ele talọ. Sẹyẹ, ene ewanlẹn yẹ guanọ nan ta ọta ikoudure man ele. Ibhio mhan eso gbẹn ebe ji ene ewanlẹn rẹ khuẹnmhẹn ele, ne wo kẹ miẹnsọn ne bunbun rẹ rẹkpa ibhio mhan sade emianmhẹn ọbe zegbere. Emhin nọn mhẹn nọn sade mhan dọnmhegbe rẹ “ha re izebhudu nin egbe, yẹ ha bọn egbe okhun”!—1 Thess. 5:11.

RẸKPA ẸBHO SADE EMHIN IDUNMHURI SUNU

7. Ọnọghọ nela ha sabọ zegbere sade emhin idunmhuri sunu fo?

⁷ Ahamiẹn emhin idunmhuri sunu, ọ dẹ sabọ re osukpa fi iẹnlẹn nọnsi ọria denọ. Ẹbho eso sabọ rẹ re ẹlo miẹn emhin bi uwa nesele a. Sẹyẹ, ẹbho nin ele hoẹmhọnlẹn sabọ rẹ yu. Ene emhin ne imhẹn nan yẹ sunu ji ibhio mhan. Be imhan ha sabọ lu rẹ rẹkpa ele?

8. Be ene ewanlẹn bi ọdafẹn-uwa ha sabọ lu ọkuẹsẹ emhin idunmhuri sunu?

⁸ Ebi ene ewanlẹn ha sabọ lu. Ene ewanlẹn, bha rẹkpa ibhio bha rẹ muegbe ọbhi otọ ọkuẹsẹ emhin idunmhuri sunu. Bha ji ọrebhe bhi agbotu lẹn ebi ele ha lu rẹ gbega egbe, bi ebi ele ha rẹ sabọ tie ene ewanlẹn yẹ. Margaret nin mhan tẹmhọnlẹn bhi uhọnmhọn-ọta nọn gbera da yọle: “Ene ewanlẹn bhi agbotu mhan da re obọle natiọle emhin ne rẹtẹ agbotu mhan, man bhi ikolo oga rẹ ji mhan lẹn ghe ọne eranlẹn nọn tuẹ emhin an bha sẹ fo. Ele da yọle ahamiẹn ene gbẹloghe yọle nin mhan sibhi uwa nọnsẹmhan re, la ahamiẹn ọne idia kie wo ha khọ ọbhọ, nin mhan re ẹjẹje kpanọ.” Ibhude nọn khẹke wo khọnan, ranmhude uzana isẹn ki gbera, eranlẹn nọn ha tuẹ emhin an da zegbere. Ahamiẹn azagba-uwa lu oga azagba-uwa, ọdafẹn ọsi ọne azagba-uwa sabọ rẹ zilo nyan ebi ọdeọde bhi ọne azagba-uwa ha sabọ lu rẹ muegbe ọbhi otọ. Ahamiẹn uwẹ bi imọn nesẹ muegbe ọbhi otọ, iriọ a ha da miẹn uwẹ ida ha kpokpo egbe gbe sade emhin idunmhuri sunu.

9. Be ene ewanlẹn ha sabọ lu ọkuẹsẹ emhin idunmhuri sunu, bi sade ọ sunu fo?

⁹ Ahamiẹn ọwanlẹn nọn sun usun dagbare bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua uwẹ khin, dọnmhegbe ha mhọn ifoni nọmba ọsi ọrebhe ne ribhi usun nọnsẹ, bi eji ele dia ọkuẹsẹ emhin idunmhuri sunu. Gbẹn ele ọbhi otọ, uwẹ ha yẹ ha fẹ ele ghe ẹghe-ẹghe nin uwẹ rẹ lẹn ifoni nọmba nin ele ki noo, la eji ele ki dia. Bhiriọ, emhin idunmhuri ha ki sunu, uwẹ ki sabọ lẹn eji ọdeọde bhi eji ene ibhio mhan ye, beji uwẹ ha da sabọ lẹn urẹkpa nin ele guanọ. Wo re ẹjẹje taman ọwanlẹn nọn sun otu ene ewanlẹn ebe sunu. Sẹyẹ, ọle ki taman ọfẹotughe. Ahamiẹn ene ibhio mhan nan ko wẹnna kugbe, ele ki sabọ rẹkpa bhi uwedẹ nọn mhẹn nẹ. Beji ọne eranlẹn ki fuẹn an fo, ọfẹotughe ọsi Margaret bha wẹ rẹ na bhi uriagogo 36, ranmhude nin ọle rẹ ha taman ene ewanlẹn ebi ele ha rẹ miẹn ibhio mhan ne bun sẹbhi 450 ne sibhi uwa nesele re, yẹ gbẹloghe ele yẹ. (2 Cor. 11:27) Bhiriọ, ele da sabọ rẹkpa ọrebhe ne guanọ eji ele ha dia rẹ miẹn eji ele ha dia.

10. Bezẹle nin ene ewanlẹn da ghe ọle bii emhin kpataki nin ele rẹ ha rẹnẹ ji ibhio mhan? (John 21:15)

¹⁰ Ẹsọn ọsi ene ewanlẹn yẹ nọn nin ele rẹ ha noo Baibo rẹ re izebhudu nin ibhio mhan, yẹ rẹkpa ene emhin kpokpo ele bhi ọkhọle. (1 Pet. 5:2) Ahamiẹn emhin idunmhuri sunu, ọkhẹke nin ene ewanlẹn ka fẹghe si ibhio mhan miuhọnmhọn, yẹ mhọn ebale, ikpọn bi eji ele ha dia. Ọkpakinọn, bhi uki ne bunbun, ene ibhio mhan dẹ ha guanọ ikoudure bhi Baibo, bi nan yẹ rẹkpa ele bhi ebe kpokpo ele bhi ọkhọle. (Tie John 21:15.) Obhio mhan nin Harold nọn yi ọkpa bhi Otu Ene Sun Bẹtẹ, nọn yẹ miẹn ibhio mhan ne bunbun nin emhin idunmhuri sunu je da yọle: “Ọ re ẹghe ọkuẹsẹ emhin sabọ dia ẹbho nin emhin idunmhuri sunu je nọnsẹn. Ele sabọ rẹ munhẹn ha ye emhin ne sunu ji ele a. Sokpan, ele sabọ rẹ ha yere ẹmhọn ọria nin ele hoẹmhọnlẹn nọn yu, emhin nọnsele nọn ghanlẹn nọn yulua, la okhẹnan nọn manman kaka nin ele rẹ ha ye. Ene emhin nan ne sunu dẹ sabọ re ene ibhio mhan nan ha lu akhiẹ ẹgheso. Ọnan bha rẹman ghe ene ibhio mhan nan imhọn urẹọbhọ. Sokpan, uwedẹ nin emhin kẹ rẹ dia ẹbho bhi egbe khọnan sade emhin idunmhuri sunu.”

11. Urẹkpa nela azagba-uwa da wo ha guanọ?

¹¹ Ene ewanlẹn, bha re obọ rẹkhan ọne adia nan nọn yọle: “Deba ene viẹ ha viẹ.” (Rom. 12:15) Ọkhẹke nin ene ewanlẹn ji ibhio mhan nin emhin idunmhuri sunu je lẹn ghe, Jehova bi ibhio ele nin ele ko ga yẹ wo hoẹmhọn ele. Ọkhẹke nin ene ewanlẹn rẹkpa azagba-uwa kẹkẹ rẹ ha lu emhin bọsi, nin ele rẹ ha bhii, luẹ Baibo, yo ikolo oga bi inẹbho. Ọ yẹ khẹke nin ene ewanlẹn rẹkpa ene biẹ imọn rẹ rẹkpa imọn nesele rẹ ha mun ọkhọle ọbhi emhin nin emhin idunmhuri ida sabọ dunmhun an. Enebiọmọn, bha ha ye imọn nesẹbha re ghe Jehova dẹ wo ha yi imọẹ ele, yẹ wo ha rẹkpa ele. Sẹyẹ, rẹkpa ele rẹ lẹn ghe, ele mhọn ibhio mhan bhi ọne otọ agbọn nan rebhe ne muegbe nin ele rẹ rẹkpa ele.—1 Pet. 2:17.

12. Be ibhio mhan nekẹle ha sabọ lu nin ele rẹ rẹkpa ibhio mhan nin emhin idunmhuri sunu je? (Fẹ ifoto ghe.)

¹² Ebi ibhio mhan nekẹle ha sabọ lu. Ahamiẹn emhin idunmhuri sunu bhi eje bha manman ree bhi eji uwẹ ye, nọọn ene ewanlẹn ebi uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa yẹ. Uwẹ sabọ rẹ mun uwa nọnsẹ nin ibhio mhan ne sibhi uwa nọnsele re ranmhude emhin idunmhuri nọn sunu, la ibhio mhan ne rẹkpa ibhio mhan nin emhin idunmhuri sunu je dia bhi ẹghe eso. Uwẹ sabọ rẹ mun ebale bi emhin nekẹle ji ibhio mhan ne guanọ urẹkpa. Uwẹ dẹ yẹ sabọ rẹkpa ahamiẹn emhin idunmhuri sunu bhi eje manman ree bhi eji uwẹ ye. Uwedẹ nela? Ahamiẹn uwẹ nan erọnmhon ji ibhio mhan nin emhin idunmhuri sunu je. (2 Cor. 1:8-11) Uwẹ dẹ yẹ sabọ rẹkpa sade uwẹ re igho ọbhi ẹkpẹti nan rẹ lu iwẹnna oga bhi ọne otọ agbọn nan rebhe. (2 Cor. 8:2-5) Ahamiẹn uwẹ dẹ sabọ dọ rẹkpa bhi eje emhin idunmhuri da sunu, nọọn ene ewanlẹn ebi uwẹ ha sabọ lu rẹ rẹkpa. Ahamiẹn a tie uwẹ nin uwẹ dọ rẹkpa, a sabọ rẹ man uwẹ emhin eso beji uwẹ ha da sabọ rẹkpa bhi uwedẹ nọn mhẹn nẹ.

RẸKPA IBHIO MHAN RẸ ZIẸNGBE EKPOKPO

13. Ọnọghọ kẹkẹ nela ibhio mhan kuẹlo da bhi agbaẹbho nan da yọle nin mhan hẹi yẹ lu ilọnmhọn oga?

¹³ Ranmhude uwedẹ nan rẹ ha kpokpo ibhio mhan bhi agbaẹbho kẹkẹ nan da yọle nin mhan hẹi yẹ lu iwẹnna oga nọnsẹmhan, ọnan wo re iẹnlẹn manman ha nọghọ ibhio mhan. Ibhio mhan ne ribhi ene agbaẹbho nin yẹ kuẹlo da ọnọghọ bọsi, a bha miẹn igho rẹ lu emhin, ekhọnmhọn, bi ẹbho nin ele hoẹmhọnlẹn yẹ yu. Sokpan, ranmhude idobolo nan mun ọbhi iwẹnna oga nọnsẹmhan, asabọmiẹn ene ewanlẹn bhi agbotu ida sabọ rẹnẹ ji ibhio mhan ne guanọ ọta ikoudure, la wo ne ele ha talọ beji ele ka lu khẹ. Ọnan hi ebe sunu ji Andrei nan tẹmhọnlẹn bhi uhọnmhọn-ọta nọn gbera. Obhio mhan nin okhuo nọn ribhi usun nin ele ko dagbare bhi inẹbho bha manman ha mhọn igho. Sẹyẹ, ọle da miẹn asidẹnti. Ọ da khẹke nin ọle lu ọpresiọn igba ne bunbun. Sẹyẹ, ọle bha sabọ yo iwẹnna. Arẹmiẹn a mun idobolo ọbhi ilọnmhọn oga nọnsẹmhan bhi eji ọle ye, bi ranmhude emianmhen KOVID 19 nọn dagbare, ene ibhio mhan da lu ebi ele ha sabọ lu rẹ rẹkpa ọle. Sẹyẹ, Jehova da yẹ ha daghe emhin ne a sunu ji ọne obhio mhan.

14. Be ene ewanlẹn ha rẹ sabọ re ijiẹmhin ọbhi otọ yẹ rẹji nan rẹ ha mun udu nyan Jehova?

¹⁴ Ebi ene ewanlẹn ha sabọ lu. Andrei da nan erọnmhọn yẹ lu ebi ọle ha sabọ lu rẹ rẹkpa. Be Jehova rẹ rẹkpa ọne obhio mhan yẹ? Ọle da noo ibhio mhan kẹkẹ bhi agbotu ne ha sabọ manman lu emhin rẹ rẹkpa ọle. Eso da mun ọne obhio mhan ha khian họspita. Enekẹle da re igho re rẹ rẹkpa ọle. Jehova hi ọnọn re ọne ọhubhudu nin ele rẹ rẹkpa ọne obhio mhan. Sẹyẹ, ọle da lu ọle beji a ha da miẹn ene ibhio mhan bhi agbotu ki sabọ ne emhin rebhe nin ọne obhio mhan guanọ nanlẹn. (Heb. 13:16) Ene ewanlẹn, ahamiẹn a mun idobolo ọbhi iwẹnna oga nọnsẹmhan bhi eji bha ye, taman ibhio mhan nekẹle nin ele rẹkpa. (Jer. 36:5, 6) Ọnọn ke okhun nẹ hi, mun udu nyan Jehova. Ọle dẹ sabọ rẹkpa bha rẹ gbẹloghe ibhio mhan.

15. Be imhan ha rẹ sabọ deba ibhio mhan ha lu emhin kugbe yẹ ahamiẹn a kpokpo mhan?

¹⁵ Ebi ibhio mhan nekẹle ha sabọ lu. A ha yọle nin mhan hẹi yẹ lu ilọnmhọn oga, mhan sabọ rẹ dọ deba ibhio mhan eso ha do ikolo bhi obhi usun khere. Bhiriọ, ọ wo manman khẹke gbera ọnikhẹ, nin mhan rẹ deba ibhio mhan ha ribhi ọfure. Esu mhan ha ne dan, ọ iyi ibhio mhan. Re ẹlo gbera eji ibhio mhan da dobọ, la dọnmheghe rẹ kẹ re ẹmhọn nin uwẹ bi obhio ẹ ko mhọnlẹn ọi nọnsẹn. (Prov. 19:11; Eph. 4:26) Muegbe nin bha rẹ rẹkpa egbe. (Titus 3:14) Urẹkpa nin ibhio mhan re nin ọne obhio mhan nin okhuo nọn ha guanọ urẹkpa, da wo rẹso ibhio mhan ne ribhi usun nin ele rẹ ko dagbare bhi inẹbho bhi uwedẹ nọn mhẹn. Ele da kie manman sikẹ egbe bọsi azagba-uwa.—Ps. 133:1.

16. Beji Colossians 4:3, 18 rẹman, be imhan ha rẹ sabọ rẹkpa ibhio mhan nan kpokpo yẹ?

¹⁶ Ibhio mhan ne bunbun wo yẹ ha ga Jehova arẹmiẹn ekhẹn gọvamẹnt mun idobolo ọbhi iwẹnna oga nọnsẹmhan. A mun eso khue bhi ighan ranmhude urẹọbhọ nọnsele. Mhan dẹ sabọ bhii ji ele bi azagba-uwa nọnsele. Mhan dẹ yẹ sabọ bhii ji ibhio mhan ne re izebhudu man, beji ele rẹ dọ ha rẹkpa ibhio mhan ne ribhi ighan, arẹmiẹn a dẹ yẹ sabọ mun ele khue. Ele ta ọta ikoudure man ene ibhio mhan ne ribhi ighan, beji ele ha da sabọ ha mun udu nyan Jehova. Ele yẹ ne emhin nin ele guanọ nin ele, yẹ mundia nin ele bhi ikotu.c (Tie Colossians 4:3, 18.) Hẹi yelea ghe, erọnmhọn nesẹ dẹ sabọ rẹkpa ene ibhio mhan rebhe nan.—2 Thess. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.

17. Be uwẹ ha rẹ sabọ muegbe ọbhi otọ nian khẹ ekpokpo yẹ?

¹⁷ Uwẹ bi azagba-uwa nọnsẹ dẹ sabọ muegbe khẹ ekpokpo nian. (Acts 14:22) Hẹi ha re ọkhọle ria emhin ebe rebhe ne ha sabọ sunu. Sokpan, ha ziẹn ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn, yẹ rẹkpa imọn nesẹ rẹ lu iriọ. Ahamiẹn ẹgheso uwẹ kpokpo egbe, bhii ji Osẹnobulua rẹ taman ọlẹn emhin rebhe ne ribhi ọkhọle nọnsẹ. (Ps. 62:7, 8) Deba azagba-uwa nọnsẹ zilo nyan emhin rebhe ne ha re uwẹ mun udu nyan ọlẹn.d Beji ọ rẹ rẹkpa imọn nesẹ sade uwẹ muegbe ọbhi otọ khẹ emhin idunmhuri, ọ dẹ yẹ rẹkpa imọn nesẹ sade uwẹ muegbe ọbhi otọ khẹ ekpokpo. Ele ki ha mhọn izebhudu, yẹ de ọkhọle re ranmhude uwẹ man ele le nin ele ha mun udu nyan Jehova.

18. Emhin nela khẹ mhan bhi ẹghe odalo?

¹⁸ Ọfure nọn na obọ Osẹnobulua vae gbega mhan. (Phil. 4:6, 7) Jehova noo ọle rẹ re ọkhọle nọnsẹmhan dere aharẹmiẹn mhan kuẹlo da emianmhẹn, emhin idunmhuri bi ekpokpo nọn ha sabọ rẹso mhan ẹlẹnan. Ọle wo noo ene ewanlẹn ne wẹnna kaka rẹ rẹkpa mhan. Sẹyẹ, ọle re ọne isẹhoa nin mhan rebhe rẹ ha rẹkpa egbe. Bhi ọne ẹghe nan nin mhan rẹ mhọn ọfure, mhan dẹ sabọ re ọle muegbe khẹ ọkakale kẹkẹ nin mhan ha miẹn bhi ẹghe odalo, rẹ deba “ekpokpo nọn khua.” (Matt. 24:21) Bhi ọne ẹghe nin, ọ dẹ khẹke nin mhan ha lu emhin nọn ha re imhan ha ribhi ọfure, yẹ rẹkpa ẹbho nekẹle rẹ lu iriọ. Ọkpakinọn, ọne ẹghe nin ha gbera fo, mhan ida yẹ kuẹlo da ọnọghọ kẹkẹ ne ha re imhan ha kpokpo egbe. Mhan ki wo ha mhọn emhin nin Jehova guanọ nin mhan ha mhọnlẹn. Ọnin hi, nin mhan rẹ ha mhọn egbe nọn gbale bi ọfure rẹ sẹbhi ẹdẹdẹmhẹndẹ.—Isa. 26:3, 4.