Ji Adia Ne Ribhi Baibo Ha Dia Uwẹ Bhi Ẹmhọn Anyọn

EDANDAN iribhọ ghe ene emhin kẹkẹ nin Jehova rẹ lu ẹsele nin uwẹ, bi ọne isẹhoa nin uwẹ mhọn rẹ ha sọnyẹnmhẹn bhọ wo manman ti uwẹ bhọ. Ẹsele nọn na obọ Osẹnobulua vae anyọn khin. Baibo bhọ da yọle: “Ebale re ọria jiẹ, sẹyẹ anyọn re iẹnlẹn mhẹn bhi ẹlo.” (Eccl. 10:19; Ps. 104:15) Ọkpakinọn, asabọmiẹn uwẹ sẹ miẹn eria eso khẹ nin egbe iji ele re ọbhi otọ sade ele bha sẹ da anyọn. Rẹ deba ọnin, uwedẹ kẹkẹ, ọle ẹbho bhi ije kẹkẹ bhi otọ agbọn nan rẹ ghe ẹmhọn anyọn nan da. Bhiriọ, be ha sabọ rẹkpa Kristiẹn rẹ zẹ ebe gba bhi ẹmhọn anyọn?

Eji ọ hi ki rẹ khin nin mhan na vae, la nin mhan da nyẹnlẹn, ọkhẹke nin mhan ji adia ne ribhi Baibo ha dia mhan. Mhan ha lu iriọ, mhan ki ha mhọn eghọnghọn bhi iẹnlẹn.

Asabọmiẹn uwẹ sẹ daghe uwedẹ nin ẹbho ne bunbun rẹ manman da anyọn bhi eji uwẹ da nyẹnlẹn. Eso da anyọn ranmhude uwedẹ nọn rẹ re egbe nọnsele deọbhọ. Eso yẹ da anyọn ranmhude ele bha guanọ nin ele dọ ha ria ẹmhọn ọkakale nin ele kuẹlo da. Bhi ijeso, ẹbho riale ghe ẹbho ne manman da anyọn, ele hi eria ne ziẹn.

Ọkpakinọn, Osẹnobulua nin Aman nọn man mhan re adia nọn gbale nin mhan bhi ẹmhọn anyọn. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle ji mhan lẹn okhẹnan kẹkẹ nin idanyọn-gbe-egbe si re. Asabọmiẹn mhan sẹ ka tie ẹmhọn emhin kẹkẹ nin Proverbs 23:29-35 tale rẹji ọria nọn da anyọn gbegbe, bi ikuan-egbe kẹkẹ nin idanyọn-gbe-egbe si re.a Daniel nọn yi ọwanlẹn bhi agbotu ọkpa bhi Europe yẹ yere ebi iẹnlẹn nọnsọle diayẹ ọkuẹsẹ ọ dọ luẹ ẹmhọanta. Ọle da yọle, “Idanyọn-gbe-egbe wo re imẹn dọ ha zẹ emhin ne bha gba rẹ lu, yẹ si ọkakale kẹkẹ ji mẹn. Rẹ dọ sẹbhi ẹlẹnan, ohu egbe mẹn yẹ wo re mẹn ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mẹn rẹ ye ẹmhọnlẹn re.”

Be Kristiẹn ha rẹ sabọ zẹ emhin nọn gbale yẹ bhi ẹmhọn anyọn, yẹ rẹ sabọ rẹban okhẹnan kẹkẹ nin idanyọn-gbe-egbe sire? Ebe ha rẹkpa ọle hi, nin ọle rẹ ji adia ne ribhi Baibo ha dia iria-eria nọnsọle bi emhin nin ọle lu.

Bha ji mhan fẹ ebi Baibo tale bhi ẹmhọn anyọn, bi emhin eso nọn re ẹbho da anyọn.

EBI BAIBO TALE BHI ẸMHỌN ANYỌN

Baibo bha yọle emhin ọbe nọn nin ọria rẹ da anyọn. Bhi ọsi ẹmhọanta, Baibo yọle ghe anyọn dẹ sabọ re mhan ha ghọnghọn. Ecclesiastes 9:7 yọle ghe: “Re eghọnghọn le ebale nọnsẹ, yẹ re ọkhọle ọnyẹnmhẹn wọn anyọn nọnsẹ.” Ẹghe ribhọ nin Jesu rẹ da anyọn, sẹyẹ, eguọmhandia nesi Jehova bhi ẹghe ẹdẹlẹ yẹ lu iriọ.—Matt. 26:27-29; Luke 7:34; 1 Tim. 5:23.

Arẹmiẹn Baibo bha yọle emhin ọbe nọn nan rẹ ha da anyọn, ọ bha re obọ ọbhi idanyọn-gbe-egbe. Ọ da yọle: “Bha hẹi ha da anyọn gbe egbe.” (Eph. 5:18) Sẹyẹ, ọ da yọle ghe, “ene da anyọn gbe egbe . . . ida nabhi Agbejele nọnsi Osẹnobulua.” (1 Cor. 6:10) Bhi ọsi ẹmhọanta, Jehova bha re obọ ọbhi idayọn-gbe-egbe, la nan rẹ manman ha da ọle. Nin mhan rẹ ji uwedẹ nin ẹbho rẹ ghe anyọn bhi eji mhan na vae da ha dia uwedẹ nin mhan rẹ da anyọn, ọkhẹke nin mhan ji uwedẹ nin Osẹnobulua rẹ ghe ọle ha dia mhan.

Ẹbho eso yọle ghe, ele ha rẹ manman da anyọn ọ imun ele. Ọkpakinọn, okhẹnan sẹyẹ wo ribhi ọnin. Baibo yọle ghe, ahamiẹn ọria dọ kiẹn igbọn ọsi anyọn, ọ dẹ sabọ re ọle lu emhin ebe ne manman kaka. (Titus 2:3; Prov. 20:1) Jesu bhọ sekha nin mhan ghe, “idanyọn-gbe-egbe” dẹ sabọ re ọria miẹn ghe ọle bha nabhi Agbejele nọnsi Osẹnobulua. (Luke 21:34-36) Bhiriọ, be ha rẹkpa Kristiẹn rẹ sabọ re egbe nẹ bhi ene okhẹnan kẹkẹ nin idanyọn-gbe-egbe si re?

RIA ERIA NYAN EBE RE UWẸ DA ANYỌN BI UWEDẸ NIN UWẸ RẸ DA ỌLE

Okhẹnan nabhọre sade ọria ji uwedẹ nin ẹbho rẹ ghe anyọn bhi eji ọle da wanre da rẹso uwedẹ nin ọle rẹ da anyọn. Kristiẹn dọnmhegbe rẹ ha lu ebe ha ti Jehova bhọ bhi ẹmhọn ebale bi anyọn. Baibo yọle: “Aharẹmiẹn uwẹ da, la uwẹ le, la uwẹ lu emhin soso, lu emhin rebhe rẹ re ogẹn ji Osẹnobulua.” (1 Cor. 10:31) Bha ji mhan fẹ inọnta eso ghe nin mhan ha sabọ nọọn egbe mhan le, bi adia eso bhi Baibo nin mhan ha sabọ ria eria nyan.

Nin ẹbho hẹi ha jiẹ mẹn be zẹ nin mẹn da da anyọn? Exodus 23:2 yọle: “Hẹi rẹkhan usun ẹbho.” Bhi enan, Jehova da ha ji ibhokhan lzrẹl lẹn ghe, nin ele hẹi ha re egbe khọkhọ ẹbho ne ilu emhin ne ti ọle bhọ. Ọne adia nan yẹ wo khẹke Kristiẹn ẹlẹnan. Ahamiẹn mhan ji uwedẹ nin ẹbho rẹ ria eria da rẹso uwedẹ nin mhan rẹ zẹ bhi ẹmhọn anyọn, ọ dẹ sabọ rẹ mhan miẹn ghe mhan bha yẹ ha re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova, yẹ riia ikolu nin mhan bi ọle ko mhọnlẹn an.—Rom. 12:2.

Nin ẹbho ha ghe mẹn bii ọria nọn ziẹn be zẹ nin mẹn da da anyọn? Bhi ijeso, a wo re obọ ọbhọ nin ẹbho rẹ manman ha da anyọn, yẹ ha da ọle ẹghe rebhe. (1 Pet. 4:3) Ọkpakinọn, fẹ ọne ọta ẹwanlẹn nan ghe nọn ribhi 1 Corinthians 16:13. Ọ yọle: “Bha ha babegbe, bha mun urẹọbhọ nọnsẹbha mhọn nọnsẹn, bha ha mhọn izebhudu, bha ha yẹ wo deziẹn.” Anyọn dẹ gene sabọ rẹkpa ọria rẹ deziẹn? Eye. Anyọn bhọ dẹ sabọ gbe ọria ẹwanlẹn, yẹ rẹ ọle nọghọ ọria rẹ sabọ zẹ emhin nọn mhẹn rẹ lu. Bhiriọ, ọ iyi nan rẹ manman ha da anyọn ha rẹman si ọria ziẹnmhin, sokpan uuki ọ re ọria kiẹn. Isaiah 28:7 da re ọria nọn re egbe nin anyọn gbe fiọbhi otọ rẹ khọkhọ ọria nọn iyẹ mhọn oẹ bhi otọ, nọn yẹ de bigọ-bigọ.

Obọ Jehova ahu ọsaje na vae. Mhan dẹ sabọ miẹn ọne ahu nan sade mhan babegbe, yẹ mun urẹọbhọ nọnsẹmhan mhọn nọnsẹn. (Ps. 18:32) Mhan dẹ sabọ lu ọnan sade mhan gbẹlokotọ beji mhan ha da sabọ re egbe nẹ bhi okhẹnan, yẹ zẹ emhin nọn ida riia ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn an. Jesu wo re ahu nọn sẹ inian man beji ọle ha ribhi ọne otọ nan. Ẹbho ne bunbun wo ha ghe ọle bii ọria nọn ziẹn, bi ọria nọn manman mhọn izebhudu.

Nin mẹn hẹi ha ria ẹmhọn ọkakale nin mẹn yẹ be re mẹn dọ ha da anyọn? Ọkpa bhi eria ne gbẹn ebe ọsi Psalm da yọle: “Ẹghe nin ahu rẹ ha fo mẹn bhọ ranmhude ikpokpo-egbe, uwẹ [nin Jehova] da re izebhudu nin mẹn yẹ ko mẹn udu re.” (Ps. 94:19) Ahamiẹn ọkakale nin uwẹ ye re egbe lọ ẹ, bu Jehova nọn rẹkpa uwẹ, ọ iyi anyọn. Uwedẹ ọkpa nin uwẹ ha rẹ sabọ lu nan hi, nin uwẹ rẹ ha nan erọnmhọn ji ọle ẹghe rebhe. Re deba ọnan, ẹbho ne bunbun dọ kere ghe, ọ yẹ wo rẹkpa ele sade ele dọ guanọ adia bhi obọ imọẹ ele ne deziẹn bhi oga. Bhi ọsi ẹmhọanta, ahamiẹn ọria dọ ha da anyọn nin ọle rẹ sabọ ziẹngbe ọkakale nin ọle ye, ọ sabọ rẹ re ọle manman ha nọghọ ọle rẹ ha lu emhin ne mhẹn. (Hos. 4:11) Daniel nin mhan ka tẹmhọnlẹn da yọle: “Emhin ne bunbun ribhọ ne wo re imẹn ha kpokpo egbe, sẹyẹ mẹn bha ha ghọnghọn. Nin mẹn rẹ sabọ ziẹngbe ene emhin nan, mẹn da dọ ha da anyọn. Ọnan bhọ da kie re ene ọkakale ha khọ bhọ. Ranmhude ọnan, mẹn bha yẹ ha mhọn imọẹ, sẹyẹ, mẹn da ha ghe egbe mẹn bii ọria nọn iyẹ mhọn ebi a ji a rẹ lu.” Emhin nela rẹkpa Daniel? Ọle da yọle, “Mẹn da dọ kere ghe ọkhẹke nin mẹn guanọ urẹkpa bhi obọ Jehova, ọ iyi bhi anyọn. Mẹn ki lu ọnan, mẹn da sabọ ziẹngbe ọkakale nin mẹn ha ye, yẹ khọn ele miotọ.” Ẹmhọanta nọn ribhọ hi, Jehova muegbe nin ọle rẹ rẹkpa mhan, aharẹmiẹn idia nin mhan ye manman kaka.—Phil. 4:6, 7; 1 Pet. 5:7.

Ahamiẹn uwẹ da anyọn ẹgheso, uwẹ sabọ rẹ re ene inọnta nan rẹ fẹghe si ọ dẹ khẹke nin uwẹ fi emhin eso denọ bhi uwedẹ nin uwẹ rẹ da ọle. ‘Ọria bhi azagba-uwa nọnsẹmhẹn, la ọmọẹ mẹn sẹ ka ne mẹn talọ khẹ bhi uwedẹ nin mẹn rẹ da anyọn?’ Ọ ha yi iriọ, asabọmiẹn ọnan rẹman ghe emhin nọn imhẹn munhẹn ha guẹ uwẹ egbe, sokpan uwẹ bhọ bha lẹn. ‘Men ki be da anyọn gbera ọnikhẹ?’ Ọ ha yi iriọ, ọ dẹ sabọ re uwẹ dọ ne obọ ọbhi ẹmhọn anyọn, rẹ sẹbhọ ghe ọ ki guẹ uwẹ egbe. ‘Egbe be ji mẹn re ọbhi otọ sade mẹn bha sẹ da anyọn bhi ikpẹdẹ eso?’ Ọ ha yi iriọ, ọnin rẹman ghe ẹmhọn anyọn ki na uwẹ bhi aranlẹn. Nin uwẹ rẹ sabọ rẹban ọlẹn, asabọmiẹn uwẹ dẹ dọ guanọ urẹkpa bhi obọ dọkitọ.

Ranmhude ene okhẹnan kẹkẹ nin anyọn sire, Kristiẹn eso zẹ nin ele hẹi zẹwẹ ha da anyọn hiehie. Eso zẹ ghe, ele ida da anyọn nọn mun ranmhude ebe ọ diayẹ bhi unun. Ahamiẹn ọnan hi emhin nin ọmọẹ ẹ zẹ rẹ lu, uwẹ dẹ rẹman ghe uwẹ hoẹmhọn ọlẹn, sade uwẹ rẹ obọ ọle ọbhọ, sẹyẹ uwẹ bha dọ ha re unun riia ọle a.

Asabọmiẹn uwẹ dọ daghe ẹwanlẹn nọn ribhọ nin ọria rẹ lẹn eka anyọn nin ọle ha da sẹ. Kristiẹn sabọ rẹ rẹyi nin egbe ọle eka anyọn nin ọle da ha da. La, ọle sabọ rẹ re uhi ọbhi otọ nin egbe ọle rẹji ẹghe nin ọle da rẹ ha da ọle. Ọ sabọ rẹ ha yi osukpa bhi uzana, la nin ọle rẹ re ọle so bhi unun khere sade ọle le ebale. Eso sabọ re taman egbe ele unan anyọn nin ele da ha da. Ele sabọ rẹ zẹ nin ele rẹ ha da anyọn eso ne mun ọbhi oleghe, sokpan, ele ki rẹban eso ne manman hian, bi enan re emhin kẹkẹ gua. Ahamiẹn ọria re inian re uhi ọbhi otọ nin egbe ọle bhi ẹmhọn anyọn, ọ ki lẹkhẹ nanlẹn rẹ re obọ rẹkhan ọlẹn. Ọ bha khẹke nin ẹkhọ ha lo Kristiẹn nọn deziẹn bhi oga sade ọle re inian re uhi ọbhi otọ nin egbe ọle, yẹ wo muegbe rẹ ha re obọ rẹkhan ọlẹn.

Ọ yẹ wo khẹke nin mhan ha mhọn ẹmhọn ẹbho nekẹle bhi ọkhọle sade mhan zẹ ebi mhan ha lu bhi ẹmhọn anyọn. Romans 14:21 yọle: “Ọ dẹ mhẹn nẹ sade uwẹ bha le elanmhẹn, la da anyọn, la lu emhin nọn ki rẹ khin nọn ha re obhio ẹ dere.” Be uwẹ ha rẹ sabọ re obọ rẹkhan ọne adia nan yẹ? Ọle hi, nin uwẹ rẹ ha re oyẹẹ man. Ahamiẹn ọ dẹ mhọn ebi ọ dia ọria bhi egbe yẹ sade uwẹ da anyọn nọn mun, oyẹẹ dẹ sabọ re uwẹ zẹ nin uwẹ hẹi da anyọn bhi ọne ẹghe. Uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki rẹman ghe uwẹ ji ẹmhọn ẹbho ebhebhe da rẹtẹ ẹ, ghe ẹmhọn ele uwẹ mun kalo gbera ọsẹ.—1 Cor. 10:24.

Rẹ deba ọnan, asabọmiẹn uhi ribhọ nin gọvamẹnt re ọbhi otọ bhi ẹmhọn anyọn. Ọ dẹ khẹke nin Kristiẹn re obọ rẹkhan ene uhi. Ene uhi sabọ rẹ tẹmhọn eka ikpe nọn khẹke nin ọria ha ye ọkuẹsẹ ọle munhẹn ha da anyọn ne mun, la nin ọria hẹi da anyọn sade ọle hẹn imoto, la noo imashin eso rẹ miẹsọn.—Rom. 13:1-5.

Jehova re ọne isẹhoa nin mhan rẹ ha sọnyẹnmhẹn bhi ene emhin kẹkẹ nin ọle rẹ lu ẹsele nin mhan. Ọkpa bhọ hi, nin mhan rẹ ha zẹ ebi mhan ha le, bi ebi mhan ha da. Bha ji emhin nin mhan zẹ rẹ lu rẹman ghe ọne isẹhoa nan ti mhan bhọ. Bha ji mhan ha noo ọle rẹ lu emhin ne ha ti Aba mhan nọn ribhi okhun bhọ.