Ọta Akhasẹ 3. Emianmhẹn
“Emianmhẹn ne kaka ki ha sunu bhi ije kẹkẹ.”—LUKE 21:11.
● Okpea ọkpa ribhọ natiọle Bonzali. Agbaẹbho ọsi Congo bhi otọ Africa, ọle da ha wẹnna. Ẹghe nin emianmhẹn ọkpa natiọle Marburg virus rẹ zegbere bhi idunmhun nin ọle da wẹnna, ọle da dọnmhegbe rẹ ha rẹkpa ẹbho eso ne khọnmhọn ọne emianmhẹn.a Ọle rẹ gbẹn ebe ji ene gbẹloghe nin ele dọ rẹkpa ọle, ele bha wanniẹn ọlẹn. Uki enẹn ki gbera, ene gbẹloghe da ji ẹbho re nin ele dọ rẹkpa ọle. Ọkpakinọn, Bonzali bha yẹ ha ribhi agbọn. Ọne emianmhẹn Marburg yẹ gbe ọle.
ỌNE ỌTA AKHASẸ NAN BE GENE MUNSẸ? Emianmhẹn kẹkẹ bọsi emianmhẹn udu, otolo, ujagbe (HIV/AIDS), owẹn nọn kakale, bi malaria deba emianmhẹn ne kẹ manman gbe ẹbho ẹlẹnan. Bhi ukpe 2004, ene emianmhẹn nan da gbono ẹbho ne bun sẹbhi uli iyisẹn ihinlọn nyan ẹbo igbe (10,700,000). Ọnan rẹman ghe, itue uje, ele yu bhi ẹkẹ ihuẹnlo ọkpa. Iriọ ene emianmhẹn nan rẹ gbono ẹbho bhi ọne ukpe nin.
BE ẸBHO ESO TAYẸ? Ẹbho ne ribhi ọne agbọn nan kie wo bun ọbhọ. Ranmhude ọnan, ẹbho wo bun ne ha sabọ mun emianmhẹn kẹkẹ.
ẸMHỌANTA ELE BE TA? Ẹmhọanta nọn ghe ẹbho ne ribhi ọne agbọn kie ha bun ọbhọ. Ọkpakinọn, ekhẹn dọkitọ ki wo dọ lẹn ẹlo emianmhẹn kẹkẹ bi ikhunmhun nan re ọbhọ gbera ọnikhẹ. Bhiriọ, ọ rẹ khẹke nan miẹn ghe emianmhẹn bha yẹ bun bhi agbọn. Ọkpakinọn, ọ bha dia iriọ.
BE UWẸ RIA ỌLE YẸ? Emianmhẹn ne kakale be ha sunu ji ẹbho ẹlẹnan beji Baibo tale?
Otọ-umunvẹa, ukhunmhun, bi emianmhẹn si iloya ji ẹbho ne bunbun bhi ọne agbọn nan. Ẹbho ne bunbun sẹyẹ loya bhi obọ eria ne khẹke ne gbega ele. Fẹ ebi Baibo tale rẹji ọnan.
[Ebi a gbẹn ọbhi otọle]
a Emianmhẹn iMarburg diabe emianmhẹn Ebola.
[Ẹkpẹti]
Ọkhọbhẹlo nọn nin uwẹ rẹ daghe oduma gbe ọria le. Iriọ ọ yẹ rẹ khọ bhi ẹlo nin mhan rẹ daghe ọle ghe emianmhẹn gbono ẹbho kua.—MICHAEL OSTERHOLM, ỌRIA NỌN LUẸ ẸMHỌN EMIANMHẸN
[Ọnọn nyan ifoto]
© William Daniels/Panos Pictures