Eji A Da Ne Emhin Nan Gbẹn Ọbhi Ebe ọsi Ikolo Unyẹnmhin bi Iwẹnna Oga Nọnsẹmhan
JUNE 5-11
EMHIN NE GHANLẸN NE RIBHI BAIBO
“Ẹmhọn Nọnsi Jehova Munsẹ Beji Ọle Rẹ Tale Tee”
(Jeremiah 51:11) “Fan ene ufẹnmhẹn; Mun ene ugue ne dia kholobo mhọnlẹn. Jehova re ọle fiọbhi ọkhọle ọsi enijie nesi Medes, Ranmhude ọle ho nin ọle dunmhun Babylon an. Ọnan iJehova rẹ sọikhi, ranmhude uwa oga nọnsọle.
(Jeremiah 51:28) Je ene agbaẹbho, ne mun okhọnlẹn bu ọle, Enijie nesi Meʹdi·a, ene gbẹloghe bhọ bi ene zẹ sikẹ ene gbẹloghe rebhe Bi otọ ẹbho rebhe nin ele gbẹloghe.
it-2 360 ¶2-3
Medes, Media
Ele bi Ene Persian ko khon iBabylon miotọ. Bhi ore nọnzi elẹnlẹn ọkuẹsẹ iJesu vae, Isaiah nin akhasẹ da tale ghe Jehova dẹ re ọle ọbhi ọkhọle ọsi ene Medes ne rẹ khọn iBabylon. Ọ da yọle ghe ene Medes ighe siliva bii emhin soso, igolu iyẹ yẹẹ ele. Ọ da yẹ yọle ghe ufẹnmhẹn ọsi ene Medes dẹ hanọ usẹn ikpea a. (Isa 13:17-19; 21:2) Asabọ miẹn ghe ibhokhan Persia deba ene ẹbho nan tie ele “Medes.” Iriọ ibhokhan iGreek ne gbẹn okha ọsi ẹbho rẹ tie ene ẹbho veva “Medes.” Nan rẹ yọle ghe, siliva bi igolu iyẹẹ ele sabọ rẹman ghe ebi ele ha rẹ khọn iBabylon miotọ yẹ, ọle kokhun nẹ bhi ọkhọle nọnsẹle, ọiyi emhin nin ele ha munọ sade ele khọn miotọ. Bhiriọ, abha miẹn eka igho nan ha mun nin ele nọn ha re ele fi ọkhọle denọ. Ene Medes yẹ wo ha noo uhẹn bhi okhọnlẹn beji ene Persian yẹ rẹ ha noo ọle. Oran ele re lu ene uhẹn. Ẹgheso, ele ki manman oze nẹga ene uhẹn (fe Ps 18:34 ghe). Asabọ miẹn ghe ene uhẹn bi ufẹnmhẹn nin ele manman fan, ne manman ha hanọ, ọle ele rẹ hanọ usẹn ikpea nesi Babylon an.—Jer 51:11.
Jeremiah (51:11, 28) da sounun bhọ ghe ‘enijie nesi Media’ deba ẹbho ne ha mun okhọnlẹn bu iBabylon. Ọnan sabọ rẹman ghe Media sẹyẹ ha mhọn ọnojie la enijie ne ha gbẹloghe arẹmiẹn ghe Cyrus hi ojie nọn kokhun nẹ. Bhi ẹghe ẹdẹlẹ, iriọ agbaẹbho eso rẹ mhanmhan ejele nọnsele. (Yẹ fẹ Jer 25:25 ghe.) Deba ọnin, mhan yẹ luẹ sẹbhọ ghe, ẹghe nin ene eyokhọnlẹn ọsi ene Medes, ene Persia, ene Elam bi agbaẹbho ne sikẹ ele rẹ kugbe khọn iBabylon miotọ fo, Darius nin obhokhan iMede, ọle a rẹ kiẹn ojie ọsi ene Chaldean. Asabọ miẹn ghe Cyrus nin Ojie nin obhokhan Persia re Darius ọbhi ọne ihe nin.—Da 5:31; 9:1; fẹ DARIUS No. 1 ghe.
(Jeremiah 51:30) Eyokhọn nesi Babylon zobọ bhi okhọnlẹn. Ele dotua bhi eji ele da nẹko. Ahu fo ele bhọ. Ele ki diabe ikhuo. A gua eranlẹn ọbhi uwa ne ribhi ọne agbaẹbho. A guọghọ asigbe ne ribhọ a.
it-2 459 ¶4
Nabonidus
Ghe ebi ọne udo natiọle Nabonidus Chronicles ta yẹ rẹji ọne asọn nan khọn iBabylon miotọ. Ọ yọle: ‘Ọ bha nọghọ eyokhọnlẹn nesi Cyrus rẹ khọn iBabylon hiehie.’ Ọnan sabọ rẹman ghe ene eyokhọnlẹn ida mun okhọn bu ene iBabylon. Beji ọ rẹ sunu nan rẹman ghe ọta akhasẹ nin Jeremiah tale ghe ‘eyokhọn nesi Babylon dẹ zobọ bhi okhọnlẹn,’ gene munsẹ beji ọle rẹ tale tee.—Jer 51:30.
(Jeremiah 51:37) Babylon dẹ kiẹn otọ ido-ido, Otọ nin elanmhẹn ẹwẹ natiọle jackals da kọn, Otọ nọn khọ bhi ẹlo nan fi ukpuheele ọi, Otọ nin ọria soso ida nyẹnlẹn.
(Jeremiah 51:62) Ẹghenin uwẹ ki yọle, ‘Eo iJehova, uwẹ yọle ghe a dẹ dunmhun ọne otọ nan an, eria la elamhẹn ẹwẹ ida yẹ ha nyẹnlẹn bhọ, ọ dẹ kiẹn otọ nọn dunmhun an rẹsẹbhi ighegheghe.’
it-1 237 ¶1
Babylon
Rẹ nin ukpe 539 B.C.E. a vade, ọle uyi nọnsi Babylon rẹ munhẹn a kẹa beji a ki khọnlẹn miotọ fo. Igba eva ele sọtẹ da ọnojie ọsi Persia natiọle Darius I (Hystaspis). Ọne ugbazeva nin ele sọtẹ, a da dunmhun iBabylọn sotọ. A da gbo bọn ọlẹn okhun khere. Ọ bhọ kuẹ sẹ a bọn ọlẹn fo, ẹbho ne ribhọ da gbo sọtẹ da ojie natiọle Xerxes I. A da gbo dunmhun ọlẹn sotọ. Ojie natiọle Alexander the Great rẹ ha guanọ nin ọle re otọ iBabylon kiẹn ẹguare ọsi agbaẹbho nọnsọle, ọkpakinọn ọbha fo ọle, ọle da yu bhi ukpe 323 B.C.E. Okpea ọbhebhe natiọle Nicator da khọn Babylon miotọ bhi 312 B.C.E. Ọle da yẹ muno emhin nanrẹ bọn uwa bhi enin a khian egbegbe ẹdẹ ọsi Tigris, nin ọle rẹ bọn Seleucia nọn ha yi ẹguare ọsọgbọn nọnsọle. Bhi ore nin ọhẹnhẹn, ibhokhan iJew eso da sẹyẹ ha nyẹnlẹn bhi Babylon. Ọnin zẹle nin Peter nin odibo da re ẹnẹ sẹbhi enin beji ọle gbẹn ọbhi lẹta nọnsọle. (1Pe 5:13) Emhin eso nan gbẹnẹ nan miẹn bhi Babylon da rẹman ghe uwa oga ọsi ẹbọ natiọle Bel bhi Babylon sẹyẹ tọ sẹbhi ukpe 75 C.E. Ọ ki sẹbhi ore nọnzi enẹn, Babylon da kiẹn otọ nọn dunmhun an sẹsẹsẹ, nin ẹbho iyẹ da nyẹnlẹn. Ọ da kiẹn ‘otọ ido-ido.’—Jer 51:37.
Guanọ Emhin Oriọn ne Ghanlẹn
(Jeremiah 51:25) ‘Imhẹn denọ ohu nọnsẹmhẹn da uwẹ, Eo oke nọn dunmhun emhin an,” iriọ Jehova tale, “Uwẹ nọn dunmhun otọ agbọn rebhe a. Mhẹn dẹ niẹn obọ nọnsẹmhẹn rẹ sua uwẹ fia bhi oke, Mhẹn ki re uwẹ kiẹn oke nan tuẹ a.’
it-2 444 ¶9
Oke
Ọ mundia nin ugbẹloghe. Bhi Baibo, oke sabọ mundia nin agbaẹbho la ejele ne gbẹloghe. (Da 2:35, 44, 45; sẹyẹ fẹ Isa 41:15; Re 17:9-11, 18.) Ranmhude Babylon khọn agbaẹbho nekẹle miotọ yẹ dunmhun ele a, ọle zẹle nan da tiọle ‘oke nọn dunmhun emhin an.’ (Jer 51:24, 25) Bhi ẹkẹ illo ọkpa nọn tẹmhọn emhin nin Jehova lu rẹ khọn eyọkhọn miotọ, a da yọle ghe iJehova ‘hu nẹ oke nọn dunmhun emhin an.’ (Ps 76:4) ‘Ọke nọn dunmhun emhin an’ sabọ mundia nin ejele ne manman khọẹkẹ. (Sẹyẹ fẹ Na 2: 11-13.) Rẹji Jehova, David da yọle: ‘Uwẹ man oke nọnsẹmhẹn nọn deziẹn nọnsẹn.’ Ọnan sabọ rẹman ghe Jehova mun ejele nọnsi David deziẹn nọnsẹn, ọ da yẹ khua ọle okhun. (Ps 30:7; sẹyẹ fẹ 2Sa 5:12.) Nanrẹ re oke rẹ khọkhọ ejele ẹgheso zẹle nọn da lẹkhẹ nanrẹ lẹn otọ ebi a gbẹn ọbhi Revelation 8:8 nọn yọle, ‘emhin nọn diabe udede oke nin eranlẹn da bhala.’ Nanrẹ yọle ọne oke diabe oke nin eranlẹn da bhala, ọ sabọ mundia nin ejele nọn dunmhun emhin an beji eranlẹn rẹ tuẹ emhin an.
(Jeremiah 51:42) Ọne okpẹdẹ vẹ vuọn iBabylon. Ọne amẹn nọnsọle nọn fi yo fi re ọ rẹ vẹ vuọn ọlẹn.
it-2 882 ¶3
Okpẹdẹ
Eyokhọn ne vẹ vade. Jeremiah da tale ghe usomhin ọsi eyokhọn nesi Babylon wo ro bọsi ‘okpẹdẹ nọn vẹ.’ (Jer 50:42) Bhiriọ, ebi Jeremiah re ọle ta nin ọle da yọle ghe ‘ọne okpẹdẹ’ dẹ vẹ vuọn Babylon, ọle hi, eyokhọn nesi Medes bi Persia dẹ vẹ vuọn iBabylon.—Jer 51:42; yẹ fẹ Da 9:26 ghe.
Baibo Nan Tie
(Jeremiah 51:1-11) This is what Jehovah says: “Here I am raising up a destructive wind Against Babylon and the inhabitants of Leb-kaʹmai. 2 I will send winnowers to Babylon, And they will winnow her and make her land empty; They will come against her on all sides in the day of calamity. 3 Let the archer not bend his bow. And let no one stand up in his coat of mail. Show no compassion for her young men. Devote all her army to destruction. 4 And they will fall slain in the land of the Chal·deʹans, Pierced through in her streets. 5 For Israel and Judah are not widowed from their God, from Jehovah of armies. But their land is full of guilt from the standpoint of the Holy One of Israel. 6 Flee out of the midst of Babylon, And escape for your life. Do not perish because of her error. For it is the time for Jehovah’s vengeance. He is paying her back for what she has done. 7 Babylon has been a golden cup in the hand of Jehovah; She made all the earth drunk. From her wine the nations have drunk; That is why the nations have gone mad. 8 Suddenly Babylon has fallen and is broken. Wail over her! Get balsam for her pain; perhaps she may be healed.” 9 “We tried to heal Babylon, but she could not be healed. Leave her and let us go, each to his own land. For her judgment has reached to the heavens; It is as high as the clouds. 10 Jehovah has brought about justice for us. Come, let us recount in Zion the work of Jehovah our God.” 11 “Polish the arrows; take up the circular shields. Jehovah has stirred up the spirit of the kings of the Medes, Because he intends to bring Babylon to ruin. For this is the vengeance of Jehovah, the vengeance for his temple.
JUNE 12-18
EMHIN NE GHANLẸN NE RIBHI BAIBO | LAMENTATIONS 1-5
“Ọkhọ Nanrẹ Ziengbe Emhin Dẹ Rẹkpa Mhan Rẹ Rẹtẹ”
(Lamentations 3:20, 21) Uwẹ dẹ gene yere. Uwẹ dẹ yẹ dehianre sẹbhi eji mhẹn ye. 21 Imhẹn ye ọnan re bhi ọkhọle nọnsẹmhẹn; ọnan zẹle nin mhẹn a da ha mhọn iziẹngbe.
(Lamentations 3:24) “IJehova, ọle uku nọnsẹmhẹn,” iriọ mhẹn tale, “ọnan zẹle nin mhẹn a da ha mhọn iziẹngbe khẹ ọle.”
w12 6/1 14 ¶3-4
‘Uwẹ Dẹ Dehianre Sẹbhi Eji Mhẹn Ye’
Arẹmiẹn iJeremiah ribhi okhẹna, ọ da sẹyẹ ha mhọn ikhuaẹloghe. Ọ da bhii ji Jehova yọle: ‘Uwẹ [Jehova tobọle] dẹ gene yere. Uwẹ dẹ yẹ dehianre sẹbhi eji mhẹn ye.’ (ulọnlẹn nọnzi 20) Jeremiah bha ha mhọn edandan soso bhi ọkhọle. Ọle lẹnmhin ghe Jehova ida yele ọle a. Jehova ida yẹ ye ene fidenọ bhi ẹwẹ ẹbho nesọle a. Be iJehova nọn kokhun nẹ ha lu yẹ?—Revelation 15:3.
Jeremiah rẹọbhọ ghe Jehova dẹ ‘dehianre’ sẹbhi eji ene fidenọ ye. Ọta ẹjẹjẹ wo khọnin! Riale, Jehova, ‘ọnọn Kokhun Nẹ bhi otọ agbọn nan rebhe,’ ki dehianre. Ọle ki dehianre rẹ tọn ene ga ọle mun kpanọ sibhi oya re, kie re ele kiẹn ẹbho nesọle. (Psalm 83:18) Ọne ilẹnmhin nan da wo ko iJeremiah udu re, udu nọnsọle nọn rẹ ha lu akhiẹ. Jeremiah wo muegbe nin ọle rẹ ziẹngbe khẹ ẹghe nin Jehova rẹyi nin Ọle ha rẹ miẹn ẹbho nesọle ne fidenọ fan.—Ulọnlẹn nọnzi 21.
Jehova Hi Uku Nọnsẹmhẹn
8 Jehova ha yi uku nọnsi ulin-uwa nọnsi Levi. ‘Jehova hi uku nọnsẹmhẹn,’ ọle ọta nin ọdeọde bhi ẹwẹ ibhokhan iLevi ta, nin ọle rẹ rẹman ghe ọle re egbe guẹ nin Jehova yẹ mun udu nyan ọlẹn. (Lam. 3:24) Ọkpa bhi ene ibhokhan iLevi da ha yi ọria nọn so illo. Mhan dẹ tie ọne ọria Asaph. Asabọ miẹn azagba-uwa nọnsi Asaph ọle nan vae. Ọle ọnọn sun ene ha so illo bhi ẹghe nọnsi David nin Ojie. (1 Chron. 6:31-43) Mhan miẹn tie bhi ebe Psalm nọnzi 73 ghe Asaph (la ọkpa bhi imọn nesọle) da ha mhọn emhin nọn ha kpokpo ọle bhi ọkhọle. Ọle da ha mhọn ẹlobhọ da ẹbho ne lu khọlọ ne yẹ mhọn afe. Ranmhude ọnin, ọle da yọle: ‘Bhọsi ẹmhọn-ata, elele iribhọ nin mhẹn rẹ kpe ọkhọle nọnsẹmhẹn khia. Ihoho mhẹn miẹn bhọ nin mhẹn rẹ kpe obọ mhẹn khia.’ Ọle da wo yele a ihe nin ọle ye bhi iwẹnna oga. Ọbha ti ọle bhọ ghe iJehova hi uku nọnsọle. Ọne emhin nan da ha kpokpo ọle bhi ọkhọle ‘rẹsẹbhi ẹghe nin ọle rẹ do nanbhi uwa oga nọnsi Osẹnobulua.’—Ps. 73:2, 3, 12, 13, 17.
(Lamentations 3:26, 27) Ọmhẹnmhin nanrẹ fẹkẹ huẹan a ziẹngbe khẹ umiẹnfan nọnsi Jehova. 27 Ọmhẹnmhin nin okpea ha mun ihẹ bhi ẹghe usẹn-obhokhan nọnsọle.
w07 6/1 11 ¶4-5
Emhin Eso Nan Miẹn Tie bhi Ebe ọsi Lamentations
3:21-26, 28-33. Be imhan a rẹ sabọ ziẹngbe yẹ bhi ẹkẹ ọkakale? Jeremiah taman mhan. Mhan hẹi yele a ghe Jehova manman mhọn ahoẹmhọn-egbe nọn ifo bi itohan. Bha ji mhan yere ghe unyẹnmhin nin mhan sẹyẹ nyẹnlẹn, sẹ emhin nọn ha zẹ mhan bha ji egbe lọ mhan. Bha ji mhan mhọn iziẹngbe a khẹ iJehova nọn miẹn mhan fan. Mhan hẹi a zaka zunyọn. Deba ọnin, bha ji mhan ha ziẹngbe ekpokpo, ranmhude mhan lẹnmhin ghe emhin esili ribhọ nọn zẹle nin Jehova da ji ọne ekpokpo sẹ mhan bhi egbe. Ọnan hi ebi Baibo tale nọn da yọle nin mhan ‘mun unun nọnsẹmhan fiọbhi ekẹn.’
3:27. Asabọ miẹn ghe ranmhude usẹn-ibhokhan ne ga iJehova iguanọ nin ele lu emhin nin Jehova yọle nin mhan hẹi lu, ele ki miẹn ezuọzuọ bi ọnọghọ bhi egbe. Ọkpakinọn, ‘ọmhẹnmhin nin okpea ha mun ihẹ bhi ẹghe usẹn-obhokhan nọnsọle.’ Bezẹle? Ranmhude usẹn-ibhokhan ha sabọ ziẹngbe oya nian, ọ ki rẹkpa ele rẹ sabọ khọn onọghọ bhi ẹghe odalo.
Guanọ Emhin Oriọn ne Ghanlẹn
(Lamentations 2:17) Jehova lu emhin nọn ri ọle bhi ọkhọle; ọle mun ọta nọnsọle sẹ, Ọta nin ọle tale bhi ẹghe ẹdẹlẹ. Ọle da dunmhun emhin an. Ọle bha tohan ọle. Ọle da re otọ nin ene eghian rẹ ha jẹ uwẹ; ọle tuẹn ahu ọsi eghian nesẹ okhun.
w07 6/1 9 ¶4
Emhin Eso Nan Miẹn Tie bhi Ebe ọsi Lamentations
2:17—Bebhọ ọne ‘ọta’ nin Jehova tale rẹji Jerusalem nọn gene munsẹ? Asabọ miẹn ọta nọn ribhi Leviticus 26:17 nọn. Enin yọle: ‘Imhẹn dẹ gene denẹlo nọnsẹmhẹn da uwẹ. Ene eghian ẹn rebhe ki khọn uwẹ miotọ; ẹbho rebhe ne he uwẹ ki nunun ẹ an sotọ. Arẹmiẹn ọria soso bhọ ikhu uwẹ, uwẹ ki ha ne.’
(Lamentations 5:7) Aba mhan ne khua ne lu khọlọ yuno, mhan bhọ ki ha loya bhi olukhọ nọnsele.
w07 6/1 11 ¶1
Emhin Eso Nan Miẹn Tie bhi Ebe ọsi Lamentations
5:7—Jehova be re oya nin imọn ranmhude olukhọ nọnsi aba ele? Eye, Jehova ire oya nin imọn ranmhude olukhọ nọnsi aba ele. Baibo yẹ tale ghe, ‘Osẹnobulua dẹ re ibhohiẹn nin ọdeọde bhi emhin nin ele lu.’ (Ro 14:12) Ọkpakinọn, ọnọghọ nọn nanbhọre sade ọria lukhọ dẹ sabọ ha kpokpo ọle khian rẹsẹbhi egbe imọn nesọle. Bhi ọsi ijiẹmhin, ranmhude iga-ẹbọ ọsi ibhokhan Izrẹl nin ẹdẹlẹ, ọ da re ọle ha nọghọ ibhokhan Izrẹl nan biẹ bhi ẹghe odalo rẹ ga Jehova nọnsẹn bhi uwedẹ ọsi ikhiale.—Exodus 20:5.
Baibo Nan Tie
(Lamentations 2:20–3:12) See, O Jehovah, and look upon the one with whom you have dealt so harshly. Should women keep eating their own offspring, their own fully formed children, Or should priests and prophets be killed in the sanctuary of Jehovah? 21 Young boy and old man are lying dead on the ground in the streets. My virgins and my young men have fallen by the sword. You have killed in the day of your anger; you have slaughtered without compassion. 22 As if for a festival day, you summon terrors from every direction. In the day of the wrath of Jehovah, no one escaped or survived; Those whom I gave birth to and reared, my enemy exterminated.
3 I am the man who has seen affliction because of the rod of his fury. 2 He has driven me out and makes me walk in darkness, not in light. 3 Indeed, he repeatedly brings his hand against me all day long. 4 He has worn away my flesh and my skin; He has broken my bones. 5 He has besieged me; he has surrounded me with bitter poison and hardship. 6 He has forced me to sit in dark places, like men who died long ago. 7 He has walled me in, so that I cannot escape; He has bound me with heavy copper fetters. 8 And when I cry out desperately for help, he rejects my prayer. 9 He has blocked up my paths with hewn stones; He has made my roadways crooked. 10 He waits to ambush me like a bear, like a lion in hiding. 11 He has forced me off the paths and torn me to pieces; He has made me desolate. 12 He has bent his bow, and he sets me up as the target for the arrow.
JUNE 19-25
EMHIN NE GHANLẸN NE RIBHI BAIBO
“Ọ Da Ha Yẹẹ Ezekiel Nin Ọle Rẹ Tẹmhọn Nọnsi Osẹnobulua”
(Ezekiel 2:9–3:2) Bhiriọ, mhẹn da daghe obọ nọn niẹn da mhẹn. Bhi ẹkẹ ọne obọ, mhẹn da daghe ebe nan khili nan gbẹn emhin ọn. 10 Ọ ki taan ọne ebe a bhi odalo mhẹn, mhẹn da daghe ghe a gbẹn emhin ọbhi odalo bi ike ọsi ọne ebe. Illo akhiẹ bi eviẹ a gbẹn ọbhi ọne ebe.
3 Bhiriọ ọ da taman mhẹn: “Ọmọn nọnsi okpea, le emhin nọn ribhi odalo nọnsẹ. Le ọne ebe nan khili nan, uwe a yẹ ha khian, dọ nin uwa nọnsi Izrẹl talọ.” 2 Iriọ mhẹn rẹ taan unun mhẹn an, ọ da rẹ ọne ebe nan khili nin mhẹn le.
w08 7/15 8 ¶6-7
Ebi Mhan Arẹ Sabọ Ha Khọn Miotọ Yẹ bhi Emhin Ne Ha Sabọ Dọn Mhan Odẹ bhi Iwẹnna Itẹmhọn Osẹnobulua
6 Ebe nọnsi Ezekiel da ta emhin ọbhebhe nọn ha rẹkpa mhan rẹ ha re izebhudu tẹmhọn Osẹnobulua. Bhi ẹkẹ imianlo, Jehova da re ebe nan khili nan gbẹn illo akhiẹ bhi obọ veva nin Ezekiel. Ọ da taman Ezekiel nọn le ọle. Jehova da yọle: ‘Ọmọn nọnsi okpea, le ọne ebe nan khili nin mhẹn re nin uwẹ, le ọle vuọn ẹkẹ nọnsẹ.’ Be bhọ ọne imianlo nan mundia nan? Ọ rẹman ghe ọkhẹke nin Ezekiel manman ji uhọnmhuje nin Jehova je ọle nan ọle bhi ọkhọle nọnsẹn. Ọ ki gene sẹ ọle bhi otọ ẹkẹle nọnsẹn nọnsẹn. Ezekiel nan akhasẹ taman mhan emhin nọn ki sunu. Ọ yọle: ‘Bhiriọ, I da ha le ọle, ọ da ha miẹnmiẹn mhẹn bhi unun bii amẹn-ẹlọn.’ Ọ da ha yẹẹ Ezekiel nin ọle rẹ do tẹmhọn Osẹnobulua bhi ogbakha. Ọ da ghe ọle bii ekpẹn nọn khua nin ọle rẹ dọ mundia nin Jehova yẹ yo uhọnmhọn nin Jehova je ọle arẹmiẹn ghe uhọnmhuje nan je ọle bha lẹkhẹ.—Tie Ezekiel 2:8–3:4, 7-9.
7 Emhin esili ribhọ nin ẹbho ne ga iJehova ha sabọ luẹ bhi ọne imianlo nan. Imhan yẹ mhọn uhọnmhunje nọn kaka nin mhan ha taman ẹbho. Ene bunbun bhi ẹwẹ ẹbho nin mhan tale mhan bha muegbe ne rẹ kaehọ. Nin mhan rẹ sabọ ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle eghe rebhe ghe ekpẹn nọn khua hi ọne uhọnmhọn nin Jehova je mhan ele, ọkhẹke nin mhan ha le ebale oriọn ẹghe rebhe. Ahamiẹn mhan bha ha re ẹghe ọbhi otọ rẹ luẹ iBaibo nọnsẹn, ọta nọnsi Osẹnobulua ida sabọ sẹ mhan bhi otọ ẹkẹ nọnsẹn. Dọnmhegbe nin uwẹ rẹ ha luẹ iBaibo dinmhin gbera ọnikhẹ. Donmhegbe nin uwẹ rẹ ha luẹ ọle ẹghe-ẹghe. Dọnmhegbe nin uwẹ rẹ ha ria eria dinmhin nyan ebi uwẹ luẹ bhi iBaibo.—Ps. 1:2, 3.
it-1 1214
Ibiẹ
Bhi ẹkẹ ibiẹ, ọle ebale da nan ọbhi egbe nin egbe da sabọ re ọle wẹnna. Ọnan zẹle bhi imianlo nin Ezekiel miẹn, a da yọle nọn le ọne ebe nan khili, ọ ha ji ọle vuọn ọlẹn ibiẹ. Ọnin ijiẹmhin nan da mundia nin ebi ebale ọriọn rẹ sẹ ọria otọ ẹkẹle yẹ. Nin Ezekiel rẹ sabọ ha mhọn ahu nin ọle rẹ lu iwẹnna nọnsi Jehova, ọkhẹke nin ọle manman lẹn ẹmhọn nọnsi Jehova nan gbẹn ọbhi ọne ebe nan khili yẹ ha ria eria nyan ọlẹn. Bhiriọ ọle ki ha mhọn ahu bhi uwedẹ ọsi oriọn. Ọle ki yẹ ha mhọn ebi ọle da taman ene ẹbho.—Eze 3:1-6; yẹ fẹ Re 10:8-10 ghe.
(Ezekiel 3:3) Ọ da yẹ taman mhẹn: “Ọmọn nọnsi okpea, le ọne ebe nan khili nin mhẹn re nin uwẹ, le ọle vuọn ẹkẹ nọnsẹ.” Bhiriọ, I da ha le ọle, ọ da ha miẹnmiẹn mhẹn bhi unun bii amẹn-ẹlọn.
w07 7/1 12 ¶3
Emhin Eso Nan Miẹn Tie bhi Ebe ọsi Ezekiel—I
2:9–3:3—Bezẹle nin ebe nan khili nan gbẹn illo akhiẹ ọ, da ha mhẹn Ezekiel bhi unun? Ẹlo nin Ezekiel rẹ ha ghe iwẹnna nin Jehova mun nanlẹn, ọle re ọne ebe nan khili ha mhẹn ọle bhi unun. Ọ da manman ti Ezekiel bhọ ghe iJehova zẹ ọle nin ọle ha yi akhasẹ nọnsọle.
Guanọ Emhin Oriọn ne Ghanlẹn
(Ezekiel 1:20, 21) Eji ọne ahu ẹlinmhin dia ele diọ, ọle ele khian diọ, ije rebhe nin ọne ahu ẹlinmhin khian diọ. Ene iwili ki yẹ tuẹn okhun rẹkhan ele, ranmhude ọne ahu ẹlinmhin nọn dia ene emhin ne nyẹnlẹn sẹyẹ ribhi ene iwili. 21 Ene emhin ne nyẹnlẹn ha munhẹn ha khian, ene iwili ki yẹ ha khian; ele ha mundia, ene iwili ki yẹ mundia; ele ha kpanọ sibhi otọ re, ene iwili ki yẹ kpanọ rẹkhan ele, ranmhude ọne ahu ẹlinmhin nọn dia ene emhin ne nyẹnlẹn sẹyẹ ribhi ene iwili.
(Ezekiel 1:26-28) Bhi okhun ideghedeghe nọn ribhi okhun uhọnmhọn nọnsele, emhin nọn diabe udo natiọle sapphire da ha ribhọ. Ọne emhin da khọ ojukhuo. Ọria nọn dotua bhi ọne ojukhuo nọn ribhi okhun nin, da ha mhọn egbe bọsi ọria. 27 Mhẹn da daghe emhin nọn diabe siliva bi igolu nọn bhala bii eranlẹn, bhala nanbhi ẹkun nọnsọle rẹ ha khian okhun. Rẹ nin ẹkun nọnsọle sẹbhi otọ, mhẹn da daghe emhin nọn diabe eranlẹn. Ukpa nọn ha bhala nẹga ọle 28 da diabe ele nọn dagbare bhi okhun bhi ẹdẹ nin amẹn rẹ rọ. Iriọ ọne ukpa nọn bhala dia. Ọ da diabe uyi nọnsi Jehova. Ẹghe nin mhẹn rẹ daghe ọle, i da mun ẹlo ru bhi otọ, i da yẹ họn ghe ọria talọ.
w07 7/1 11 ¶6
Emhin Eso Nan Miẹn Tie bhi Ebe ọsi Ezekiel—I
1:4-28—Be bhọ imianlo ọsi awenẹwenẹ nin Ezekiel daghe bhi okhun mundia nan? Ọne awẹnẹwẹnẹ mundia nin obọ ọkpa ọsi agbotu nọnsi Jehova nọn ribhi okhun. Ẹhi rebhe nesi Jehova ne ga nọnsẹn, ele ribhi ọne agbotu nan. Ahu ẹlinmhin nọnsi Jehova re ahu nin ọne awẹnẹwẹnẹ. Ai miẹn ebi a rẹ khọkhọ uyi ọsi ọne ọria nọn gua ọne awẹnẹwẹnẹ. IJehova ọne ọria mundia nan. Ufumhin nọnsọle, ọle ọne ele mundia nan.
(Ezekiel 4:1-7) “Uwẹ nin ọmọn nọnsi okpea, mun udu-ekẹn fiọbhi odalo nọnsẹ. Gbẹn elin ọsi ọne agbaẹbho nan ọbhọ—Jerusalem. 2 Mun okhọn nẹga ọle, bọn ogbe ọsi okhọn nẹga ọle, bọn ọne ogbe okhun, uwẹ ha yẹ bọn agọ nẹga ọle, Uwẹ ha yẹ muno emhin nanrẹ gbe ogbe sotọ nega ọle. 3 Mun emhin nọn dia para nan re ẹlonmhọn lu rẹ lu ogbe, nọn waa uwẹ bi ọne agbaẹbho a. Ẹghenin uwẹ ki denọ da ọle, ọne otọ ki kiẹn otọ nan mun okhọn bu; uwẹ dẹ mun okhọn bu ọle. Iyaman ọnan khin rẹji uwa nọnsi Izrẹl. 4 “Nowẹ bhi obọ agobọ nọnsẹ, uwẹ ha yẹ mun olukhọ ọsi uwa nọnsi Izrẹl fiọbhi uki egbe nọnsẹ. Uwẹ dẹ mun olukhọ nọnsele fiọbhi uki egbe nọnsẹ bhi ene ikpẹdẹ rebhe nin uwẹ ha nowẹ bhi obọ agobọ nọnsẹ. 5 Mhẹn dẹ ne ikpẹdẹ 390 nin uwẹ, ikpẹdẹ ne mundia nin ikpe ọsi olukhọ nọnsele, uwẹ dẹ mun olukhọ ọsi uwa nọnsi Izrẹl fiọbhi uki egbe nọnsẹ. 6 Uwẹ dẹ gbe ene ikpẹdẹ nan rebhe sotọ. “Uwẹ dẹ kikie nowẹ, bhi obera nọnsẹ, uwẹ ha yẹ mun olukhọ ọsi uwa nọnsi Judah fiọbhi uki egbe nọnsẹ nanbhi ikpẹdẹ 40. Ukpẹdẹ ọkpa nọn mundia nin ukpe ọkpa, ukpẹdẹ ọkpa nọn mundia nin ukpe ọkpa, ọle mhẹn re nin uwẹ. 7 Uwẹ ki khili ukpọn sibhi obọ re yẹ denọ ẹlo nọnsẹ da iJerusalem beji uwẹ ha rẹ mun okhọn bu ọle, uwẹ ki yẹ ta ọta akhasẹ gbe ọle.
w07 7/1 12 ¶4
Emhin Eso Nan Miẹn Tie bhi Ebe ọsi Ezekiel—I
4:1-17—Ene emhin nin Jehova yọle nin Ezekiel lu bhi ene ulọnlẹn nan, Ezekiel gene lu ọle? Bhi ọne okha nan, Ezekiel da bhii ji Jehova nọn ji ọle re isọn ọsi ẹmena rẹ ha nyẹn ebale, Jehova da ka nanlẹn. Ọnan rẹman ghe Ezekiel gene lu ene emhin nan gbẹn ọbhi ene ulọnlẹn nan. Ezekiel da nowẹ bhi obọ agobọ nanbhi ikpẹdẹ 390. Ene ikpẹdẹ nan mundia nin ikpe 390 nin ulin-uwa igbe nesi Izrẹl rẹ ha lu olukhọ. Ene ikpe 390 da munhẹn bhi ukpe 997 B.C.E., ẹghe nanrẹ mun ulin-uwa igbe ọsi Izrẹl gbọ. Ọ da sotọ bhi ukpe 607 B.C.E., ẹghe nanrẹ dunmhun iJerusalem an. Ikpẹdẹ 40 nin Ezekiel rẹ nowẹ bhi obera da mundia nin ikpe 40 nin agbaẹbho ọsi Judah rẹ ha lu olukhọ. Ene ikpe nan da munhẹn bhi ẹghe nin Jehova rẹ zẹ iJeremiah nọn ha yi akhasẹ nọnsọle bhi 647 B.C.E. Ọ da sotọ bhi 607 B.C.E. Bhi ẹkẹ ene ikpẹdẹ 430 rebhe, obhi ebale khere, ọle Ezekiel ha le. Obhi amẹn khere, ọle ha muọn. Ọle da re ọnan rẹman ghe ukhunmhun dẹ ha ribhọ ẹghe nin eyokhọn ha rẹ nẹga ogbe nọnsi Jerusalem.
Baibo Nan Tie
(Ezekiel 1:1-14) In the 30th year, on the fifth day of the fourth month, while I was among the exiled people by the river Cheʹbar, the heavens were opened and I began to see visions of God. 2 On the fifth day of the month—that is, in the fifth year of the exile of King Je·hoiʹa·chin— 3 the word of Jehovah came to Ezekiel son of Buʹzi the priest by the river Cheʹbar in the land of the Chal·deʹans. There the hand of Jehovah came upon him. 4 As I was looking, I saw a tempestuous wind coming from the north, and there was a huge cloud and flashing fire surrounded by a bright light, and from the midst of the fire was something that looked like electrum. 5 Within it were what looked like four living creatures, and the appearance of each one was like that of a human. 6 Each one had four faces and four wings. 7 Their feet were straight, and the soles of their feet were like those of a calf, and they were shining like the glow of burnished copper. 8 They had human hands under their wings on all four sides, and the four of them had faces and wings. 9 Their wings were touching one another. They would not turn when they went; they would each go straight forward. 10 Their faces had this appearance: Each of the four had a man’s face with a lion’s face on the right, a bull’s face on the left, and each of the four had an eagle’s face. 11 That is how their faces were. Their wings were spread out above them. Each had two wings that were touching one another and two wings covering their bodies. 12 They would each go straight forward, going wherever the spirit would incline them to go. They would not turn as they went. 13 And the living creatures had the appearance of burning coals of fire, and something that looked like torches of bright fire was moving back and forth between the living creatures, and lightning was flashing out from the fire. 14 And when the living creatures would go forth and return, their movement had the appearance of flashes of lightning.
JUNE 26–JULY 2
EMHIN NE GHANLẸN NE RIBHI BAIBO | EZEKIEL 6-10
“A Dẹ Rẹ Iyaman ọsi Ene Da Miẹn Uhọnmhọn Nin Uwẹ?”
(Ezekiel 9:1, 2) Ọle da so dagbare rẹ taman mhẹn, yọle: “Tie ene ẹbho ne ha re oya nin ọne agbaẹbho, ji ọdeọde bhi ẹwẹ ele re emhin okhọn nan rẹ dunmhun emhin an mhọn bhi obọ!” 2 Mhẹn da daghe ikpea ehan ne ha nanbhi igeti nọn denọ ẹlo da obọ ọsi okhun ọlẹn vade, ọdeọde bhi ẹwẹ ele da re emhin okhọn nan rẹ dunmhun emhin an mhọn bhi obọ; Okpea ọso nọn deba ele da re ukpọn natiọle linẹn yọ. Ọle da yẹ re emhin nin akọwe rẹ gbẹn ebe gbanọ bhi ẹkun. Ele da vae dọ mundia bhi egbegbe ọne ukhuokhuo izọese nan re oze lu.
w16.06 16-17
Ọta Nin Ẹria Ne Tie Ebe Nesẹmhan Nọọn
Bhi imianlo nin Ezekiel miẹn, họbhọ ọne okpea nọn re emhin nin akọwe rẹ gbẹn ebe gbanọ bhi ẹkun mundia nan? Hebhọ ene ikpea ne re emhin okhọn nan rẹ dunmhun emhin an mhọn bhi obọ mundia nan?
▪ Ene eria nan mundia nin eyokhọn ne ribhi okhun ẹlinmhin ne ha mhọn obọ bhi udunmhun an ọsi Jerusalem. Ele da yẹ ha mhọn obọ bhi udunmhun an ọsi ọne agbọn ọsi Esu nan bhi okhọn ọsi Armageddon. Bezẹle nin uwedẹ nan ki rẹ lẹn otọ ọne imianlo nan da yi ọne gbale?
Ezekiel ki daghe emhin ebe ne ha sunu bhi Jerusalem ọkuẹsẹ a dunmhun ọlẹn an bhi 607 B.C.E. fo, ọle da miẹn imianlo ọsi emhin ne ha sunu ọkuẹsẹ a dunmhun ọlẹn an. Ọle da daghe ikpea ehan ne re emhin okhọn nan rẹ dunmhun emhin an mhọnlẹn bhi obọ. Ọle da yẹ daghe okpea ọso nọn deba ele nọn re ‘ukpọn natiọle linẹn yọ.’ Ọne okpea da yẹ re ‘emhin nin akọwe rẹ gbẹn ebe gbanọ bhi ẹkun.’ (Ezek. 8:6-12; 9:2, 3) A da taman ọne okpea: ‘Khian nanbhi ọne agbaẹbho, . . . uwẹ ha re iyaman ọbhi ukẹhai ọsi ene ikpea rebhe ne zaka zunyọn ọbhi ene emhin ne sọnnọn rebhe nan lu bhi ọne ẹbho.’ Ọnin ki gbera, a da taman ene ikpea ehan ne re emhin okhọn nan rẹ dunmhun emhin an mhọn bhi obọ ghe nin ele do gbono ẹbho ne imhọn ọne iyaman a. (Ezek. 9:4-7) Be bhọ ọne imianlo nan man mhan le? Họbhọ ọne okpea nọn re emhin nin akọwe rẹ gbẹn ebe gbanọ bhi ẹkun?
Ukpe 612 B.C.E., ọle Ezekiel da miẹn ọne imianlo nan. Ene emhin nin ọle daghe bhi ọne imianlo dẹ ka munsẹ bhi egbe iJerusalem, ẹghe nin eyokhọn nesi Babylon ha rẹ dunmhun ọlẹn an. Ikpe isẹn ki gbera, ọnan da gene sunu. Arẹmiẹn ghe agbaẹbho nọnsi Babylon iga iJehova, Jehova da re ele dunmhun iJerusalem an. (Jer. 25:9, 15-18) Jehova da re iBabylon rẹ re oya nin ẹbho nesọle ne bha yẹ ha ga ọle. Ọrẹyiriọ, Jehova bha ji ele da fuẹn ẹbho ne mhẹn deba ẹbho ne imhẹn. Jehova da hinmhin ene iJew ne bha re obọ ba emhin ebe ne ha sunu bhi Jerusalem.
Ezekiel tobọle bha deba ene ha re ọne iyaman nin ẹbho. Ọle bha yẹ deba ene ha mhọn obọ bhi ọne udunmhun an. Ẹhi ne ribhi okhun ha mhọn obọ bhi ọne ibhohiẹn nan. Ọne imianlo nan da rẹkpa mhan rẹ daghe emhin ne ha sunu bhi okhun. Jehova mun ọlẹn ọbhi obọ ọsi ene ẹhi nin ele rẹ fuẹn eria ebe a. Deba ọnin, ọle yẹ mun ọlẹn ele bhi obọ ne rẹ hannọ ẹbho ne mhẹn ne ha miẹn uhọnmhọn.
Ẹghe nin khẹ, mhan ka rẹ tale ghe usun ọsi enanzẹle ne sẹyẹ ribhi otọ, ele ọne okpea nọn re emhin nin akọwe rẹ gbẹn ebe gbanọ bhi ẹkun mundia nan bhi ẹghe nọnsẹmhan. Mhan da yẹ ha riale ghe ẹbho rebhe ne kaehọ uhọnmhunje ọsi Agbejele nin mhan wewe yẹ vae dọ ga iJehova, ele a re iyaman ọsi ene da miẹn uhọnmhọn nan. Ọkpakinọn, bhi ikpe eso ne gbera nian, ọ da dọ khia bhi ẹlo ghe ọkhẹke nin mhan fi ọkhọle denọ. Beji ebe nọnsi Matthew 25:31-33 tale, iJesu hi ọne ha bhohiẹn ẹbho. Ẹghe ekpokpo nọn khua ọle da rẹ bhu ọne ohiẹn nan. Ẹghenin ọle da rẹ ne ene ‘ohuan’ (ẹbho ne ha miẹn uhọnmhọn) sibhi ene ‘ẹbhe’ re (ẹbho nan ha fuẹn an).
Bhi uwedẹ nin mhan ki rẹ lẹn otọ ọne imianlo nan nian, emhin nela mhan ki da sabọ luẹ bhọ? Ghe emhin isẹn nin mhan ha sabọ luẹ:
(1) Bhi ọne ẹghe ọkuẹsẹ a dunmhun Jerusalem an, Ezekiel bi Jeremiah da ha sẹkha nin ene ẹbho beji ọkhẹ-ughe lu. Iriọ Isaiah ka yẹ lu. Ẹlẹnan nan nian yẹ, Jehova re usun ọsi enanzẹle rẹ re ebale oriọn nin ẹbho nesọle le. Ọle yẹ re ele sẹkha nin ẹbho ọkuẹsẹ ẹghe ekpokpo nọn khua sẹle. Usun ne da nyẹnlẹn bhi otọ ọsọgbọn yẹ deba enanzẹle ha sẹkha nin ẹbho.—Matt. 24:45-47.
(2) Ezekiel tobọle bha deba ene ha re ọne iyaman nin ẹbho; ẹbho nesi Jehova ẹlẹnan bha yẹ deba ene ha re ọne iyaman nin ẹbho. Uhọnmhunje nin Jehova je ele, ọle ele taman ẹbho. Ene ẹhi dia ele bhi ọne iwẹnna ọsi itẹmhọn Osẹnobulua nin ele lu.—Rev. 14:6.
(3) Bhi ẹghe ọsi Ezekiel, ọne iyaman bha ha yi iyaman nan gene daghe bhi ukẹhai ọsi ene ẹbho. Emhin ọne iyaman mundia nan. Iriọ yẹ nọn ẹlẹnan. Be bhọ ọkhẹke nin ẹbho lu nian nin ele da sabọ ha mhọn ọne iyaman nan. Ọkhẹke nin ele kaehọ ọta Agbejele nin mhan wewe nẹga ẹlẹnan, ele ki mun akpa oṣi Kristiẹn yọ, re egbe guẹ nin Jehova yẹ ha sun rẹkhan ibhio nesi Kristi. (Matt. 25:35-40) Bhi ẹghe ekpokpo nọn khua nọn vade, a dẹ re iyaman ọsi ene da miẹn uhọnmhọn nin ẹbho ne lu ene emhin nan.
(4) Bhi ẹghe nọnsẹmhan nian, ọne okpea nọn re emhin nin akọwe rẹ gbẹn ebe gbanọ bhi ẹkun da mundia nin Jesu Kristi. Jesu tobọle re iyaman nin ẹbho ne ha miẹn uhọnmhọn. Jesu dẹ re iyaman nin usun nọn bun bhi ẹghe ekpokpo nọn khua. Ọle ki re ibhohiẹn ọsi ‘ohuan’ nin ele. Bhiriọ ele ki sabọ miẹn aribhọ ọsi ighegheghe bhi ọne otọ nan.—Matt. 25:34, 46.
(5) Bhi ẹghe nọnsẹmhan yẹ, ene ikpea ehan ne re emhin okhọn nan rẹ dunmhun emhin an mhọn da mundia nin eyokhọn ne ribhi okhun bhi ẹlinmhin, nin Jesu rẹ khian. Ele dẹ kẹ fuẹn ene agbaẹbho a. Ele ki yẹ rẹ olukhọ rebhe sibhi ọne otọ nan re.—Ezek. 9:2, 6, 7; Rev. 19:11-21.
Emhin nin mhan ki dọ lẹn bhi ọne imianlo nan rẹkpa mhan rẹ mun iruduba nin mhan mhọn da iJehova zeze. Ọ rẹkpa mhan rẹ gene rẹọbhọ ghe iJehova ida fuẹn eria ne mhẹn deba eria ne imhẹn. (2 Pet. 2:9; 3:9) Ọ yẹ rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe iwẹnna nọn manman khẹke, ọle iwẹnna itẹmhọn Oṣenobulua nin mhan lu khin. Ọkhẹke nin ẹbho rebhe họn ẹmhọn nọnsi Jehova ọkuẹsẹ ọkpẹnlẹn vae.—Matt. 24:14.
(Ezekiel 9:3, 4) Ẹghenin, uyi nọnsi Osẹnobulua nọnsi Izrẹl da kpanọ sibhi eji ọ rẹ ha ye bhi ukokhun ene cherub. Ọ da kpanọ ha khian unuro ọsi odẹ ọsi ọne uwa. Ọ da ha tie ọne okpea nọn re ukpọn natiọle linẹn yọ, nọn yẹ rẹ emhin nin akọwe rẹ gbẹn ebe gbanọ bhi ẹkun. 4 Jehova da taman ọlẹn: “Khian nanbhi ọne agbaẹbho, khian nanbhi Jerusalem, uwẹ ha re iyaman ọbhi ukẹhai ọsi ene ikpea rebhe ne zaka zunyọn ọbhi ene emhin ne sọnnọn rebhe nan lu bhi ọne ẹbho.”
(Ezekiel 9:5-7) Mhẹn da yẹ họn ọle taman enekẹle: “Bha rẹkhan ọlẹn nanbhi ọne agbaẹbho, ibha ha fi. Bha hẹi mhọn itohan da ọsoso, bha hẹi mhọn ẹkẹ ẹjẹjẹ. 6 Bha gbono erebhe a, rẹsẹbhi ene dọmanlẹn, usẹn ọkpea, ọmanmhẹn nọn bha sẹ hẹgẹn, ọmobọ bi ikhuo. Ọkpakinọn, bha hẹi sikẹ okpea soso nọn mhọn ọne iyaman. Bha munhẹn bhi ẹkẹ uwa oga nọnsẹmhẹn.” Bhiriọ ele da munhẹn bhi egbe ọsi ene ewanlẹn ne ha ribhi odalo ọne uwa. 7 Ọle da taman ele: “Bha sankaan ọne uwa a, bha ha re olinmhin oṣi enan gbono a vuọn ọlẹn. Bha ha khian!” Bhiriọ ele da ha khian, ele da dọ gbono ẹbho a bhi ọne agbaẹbho.
Guanọ Emhin Oriọn ne Ghanlẹn
(Ezekiel 7:19) “‘Ele da muno isiliva nọnsele kua bhi ughe, igolu nọnsele ki kiẹn emhin nọn sọnnọn ele. Igolu la isiliva nọnsele ida sabọ hinmhin ele bhi ukpẹdẹ ohu nọnsi Jehova. Ele ida khọn, ele ida sabọ vuọn ẹkẹ nọnsele, ranmhude ọ kiẹn udo nọn gbagan ele oẹ, nọn si ọlukhọ ji ele.
w09 9/15 23 ¶10
Iman-emhin Nọn Nin Obọ Osẹnobulua, Ọle Hi Iman-emhin Nọn Kokhun Nẹ
10 Jehova ọkpa lẹn emhin ne ha sunu bhi ẹghe odalo. Ọle tobọle mhanmhan ebi ẹghe odalo ọsi ọne agbọn nan da dia yẹ. Bhiriọ, ọle ọkpa ọ gene khẹke nọn rẹkpa mhan rẹ muegbe khẹ ẹghe odalo. (Isa. 46:9, 10) Ọta akhasẹ nọn ribhi Baibo rẹman ghe ‘ukpẹdẹ nọn khua nọnsi Jehova sire.’ (Zeph. 1:14) Ọta nọn ribhi ebe nọnsi Proverbs 11:4 dẹ kiẹn ẹmhọn-ata ọne ukpẹdẹ nin. Enin yọle: ‘Emhin ne ghanlẹn nin ọria mhọnlẹn ida ha yi emhin soso ji ọle bhi ọne ukpẹdẹ ọsi ohu nin, ọkpakinọn, ikhiale dẹ hinmhin oria bhi uu.’ Ọne ẹghe nin Jehova da rẹ dọ bhohiẹn ọne agbọn Esu nan ha sẹ, igho ida sabọ hinmhin mhan. Ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn da hinmhin mhan. Bhi ọsi ẹmhọn-ata, Ezekiel 7:19 yọle: ‘Ele dẹ muno isiliva nọnsele kua bhi ughe, igolu nọnsele ki kiẹn emhin nọn sọnnọn ele.’ Ọne ilẹnmhin nan dẹ sabọ rẹkpa mhan rẹ lẹn emhin ẹwanlẹn nọn khẹke nin mhan lu nian.
(Ezekiel 8:12) Ọle da taman mhẹn: “Ọmọn nọnsi okpea, uwẹ daghe emhin nin ene ewanlẹn ọsi uwa nọnsi Izrẹl lu bhi ebiuki, ebi ele lu bhi ẹkẹ ugha nin ele da ne ẹbọ nesẹle waa? Ranmhude ele tale ghe, ‘Jehova i daghe mhan. Jehova sibhi ọne otọ nan re.’”
w11 4/15 26 ¶14
Uwẹ Ji Ahu Ẹlinmhin Nọnsi Osẹnobulua Dia Uwẹ?
14 Ebi a manman re urẹọbhọ ta ọle hi, nanrẹ rẹọbhọ ghe Jehova gene ribhọ. Ahamiẹn ọria bha rẹọbhọ ghe iJehova gene ribhọ, ofẹn ida ha mun ọlẹn rẹ lu emhin ọbe. Ọne hi emhin nọn sunu bhi ẹwẹ ẹbho nesi Osẹnobulua bhi ẹghe ẹdẹlẹ. Jehova da rẹman Ezekiel emhin ebe nin ewanlẹn eso bhi ẹwẹ ibhokhan Izrẹl ha lu bhi ẹkhokho. Jehova da yọle: Ọmọn nọnsi okpea, uwẹ daghe emhin nin ene ewanlẹn ọsi uwa nọnsi Izrẹl lu bhi ebiuki, ebi ele lu bhi ẹkẹ ugha nin ele da ne ẹbọ nesẹle waa? Ranmhude ele tale ghe, ‘Jehova i daghe mhan. Jehova sibhi ọne otọ nan re.’” (Ezek. 8:12) Uwẹ daghe emhin nọn siọle? Ene ẹbho nan bha rẹọbhọ ghe iJehova daghe emhin nin ele lu. Ele bha rẹọbhọ ghe iJehova gene ribhọ.
Baibo Nan Tie
(Ezekiel 8:1-12) And in the sixth year, in the sixth month, on the fifth day of the month, when I was sitting in my house and the elders of Judah were sitting before me, the hand of the Sovereign Lord Jehovah took hold of me there. 2 As I watched, I saw a form similar to the appearance of fire; there was fire below what appeared to be his waist, and from his waist upward his appearance was bright, like the glow of electrum. 3 Then he stretched out what appeared to be a hand and took me by a tuft of hair of my head, and a spirit carried me between the earth and the heavens and brought me to Jerusalem by means of the visions from God, to the entrance of the inner gate that faces north, where the idolatrous symbol of jealousy that incites jealousy stood. 4 And look! the glory of the God of Israel was there, like the appearance that I had seen in the valley plain. 5 He then said to me: “Son of man, please raise your eyes toward the north.” So I raised my eyes toward the north, and there, north of the gate of the altar, was this symbol of jealousy in the entryway. 6 And he said to me: “Son of man, do you see what terrible, detestable things the house of Israel is doing here, things that make me go far away from my sanctuary? But you will see detestable things that are even more terrible.” 7 Then he brought me to the entrance of the courtyard, and when I looked, I saw a hole in the wall. 8 He said to me: “Son of man, please bore through the wall.” So I bored through the wall, and I saw an entryway. 9 He said to me: “Go in and see the evil, detestable things that they are doing here.” 10 So I went in and looked, and I saw all sorts of images of creeping things and loathsome beasts and all the disgusting idols of the house of Israel; they were carved on the wall all around. 11 And 70 of the elders of the house of Israel were standing before them, with Ja·az·a·niʹah the son of Shaʹphan standing among them. Each one had his censer in his hand, and the perfumed cloud of incense was ascending. 12 He said to me: “Son of man, do you see what the elders of the house of Israel are doing in the darkness, each one in the inner rooms where his idols are displayed? For they are saying, ‘Jehovah is not seeing us. Jehovah has left the land.’”