Urẹọbhọ Bi Iwẹnna Dẹ Sabọ Re Imhan Ha Yi Eria Ne Khia

1. Mhan ha ria eria nyan urẹọbhọ nin Ebraham ha mhọnlẹn, inọnta nela ọ ha sabọ re mhan ha nọọn?

ARẸMIẸN ẹbho wo manman họn ẹmhọn Ebraham, obhi emhin khere ene bunbun lẹn rẹji ọle. Ọkpakinọn, uwẹ lẹn emhin ne bunbun rẹji Ebraham. Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ lẹnmhin ghe, a tie Ebraham “aba ọsi ẹbho . . . ne mhọn urẹọbhọ.” (Rom. 4:11) Sokpan, uwẹ sabọ rẹ ha riale, ‘Mẹn dẹ be sabọ re egbe khọkhọ Ebraham, yẹ ha mhọn unan urẹọbhọ nin ọle ha mhọnlẹn?’ Ehe, uwẹ dẹ sabọmhin.

2. Bezẹle nọn da manman lu uhọnmhọn emhin nin mhan rẹ ha luẹ ẹmhọn okha ọsi Ebraham? (James 2:22, 23)

² Uwedẹ ọkpa nin mhan ha rẹ sabọ ha mhọn unan urẹọbhọ nin Ebraham ha mhọnlẹn hi, nin mhan rẹ ha luẹ ẹmhọn ijiẹmhin nọnsọle. Osẹnobulua da taman Ebraham nin ọle kpanọ sibhi agbaẹbho nọnsọle re diọbhi eje manman ree. Ọle da gene lu beji a taman ọlẹn. Ọle da dọ ha nyẹnlẹn bhi ẹkẹ ibọkpọ bhi ikpe ne bunbun. Sẹyẹ, ọle da muegbe rẹ re Aizik nin ọmọn nọnsọle nin ọle manman hoẹmhọnlẹn rẹ zọese. Ebraham da ka nin ọle rẹ lu ene emhin nan rebhe ranmhude urẹọbhọ nọn ziẹn nin ọle mhọn da Jehova. Urẹọbhọ nin ọle ha mhọnlẹn, bi iwẹnna esili nin ọle lu da re Osẹnobulua re ẹlo esili ha ghe ọle, yẹ re ọle kiẹn ọmọẹ. (Tie James 2:22, 23.) Jehova guanọ nin mhan rebhe, rẹ dọ sẹbhi uwẹ yẹ miẹn erọnmhọn nọn sẹ inian. Ranmhude ọnan, Jehova da ji Pọl bi Jemisi gbẹn ijiẹmhin ọsi Ebraham ọbhi Baibo. Bha ji mhan fẹ ebi Romans uhọnmhọnlẹn nọnzi 4 bi James uhọnmhọnlẹn nọnzi 2 tale rẹji Ebraham. Ene uhọnmhọnlẹn nan tẹmhọn emhin kpataki rẹji Ebraham.

3. Ulọnlẹn nela bhi Baibo Pọl bi Jemisi tẹmhọnlẹn bhi ebe nin ele gbẹn?

³ Pọl bi Jemisi da sounun bhi ẹmhọn nọn ribhi Genesis 15:6. Ọ yọle: “[Ebraham] da mhọn urẹọbhọ da iJehova. Ranmhude ọnin, Ọle da tie ọle ọria nọn khiale.” Osẹnobulua ghe ọria bii ọria nọn khiale, la ọria nin itọn iri ọle bhi egbe sade ọne ọria lu emhin ne ti ọle bhọ. Emhin ọhan-ilo nọn ghe Osẹnobulua ghe eria nọn bha gba nan bii eria nin itọn iri ele bhi egbe. Asabọmiẹn inian uwẹ guanọ nin Osẹnobulua rẹ ha ghe uwẹ. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ dẹ sabọ sunu. Nin mhan rẹ lẹn ebi mhan ha lu nin Osẹnobulua da re ẹlo nọn sẹ iriọ ha ghe mhan, ọkhẹke nin mhan lẹn ebezẹle nin Osẹnobulua da re ẹlo nọn sẹ iriọ ha ghe Ebraham.

URẸỌBHỌ DẸ SABỌ RE IMHAN HA YI ERIA NE KHIA

4. Be re ọle nọghọ mhan rẹ ha yi eria ne khiale?

⁴ Bhi ilẹta nin Pọl gbẹn ji ibhokhan Romu, ọle da yọle ghe eria olukhọ mhan rebhe khin. (Rom. 3:23) Bhiriọ, be ọria ha rẹ sabọ dọ kiẹn ọria nọn khia bhi ẹlo nọnsi Osẹnobulua yẹ, yẹ na ọle ẹlo esili? Nin ọrebhe ne ga Osẹnobulua rẹ sabọ miẹn ewanniẹn rẹji ọne inọnta nan, Pọl da noo ijiẹmhin ọsi Ebraham.

5. Emhin nela re Jehova tie Ebraham ọria nọn khiale? (Romans 4:2-4)

⁵ Ẹghe nin Ebraham rẹ ha nyẹnlẹn bhi otọ ọsi Kenan, ọle Osẹnobulua rẹ tiọle ọria nọn khiale. Bezẹle nin Jehova da yọle ghe ọria nọn khiale Ebraham khin? Ranmhude Ebraham wo re obọ rẹkhan uhi nin Jehova na bhi obọ Mozis gbe be zẹ? Ọ iyi ọle. (Rom. 4:13) Jehova bhọ bha sẹ na bhi obọ Mozis gbe uhi nin ibhokhan Izrẹl ẹghe nin ọle rẹ tie Ebraham ọria nọn khia. Ikpe 400 gbera ọkuẹsẹ ọle gbe uhi nin ele. Bhiriọ, emhin nela Ebraham lu nọn zẹle Osẹnobulua tiọle ọria nọn khia? Ifuẹkẹ nọn bha khẹke Ebraham nin Jehova mhọn da ọle, bi urẹọbhọ nin ọle rẹman zẹle nin Jehova da tiọle ọria nọn khiale.—Tie Romans 4:2-4.

6. Bezẹle nin Jehova ha da sabọ tie ọria olukhọ ọria nọn khiale?

⁶ Pọl da yọle ghe, ahamiẹn ọria mhọn urẹọbhọ da Osẹnobulua, “Osẹnobulua ki tiọle ọria nọn khiale.” (Rom. 4:5) Pọl da yẹ yọle: “Ọnan hi ebi Devid ha tẹmhọnlẹn ẹghe nin ọle rẹ yọle ghe, eghọnghọn ọsi ọria nin Osẹnobulua tiọle ọnọn khiale aharẹmiẹn ọle bha wẹnna bhọ: ‘Eghọnghọn hi ọsi ene eria nin Osẹnobulua rẹhunmhan emhin ebe nọnsele, yẹ gbe olukhọ nọnsele kua. Eghọnghọn hi ọsi ọne ọria nin Jehova ida tie ọle ẹzọ bhi olukhọ nin ọle lu.’” (Rom. 4:6-8; Ps. 32:1, 2) Osẹnobulua ha rẹhunmhan, la gue olukhọ ọsi ẹbho ne mhọn urẹọbhọ da ọle, Ọle wo lu iriọ sẹsẹsẹ, ọle iyẹ kie dọ ha ria ẹmhọn ọlẹn. Ọle ghe eria ne sẹ iriọ bii eria ne khiale bi eria nin itọn iri ele bhi egbe ranmhude urẹọbhọ nọnsele.

7. Uwedẹ nela eguọmhandia nesi Osẹnobulua bhi ẹghe ẹdẹlẹ rẹ ha yi eria ne khia?

⁷ Arẹmiẹn a tie Ebraham, Devid bi eria ebhebhe ne ga Osẹnobulua nọnsẹn eria ne khiale, eria olukhọ ele sẹyẹ khin. Ọkpakinọn, ranmhude urẹọbhọ nọnsele, Osẹnobulua da ha ghe ele bii eria ne itọn iri ele bhi egbe, manman nọn sade a re ele khọkhọ ẹbho ne iga ọle. (Eph. 2:12) Beji Pọl rẹman bhi ilẹta nin ọle gbẹn ji ibhokhan Romu, ọkhẹke nin mhan ha mhọn urẹọbhọ nin mhan da sabọ dọ kiẹn ọmọẹ Osẹnobulua. Iriọ ọ ha khin bhi egbe ọsi Ebraham bi Devid. Ọ dẹ yẹ sabọ ha yi iriọ bhi egbe mhan.

BE URẸỌBHỌ BI IWẸNNA RẸ KHỌ EGBE YẸ?

8-9. Emhin nọn bha gba nela ẹbho eso dọ rẹọ ọi rẹji ebi Pọl bi Jemisi gbẹn? Bezẹle?

⁸ Bhi ikpe ne bunbun nian, ene mun ọkalo bhi otuẹ kẹkẹ sẹ wo gbugan ba ẹmhọn urẹọbhọ bi iwẹnna. Eria eso ne mun ọkalo bhi otuẹ man ẹbho le ghe, emhin nọn khẹke nin ele lu rẹ miẹn umiẹnfan hi, nin ele rẹ rẹọbhi Jesu Kristi nọn yi Ebeanlẹn mhan. Uwẹ be sẹ ka họn ọne ọta nan khẹ bhi unun ele, “Rẹọbhi Jesu nin uwẹ da miẹn umiẹnfan?” Eso bhi ẹwẹ ele bhọ sabọ rẹ yọle ghe iriọ Pọl tale, ranmhude ọle yọle ghe, “Eghọnghọn ọsi ọria nin Osẹnobulua tiọle ọnọn khiale aharẹmiẹn ọle bha wẹnna bhọ.” (Rom. 4:6) Ọkpakinọn, eso ebhebhe yọle ghe, ọria dẹ sabọ miuhọnmhọn sade ọle lu emhin esili kẹkẹ, yẹ rẹnẹ diọbhi ijeso nin otuẹ eso riale ghe ọ khiamhin. Nin ele rẹ rẹman ghe ẹmhọanta ọnan khin, ele sabọ rẹ noo ẹmhọn nọn ribhi James 2:24 nọn yọle: “Ọria nọn lu iwẹnna esili rẹ re urẹọbhọ nọnsọle man, ọle a ha tiọle ọria nọn khiale, ọ iyi ọria nọn gheghe yọle ọle mhọn urẹọbhọ.”

⁹ Ranmhude uwedẹ kẹkẹ nin ele rẹ ghe ọne ẹmhọn nan, ẹbho eso ne mun ọkalo bhi otuẹ riale ghe, ọ iyi emhin ọkpa Pọl bi Jemisi tale rẹji ebi ọkhẹke nin ọria lu nin Osẹnobulua da re ẹlo esili ha ghe ọle. Rẹji eria eso ne mun ọkalo bhi otuẹ, ebi Pọl ha mhọn bhi ọkhọle hi, urẹọbhọ ọkpa ọkhẹke nin ọria ha mhọn nin Osẹnobulua da re ẹlo esili ha ghe ọle. Ọkpakinọn, ebi Jemisi ha man hi, ọkhẹke nin ọria ha lu iwẹnna esili nin Osẹnobulua da re ẹlo esili ha ghe ọle. Ọria ọkpa nọn manman lẹn emhin kẹkẹ rẹji ẹmhọn otuẹ da yọle ghe, “Jemisi bha lẹn otọ ebezẹle nin Pọl da yọle ghe urẹọbhọ ọkpa ọkhẹke nin ọria ha mhọn nin ọle rẹ sabọ kiẹn ọria nọn khiale. Sẹyẹ, Jemisi bha rẹọbhi ebi Pọl tale.” Ọkpakinọn, Jehova hi ọnọn re ẹlinmhin nọn khiale rẹ rẹkpa Pọl bi Jemisi rẹ gbẹn ebi ele gbẹn. (2 Tim. 3:16) Bhiriọ, uwedẹ nọn lẹkhẹ dẹ ha ribhọ nan ha rẹ sabọ lẹn otọ ẹmhọn nin ele gbẹn. Nan rẹ sabọ lẹn otọle, ọkhẹke nan gbẹlokotọ bhi ene emhin nin ele ha tẹmhọnlẹn bhi ene ebe nin ele gbẹn.

10. Iwẹnna nela Pọl ha tẹmhọnlẹn? (Romans 3:21, 28) (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹⁰ Iwẹnna nela Pọl ha tẹmhọnlẹn bhi Romans uhọnmhọnlẹn nọnzi 3 bi ọnọnzi 4? Ebi ọle ha tẹmhọnlẹn hi, nin ọria rẹ ha lu rẹkhan “ebi ọne uhi tale,” nọn yi uhi nin Jehova na bhi obọ Mozis gbe bhi uke oke ọsi Sanai. (Tie Romans 3:21, 28.) Bhi ẹghe ọsi Pọl, ibhokhan Ju eso da ha riale ghe ọ sẹyẹ khẹke nin ele ha re obọ rẹkhan uhi nin Jehova na bhi obọ Mozis gbe, bi ene emhin kẹkẹ nin ọne uhi yọle nin ele ha lu. Bhiriọ, Pọl da noo ijiẹmhin ọsi Ebraham rẹ rẹkpa ele rẹ lẹn ghe, ọ iyi ọria ha re obọ rẹkhan “ebi ọne uhi tale” ha re Osẹnobulua ha ghe ọle bii ọria nọn khiale, sokpan urẹọbhọ ha re ọle khia bhi ẹlo nọnsi Osẹnobulua. Ọta ikoudure wo khọnan, ranmhude ọ rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe imhan nin eria dẹ sabọ khia bhi ẹlo nọnsi Osẹnobulua, yẹ sabọ ha mhọn urẹọbhọ da Osẹnobulua bi Jesu. Ọnan bhọ hi emhin nọn ha re Jehova re ẹlo esili ha ghe mhan.

11. “Iwẹnna” nela Jemisi ha tẹmhọnlẹn?

¹¹ Bhi obọ nọnkẹle, “iwẹnna” nan tẹmhọnlẹn bhi James uhọnmhọnlẹn nọnzi 2 dikẹ bhi ọne Pọl tẹmhọnlẹn bhi ebe ọsi Romans. Iwẹnna la emhin esili kẹkẹ nin Kristiẹn lu bhi iẹnlẹn nọnsọle ukpẹdẹ-ukpẹdẹ, ọle Jemisi ha tẹmhọnlẹn. Ene iwẹnna ha rẹman si Kristiẹn gene mhọn urẹọbhọ ọsaje da Osẹnobulua la ọle imhọnlẹn. Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin eva ghe nin Jemisi noo.

12. Be Jemisi rẹ re otọle man ebi urẹọbhọ bi iwẹnna rẹ diẹn kugbe yẹ? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹² Bhi ijiẹmhin ọhẹnhẹn nin Jemisi noo, ọle da tẹmhọn ebezẹle ọkhẹke nin Kristiẹn ha re uwedẹ ọkpa rẹ ne ọrebhe lu emhin. Nin ọle rẹ re ọnan man nọnsẹn, ọle da noo ijiẹmhin ọsi okpea ọkpa nọn re ifuẹkẹ rẹ ne okpea nọn manman fe lu emhin, sokpan ọle da re ẹlo gbe okpea ọbhebhe a ranmhude obhioguele ọle khin. Jemisi da yọle ghe, ọria nọn sẹ iriọ sabọ rẹ yọle ghe ọle mhọn urẹọbhọ, sokpan emhin nin ọle lu bha re ọne urẹọbhọ man. (Jas. 2:1-5, 9) Bhi ijiẹmhin nọnzi eva nin Jemisi noo, ọle da tẹmhọn ọria nọn daghe ‘obhio mhan nin okpea, la obhio mhan nin okhuo nọn bha miẹn ukpọn yọ, sẹyẹ, nọn bha miẹn ebale ukpẹdẹ le,’ ọkpakinọn, ọle bha rẹkpa ọle. Aharẹmiẹn ghe ọne ọria yọle ghe ọle mhọn urẹọbhọ, ọle bha lu emhin nọn ha re ọle man. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọnin iyi urẹọbhọ. Beji Jemisi gbẹn, “ọria ha yọle ghe ọle mhọn urẹọbhọ, nin ọle bha da lu emhin esili rẹ re ọle man, ihoho nọn.”—Jas. 2:14-17.

13. Ijiẹmhin nela Jemisi noo rẹ rẹman ebi a re ọle ta nan rẹ ha mhọn urẹọbhọ, yẹ re ọle man? (James 2:25, 26)

¹³ Jemisi da noo ijiẹmhin ọsi Rehab rẹ rẹman ebi a re ọle ta nan rẹ ha mhọn urẹọbhọ, yẹ re ọle man. (Tie James 2:25, 26.) Rehab da họn ẹmhọn Jehova, yẹ lẹn sẹbhọ ghe ọle hi ọnọn ha rẹkpa ibhokhan Izrẹl. (Josh. 2:9-11) Ọle da lu emhin rẹ re urẹọbhọ nọnsọle man. Ọle da gbega ibhokhan Izrẹl eva ne dọ baba otọ ọsi Jẹriko beji iẹnlẹn nọnsele ha ribhi okhẹnan. Ranmhude ọnan, Jehova da tiọle ọria nọn khiale arẹmiẹn ọ bha gba nanlẹn, beji ọle yẹ rẹ tie Ebraham ọria nọn khiale. Ijiẹmhin ọsi Rehab rẹman ebi ọ lu uhọnmhọn emhin sẹ yẹ nin mhan rẹ ha mhọn urẹọbhọ, yẹ re ọle man.

14. Bezẹle nin mhan ha da sabọ yọle ghe ozughu iribhi ebi Pọl bi Jemisi gbẹn?

¹⁴ Beji mhan daghe, emhin kẹkẹ Pọl bi Jemisi re urẹọbhọ bi iwẹnna ha talọ je. Ebi Pọl ha taman ene ibhokhan Ju hi, ọ iyi ele ha re obọ rẹkhan uhi nin Jehova na bhi obọ Mozis gbe ha re ele kiẹn eria ne khiale. Bhi obọ nọnkẹle, ebi Jemisi ha tẹmhọnlẹn hi, nin Kristiẹn rebhe ha lu emhin esili nin ẹbho, nin ele rẹ ha re urẹọbhọ nọnsele man.

15. Emhin eso nela mhan ha lu nin mhan rẹ re urẹọbhọ nọnsẹmhan man? (Yẹ fẹ ene ifoto ghe.)

¹⁵ Jehova bha yọle nin mhan wo lu beji Ebraham lu tee ọkuẹsẹ ọle dọ ha ghe mhan bii eria ne khiale. Bhi ọsi ẹmhọanta, uwedẹ kẹkẹ ribhọ nin mhan ha rẹ sabọ re iwẹnna nin mhan lu rẹ rẹman ghe mhan mhọn urẹọbhọ. Mhan sabọ rẹ gbe obokhian nin ẹbho ne la vae bhi agbotu nọnsẹmhan, ha re iyobọ nin ibhio mhan nin mhan ko ga ne guanọ urẹkpa, yẹ lu emhin esili nin eria bhi azagba-uwa nọnsẹmhan. Emhin ne sẹ inian ti Osẹnobulua bhọ, sẹyẹ, ọle dẹ nan erọnmhọn nin mhan. (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 John 3:18) Uwedẹ nọn ke okhun nẹ nin mhan rẹ re urẹọbhọ nọnsẹmhan man hi, nin mhan rẹ re ọyaya ha tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho. (1 Tim. 4:16) Mhan rebhe dẹ sabọ re emhin nin mhan lu rẹ rẹman ghe, mhan rẹọbhọ Jehova dẹ sabọ mun ive nesọle sẹ. Sẹyẹ, uwedẹ nin ọle rẹ lu emhin mhẹnmhin. Mhan ha lu iriọ, mhan dẹ sabọ ha mhọn ọne izebhudu ghe, Osẹnobulua dẹ ha ghe mhan bii eria ne khiale yẹ tie mhan imọẹ ọle.

IKHUAẸLOGHE NIN MHAN MHỌN RE URẸỌBHỌ NỌNSẸMHAN DEZIẸN

16. Emhin nela Ebraham ha khuaẹloghe yẹ mhọn urẹọbhọ da?

¹⁶ Romans uhọnmhọnlẹn nọnzi 4 tẹmhọn emhin ọbhebhe nin mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi Ebraham. Ọne emhin hi, ebi ọ lu uhọnmhọn emhin sẹ yẹ nin mhan rẹ ha mhọn ikhuaẹloghe. Jehova ve ghe, re na bhi obọ Ebraham, “agbaẹbho ne bunbun” dẹ miẹn erọnmhọn. Ikhuaẹloghe nọn mhẹn an wo khọnan nin Ebraham ha mhọnlẹn. (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Ọkpakinọn, Ebraham rẹ ha ribhi ikpe 100, sẹyẹ okhuo ọle nin Sera ribhi ikpe 90, ele bha sẹ ha mhọn ọmọn. Bhi ẹlo ọsi eria, ọnan iyi emhin nọn ha sabọ sunu. Ọnan dẹ wo sabọ dọnmhẹn urẹọbhọ ọsi Ebraham. Ọrẹyiriọ, “ranmhude iruduba nan re nanlẹn, ọle da ha mhọn ọne urẹọbhọ ghe, ọle dẹ ha yi aba ọsi agbaẹbho ne bunbun.” (Rom. 4:18, 19) Gene-gene, emhin nin Ebraham ha khuaẹloghe da sunu. Ọle da biẹ ọmọn natiọle Aizik, nọn yi ọmọn nan mọn da re ẹlo ọi.—Rom. 4:20-22.

17. Be re imhan rẹọbhọ ghe Osẹnobulua dẹ sabọ ha ghe mhan bii eria ne khiale yẹ tie mhan imọẹ ọle?

¹⁷ Bọsi Ebraham, Osẹnobulua dẹ sabọ re ẹlo esili ha ghe mhan yẹ tie mhan imọẹ ọle. Ọnan hi emhin nin Pọl re otọ ọle man ẹghe nin ọle rẹ gbẹn yọle: “Ọ iyi [Ebraham] ọkpa a ha mhọn bhi ọkhọle ẹghe nan rẹ gbẹn ọlẹn bhi Ebenọnkhiale yọle: ‘A da tiọle ọria nọn khiale.’ Mhan yẹ ribhi ọne usun. A dẹ yẹ tie mhan ene khiale, ranmhude mhan mhọn urẹọbhọ da ọnọn riọ Jesu nin Ebeanlẹn mhan kpanọ bhi uu.” (Rom. 4:23, 24) Bọsi Ebraham, ọkhẹke nin mhan ha mhọn urẹọbhọ, ha lu iwẹnna esili, yẹ ha khuaẹloghe ive nesi Osẹnobulua. Pọl yẹ wo manman tẹmhọn ikhuaẹloghe bhi Romans uhọnmhọnlẹn nọnzi 5. Emhin nin ọle tale mhan ki da zilo nyan bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe.