Yihowwa Kadha Anxeꞌe Miꞌlachcho Uwweꞌeen

HEDHO ANXA JIJJIIRTEEXXA DOOYYA

Ilemenneki Arfaasa 22, 1929 keꞌn, Beljeemi Ardeensike bogaꞌn, sallani baꞌlaki fichchi Bestooni biriiꞌn afemaake Noovi hiyyemaꞌneeke shiixxoke mandaraꞌnten. Oosumma hedhenna wodda, fichchi giddo hadi ankenni saꞌissannaxxa gammachchiissaaxxi qalli hiyyaannexxi yaane hexxeen. Barra barrandeꞌn dayyo anke Reymeendinni ado elminaannan, ittan haamatixxa hujenna gargaarraannan. Konne shiixxoke mandaraꞌn hedhemmaki manni duuchchi mittunte afeekenna weliaan weli gargaaraammakemman.

Hadi anki Eemilinna Aliisi, qajeela Kaatooliketixxe addexxe hordofooleeyyemman. Sanbata Sanbata kadhatee duuchchinii wodda gorsa marraamman. Kaddomaleꞌe, 1939 keꞌn, qajeellisanuwwa Ingilaandeeꞌn noꞌo heꞌnenneke mandaribaaꞌa daggeen, ittan insaꞌne Dayyeeffachcho (taꞌixxe yannaꞌn Dammaqqe! hiyyendaan) hitaꞌneexxa borreesile anna ankee uuneen. Anni ankinna borreessile tenneꞌn hedheeki yaadi, dhugaatike kadeexxa addatati Maxaafa Qullichcha yaansisa safeen. Isinna mageneeffachchotike minbaaꞌa mara uurrisee woddi noꞌoꞌo eeyyaamaki ollaꞌi noꞌoki jabaxxa moronsha noꞌoꞌn keꞌisseen. Anni anki Kaatooliketixxe addenaaꞌn fulabaashsha gargariti hedheeka yaada haasoꞌati fulabaashsha assatee woꞌlaannaamman.

Anna ankeꞌn iitta hexxeexxi yaane geltaaꞌnaa uudanno wodda haranga yaadennen. Tinninna, keꞌitokeꞌn haasoꞌennaxxa qalbe giddixxa kadha kadhatati Mageniinka gargaarsa halsannoshsha assiteen. Ollaꞌakenaaꞌn kexxaammaxxi moronshsha qiidda woddi qalbe anxi gammashshoti woꞌmiteen. Tennenaaꞌn kexxeexxa Yihowwa ‘kadha laqaꞌneeke Mageno’ kadeexxa addatennen.

BAGEDII WODDIXXA HEDHO

Ella 10, 1940 woggaꞌn, Naazi Jermeene Beljeeme abiddeemmaxxeꞌe, nageelichchi manni bogakenaaꞌn baqateen. Hadi ankinna bitaꞌixxe Ferensayebaaꞌa baqateen, baqangeꞌn heꞌnennaxxa yanna, Jermeenetikinna Ferensayetiki sannachchi lolemmaꞌneexxe bakkaꞌn futti hinennen.

Bagedi uduma hadiꞌaa hinganno wodda anfennexxi yaane duuchchi baxxee muddeemman. Ettene bakkaꞌn baga nageꞌiki higgine daggineen hiyye adhdheemaki wolcho noꞌoke Boobi callamman. Tinni yaanenna, ‘Bagedinna abari birasaꞌeeki mayeete?’ hiyye hedannoshsha assiteen.

Eettene yanna, mitti addatemeeki gubaꞌetike geercho kadeeki qajeellisanji Iimeeli Shiraankizikia noꞌoꞌo dage dooyyeexxa yanna lumoshsha jajjabaanteennan. Isinna rakko noꞌoꞌn geltaꞌneeki mayeete kaddeexxa aagake garinni ifiseen, ittanna hedho uuddaaxxa qoraannake qortuma ankeꞌe hiissichcho uwween. Yihowwan welti afeennaxxa firuntenna jabeessedhennen, ittan isi jaalalatike Mageno kadeexxanna koka dandeꞌennen.

Bagedi uurra gopheexxenna kaddoole, hadi anki dayyuwwat welti duuchchinii wodda afematenaaꞌn kexxeexxa gammadamman. Oriito 1943 keꞌn, dayyi Hosey Niikolaasi Mineetiki, fichchi giddo noꞌo heꞌnenneba haasoꞌa shiqisatee dageen. “Isinna cuuphema hasaꞌneeki hedhee?” hiyye qoreen. Anni ankinna ani anga keꞌissinennen. Fichchi noꞌoki qarqara hedheeke shiixxooke galaanaꞌn cuuphemmennen.

Arfaasa 1944 keꞌn, Jermeenetiki sannachchi, Awuroppiinke dhidhimii darrenaaꞌn Boljike bagedo hiyyemaake lolinni, langake buttatike bagedi wodda muuxamiinxa jabaxxa miidheensha geesiseen. Heꞌnaannaki, bagedi hedheeke loolaꞌnite kaddemmaxxeꞌe, mitte agenji qico buttin giddike mineꞌni shoꞌommee heꞌnennan. Mitte barra horekee baddaꞌa uwwateeꞌe gadhaa fulanno wodda, ganneeki lumoki massaari hori galammaka mine heellichcho iimika diigeemman. Mitti ani bira shoꞌomeeki Ameerikiinki sannachchi, cancaꞌn “Butta dabbaꞌli!” hiyyeen. Aninna isi biriꞌaa gongennexxi butta dabbaꞌlennen, ittan isinna aneꞌe gargaratee uggudhdheemmaxxa gulle aneꞌn uggeen.

MANFASIINXE HEDHOKA NOPHPHICHCHO

Bagedi uduma noꞌo heꞌneenabaaꞌn middi gamaꞌn 90 kiilomeetire (56 mayile) bayyatte afeendaaxxe Liiji hiyyendaaxxe bakkaꞌn hexxeexxe gubaꞌenni duuchchinii wodda afemmaannan. Yannati uduma Bestooni giddo shiixxoxxe gollonni Maxaafi Qullichchiinxa qoꞌne sanfennen. Maallaqa akeekatixxa huje huja safeennan, ittan seera qoꞌnsatixxa futtiinna afeennan. Yannati uduma mitte loolakeꞌn hexxeexxe Mootummatixxe beeroꞌn hujaannan. 1951 keꞌn, Bestooni giddo shiixxooxxa rogiinxa manfasiinxa bukki asseꞌnennen. Dhibba geyaaki manni bukki hiyyeexxe tenne bukkiiꞌn Eeli Rooteri hiyyendaaxxi hinaaffe affeexxi Qajeellisanjo dayyonna afendeemman. Isenna bukkii tenneꞌn afematee 50 kiilomeetireka ora (31 mayile) sayikile ooffaꞌn daggeen. Shiixxoxxe yannaꞌninni weli eenennexxi buliite weli aangennen. Yuunaytid Isiteetese afemaake Giliyaadi hiyyemaake Barachchoti Mineꞌn Eeli yeꞌeendeemman. Isenna yeꞌiinjo konnee adhdha gophpheeki mayeete kaddeexxa Yihowwaxxe Naqaashexxe illitte beerobaa borreesiteemman. Eettenne yanna Yihowwake ardiꞌaa akeette uwwaammaki dayyi Noori ulfinniki, mitte barra iseke miniinke anninni Giliyaadi yeꞌema dandeettaaxxa borreessemman. Bitidotteessa 1953 keꞌn aadhennen.

Eettene wogga aninna Eeli, Niwu Yoorke Yanki hiyyendaaxxe Isitaadeemeꞌn assendeexxe Haarooxxe Buttaka Maabara hitaaxxa lumoxxa bukkii marreennan. Okkoonna eloxxa huje aniꞌaa uwweemmake dayyinni afemmennen, isinna Yuunaytidi Isiteetesiꞌaa higannoshsha qoreen. Tenne yaane uuddaaxxa Yihowwabaa kadhantennechchi uduma, Eelinna ani yeꞌinjo konneꞌe adhdha gophatee murteseꞌnennexxi, Bestooni giddo afendaaxxa tomme baꞌlisanoole gargaaratee Beljemiꞌaan hingenne. Itti aandaaxxe woggaꞌn Serge hiyyemaaka belto ilati badhaanennen. Yaadissaaxxa kinni, Serge torbaane agenji uduma dhibeme reyeen. Yaaddo noꞌoxxa kadhati Yihowwaꞌn kuꞌlinaannan, ittan noꞌonna reyotenaaꞌn keꞌatike tasifixxe adden jabaantennen.

WOꞌMA YANNAXXA ERGACHCHO

Onkoleessa 1961 keꞌn, qajeellisanjo kade ittin ediꞌaa sufa dandeꞌannoxxa, heenooxxa yanna calla hunjaaxxa huje alfennen. Eettene barra Beljeeme afendaaxxe dame beeronaaꞌn mitti ergantichchi anibaa bilbileen. Isinna rogiinke ergantichcho (taꞌa rogiinke iimike toꞌatallo hiyyeendaan) kadeꞌe ergatema dandeꞌannoxxa anee qoreen. “Tennee huje adhdhinebeꞌno edi darre qajeellisano kande ergatema dandeennabeꞌno?” hiyye qorennen. Isinna “eeti dandeetinaan” hiyyeen. Saddeeta agenjo qajeellisanjuwwa kande ergatemmennechchi uduma Birraꞌa 1962 keꞌn rogiinxa huje sanfennen.

Lame wogga rogiinxe hujeꞌn turrennechchi uduma, Biraasilsi afendaaxxe Beeteleꞌn ergatemmonnaꞌa yeꞌemmennen. Okkoꞌo ergatema sanfenneki Onkoleessa 1964 keꞌnten. Tinni haarooxxi hujenna heddo eebba alfinannoshsha assiteen. Dayyi Noori 1965 keꞌn, Beetele noꞌoxxa dooyyeexxe shiixxooxxe yanna uduma, keekatebeꞌnoxxe yannaꞌn dame beeroke ergantichcho kade baalloonsemennexxee manbeꞌa hiyyennen. Okkonneechchi uduma Eelinna ani Giliyaadike Barachchotike Mineꞌn 41 kutaꞌn barantannoshsha yeꞌeemmennen. Dayyi Noori haasoꞌeexxi yaane 13 wogga uduma muuxendeen! Eebbisemmennechchi uduma Beeteleꞌaanni hingennen.

SEERINXE MABITE NOꞌOXXEE UURRA

Heddo wogga Awuroppiinkenna wele bogaꞌn mageneeffachchotixxa mabite noꞌoxxa heqqisateꞌe barachchoti alfennexxa egeꞌna laꞌoonfatatixxa futti afeennan. (Filph. 1:7) Tennenaaꞌn kexxeexxa huje noꞌoxxi gabalendeeke yookiin hoyyineeke bogaꞌn hexxeexxe 55 Mootummatixxe baallooleeyyenni afemeennen. Ifi egeꞌnishaannaki barachchoti alfeenneke summinnite kadeebaang “ani Mageniinke manjon” hiyyaꞌnee ifi egeꞌnishaannaan. ‘Mootichchiinxi [murtichchiinxi] qalbe Yihowwaxxe angaꞌn hexxeexxe malkaꞌashshaten.’ Isinna haseeke darreꞌn akeekaaxxa egeꞌneennaxxee duuchchin wodda kadhati Yihowwaxxa akeette qodhdhaannan.—Fakke. 21:1.

Awuroppiinke Paarlaamiinke minixxe una kadeeke mitte manjinni afemeennaxxa yanna, kaddeexxa yaane taꞌi qicoꞌn qalli hiyyaannen. Isooꞌo afatee heddole qoreennan, muuxamakeꞌn isinna aninni afematee ishshi hiyyeen. “Isinna’ onde daqiiqa calla atiꞌa uwwannen, isoꞌn mitte daqiiqanna lebabeꞌnon” hiyyeen. Ettene yannaꞌn buttaaꞌa heeshshi hiyyennexxi Yihowwabaa kadhatennen. Isinna alayyeeshsha hedheexxi maa assateꞌn hedhennexxa qoreen. Iima qokki hiyyennexxi, iitta hiyyennen “Mageniinke ergantichcho kaddettexxee isooꞌo galateeffataannan” hiyyennen. Isinna, “Maa hiyyote?” hiyye qoreen. Aninna Roome 13:4 leellishennen. Isinna Protestaantete kademmaxxeꞌe tinni Maxaafi Qullichchiinxi xiqse miꞌlachcho isixxa butatteen. Tennenaaꞌn kexxeexxa, Mitte saateka gamisa aniꞌa uwweeꞌnaaꞌa gumma afeeka haasoꞌa haasoonnennen. Isinna Yihowwaxxe Naqaashexxa huje ulfesaꞌneexxa haasoꞌeen.

Qeerraaxxa yanna Yihowwaki ardi Awuroppiinke murtetike mineꞌn, Kirsitaanummatixxe oddo goomorummaꞌa, oose nossa uuddaaxxa, gibira woxa ittan wele mabituwwaa moromaꞌn tureen. Tenne yaaneꞌn aninna dandeꞌennexxa yaane assennexxeenna Yihowwa yaane qabbaashshanna injiffachcho noꞌoxxe kaddaashsha gargaareeki hittate kaddeexxa uuda aniꞌa lumoxxe gammashshon. Yihowwaxxi Naqaashe Awuroppiinke manjummatike mabitexxe murtetike mineꞌn 140 kenaaꞌn caaldaaxxa kuꞌla injiffatteen!

KUUBI GIDDO MAGENIINXE MOOTUMMAXXI HUJE BANENDEꞌEEN

Kuubi giddo 1990 woggabaa, Kirsitaaniinxi huje gabalendeexxe bakkaꞌn hexxaꞌneexxi dayyuwwa noꞌoxxi, mageneeffachchotixxa mabite alfitaashsha, illitte beeroꞌn hedhaꞌneeke dayyo Filiphi Biramilkininna ittan Xaliyaane hedhaꞌneeke dayyi Valteeri Farneetikenni welti hujeennen. Beljeeme afendaaxxe Kuubiixxe emibaaseꞌaa daddaabbe borreessennexxi qortuma noꞌoke hiissichcho uwwoꞌaa mellemeeke mitti manjin afemennen. Taakkaa assinnennexxe mariꞌeeꞌn dedhiki Mootumma huje noꞌoxxa gabaldaashsha assiteexxa yaanuwwa tikatee woꞌlaannennen.

Kadhati akeette Yihowwaxxa qorrennechchi uduma 5,000 Maxaafa Qullichcha Kuubi giddiꞌaa eꞌyishshatee eeti uunaashsha qorrennen. Maxaafi Qullichchi Kuubiinke bogi giddiꞌaa eꞌyeechchi uuduma dayyuwwatee qoodemeen, tennenaaꞌn kexxeexxa Yihowwa woꞌlaancho noꞌoxxa eebbisateꞌn hedheexxa konkennen. Higgeenni 27,500 Maxaafa Qullichcha Kuubiinke bogi giddiꞌa ergatee Mootumma eeti uutaashsha qorrennen. Qortumi noꞌokinna eeti alfeen. Kuubiinke bogi giddo hexxeexxi dayyuwwa noꞌoxxi, ifi ifinga Maxaafa Qullichcha affaashsha gargaara aneꞌe gammachchiisseen.

Mootumma huje noꞌoxxeꞌn uggiteexxa gabala jijjiirsisateꞌe, Kuubi giddo heddole mareennen. Tennenaaꞌn kexxeexxa heddo Mootummatixxe baallooleeyyeni jaalomeennen.

RUWANDIINKE BOGAꞌN HEXXEEXXA DAYYUWWA NOꞌOXXA GARGAARA

Ruwaandi giddo Tutisixxa gosa sanne balleesatee, assineeke bagediinke duulonaaꞌni kexxeexxa 1994 woggaꞌn 1,000,000 iimi darre hedheeki manji reyeen. Yaadissaaxxa dayyuwwa noꞌoxxi giddiꞌininna heenooxxi reriteemman. Okkone bogaꞌn hexxeexxe dayyuwwaꞌa, gargaarsa insaꞌnaa assinannoshsha dhaabemmeennan.

Gargaarsiinxi gollo, Ruwandiinka lumo qachcha Kiigaali gennennexxa yanna tikatixxa beero anfennen, borreessiluwwa hexxaammaki mininna xiitet uꞌureme mudeemman. Dayyuwwa noꞌoxxi baangiki gorraanneeꞌnaa rerteexxa yaadissaaxxa yaanuwwanna lanqennen. Kaddomaleꞌe, dayyuwwa kirsitaanummatixxa jaalala hujeti leellinshaꞌneexxanna lanqennen. Fakkeennakeꞌe, Hutixxe gosanaaꞌn Yihowwaxxe Naqaashe kadeeka mitte mini hado, mini hundi darre hexxeexxe baleꞌn 28 barra shoꞌeeke Tutisixxe gosa kadeeke mitti dayyinna afemmennen. Kiigaali giddo assinennexxe bukkiiꞌn 900 caaldaaxxa dayyuwwa noꞌoxxa manfasiinxi hedho insaꞌnexxi jabaattaashsha gargaateennen.

Okkoneechchi uduma Ruwandiiꞌn baqatte Gooma hinaake qachchi bira kaanpeteꞌn hexxeexxa heddo dayyuwwa noꞌoxxa afatee, Zeyeri (taꞌixxe yannaꞌn Dimokiraasetixxa Ripoobiliketixxe Kongo) hiyyemmaake bogibaꞌa foonfennen. Insaneꞌe ettene bakkaꞌn afa gonpheennaxxeꞌe Yihowwa noꞌoꞌo akeekaashaha kadhantennen. Okkooꞌni noꞌo ediꞌn dagaꞌneeka manjichcho Yihowwaxxa Naqaashe egeꞌneeshsha lanqennen. “Eeti, aninni Yihowwaxxe Naqaashen. Gargaarisiinxi komite hexxeebaa haꞌnoo iyyemara aniꞌaanni gammadoken hiyye hiisseen.” Kaanpe giddo 1,600 geyaake mannibaa afemmennexxi dayyeesinennen, ittan jajjabeessinennen. Iimiki Bisi ergeexxa daddaabbenna insaꞌnaa yaansinsennen. Dayyuwwikinna dayyuwwa daddaabbetenaaꞌn: “Haꞌnoꞌa duuchchin wodda kadhaantaannan. Yihowwa haꞌno waalabaaxxa egennenen” hiyyaaka jajjabeessaaka gorsa laqatenaaꞌn kexxeexxa gammandeemman. Kunni Iimiki Bisi haasoꞌeeki jajjabeessaaki yaadi dhugaandemman. Taꞌixxe yannaꞌn Ruwandi giddo 30,000 caaldaaxxi Yihowwaxxi Naqaashe gammashoti Yihowwa mageneeffachchoteꞌn hexxeen!

ADDATEME HEDHATEE MURTEESSEDHA

Buliiteꞌn 58 woggabaꞌa geltaaxxa yanna turrennechchi uduma eeyyaannexxa miniinxa ama Eeli 2011 keꞌn, rerteeꞌnaꞌa gophennen. Yaaddo anxa kadhati isibaa kuꞌlaannaxxee Yihowwa aneꞌe dayyeesseen. Mageniinxe Mootummaxxa gammachchiissaaxxa odo mannakee kulanna dayyeesiteen.

Taꞌa 90 woggabaa geyonnolenna, torba torbandeꞌn fulaꞌn lassannen. Beljeemexxe dame beeroꞌn Seeriinxe Dipaartmeenteꞌa gargaarsa assa, hedho anxeꞌn baratennexxa yaane welekee barsiisannaa Beetele afendaaxxe dayyuwwaꞌa allalisanjo kadennexxee lumoshsha gammadeennen.

Taakkaa Yihowwabaꞌa kadhatennexxin 84 wogga saxxeen. Tinninna Yihowwabaꞌa shiqatee taakkaa assenneke manbeꞌa assaake maron. Hedho anxe duuchchaꞌn kadhatennexxe kadhaꞌa Yihowwa miꞌlachcho uwweexxeꞌe lummise galateeffataannen.—Faaro 66:19.b