Kwosana na Lũka

1 Nĩkwĩthĩwa andũ aingĩ nĩmatatĩte kũmbanyʼa na kũandĩka ũvoo ĩũlũ wa maũndũ ala tũĩkĩĩĩte, 2 o tondũ twatiĩwe nĩ andũ ala kuma mwambĩlĩlyonĩ meeyoneie maũndũ asu, na ala maĩ athũkũmi ma kũtavanyʼa ũvoo ũsu, 3 o nakwa, nũndũ nĩnĩatĩĩe maũndũ onthe nesa kuma mwambĩlĩlyonĩ, nĩnĩtwie kũkũandĩkĩa maũndũ asu nĩatĩanĩsye nesa, mũtaĩwa Theovilo, 4 nĩ kana ũmanye nesa ũwʼo wa maũndũ ala ũmanyĩĩtwʼe na kanywʼa.

5 Ĩvinda ya Elote, * mũsumbĩ wa Yutia, kwaĩ mũthembi weetawa Nzekalia wa kĩkundi kyeetawa Aviya. Na mũka wake aĩ mwĩĩtu waumĩte mũsyĩ wa Aluni, nake eetawa Elisavethi. 6 Andũ asu elĩ maĩ alũngalu mbee wa Ngai, na mayaĩ na mavĩtyo nũndũ nĩmaatĩĩaa mĩao na motwʼĩo onthe ma Yeova. 7 Ĩndĩ mayaĩ na kana nũndũ Elisavethi aĩ ngũngũ, na elĩ maĩ akũũ.

8 Na aendeee kũtethya wĩa wa ũthembi mbee wa Ngai, ĩvinda yĩla kĩkundi kyake kyavangĩĩwe wĩa ũsu, 9 na kwosana na ũndũ kweekawa * wĩanĩ wa ũthembi, ĩvinda yake ya kũtoeesya ũvani nĩyavikie yĩla walikile vala vandũ vatheu va Yeova. 10 Na ĩkomano yonthe ya andũ yaĩ nza yĩivoya ĩvinda ya kũtoeesya ũvani. 11 Na mũlaĩka wa Yeova amumĩlĩla na aũngama ngalĩ ya kwʼoko kwa aũme kwa kĩthembeo kya kũtoeesya ũvani. 12 Na Nzekalia oona ũu, athĩnĩka na akwatwa nĩ wia mwingĩ. 13 Ĩndĩ mũlaĩka ũsu amwĩa: “Ndũkakĩe Nzekalia, nũndũ mboya yaku ya kĩthingʼĩĩsyo nĩyĩthukĩĩiwʼe, na mũka waku Elisavethi akaũsyaĩa kana ka kavĩsĩ, na ũkaketa Yoana. 14 Naku ũkatana na kwĩwʼa mũyo mwingĩ, na aingĩ makatanĩa kũsyawa kwa kana kau, 15 nũndũ akeethĩwa e mũndũ mũnene methonĩ ma Yeova. Na ndaĩle kũnywʼa mbinyu kana ũkĩ nongi, o na akausũwa nĩ veva mũtheu o na ate mũsyae, * 16 nake akaalyũla aingĩ ma ana ma Isilaeli mamũsyokee Yeova Ngai woo. 17 O na ĩngĩ, akathi mbee wake e na veva na vinya ta wa Eliya, nĩ kana aalyũle ngoo sya aa-ĩthe syĩkale ta sya syana na ala mate ewi mekae maũndũ kwa ũĩ o ta ala alũngalu, nĩ kana amũetee Yeova andũ meyũmbanĩtye.”

18 Na Nzekalia amũkũlya mũlaĩka: “Ndonya kũmanya ata kana ũndũ ũsu nĩ wa wʼo? Nũndũ nyie nĩ mũkũũ, na mũka wakwa o nake nĩ mũkũũ.” 19 Nake mũlaĩka amũsũngĩa, amwĩa: “Ninyie Kavilieli, ũla ũũngamaa mbee wa Ngai, na nĩnĩtũmiwe kũneena naku na kũũtavya ũvoo ũũ mũseo. 20 Ĩndĩ sisya! nũũvindya na ndwĩĩthĩwa ũtonya kũneena nginya mũthenya ũla maũndũ asu makekĩka, nũndũ ndũnaĩkĩĩa ndeto syakwa, ila ikeanĩwʼa ĩvinda yĩla yĩnyuvĩtwe.” 21 Ĩvindanĩ yĩu, andũ maendeee kũmweteela Nzekalia, na masengʼa nũndũ nĩwekalile mũno nthĩnĩ wa vala vandũ vatheu. 22 Yĩla waumaalile ndaĩ atonya kũneena namo, na mamanya kana ve woni woona e vala vandũ vatheu. Na aendeea kũneena namo na moko ĩndĩ ndaĩ atonya kũtumũa. 23 Yĩla mĩthenya ya ũthũkũmi wake mũtheu * yathelile, nĩwenũkie kwake.

24 Ĩtina wa mĩthenya mĩna, mũka wake Elisavethi nĩwaitavie, na ekala mũsyĩ myei ĩtano ate kumaala, na aasya atĩĩ: 25 “Ũũ nĩwʼo Yeova wĩkanĩte nakwa mĩthenyanĩ ĩno. Nũndilikanĩte nĩ kana ambetangĩe nthoni andũnĩ.”

26 Na mweinĩ wa thanthatũ wa kũitava kwake, mũlaĩka Kavilieli nĩwatũmiwe kuma kwa Ngai athi ndũanĩ ya Kalilii yĩtawa Nasaleti, 27 kwa mwĩĩtu ũteesĩ mũndũũme, ũla weevaĩtwʼe nĩ mũndũ weetawa Yosevu wa nyũmba ya Ndaviti, na mwĩĩtu ũsu ũteesĩ mũndũũme eetawa Meli. 28 Na yĩla mũlaĩka walikile vala waĩ, amwĩa: “Ũvoo, we ũla wonetwʼe ũseo mũnene, Yeova e vamwe naku.” 29 Na athĩnĩka mũno nũndũ wa ndeto isu sya mũlaĩka na atata aelewe ĩsu ĩtonya kwĩthĩwa yĩ ngethi ya mũthemba mwaũ. 30 Na mũlaĩka amwĩa: “Ndũkakĩe Meli, nũndũ nĩwonetwʼe ũseo nĩ Ngai. 31 Na sisya! ũkaitava * na ũisyaa kavĩsĩ, naku ũkaketa Yesũ. 32 Ũsu akeethĩwa e mũnene na akeetwa Mwana wa Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe, na Yeova Ngai akamũnenga kĩvĩla kya ũsumbĩ kya Ndaviti ĩthe wake, 33 na akasumbĩka e Mũsumbĩ ĩũlũ wa nyũmba ya Yakovo tene na tene, na Ũsumbĩ wake ndũkethĩwa na mũminũkĩlyo.”

34 Ĩndĩ Meli amũkũlya mũlaĩka: “Ũu ũtonyeka ata, nũndũ ndyaamanyana kĩ-mwĩĩ na mũndũũme?” 35 Nake mũlaĩka amũsũngĩa, amwĩa: “Veva mũtheu ũkooka ĩũlũ waku na vinya wa Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe ũkeethĩwa ĩũlũ waku. Na nũndũ wa kĩtumi kĩu ũla wĩsyawa akeetwa mũtheu, Mwana wa Ngai. 36 Na sisya! o nake Elisavethi mũndũ wa mũsyĩ wenyu nũitavĩte kavĩsĩ, e o mũkũũ, na ũũ nĩwʼo mwei wa thanthatũ kuma ũla weetawa ngũngũ aitava; 37 nũndũ vaiĩ ũndũ Ngai ũneenete ũtatonya kwĩanĩsya.” 38 Nĩvo Meli wamwĩie: “Sisya! nyie nĩ ngombo ya Yeova! Nĩkwĩthĩwe kwakwa o tondũ waneena.” Na ĩndĩ mũlaĩka amũtia athi.

39 Kwoou mĩthenyanĩ ĩsu Meli ookĩla na athi na mĩtũkĩ nthĩ yĩ iĩma, ndũanĩ ya Yuta, 40 na alika mũsyĩ kwa Nzekalia na amũkethya Elisavethi. 41 Yĩla Elisavethi weewie ngethi ya Meli oou, kana kathaka ĩvunĩ yake, na Elisavethi ausũwa nĩ veva mũtheu 42 na aneena na wasya mũnene, akyasya: “We wĩ mũathime katĩ wa aka, na ũsyao wa ĩvu yaku nĩmũathime! 43 Kwoou, vatonyeka ata nakwata ndaĩa ĩno ya kũthokewa nĩ inyia wa Mwĩaĩi wakwa? 44 Nũndũ sisya! yĩla neewʼa ngethi yaku oou, kana kala ke ĩvunĩ yakwa nĩkathaka nũndũ wa ũtanu. 45 O naku wĩ mũtanu nĩkwĩthĩwa nũĩkĩĩe, nũndũ maũndũ asu wataviwʼe kuma kwa Yeova makeanĩa vyũ.”

46 Na Meli asya: “Thayũ wakwa * nũũmũtaĩa Yeova, 47 na veva wakwa nũũmũtanĩa mũno Ngai, Mũtangĩĩi wakwa, 48 nĩkwĩthĩwa nũmĩlilikanĩte ngombo yake ĩte nguma. Na sisya! kuma yu nzyawa syonthe ikaasya nyie nĩ mũtanu, 49 nũndũ Ũla wĩ vinya nũmbĩkĩte maũndũ manene, na ĩsyĩtwa yake nĩ ĩtheu, 50 na kuma nzyawa kũthi nzyawa ĩla ĩngĩ nũmewʼĩaa tei ala mamũkĩaa. 51 Nĩwĩkĩte maũndũ manene na kwʼoko kwake; nũnyaĩĩkĩtye ala me mĩngʼathĩlĩĩlyo ngoonĩ syoo. 52 Nũmaumĩtye ala me vinya ivĩlanĩ sya ũsumbĩ na kũmanenevya ala mate nguma; 53 nũtumĩte ala me na nzaa meanĩwa nĩ syĩndũ nzeo na ala athwii akamalũngya mate na kĩndũ. 54 Nũmũtethetye Isilaeli mũthũkũmi wake aililikana tei wake 55 tene na tene kwa Avalaamu na ũsyao * wake, o tondũ waneenie na aa-ũmae maitũ.” 56 Meli ekalile nake ta myei itatũ na asyoka mũsyĩ kwoo.

57 Ĩvinda ya Elisavethi ya kũsyaa nĩyavikie, na asyaa kavĩsĩ. 58 Na atũi na andũ ma mũsyĩ woo nĩmeewʼie kana Yeova nũmwonetye tei mwingĩ mũno, na matana vamwe nake. 59 Mũthenya wa nyanya nĩmookie kwaĩka kana kau kanini, na mendaa kũketa Nzekalia, o ta ĩthe wako. 60 Ĩndĩ inyia wako asũngĩa, asya: “Aiee! keĩtwa Yoana.” 61 Namo mamwĩa: “Vaiĩ ũmwe wa andũ menyu ma mũsyĩ wĩtawa ĩsyĩtwa yĩu.” 62 Nĩvo mamũkũlilye ĩthe wako maitũmĩa moko ũndũ ũkwenda ketwe. 63 Kwoou eetya kĩndũ kya kũandĩkĩa * na aandĩka: “Yoana nĩyo ĩsyĩtwa yako.” Na onthe masengʼa. 64 Na vau kwa vau kanywʼa wake wavingũwa na ũĩmĩ wake wathawʼa na ambĩĩa kũneena, aimũtaĩa Ngai. 65 Na andũ onthe ma ũtũi woo makwatwa nĩ wia, na maũndũ asu onthe mambĩĩa kũneenewa nthĩ ĩsu yonthe yĩ iĩma ya Yutia. 66 Na onthe ala meewie maia maũndũ asu ngoonĩ syoo, makyasya: “Kũkeethĩwa ata kwa kana kaa keana?” Nũndũ kwa wʼo, kwʼoko kwa Yeova kwaĩ vamwe nako.

67 Nĩvo ĩndĩ Nzekalia ĩthe wako wausũiwe nĩ veva mũtheu na athana, akyasya: 68 “Nataĩwe Yeova, Ngai wa Isilaeli, nũndũ nũlilikanĩte andũ make na akamaetee wovosyo. 69 Na nũtũkĩlĩlye ũvya wa ũtangĩĩo * nyũmbanĩ ya Ndaviti mũthũkũmi wake, 70 o tondũ ũneenete kwĩsĩla kanywʼa wa athani make atheu ma tene, 71 wa kũtũtangĩĩa kuma kwa amaitha maitũ na kuma kwʼokonĩ kwa onthe ala matũmenaa; 72 nĩ kana amonyʼe tei aa-ũmae maitũ na aililikana ũtianĩo wake mũtheu, 73 na wĩvĩto ũla weevĩtĩie Avalaamu ũmae waitũ, 74 nĩ kana ĩtina wa kũtangĩĩwa kuma mokonĩ ma amaitha, twĩkwata ndaĩa ya mwanya ya kũmũthũkũma ũthũkũmi mũtheu tũte na wia, 75 twĩ aĩkĩĩku na twĩ alũngalu mĩthenyanĩ yitũ yonthe. 76 Ĩndĩ we, kana kanini, ũkeetwa mwathani wa Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe, nũndũ ũkathi wĩ mbee wa Yeova ũkaseũvye nzĩa syake, 77 na kũnenga andũ make ũmanyi ĩũlũ wa ũtangĩĩo kwĩsĩla kũekewa naĩ syoo, 78 nĩkwĩthĩwa Ngai waitũ e ĩnee yingĩ. Na nũndũ wa ĩnee yĩu kyeni kya kũikya kĩkatũvikĩa kuma ĩũlũ, 79 nĩ kana kĩmamulĩkĩle ala mekalĩte kĩvindunĩ na kyuunĩ kya kĩkwʼũ na kũtongoesya maaũ maitũ nzĩanĩ ya mũuo.”

80 Na mwana ũsu mũnini eana na eethĩwa na vinya vevanĩ, na ekala weũnĩ nginya mũthenya ũla weeyumĩlilye ũtheinĩ kwa Isilaeli.