Asili

9 Ĩtina wa ĩvinda, Avimeleki mwana wa Yelumbaali nĩwaendie Sekemu kwa ana-a-ĩthe ma inyia wake, na kwa andũ onthe ma mũsyĩ wa ũmae wake,* na amea atĩĩ: 2 “Nĩngũmwĩsũva mũkũlye atongoi* onthe ma Sekemu, ‘Nĩ ũndũ wĩva wĩ kavaa kwenyu, nĩ kũsumbĩkwa nĩ ana onthe 70 ma Yelumbaali kana nĩ kũsumbĩkwa nĩ mũndũ ũmwe? Na lilikanai kana nyie nĩ ĩvĩndĩ yenyu na nyama yenyu.’”*

3 Kwoou ana-a-ĩthe ma inyia wake meeie atongoi onthe ma Sekemu ũũ kwondũ wake, na ngoo syoo syendeewʼa nĩ kũatĩĩa Avimeleki, nũndũ maisye: “Nĩ mwana-a-ĩthe witũ.” 4 Na ĩndĩ nĩmamũnengie ilungu 70 sya vetha kuma nyũmbanĩ* ya Mbaali-mbelithi, na Avimeleki aitũmĩa kũĩva andũ mataĩ na wĩa na me kĩvũthya nĩ kana maendanyʼe nake. 5 Ĩtina wa ũu, nĩwaendie nyũmbanĩ ya ĩthe wake ĩla yaĩ Ovala na ooaĩa ana-a-ĩthe make, ana ma Yelumbaali, aũme 70, ĩvianĩ yĩmwe. Ũla wavonokie aĩ o Yothamu, mwana ũla mũnini wa Yelumbaali, nũndũ nĩweevithie.

6 Nĩvo ĩndĩ atongoi onthe ma Sekemu na ekali onthe ma Mbethi-milo moombanie vamwe na matwʼĩkĩthya Avimeleki mũsumbĩ, vakuvĩ na ũla mũtĩ mũnene, ũtee wa kĩtuĩ kĩla kyaĩ Sekemu.

7 Yĩla matavisye Yothamu ũvoo ũsu, vau kwa vau nĩwaendie na aũngama ĩũlũ wa Kĩĩma kya Ngelisimu na eetana na wasya mũnene asya: “Mbĩthukĩĩsyei, inywʼĩ atongoi ma Sekemu, na ĩndĩ Ngai nũkũmwĩthukĩĩsya.

8 “Mũthenya ũmwe ve mĩtĩ yaendie kwĩtĩkĩsya mũsumbĩ mauta nĩ kana amĩsumbĩke. Kwoou yeea mũthata, ‘Tũsumbĩke.’ 9 Ĩndĩ mũthata wamĩtavisye, ‘No nginya nĩeke kumya mauta makwa,* ala matũmĩawa kũkumya Ngai na andũ, nĩthi ngeyeekangasye kũũ na kũũ ĩũlũ wa mĩtĩ ĩla ĩngĩ?’ 10 Na ĩndĩ mĩtĩ ĩsu yeea mũkũyũ, ‘Ũka ũtũsumbĩke.’ 11 Ĩndĩ mũkũyũ wamĩtavisye, ‘No nginya nĩtie mũyo wakwa na ũsyao wakwa mũseo nĩthi ngeyeekangasye kũũ na kũũ ĩũlũ wa mĩtĩ ĩla ĩngĩ?’ 12 Na ĩndĩ mĩtĩ ĩsu yeea mũsavivũ, ‘Ũka ũtũsumbĩke.’ 13 Mũsavivũ wamĩsũngĩie, ‘No nginya nĩeke kumya mbinyu yakwa nzaũ ĩla ĩtumaa Ngai na andũ matana nĩthi ngeyeekangasye kũũ na kũũ ĩũlũ wa mĩtĩ?’ 14 Mũthya, mĩtĩ ĩla ĩngĩ yonthe yeeie kĩtae kĩla kĩ mĩwʼa, ‘Ũka ũtũsumbĩke.’ 15 Nũndũ wa ũu, kĩtae kĩu kyeeie mĩtĩ ĩsu, ‘Ethĩwa kwa wʼo nĩmũũmbĩtĩkĩsya mauta nĩtwʼĩke mũsumbĩ ĩũlũ wenyu, ũkai na mũyĩvitha ungu wa kyuu kyakwa. Ĩndĩ ethĩwa ti ũu, ekai mwaki wume kĩtaenĩ na ũivĩvya mĩtalakwe* ya Levanoni.’

16 “Yu nĩmwĩthĩĩtwe mwĩ aĩkĩĩku na nĩmwonanĩtye ndaĩa kwa kũtwʼĩkĩthya Avimeleki mũsumbĩ, na nĩmwonetye ũseo Yelumbaali na nyũmba yake, na nĩmũmwĩkĩte ũndũ waĩlĩte kwĩkwa? 17 Yĩla ĩthe wakwa wamũkitĩaa, nĩwalikilye thayũ wake mũisyonĩ nĩ kana amũtangĩĩe kuma kwʼokonĩ kwa Mitiani. 18 Ĩndĩ ũmũnthĩ nĩmũkĩlĩle nyũmba ya ĩthe wakwa na mũkoaĩa ana make, aũme 70, ĩvianĩ yĩmwe. Na ĩndĩ mũkatwʼĩkĩthya Avimeleki, mwana wa mwĩĩtu wake ngombo, mũsumbĩ ĩũlũ wa atongoi ma Sekemu aĩ nũndũ nĩ mwana-a-ĩthe wenyu. 19 Ĩĩ, ethĩwa ũmũnthĩ mwĩ aĩkĩĩku kwa Yelumbaali na nyũmba yake, na nĩmũũmwonyʼa ndaĩa e na mũsyĩ wake, tanai vamwe na Avimeleki na ekai o nake atane vamwe nenyu. 20 Ethĩwa ti ũu, mwaki nĩwume Avimeleki na ũivĩvya atongoi ma Sekemu na Mbethi-milo, na mwaki nĩwume atongoinĩ ma Sekemu na Mbethi-milo na ũivĩvya Avimeleki.”

21 Nĩvo ĩndĩ Yothamu wasembie na akĩĩa Mbeeli, na ekala kũu nũndũ wa mwana-a-ĩthe Avimeleki.

22 Avimeleki asumbĩkie* Isilaeli myaka ĩtatũ. 23 Na ĩndĩ Ngai nĩweetĩkĩlilye ũmaitha wumĩle* katĩ wa Avimeleki na atongoi ma Sekemu, na mamwĩka Avimeleki ũndũ wa ũseleke. 24 Ũu weethĩiwe nĩ kana maũndũ ma ũngʼendu ala meekiwe ana 70 ma Yelumbaali maĩvanĩwʼe, nĩ kana nthakame yoo ĩtalwe ĩũlũ wa mwana-a-ĩthe woo Avimeleki nũndũ wa kũmoaa na ĩũlũ wa atongoi ma Sekemu nũndũ wa kũmũtetheesya kũaa ana-a-ĩthe. 25 Kwoou atongoi ma Sekemu nĩmaiie aũme mamwoveesye iĩmanĩ ĩũlũ, na nĩmavenaa kĩla mũndũ wavĩtĩla vakuvĩ namo lelũnĩ. Ĩtina wa ĩvinda, Avimeleki nĩwataviwʼe ũndũ ũsu.

26 Nĩvo ĩndĩ Ngaali mwana wa Eveti na ana-a-ĩthe make maingie malika Sekemu, na atongoi ma Sekemu maia wĩkwatyo woo vala ũĩ. 27 Nĩmaendie mũũndanĩ na makolanyʼa nzavivũ mĩũndanĩ yoo ya mĩsavivũ, maianga, na meethĩwa na mboka, na ĩtina wa ũu, nĩmaendie nyũmbanĩ ya ngai woo na maya na manywʼa na mamũumanĩa Avimeleki. 28 Nĩvo ĩndĩ Ngaali mwana wa Eveti waisye: “Avimeleki nũũ, na Sekemu nũũ nĩ kana tũmũthũkũme? We ti mwana wa Yelumbaali, na Nzevuli ti mũnene wake? Thũkũmai aũme ma Amoli, ĩthe wa Sekemu! Ĩndĩ nĩkĩ twaĩle kũthũkũma Avimeleki? 29 Keka andũ aa me ungu wa ũkũmũ wakwa, no nĩmũmine Avimeleki.” Nĩvo ĩndĩ weeie Avimeleki: “Ongelanga ita syaku na ũyũka tũkite.”

30 Yĩla Nzevuli, mũnene wĩ mbee ũsumbĩnĩ ndũanĩ ĩsu, weewie ndeto sya Ngaali mwana wa Eveti, ũthatu wake nĩwakanie. 31 Kwoou nĩwatũmie atũmwa kũla kwĩ Avimeleki na kĩmbithĩ,* ayasya: “Sisya! Ngaali mwana wa Eveti na ana-a-ĩthe make yu me Sekemu, na maendeee kwothotheea andũ ma ndũa ĩsu maleane naku. 32 Yu ambatai ũtukũ, we na aũme maku, na mũimoveesya kĩthekanĩ. 33 Na kwakya sua yauma oou, mwaĩlĩte kũamũka tene na mũivithũkĩa ndũa; na yĩla we na aũme make makaumaala mamũkite, mwĩĩka kĩla mũtonya mũmũsinde.”*

34 Kwoou Avimeleki na andũ onthe ala maĩ vamwe nake mookĩla ũtukũ, na me ikosi inya mooveesya ndũa ya Sekemu. 35 Yĩla Ngaali mwana wa Eveti waumaalile na aũngama mũomonĩ wa mũvĩa wa ndũa, Avimeleki na andũ ala maĩ vamwe nake nĩmookĩlile kuma vala meevithĩte. 36 Yĩla Ngaali woonie andũ asu, eeie Nzevuli atĩĩ: “Sisya! Ve andũ matheete kuma iĩmanĩ ĩũlũ.” Ĩndĩ Nzevuli amwĩa: “We wĩona syuu sya iĩma iilye ta andũ.”

37 Ĩtina, Ngaali aisye: “Sisya! Andũ matheete kuma katĩkatĩ wa nthĩ, na kĩkosi kĩmwe kyũkĩte kĩsĩlĩte nzĩa ya ũla mũtĩ mũnene wa Meonenimu.” 38 Nzevuli amũsũngĩie: “Yu yĩĩva mĩkathĩĩo yaku ĩla ũneekathĩĩaa ũyasya, ‘Avimeleki nũũ nĩ kana tũmũthũkũme?’ Mo aa ti mo andũ ala ũnaleile? Yu enda ũkokite namo.”

39 Kwoou Ngaali atongoesya atongoi ma Sekemu na mokita na Avimeleki. 40 Avimeleki nĩwamũsembanisye, na Ngaali asemba amũkĩa, na andũ aingĩ mooawa na ũvyũ nginya mũomonĩ wa mũvĩa wa ndũa.

41 Na Avimeleki aendeea kwĩkala Aluma, na Nzevuli alũngya Ngaali na ana-a-ĩthe make kuma Sekemu. 42 Mũthenya ũla waatĩĩe andũ nĩmaumaalũkile nza wa ndũa, na Avimeleki atavwʼa ũndũ ũsu. 43 Kwoou nĩwoosie andũ na amaanyʼa ikosi itatũ na mooveesya andũ kĩthekanĩ. Yĩla woonie andũ maumaalĩte nza wa ndũa, nĩwamavithũkĩie na amoaa. 44 Avimeleki na ikosi ila syaĩ vamwe nake nĩmasembie mbee na maũngama mũomonĩ wa mũvĩa wa ndũa, na ikosi ilĩ syavithũkĩa onthe ala maĩ nza wa ndũa, na syamoaa. 45 Avimeleki okitie na ndũa ĩsu mũthenya wʼonthe na amĩkwata. Nĩwooaie andũ ala maĩ nthĩnĩ wayo, na ĩndĩ aomboa ndũa ĩsu na eta mũnyũ vo.

46 Yĩla atongoi onthe ma mwako mũtũlu wa Sekemu meewie ũndũ ũsu, mate kwananga ĩvinda nĩmaendie lumunĩ ya kwĩvitha* ya nyũmba* ya Eli-mbelithi. 47 Avimeleki atavwʼa oou kana atongoi onthe ma mwako mũtũlu wa Sekemu nĩmoombanĩte vamwe, 48 nĩwambatie Kĩĩmanĩ kya Nzalimoni e na aũme onthe ala maĩ vamwe nake. Avimeleki nĩwoosie ĩthoka na atila ũvonge wa mũtĩ na aũilĩĩla kĩtuonĩ kyake na eea andũ ala maĩ vamwe nake atĩĩ: “Kĩla mwoona neeka, ĩkalaatei o nenyu mwĩke oou!” 49 Kwoou andũ onthe o namo nĩmatemie mbonge na maatĩĩa Avimeleki. Na ĩndĩ maaĩĩsya mbonge isu lumunĩ ya kwĩvitha na mamĩkwatya mwaki. Kwoou andũ onthe ma mwako ũsu mũtũlu wa Sekemu o namo makwʼa, ta aũme na aka 1,000.

50 Nĩvo ĩndĩ Avimeleki waendie Thevesi; nĩwambie kambi avithũkĩe Thevesi na amĩkwata. 51 Vaĩ na mwako mũtũlu na mũlũmu katĩkatĩ wa ndũa ĩsu, na aũme onthe na aka na atongoi onthe ma ndũa ĩsu nĩmakĩĩie vo. Nĩmeevingĩie nthĩnĩ na mambata kĩalanĩ kya mwako ũsu. 52 Avimeleki nĩwaendie nginya mwakonĩ ũsu mũtũlu na aũvithũkĩa. Nĩwathengeeie mũomo wa mwako ũsu nĩ kana aũkwatye mwaki. 53 Nĩvo ĩndĩ mũndũ mũka ũmwe walekilye nthio yakima mũtwe wa Avimeleki na yavevenza kĩngʼala kyake. 54 Avimeleki nĩweetie na mĩtũkĩ mũthũkũmi ũla wakuĩte mĩio yake ya kaũ na amwĩa: “Kũa ũvyũ waku na ũimbũaa, nĩ kana andũ maikasye ĩũlũ wakwa, ‘Anooaiwe nĩ mũndũ mũka.’” Kwoou mũthũkũmi wake nĩwakũie ũvyũ wake, na amũaa.

55 Yĩla aũme ma Isilaeli moonie kana Avimeleki nĩwakwʼa, onthe nĩmenũkie. 56 Kwoou Ngai aĩva Avimeleki nũndũ wa ũthũku ũla weekĩte ĩthe wake kwa kũaa ana-a-ĩthe 70. 57 O na ĩngĩ, Ngai nĩwatumie ũthũku wʼonthe wa ana ma Sekemu wũka ĩũlũ wa mĩtwe yoo. Kwoou kĩumo kya Yothamu mwana wa Yelumbaali kyamakwata.