MWAMBĨLĨĨLYO

1 Mwambĩlĩĩlyonĩ Ngai nĩwatwʼĩkĩthisye ĩtu na nthĩ.

2 Yu nthĩ ndyaĩ na wũmbo na yaĩ nthei. Na kwaĩ na kĩvindu ĩũlũ wa kĩwʼũ kingĩ.* Na vinya wa Ngai* waendaa kũũ na kũũ ĩũlũ wa kĩwʼũ kĩu.

3 Na Ngai asya: “Nĩkwĩthĩwe kyeni.” Na kweethĩwa kyeni. 4 Ĩtina wa ũu, Ngai nĩwoonie kana kyeni kĩu kyaĩ kĩseo, na Ngai ambĩĩa kũvathany’a kyeni kĩu na kĩvindu. 5 Na Ngai eeta kyeni kĩu Mũthenya, nakyo kĩvindu akĩta Ũtukũ. Na kweethĩwa wĩoo na kweethĩwa kwakya; ũsu waĩ mũthenya wa mbee.

6 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Nĩvethĩwe na yayaya katĩ wa kĩwʼũ kingĩ, yĩthĩwe katĩkatĩ wa kĩwʼũ kĩmwe na kĩla kĩngĩ.”* 7 Na ĩndĩ Ngai aseũvya yayaya, na aaanyʼa kĩwʼũ, weethĩa ve kĩmwe ĩtheo wayo na ve kĩngĩ ĩũlũ wayo. Na ũu nĩwʼo kweethĩiwe. 8 Na Ngai eeta yayaya yĩu Ĩtu. Na kweethĩwa wĩoo na kweethĩwa kwakya; ũsu waĩ mũthenya wa kelĩ.

9 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Kĩwʼũ kĩla kĩ ĩtheo wa ĩtu nĩkyũmbane vandũ vamwe, na kĩsio kyũmũ nĩkyumĩle.” Na ũu nĩwʼo kweethĩiwe. 10 Na Ngai eeta kĩsio kĩu kyũmũ Nthĩ, ĩndĩ eeta kĩwʼũ kĩu kyoombanĩie vandũ vamwe Ũkanga. Na Ngai oona kana ũndũ ũsu waĩ mũseo. 11 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Nyeki nĩmee ĩũlũ wa nthĩ, na mĩmea ĩla ĩsyaaa mbeũ na mĩtĩ ya matunda, syonthe kwosana na mĩthemba yasyo, isyaae matunda o vamwe na mbeũ ĩũlũ wa nthĩ.” Na ũu nĩwʼo kweethĩiwe. 12 Na nyeki yambĩĩa kũmea ĩũlũ wa nthĩ, na mĩmea ĩla ĩsyaaa mbeũ, na mĩtĩ ĩla ĩsyaaa matunda o vamwe na mbeũ, syonthe kwosana na mĩthemba yasyo. Na Ngai oona kana ũndũ ũsu waĩ mũseo. 13 Na kweethĩwa wĩoo na kweethĩwa kwakya; ũsu waĩ mũthenya wa katatũ.

14 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Nĩkwĩthĩwe na syĩndũ sya kumya kyeni* yayayanĩ ya ĩtu nĩ kana ivathũkanyʼe mũthenya na ũtukũ, na ikoonanasya mavinda, mĩthenya, na myaka. 15 Ikeethĩawa syĩndũ sya kumya kyeni* yayayanĩ ya ĩtu nĩ kana ikenae ĩũlũ wa nthĩ.” Na ũu nĩwʼo kweethĩiwe. 16 Na Ngai aseũvya syĩndũ ilĩ nene sya kumya kyeni,* kĩla kĩnenange akĩseũvya kya kũmulĩka* mũthenya na kĩla kĩninangi kya kũmulĩka* ũtukũ; na ĩngĩ, aseũvya ndata. 17 Na kwoou Ngai asiia yayayanĩ ya ĩtu nĩ kana ikenae ĩũlũ wa nthĩ 18 na iimulĩkaa* mũthenya na ũtukũ na iivathũkanyʼa katĩ wa kyeni na kĩvindu. Na Ngai oona kana ũndũ ũsu waĩ mũseo. 19 Na kweethĩwa wĩoo na kweethĩwa kwakya; ũsu waĩ mũthenya wa kana.

20 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Kĩwʼũ nĩkyusũe syũmbe syĩ thayũ,* na syũmbe ila iũlũkaa nĩsiũlũke ĩũlũ wa nthĩ yayayanĩ ya ĩtu.” 21 Na Ngai atw’ĩkĩthya syũmbe nene sya* ũkanganĩ na syũmbe syonthe syĩ thayũ ila iendaa na ithambĩaa kĩwʼũnĩ, syonthe kwosana na mĩthemba yasyo, na kĩla kyũmbe kĩ nthwau na kĩũlũkaa, kwosana na mũthemba wakyo. Na Ngai oona kana ũndũ ũsu waĩ mũseo. 22 Na Ngai aiathima, ayasya: “Syaanai mwingĩve na mũyusũsya kĩwʼũ kya ũkanga, na syũmbe ila iũlũkaa nĩsingĩve ĩũlũ wa nthĩ.” 23 Na kweethĩwa wĩoo na kweethĩwa kwakya; ũsu waĩ mũthenya wa katano.

24 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Nĩkwĩthĩwe ĩũlũ wa nthĩ syũmbe syĩ thayũ kwosana na mĩthemba yasyo, nyamũ sya mũsyĩ na nyamũ ila itambũkaa* na nyamũ sya kĩthekanĩ, syonthe kwosana na mĩthemba yasyo.” Na ũu nĩwʼo kweethĩiwe. 25 Na Ngai oomba nyamũ sya kĩthekanĩ kwosana na mĩthemba yasyo, na nyamũ sya mũsyĩ kwosana na mĩthemba yasyo, na nyamũ syonthe ila itambũkaa ĩũlũ wa nthĩ kwosana na mĩthemba yasyo. Na Ngai oona kana ũndũ ũsu waĩ mũseo.

26 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Nĩtũmbe mũndũ na mũvwʼano witũ, kwosana na kĩtutya kitũ, na nĩethĩwe na ũkũmũ ĩũlũ wa makũyũ ma ũkanganĩ na ĩũlũ wa syũmbe sya matunĩ ila iũlũkaa na ĩũlũ wa nyamũ sya mũsyĩ na ĩũlũ wa nthĩ yonthe na ĩũlũ wa kĩla nyamũ ĩtambũkaa ĩũlũ wa nthĩ.” 27 Na Ngai atw’ĩkĩthya mũndũ na mũvwʼano wake, kwa mũvwʼano wake nĩwamũtwʼĩkĩthisye; nĩwatwʼĩkĩthisye mũndũũme na mũndũ mũka. 28 O na ĩngĩ, Ngai nĩwamaathimie, na Ngai amea: “Syaanai mwingĩve, musũsye nthĩ na mũimĩkĩlya vinya, na mũyĩthĩwa na ũkũmũ ĩũlũ wa makũyũ ma ũkanganĩ na syũmbe sya matunĩ ila iũlũkaa na kyũmbe kyonthe kĩ thayũ kĩla kĩendaa ĩũlũ wa nthĩ.”

29 Nĩvo ĩndĩ Ngai waisye: “Nĩnamũnenga kyonthe kĩla kĩ ĩũlũ wa nthĩ kĩsyaaa mbeũ na mĩtĩ yonthe ĩla ĩsyaaa matunda. Nĩsyĩthĩwe lĩu kwondũ wenyu. 30 Na kwondũ wa nyamũ syonthe sya kĩthekanĩ, na kwondũ wa syũmbe syonthe sya matunĩ ila iũlũkaa, na kwondũ wa syũmbe syonthe syĩ thayũ ila iendaa ĩũlũ wa nthĩ, nĩnainenga matũ na nyeki nziũ syĩthĩwe lĩu. Na ũu nĩwʼo kweethĩiwe.

31 Ĩtina wa ũu, Ngai oona kyonthe kĩla woombĩte, na sisya! kyaĩ kĩseo mũno. Na kweethĩwa wĩoo na kweethĩwa kwakya; ũsu waĩ mũthenya wa thanthatũ.

2 Na ũu nĩwʼo Ngai waminie kũtwʼĩkĩthya ĩtu na nthĩ na kyonthe kĩla kĩ nthĩnĩ wasyo.* 2 Na kũvikĩĩa mũthenya wa mũonza, Ngai nĩwaminĩte wĩa ũla weethĩĩtwe aitethya.* Na mũthenyanĩ wa mũonza ambĩĩa kũthũmũĩa wĩa wʼonthe ũla weethĩĩtwe aitethya.* 3 Na Ngai aathima mũthenya wa mũonza na aũtwʼa mũtheu, nũndũ kuma mũthenya ũsu Ngai nĩwĩthĩĩtwe aithũmũĩa wĩa wake wʼonthe ĩtina wa kũtwʼĩkĩthya na kũmba kĩla kĩndũ kwosana na kĩeleelo kyake.

4 Ũũ nĩwʼo kweethĩiwe ĩvinda yĩla ĩtu na nthĩ syatwʼĩkĩthiwʼe, mũthenyanĩ ũla Yeova* Ngai woombie nthĩ na ĩtu.

5 Kũyaĩ kĩkuthu kana kĩndũ o na kĩmwe kyaĩ kĩnambĩĩa kũmea ĩũlũ wa nthĩ, nũndũ Yeova Ngai ndauwʼĩtye mbua ĩũlũ wa nthĩ na vayaĩ mũndũ wa kũĩma ĩ nthĩ. 6 Ĩndĩ mũumbĩ nĩwookĩlaa ĩũlũ wa nthĩ na ũkangʼithya mũthanga ĩũlũ wa nthĩ yonthe.

7 Na Yeova Ngai oomba mũndũ atũmĩĩte kĩtoo kya nthĩ, na aveveea manyiũũnĩ make mĩthũmũ ya thayũ, nake atwʼĩka mũndũ wĩ thayũ.* 8 O na ĩngĩ, Yeova Ngai nĩwavandie mũũnda nthĩnĩ wa Eteni kwelekela ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua, na vau nĩvo waiie mũndũ ũla woombĩte. 9 Na Yeova Ngai amesya kuma nthĩ mĩtĩ yonthe ĩla yendeeasya metho na mĩseo kwondũ wa lĩu, o vamwe na mũtĩ wa thayũ katĩkatĩ wa mũũnda ũsu, na mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku.

10 Vaĩ ũsĩ waumĩte Eteni ũla wangʼithasya mũũnda ũsu. Na kuma vau waanĩkĩte ũkatwʼĩka mbũsĩ inya.* 11 Ũsĩ wa mbee wĩtawa Visoni; nĩwʼo ũthyũlũlũkĩte nthĩ yonthe ya Aavila, kũla kumaa thaavu. 12 Thaavu wa nthĩ ĩsu nĩ mũseo. Na kũu nĩkwĩthĩawa kĩthana kĩla kĩtawa vetoliumu na tũvila twa soamu.* 13 Ũsĩ wa kelĩ wĩtawa Ngioni; nĩwʼo ũthyũlũlũkĩte nthĩ yonthe ya Kusi. 14 Ũsĩ wa katatũ wĩtawa Itekeli;* nĩwʼo wĩsĩle ũtee wa Asuli ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua. Na ũsĩ wa kana nĩ Euvalati.

15 Yeova Ngai nĩwoosie ũla mũndũ na amwia mũũndanĩ wa Eteni aũĩmae na aiũsũvĩa. 16 Na ĩngĩ, Yeova Ngai eeaĩa mũndũ ũsu, aimwĩa: “No ũye ũsyao wa mũtĩ o na wĩva ũla wĩ mũũndanĩ nginya wĩanĩwe. 17 Ĩndĩ ndũkaaye nongi ũsyao wa mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku, nũndũ mũthenya ũla ũkaya ũsyao wawʼo, vate nzika, ũkakwʼa.”

18 Na ĩndĩ Yeova Ngai asya: “Ti ũseo mũndũũme ũũ aendeee kwĩkala e weka. Nĩngũmũmbĩa mũtetheesya ũmwaĩle vyũ.” 19 Na Yeova Ngai nĩweethĩĩtwe ayũmba kuma mũthanganĩ kĩla nyamũ ya kĩthekanĩ, na kĩla kyũmbe kya matunĩ kĩũlũkaa, na ambĩĩa kũietee mũndũ nĩ kana one atonya kũsyĩta ata; na ĩsyĩtwa o yĩla mũndũ ũsu wanengie kĩla kyũmbe kĩ thayũ,* nĩyo yaendeeie kwĩthĩwa ĩsyĩtwa yakyo. 20 Kwoou mũndũ ũsu nĩwatwʼĩĩie masyĩtwa nyamũ syonthe sya mũsyĩ na syũmbe sya matunĩ ila iũlũkaa na nyamũ syonthe sya kĩthekanĩ, ĩndĩ ũ mũndũ ndaĩ na mũtetheesya ũmwaĩle vyũ. 21 Na kwoou Yeova Ngai atuma mũndũ ũsu akoma too mũito, na yĩla wakomete, aumya wau ũmwe wake na akwatanyʼa nyama vala waumisye wau ũsu. 22 Na Yeova Ngai oomba mũndũ mũka atũmĩĩte wau ũla waumisye nthĩnĩ wa mũndũũme, na atwaa mũndũ mũka ũsu vala ve ũ mũndũ.

23 Nĩvo ĩndĩ mũndũ ũsu waisye:

24 Kĩu nĩkyo kĩtumi mũndũũme ũkatia ĩthe na inyia na ailũmanyʼa* na mũka, namo makeethĩwa mwĩĩ ũmwe. 25 Na me elĩ, mũndũũme ũsu na mũka, maendeea kwĩkala me athei; ĩndĩ mayeewʼaa nthoni.

3 Na ĩndĩ nzoka yeethĩawa yĩtũĩĩe* vyũ katĩ wa nyamũ syonthe sya kĩthekanĩ ila Yeova Ngai woombĩte. Kwoou yakũlya mũndũ mũka: “Nĩ wʼo kana Ngai aisye mũikaaye nongi ũsyao wa kĩla mũtĩ wĩ mũũndanĩ?” 2 Nake mũndũ mũka eea nzoka atĩĩ: “No tũye ũsyao wa mĩtĩ ĩla yĩ mũũndanĩ. 3 Ĩndĩ Ngai aisye ũũ ĩũlũ wa ũsyao wa mũtĩ ũla wĩ mũũndanĩ katĩkatĩ: ‘Mũikaaye nongi ũsyao wawʼo, o na mũikaaũkiite; nũndũ mweeka ũu, mũkakwʼa.’” 4 Ĩndĩ nzoka yeea mũndũ mũka: “Aiee, mũikakwʼa. 5 Nũndũ Ngai nĩwĩsĩ kana mũthenya ũla mũkaya ũsyao wawʼo, metho menyu makasalukwʼa, na mũkeethĩwa mũilye ta Ngai; mũkamanya ũseo na ũthũku.”

6 Nũndũ wa ũu, mũndũ mũka nĩwoonie kana mũtĩ ũsu waĩ mũseo kwondũ wa kũĩwa, na waĩ wa kwendeesya methonĩ, ĩĩ, waĩ mũseo kwa kũsiwʼa. Kwoou ambĩĩa kũtwʼa katĩ wa matunda maw’o na aya. Na ĩtina yĩla waĩ na mũũme, amũnenga, nake ambĩĩa kũya. 7 Nĩvo ĩndĩ masalukilw’e metho, na mamanya kana maĩ athei. Na kwoou moovany’a matũ ma mũkũyũ, na meeseũvĩsya iseko sya kwĩvwʼĩka inyunyunĩ.

8 Ĩtina, mũndũ ũsu na mũka nĩmeewie wasya wa Yeova Ngai atembeelete mũũndanĩ masaanĩ ala kweethĩawa na kĩseve kĩuĩtye,* na mũndũ ũsu na mũka wake maĩ mĩtĩnĩ ĩla yaĩ mũũndanĩ mevithĩte ũthyũ wa Yeova Ngai. 9 Na Yeova Ngai eeta mũndũ ũsu ĩngĩ na ĩngĩ, aimwĩa: “Wĩ va?” 10 Mũthya, mũndũ ũsu esa kwasya: “Nĩnĩwie wasya waku mũũndanĩ ĩndĩ nalikwa nĩ wia, nĩkwĩthĩwa nĩĩ mũthei. Na nũndũ wa ũu, neevitha.” 11 Nake Ngai amũkũlya: “Nũũ ũkwĩie wĩ mũthei? Ko ũĩe ũsyao ũla nakwĩaĩe ndũkaye?” 12 Na mũndũ ũsu asya: “Mũndũ mũka ũla ũnanengie nĩwe ũnengie ĩtunda ya mũtĩ ũsu, na kwoou naya.” 13 Na ĩndĩ Yeova Ngai amwĩa mũndũ mũka: “Yu wĩkie ata!” Nake mũndũ mũka amũsũngĩa: “Nzoka nĩyo ĩngengie, na kwoou naya.”

14 Nĩvo ĩndĩ Yeova Ngai weeie nzoka: “Nũndũ nĩwĩkie ũu, wĩ mũumanĩe katĩ wa nyamũ syonthe sya mũsyĩ na nyamũ syonthe sya kĩthekanĩ. Ũkaendaa na ĩvu yaku, na ũkaĩsaa kĩtoo mĩthenya yonthe ya thayũ waku. 15 Na ngeekĩa ũmaitha* katĩ waku na mũndũ mũka na katĩ wa ũsyao waku* na ũsyao wake.* Akatumba* mũtwe waku, naku ũkaũmĩsya* kĩtiinyo kyake.”

16 Na eea mũndũ mũka: “Ngaingĩvya mũno woo waku yĩla wĩ mũito; ũkeethĩawa na woo yĩla ũũsyaa, na ũkeethĩawa na mea maingĩ kwondũ wa mũemeu, nake akaũsumbĩka.”

17 Na amwĩa Atamu* atĩĩ: “Nũndũ nĩwĩthukĩĩisye wasya wa mũka waku, na waya ũsyao wa mũtĩ ũla nakwĩaĩe ngĩkwĩa, ‘Ndũkaaye nongi ũsyao wawʼo,’ mũthanga nĩwaumanĩwa nũndũ waku. Mĩthenya yonthe ya thayũ waku ũkaĩsaa ũsyao wawʼo na woo. 18 Nawʼo ũkameasya mĩwʼa na thangila kwondũ waku. Naku no nginya ũĩsae kuma mĩmeanĩ ĩla yĩ ĩũlũ wa nthĩ. 19 Nĩ kana ũye lĩu,* ũketaa yuutĩa na ũthyũ waku nginya yĩla wĩsyoka mũthanganĩ, nũndũ nĩ vo waumie. Nĩkwĩthĩwa wĩ kĩtoo, na ũkasyoka kĩtoonĩ.”

20 Ĩtina wa ũu, Atamu eeta mũka wake Awa,* nũndũ nĩwe waĩ atwʼĩke inyia wa onthe ala me thayũ. 21 Na Yeova Ngai atũmĩa mbũa* sya nyamũ kũseũvĩsya Atamu na mũka wake ngũa ndaasa nĩ kana mekĩe. 22 Na ĩndĩ Yeova Ngai asya: “Yu mũndũ nĩwekala ta ũmwe witũ kwa kũmanya ũseo na ũthũku. Kwoou nĩ kana ndakatambũũkye kwʼoko kwake, na aitwʼa ĩtunda kuma mũtĩnĩ wa thayũ na aiya na ayĩkala tene na tene,—” 23 Ĩtina wa ũu, Yeova Ngai nĩwamũlũngilye mũũndanĩ wa Eteni nĩ kana aĩmae mũthanganĩ vala waumiwʼe. 24 Kwoou alũngya mũndũ kuma vo, na aia ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua ya mũũnda wa Eteni akelũvi na ũvyũ wakanĩte mwaki weethyũũaa kĩla ngalĩko. Ũu waĩ kwondũ wa kũsiĩĩa nzĩa ya kũthi mũtĩnĩ wa thayũ.

4 Na ĩndĩ Atamu akoma na mũka wake Awa, na aitava. Na yĩla Awa wasyaie Kaini, asya: “Nĩnasyaa* kavĩsĩ kwa ũtethyo wa Yeova.” 2 Ĩtina, nĩwasyaie mwana-a-inyia Aveli.

Aveli nĩwatwʼĩkie mũĩthi, nake Kaini atwʼĩka mũĩmi wa nthĩ. 3 Ĩtina wa ĩvinda, Kaini nĩwoosie ũsyao ũmwe wa mũũndanĩ* nĩ kana amumĩsye Yeova ta nthembo; 4 nake Aveli oosa ũsyao ũmwe wa mbee kuma ndĩthyanĩ yake o vamwe na mathunya mawʼo. Na Yeova nĩwendeeiwʼe nĩ Aveli na nthembo yake, 5 ĩndĩ ndaaendeewʼa o na vanini nĩ Kaini na nthembo yake. Nũndũ wa ũu, Kaini nĩwathatie mũno na eemakĩa.* 6 Nĩvo ĩndĩ Yeova weeie Kaini: “Nĩkĩ ũthatĩte ũu na ũkemakĩa? 7 Ũkethyũũa wĩke ũla waĩle, nyie no nĩeme kwendeewʼa nue ĩngĩ?* Ĩndĩ ethĩwa ndwĩĩthyũũa wĩke ũla waĩle, naĩ nĩmandĩkĩte mũomonĩ ĩkwoveesye, na nĩkwenda mũno kũũsumbĩka; ĩndĩ we nũũmĩkĩlya vinya?”

8 Ĩtina wa ũu, Kaini eeie mwana-a-inyia Aveli atĩĩ: “Ũka tũthi kĩsesinĩ.” Na yĩla maĩ kĩsesinĩ, Kaini nĩwakũnie mwana-a-inyia Aveli amũaa. 9 Ĩtina wa ĩvinda, Yeova akũlilye Kaini ũũ: “Aĩva mwana-a-inyia waku Aveli?” Nake amũsũngĩa: “Ndyĩsĩ. Ko inyie mũsũvĩi wa mwana-a-mwaitũ?” 10 Nĩvo ĩndĩ Ngai wamwĩie: “Yu weeka ata! Ĩthukĩĩsye! Nthakame ya mwana-a-inyia waku nĩkũmbĩkaĩla kuma mũthanganĩ. 11 Yu ĩndĩ, wĩ mũumanĩe na nĩwalũngwʼa kuma mũthanganĩ ũũ waathamya kanywʼa wawʼo nĩ kana wose nthakame ya mwana-a-inyia waku kuma kwʼokonĩ kwaku. 12 Waĩma mũthanga, ndũkaũnengae ũsyao* wawʼo. Naku ũkangangaa kũũ na kũũ na kũkĩĩa kũndũ na kũndũ ĩũlũ wa nthĩ.” 13 Yĩla Kaini weewie ũu, amwĩie Yeova atĩĩ: “Ũsilĩlo ũsu wandwʼĩĩa nũndũ wa ĩvĩtyo yakwa nĩ mũito mũno ũndũ ndomĩĩsya. 14 Ũmũnthĩ nũũndũngya kĩsionĩ kĩĩ,* na nĩngũvithwa kuma ũthyũnĩ waku; na ngangangaa kũũ na kũũ na kũkĩĩa vandũ vamwe kuma vangĩ ĩũlũ wa nthĩ, na mũndũ o na wĩva ũla ũkambona ndakalea kũmbũaa.” 15 Kwoou Yeova amwĩa: “Nĩ kana ũu ndũkethĩwe, mũndũ o na wĩva ũla ũkoaa Kaini akaĩvanĩwʼa mavinda mũonza.”

Na Yeova aseũvya ũvano kwondũ wa Kaini nĩ kana mũndũ o na wĩva ũla ũkũmwona ndakamũae. 16 Na Kaini auma mbee wa Yeova na athi kwĩkala nthĩ ya Noti,* ĩla yĩ ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua ya Eteni.

17 Ĩtina wa ũu, Kaini nĩwakomie na mũka, na aitava na asyaa Enoko. Na ĩndĩ ambĩĩa kwaka ndũa, na amĩta Enoko o ta mwanae. 18 Ĩtina, Enoko nĩwasyaĩwe Ilati, na Ilati nĩwe waĩ ĩthe wa Meuyaeli, na Meuyaeli nĩwe waĩ ĩthe wa Methusaeli, na Methusaeli nĩwe waĩ ĩthe wa Lameki.

19 Lameki nĩwatwaie iveti ilĩ. Kĩveti kya mbee kyeetawa Ata, na kya kelĩ kyeetawa Nzila. 20 Ata asyaie Yavali. Na Yavali nĩwe waĩ wa mbee katĩ wa ala mekalaa maeemanĩ na maĩthasya indo. 21 Mwana-a-inyia eetawa Yuvali. Nĩwe waĩ wa mbee katĩ wa onthe ala maingaa mũio wa wathi wĩ na ndii 12* na mavuvaa mũtũlilũ. 22 O na ĩngĩ, Nzila nĩwasyaie Tuvali-kaini, ũla watuaa mĩio ya mĩthemba yonthe ya ũthuku na kyũma.* Na mwĩĩtu-a-inyia wa Tuvali-kaini aĩ Naama. 23 Na ĩndĩ Lameki atunga ndeto ii kwondũ wa iveti syake Ata na Nzila:

25 Atamu nĩwakomie ĩngĩ na mũka, na asyaa kavĩsĩ. Na mũka wake aketa Sethi,* nũndũ o tondũ waisye, “Ngai nĩwanyuvĩa ũsyao ũngĩ* vandũ va Aveli, nũndũ Kaini nĩwamũaie.” 26 O na ĩngĩ, Sethi nĩwasyaĩwe kavĩsĩ na aketa Enosi. Na ĩvindanĩ yĩu andũ nĩmambĩĩie kwĩkaĩla ĩsyĩtwa ya Yeova.

5 Yĩĩ nĩyo ĩvuku ya mosyaanĩo ma nzyawa sya Atamu. Mũthenya ũla Ngai wamũtwʼĩkĩthisye Atamu, nĩwamũmbie na kĩtutya kya Ngai. 2 Nĩwatwʼĩkĩthisye mũndũũme na mũndũ mũka. Na mũthenya ũla wamatwʼĩkĩthisye, nĩwamaathimie na ameta Mũndũ.*

3 Atamu ekalile myaka 130, na ĩndĩ asyaa kana kavĩsĩ na kĩtutya kyake, na mũvwʼano wake, na aketa Sethi. 4 Ĩtina wa Atamu kũsyaa Sethi, ekalile myaka 800. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 5 Na kwoou Atamu ekalile thayũ myaka 930, na ĩndĩ akwʼa.

6 Sethi ekalile myaka 105, na ĩndĩ asyaa Enosi. 7 Ĩtina wa Sethi kũsyaa Enosi, ekalile myaka 807. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 8 Na kwoou Sethi ekalile thayũ myaka 912, na ĩndĩ akw’a.

9 Enosi ekalile myaka 90, na ĩndĩ asyaa Kenanu. 10 Ĩtina wa Enosi kũsyaa Kenanu, ekalile myaka 815. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 11 Na kwoou Enosi ekalile thayũ myaka 905, na ĩndĩ akw’a.

12 Kenanu ekalile myaka 70, na ĩndĩ asyaa Maalaleli. 13 Ĩtina wa Kenanu kũsyaa Maalaleli, ekalile myaka 840. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 14 Na kwoou Kenanu ekalile thayũ myaka 910, na ĩndĩ akw’a.

15 Maalaleli ekalile myaka 65, na ĩndĩ asyaa Yaleti. 16 Ĩtina wa Maalaleli kũsyaa Yaleti, ekalile myaka 830. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 17 Na kwoou Maalaleli ekalile thayũ myaka 895, na ĩndĩ akwʼa.

18 Yaleti ekalile myaka 162, na ĩndĩ asyaa Enoko. 19 Ĩtina wa Yaleti kũsyaa Enoko, ekalile myaka 800. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 20 Na kwoou Yaleti ekalile thayũ myaka 962, na ĩndĩ akw’a.

21 Enoko ekalile myaka 65, na ĩndĩ asyaa Methusela. 22 Ĩtina wa Enoko kũsyaa Methusela, nĩwaendeeie kũendanyʼa na Ngai ũla wa w’o* kwa myaka 300. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 23 Na kwoou Enoko ekalile thayũ myaka 365. 24 Enoko nĩwaendeeie kũendanyʼa na Ngai ũla wa w’o. Na ĩtina wa ũu, ndaĩ vo ĩngĩ, nũndũ Ngai nĩwamwosie.

25 Methusela ekalile myaka 187, na ĩndĩ asyaa Lameki. 26 Ĩtina wa Methusela kũsyaa Lameki, ekalile myaka 782. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 27 Na kwoou Methusela ekalile thayũ myaka 969, na ĩndĩ akw’a.

28 Lameki ekalile myaka 182, na ĩndĩ asyaa kana kavĩsĩ. 29 Eetie kavĩsĩ kau Noa,* ayasya: “Ũũ nĩwe ũkatũkiakisya* kwondũ wa ũthũkũmi witũ na wĩa wa kũũmĩsya wa moko maitũ, ũla tũtethasya mũthanganĩ ũla Yeova waumanĩie.” 30 Ĩtina wa Lameki kũsyaa Noa, ekalile myaka 595. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu. 31 Na kwoou Lameki ekalile thayũ myaka 777, na ĩndĩ akw’a.

32 Ĩtina wa Noa kũvikya myaka 500 nĩwasyaie Semu, Amu, na Yavethi.

6 Na ĩndĩ yĩla andũ mambĩĩie kwingĩva ĩũlũ wa nthĩ na masyaĩwa eĩtu, 2 ana ma Ngai ũla wa wʼo* nĩmambĩĩie kwona kana eĩtu ma andũ maĩ anake. Kwoou mambĩĩa kwĩnyuvĩa onthe ala mekwenda na kũmatwaa. 3 Nĩvo ĩndĩ Yeova waisye: “Veva wakwa ndwĩendeea kũmĩĩsya mũndũ tene na tene, nũndũ we no mwĩĩ.* Nũndũ wa ũu, mĩthenya yake ĩkeethĩwa myaka 120.”

4 Nevilimu* maĩ ĩũlũ wa nthĩ mĩthenyanĩ ĩsu na ĩtina wayo. Ĩvindanĩ yĩu, ana ma Ngai ũla wa wʼo nĩmaendeeie kũkoma na eĩtu ma andũ na mamasyaĩa ana. Ana asu masyaiwe nĩmo maĩ Nevilimu. Nĩmo meesĩkĩe ta andũ me vinya ĩvindanĩ ya tene, na maĩ aũme me nguma.

5 Nũndũ wa ũu, Yeova nĩwoonie kana ũthũku wa mũndũ waĩ mwingĩ ĩũlũ wa nthĩ, na mosũanĩo na mawendi onthe ma ngoo yake meethĩawa me mathũku kĩla ĩvinda. 6 Na Yeova eelila* nũndũ wa kũmba mũndũ ĩũlũ wa nthĩ, na eewʼĩthwʼa woo ngoonĩ yake.* 7 Na kwoou Yeova asya: “Nĩngũtuta vyũ andũ ala natwʼĩkĩthisye maume ĩũlũ wa nthĩ, andũ vamwe na nyamũ sya mũsyĩ, nyamũ ila itambũkaa, na syũmbe sya matunĩ ila iũlũkaa, nĩkwĩthĩwa nĩngwĩlila nũndũ nĩnamombie.” 8 Ĩndĩ Noa nĩwendeeasya methonĩ ma Yeova.

9 Ĩĩ nĩyo ngewa ya Noa.

Noa aĩ mũndũ mũlũngalu. Ndaĩ atalĩka ĩvĩtyo* asianĩwʼa na andũ ma ĩvinda yake.* Noa aendanasya na Ngai ũla wa w’o. 10 Ĩtina wa ĩvinda, Noa nĩwasyaie ana atatũ meetawa Semu, Amu, na Yavethi. 11 Ĩndĩ nthĩ nĩyaanangĩkĩte methonĩ ma Ngai ũla wa w’o, na nthĩ nĩyausũĩte ũngʼendu. 12 Yĩla Ngai wasyaisye nthĩ, nĩwoonie kana yaĩ mbanange; mĩĩ yonthe nĩyaanangĩte mĩendele yayo* ĩũlũ wa nthĩ.

13 Ĩtina wa ũu, Ngai eeie Noa atĩĩ: “Nĩndwʼĩte kũmina mĩĩ yonthe, nĩkwĩthĩwa nthĩ nĩyusũĩte ũngʼendu nũndũ wamo. Kwoou nĩngũmananga vamwe na ĩ nthĩ.” 14 Ĩseũvĩsye ngalawa* ũtũmĩĩte mbwaũ sya mũkova.* Wamĩseũvya, tilanga tũsũmba nthĩnĩ wayo, na ũimĩvaka lami mũtweku* nthĩnĩ na nza. 15 Ũũ nĩwʼo ũũmĩseũvya: Ngalawa ĩsu yĩthĩwe ya ũasa wa mĩkono 300,* ũthanthau wa mĩkono 50, na ũtũlu wa mĩkono 30. 16 Ũkaseũvya mwanya wa kũlikya kyeni* ngalawanĩ, mũkono ũmwe kuma kĩalanĩ kyayo. O na ĩngĩ, ũkamĩkĩa mũomo ĩvavanĩ, na ũimĩaanyʼa yĩthĩwe na nyũmba ya nthĩ, nyũmba ya katĩ, na nyũmba ya ĩũlũ.

17 “Nakwa nĩngũete kĩwʼũ kingĩ ĩũlũ wa nthĩ nĩ kana kyanange mĩĩ yonthe yĩ na mĩthũmũ ya thayũ* ĩla yĩ ĩtheo wa matu. Kyonthe kĩla kĩ ĩũlũ wa nthĩ kĩkathela vyũ. 18 Na nĩngũtianĩa ũtianĩo vamwe naku; naku no nginya wĩlika ngalawanĩ, we, ana maku, kĩveti kyaku, na iveti sya ana maku vamwe naku. 19 Wĩlikya ngalawanĩ syũmbe syĩ thayũ nĩ kana syĩkale thayũ vamwe naku, ilĩ sya kĩla mũthemba, nũme na nga; 20 syũmbe ila iũlũkaa kwosana na mĩthemba yasyo, nyamũ sya mũsyĩ kwosana na mĩthemba yasyo, na nyamũ syonthe ila itambũkaa ĩũlũ wa nthĩ kwosana na mĩthemba yasyo, ilĩ sya kĩla mũthemba ikooka vala ũĩ na iilika nĩ kana ũisũvĩe syĩkale thayũ. 21 Naku a vaku, ũkoombanyʼa na kũlikya ngalawanĩ lĩu wa kĩla mũthemba nĩ kana wĩthĩwe kyaũya kwondũ waku na kwondũ wa i nyamũ.”

22 Na Noa eeka kyonthe kĩla Ngai wamwĩaĩe. Eekie o ũndũ weeaĩwe.

7 Ĩtina wa ũu, Yeova eeie Noa atĩĩ: “Lika ngalawanĩ, we na mũsyĩ waku wʼonthe, nũndũ nĩnonete kana wĩ mũlũngalu methonĩ makwa wasianĩwʼa na nzyawa ĩno. 2 Naku no nginya wĩlika na kĩla mũthemba wa nyamũ ntheu, mũonza mũonza, nũme na nga yayo;* na kwondũ wa kĩla nyamũ ĩte ntheu, o ilĩ, nũme na nga yayo; 3 o na ĩngĩ, kwondũ wa syũmbe sya matunĩ ila iũlũkaa, ũkalika na mũonza mũonza, nũme na nga,* nĩ kana ũsũvĩe ũsyao wasyo ũendeee kwĩkala thayũ ĩũlũ wa nthĩ yonthe. 4 Nũndũ ĩtina wa o mĩthenya mũonza, ngausya mbua ĩũlũ wa nthĩ mĩthenya 40, mũthenya na ũtukũ. Na ngatuta ĩũlũ wa nthĩ kĩndũ kyonthe kĩ thayũ kĩla noombie.” 5 Na Noa eeka kyonthe kĩla Yeova wamwĩaĩe.

6 Noa aĩ na myaka 600 yĩla mbua ya kĩwʼũ kingĩ yookie ĩũlũ wa nthĩ. 7 Kwoou Noa, e vamwe na anae, kĩveti kyake, na iveti sya anae nĩmalikile ngalawanĩ mbua ya kĩwʼũ kingĩ ĩtanambĩĩa. 8 Na kĩla nyamũ ntheu, na kĩla nyamũ ĩte ntheu, na syũmbe ila iũlũkaa, na syonthe ila iendaa ĩũlũ wa nthĩ, 9 nĩsyamũkĩie Noa ngalawanĩ, ilĩ ilĩ, nũme na nga, o tondũ Ngai weeĩaĩe Noa. 10 Na ĩtina wa mĩthenya mũonza, mbua ya kĩwʼũ kingĩ nĩyookie ĩũlũ wa nthĩ.

11 Mwakanĩ wa 600 wa thayũ wa Noa, mweinĩ wa kelĩ, mũthenyanĩ wa 17 wa mwei, nthongo* syonthe sya kĩla kĩwʼũ kingĩ* nĩsyavũthũkie na mbũthi sya matunĩ syavingũka. 12 Na mbua yetĩka ĩũlũ wa nthĩ mĩthenya 40, mũthenya na ũtukũ. 13 Mũthenya ũsu Noa nĩwalikile ngalawanĩ vamwe na ana make, Semu, Amu, na Yavethi, na kĩveti kyake na iveti itatũ sya ana make. 14 Nĩmalikile na kĩla nyamũ ya kĩthekanĩ kwosana na mũthemba wayo, na kĩla nyamũ ya mũsyĩ kwosana na mũthemba wayo, na kĩla nyamũ ĩtambũkaa ĩũlũ wa nthĩ kwosana na mũthemba wayo, na kĩla kyũmbe kĩũlũkaa kwosana na mũthemba wakyo, kĩla nyũnyi na kĩla kyũmbe kĩ thayũ. 15 Nĩsyaendeeie kũmũkĩa Noa ngalawanĩ, ilĩ ilĩ sya kĩla mũthemba wa mwĩĩ ũla wĩ na mĩthũmũ ya thayũ.* 16 Ũu nĩwʼo syalikile, nũme na nga sya kĩla mũthemba wa mwĩĩ, o tondũ Ngai wamwĩaĩe. Na ĩndĩ ĩtina wa Noa kũlika nthĩnĩ, Yeova avinga mũomo.

17 Kĩwʼũ nĩkyaendeeie kwĩtĩka ĩũlũ wa nthĩ mĩthenya 40, na kĩwʼũ kĩu kyaendeea kwingĩva na kũkĩlya ngalawa, nayo yalela ĩũlũ vyũ, ĩũlũ wa nthĩ. 18 Na kĩwʼũ kyamesya vinya na kyaendeea kwongeleka mũno ĩũlũ wa nthĩ, ĩndĩ ngalawa nĩyalelete ĩũlũ wakyo. 19 Na kĩwʼũ kĩu nĩkyeethĩiwe na vinya mwingĩ ĩũlũ wa nthĩ nginya kyavwʼĩka iĩma syonthe ndũlu ila syĩ ĩtheo wa matu. 20 Na kĩwʼũ kyambata kũvika mĩkono 15* ĩũlũ wa iĩma.

21 Kwoou syũmbe syonthe syĩ thayũ* ila iendaa ĩũlũ wa nthĩ nĩsyakwie: syũmbe ila ĩũlũkaa, nyamũ sya mũsyĩ, nyamũ sya kĩthekanĩ, tũsamũ tũnini,* na andũ onthe. 22 Kĩla kĩndũ kyaĩ ĩũlũ wa nthĩ nyũmũ kyaĩ na mĩthũmũ ya thayũ* manyiũũnĩ makyo, nĩkyakwie. 23 Kwoou Ngai nĩwatutie vyũ kĩla kĩndũ kĩ thayũ ĩũlũ wa nthĩ: mũndũ, nyamũ, nyamũ ila itambũkaa, na syũmbe sya matunĩ ila iũlũkaa. Syonthe nĩsyatutiwe vyũ ĩũlũ wa nthĩ; no Noa vamwe na ala waĩ namo ngalawanĩ mavonokie. 24 Na kĩwʼũ kyaendeea kwĩthĩwa na vinya na kũvwʼĩka nthĩ mĩthenya 150.

8 Ĩndĩ Ngai asũanĩa ĩũlũ wa* Noa na nyamũ syonthe sya kĩthekanĩ na nyamũ syonthe sya mũsyĩ ila syaĩ nake ngalawanĩ. Na Ngai atuma kĩseve kĩuutana ĩũlũ wa nthĩ, na kĩwʼũ kyambĩĩa kũoleka. 2 Nthongo* sya kĩla kĩwʼũ kingĩ* na mbũthi sya matunĩ nĩsyavingiwe, na kwoou mbua yaeka kwĩtĩka* kuma ĩtunĩ. 3 Na kĩw’ũ kyambĩĩa kũnyiva o kavola ĩũlũ wa nthĩ. Na mĩthenya 150 ĩithela, kĩwʼũ nĩkyaolekete vyũ. 4 Mweinĩ wa mũonza, mũthenyanĩ wa 17 wa mwei, ngalawa nĩyaũngamie iĩmanĩ sya Alalati. 5 Kĩwʼũ nĩkyaolekile na mĩtũkĩ nginya mwei wa ĩkũmi. Na mweinĩ wa ĩkũmi, mũthenyanĩ wa mbee wa mwei, mĩthya ya iĩma yambĩĩa kwoneka.

6 Ĩtina wa mĩthenya 40, Noa nĩwavingũie mwanya ũla waseũvĩtye ngalawanĩ 7 na aumaalya ngũngũũ, nayo yaũlũkaa ĩisyokanĩsya nginya yĩla kĩwʼũ kyangʼalile ĩũlũ wa nthĩ.

8 Ĩtina, nĩwaumaalilye ĩvũĩ nĩ kana amanye ethĩwa kĩwʼũ nĩkyaolekete ĩũlũ wa nthĩ. 9 Ĩndĩ ĩvũĩ yĩu yĩyaaona vandũ yĩvũĩla* nũndũ kĩwʼũ no kyavwʼĩkĩte nthĩ yonthe. Na kwoou yamũsyokea ngalawanĩ, nake atambũũkya kwʼoko kwake na ayosa ayĩlikya nthĩnĩ. 10 Ĩtina wa kweteela mĩthenya mũonza, nĩwaumaalilye ĩvũĩ yĩu ĩngĩ. 11 Na yĩla ĩvũĩ yĩu yasyokeie Noa ĩ ya wĩoo, sisya! kanywʼanĩ wayo yaĩ na ĩtũ ya mũthata yaĩ yĩnatwʼa! Kwondũ wa ũu, Noa amanya kana kĩwʼũ kyaĩ kĩoleku ĩũlũ wa nthĩ. 12 Nĩweeteelile mĩthenya ĩngĩ mũonza. Na ĩndĩ aumaalya yĩla ĩvũĩ, ĩndĩ yĩyaamũsyokea ĩngĩ.

13 Mwakanĩ wa 601, mweinĩ wa mbee, mũthenyanĩ wa mbee wa mwei, kĩwʼũ kyaĩ kĩnangʼala ĩũlũ wa nthĩ. Na kwoou Noa athasya vandũ kĩalanĩ kya* ngalawa, na asisya na oona kana nthĩ yaĩ ĩnambĩĩa kũnyiaa. 14 Mweinĩ wa kelĩ, mũthenyanĩ wa 27 wa mwei, nthĩ yaĩ nyiau vyũ.

15 Nĩvo ĩndĩ Ngai weeie Noa: 16 “Umaala ngalawanĩ, we, kĩveti kyaku, ana maku, na iveti sya ana maku. 17 Umaalya syũmbe syonthe syĩ thayũ sya kĩla mũthemba wa mwĩĩ ila syĩ vamwe naku, syũmbe ila iũlũkaa, nyamũ, na nyamũ syonthe ila itambũkaa ĩũlũ wa nthĩ, nĩ kana syongeleke ĩũlũ wa nthĩ na iisyaana na kwingĩva ĩũlũ wa nthĩ.”

18 Kwoou Noa aumaala e vamwe na ana make, kĩveti kyake, na iveti sya ana make. 19 Na syũmbe syonthe syĩ thayũ, nyamũ syonthe ila itambũkaa na syũmbe syonthe ila iũlũkaa, syonthe ila iendaa ĩũlũ wa nthĩ, nĩsyaumaalile ngalawanĩ kwosana na ikundi syasyo. 20 Na Noa amwakĩa Yeova kĩthembeo na oosa imwe katĩ wa nyamũ syonthe ntheu, na katĩ wa syũmbe syonthe ntheu ila iũlũkaa, na asyumya ta nthembo sya kũvĩvwʼa kĩthembeonĩ. 21 Na Yeova ambĩĩa kwĩwʼa mũuke wa kwendeesya* wa nthembo isu. Kwoou Yeova asya ũũ ngoonĩ yake: “Ndikaaumanĩa mũthanga ĩngĩ nũndũ wa mũndũ, nĩkwĩthĩwa mawendi ma ngoo yake nĩ mathũku kuma e mũnini; na ndikananga ĩngĩ kyũmbe kyonthe kĩ thayũ o tondũ neeka. 22 Kuma yu na kũendeea, nthĩ ndĩkaaeka kwĩthĩwa na mavinda ma kũvanda na ma kũketha, mavinda ma ũthithu na ma muutĩa, mavinda ma sua ĩvyũ na ma mbevo mbingĩ, na mũthenya na ũtukũ.”

9 Na Ngai aathima Noa na ana make, aimea: “Syaanai mwingĩve, na mũyusũsya nthĩ. 2 Na syũmbe syonthe ila syĩ thayũ ĩũlũ wa nthĩ na syũmbe syonthe sya matunĩ ila iũlũkaa, na kyonthe kĩla kĩendaa ĩũlũ wa nthĩ na makũyũ onthe ma ũkanganĩ, ikamũkĩaa na kũtelema nũndũ wenyu. Yu nĩsyanenganwe mokonĩ menyu.* 3 Nyamũ syonthe ila iendaa na syĩ thayũ no syĩthĩwe lĩu kwondũ wenyu. O tondũ namũnengie mĩmea ĩla ĩtonya kũĩwa, o nasyo nĩnamũnenga syonthe. 4 Ĩndĩ nyama vamwe na nthakame yayo, nayo nĩ thayũ wayo, mũikaaye nongi. 5 Na eka ũu, ngeetya ũtalo kwondũ wa nthakame yenyu.* Kwondũ wayo, ngeetya ũtalo kuma kwa kĩla kyũmbe kĩ thayũ; na kuma kwa kĩla mũndũ, ngeetya ũtalo kwondũ wa thayũ wa mwana-a-ĩthe. 6 Mũndũ o na wĩva ũla wĩĩtĩkya nthakame ya mũndũ ũngĩ, mũndũ ũngĩ aketĩkya nthakame yake, nũndũ Ngai oombie mũndũ na mũvwʼano wake. 7 Nenyu a venyu, syaanai mwingĩve, mwongeleke, na mũyusũsya nthĩ.”

8 Nĩvo ĩndĩ Ngai waneenie na Noa na ana make na amea: 9 “Yu nĩngũtianĩa ũtianĩo nenyu na ũsyao wenyu ũla ũkoka ĩtina wenyu, 10 na vamwe na syũmbe syonthe syĩ thayũ ila syĩ vamwe nenyu, nyũnyi, nyamũ, na syũmbe syonthe syĩ thayũ ila syĩ ĩũlũ wa nthĩ syĩ vamwe nenyu, syonthe ila syaumaalile ngalawanĩ, syũmbe syonthe ila syĩ thayũ ĩũlũ wa nthĩ. 11 Ĩĩ, nĩngũtianĩa ũtianĩo nenyu: Mĩĩ yonthe ndĩkaanangwa ĩngĩ o na ĩndĩĩ na kĩwʼũ kingĩ, na kũikethĩwa ĩngĩ o na ĩndĩĩ kĩwʼũ kingĩ kya kwananga nthĩ.”

12 Na Ngai ongela kwasya: “Ũũ nĩwʼo ũvano wa ũtianĩo ũla ngũtianĩa nenyu vamwe na syũmbe syonthe ila syĩ thayũ syĩ vamwe nenyu, na nzyawa syonthe ila syũkĩte.” 13 Nĩngwia ũtaathi wakwa matunĩ, na ũkeethĩawa wĩ ũvano wa ũtianĩo ũla wĩ katĩ wakwa na nthĩ. 14 Kĩla ĩvinda naete matu ĩũlũ wa nthĩ, nawʼo ũtaathi ũkaumĩlaa matunĩ. 15 Na vate nzika, ngalilikanaa ũtianĩo ũla natianĩie nenyu na syũmbe syonthe syĩ thayũ sya kĩla mũthemba;* na vai ĩvinda yĩngĩ o na ĩndĩĩ kĩwʼũ kingĩ kĩkananga mĩĩ yonthe. 16 Na ũtaathi ũkaumĩlaa matunĩ, na vate ndĩi, ngawonaa na ndililikana ũtianĩo wa tene na tene ũla wĩ katĩ wa Ngai na syũmbe syonthe syĩ thayũ sya kĩla mũthemba* ila syĩ ĩũlũ wa nthĩ.

17 Na Ngai atũngĩlĩĩla Noa ũndũ ũsu ĩngĩ, aimwĩa: “Ũũ nĩwʼo ũvano wa ũtianĩo ũla ngũtianĩa na mĩĩ yonthe ĩla yĩ ĩũlũ wa nthĩ.”

18 Ana ma Noa ala maumaalile ngalawanĩ maĩ Semu, Amu, na Yavethi. Na ĩtina, Amu nĩwasyaie Kanaanĩ. 19 Asu atatũ nĩmo maĩ ana ma Noa, na nzyawa syonthe ĩũlũ wa nthĩ syaumie kwoo na syanyaĩĩka nthĩ yonthe.

20 Noa nĩwambĩĩie kwĩthĩwa mũĩmi na avanda mũũnda wa mĩsavivũ. 21 Yĩla wanywie mbinyu nĩwamililwe, na aumya ngũa e ĩeemanĩ yake. 22 Amu, ĩthe wa Kanaanĩ, nĩwoonie ĩthe e mũthei na atavya ana-a-inyia make elĩ ala maĩ nza. 23 Nĩvo ĩndĩ Semu na Yavethi moosie ngũa na mamĩkwatĩla ituonĩ syoo na malika ĩeemanĩ masyokete na ĩtina. Na kwoou mavwʼĩka ĩthe woo masyaĩtye ũtee, namo mayaaona ĩthe woo e mũthei.

24 Yĩla Noa wamilũkilwe na aamũka, na amanya kĩla mwana wake ũla mũnini wamwĩkĩte, 25 aisye:

“Naumanĩwe Kanaanĩ.

Na natwʼĩke ngombo ĩla ya nthĩ vyũ katĩ wa ana-a-inyia.”

26 Na asyoka asya:

Na Kanaanĩ natwʼĩke ngombo yake o nake.”

28 Ĩtina wa mbua ya kĩwʼũ kingĩ, Noa nĩwaendeeie kwĩkala thayũ myaka 350. 29 Kwoou Noa ekalile thayũ myaka 950, na ĩndĩ akw’a.

10 Aa nĩmo mosyaanĩo ma nzyawa sya ana ma Noa, Semu, Amu, na Yavethi.

Onthe nĩmasyaĩwe ana ĩtina wa mbua ya kĩwʼũ kingĩ. 2 Ana ma Yavethi maĩ Ngomeli, Makoki, Matai, Yavani, Tuvali, Meseki, na Tilasi.

3 Ana ma Ngomeli maĩ Asikenasi, Livathi, na Tokalima.

4 Ana ma Yavani maĩ Elisaa, Talisisi, Kitimu, na Ndotanimu.

5 Amwe ma nzyawa syoo nĩmatũie ithamanĩ na manyaĩĩka nthĩnĩ wa nthĩ syoo, kwosana na ithyomo syoo na mĩsyĩ yoo na mbaĩ syoo.

6 Ana ma Amu maĩ Kusi, Misilaimu, Vutu, na Kanaanĩ.

7 Ana ma Kusi maĩ Seva, Aavila, Savita, Laama, na Saviteka.

Ana ma Laama maĩ Sieva na Ndetani.

8 Kusi nĩwe waĩ ĩthe wa Nimiloti. Nimiloti nĩwe waĩ wa mbee kwĩthĩwa na vinya ĩũlũ wa nthĩ. 9 Nĩwatwʼĩkie mũsyĩmi wĩ vinya ũleanaa na* Yeova. Nĩkyo kĩtumi andũ maasya: “Ũilye o ta Nimiloti, mũsyĩmi wĩ vinya waleanaa na* Yeova.” 10 Mwambĩlĩĩlyo wa ũsumbĩ wake waĩ ndũa ya Mbaveli, Eleki, Akati, na Kaline, ila syĩ nthĩ ya Sinali. 11 Nĩwaumie nthĩ ĩsu na athi Asuli na aaka Nineva, Leovothi-Ili, Kala, 12 na Leseni, ĩla yĩ katĩkatĩ wa Nineva na Kala: Ĩno nĩyo ĩla ndũa nene.*

13 Misilaimu nĩwe waĩ ĩthe wa Lutimu, Anamimu, Leavimu, Navituimu, 14 Vathilusimu, Kasiluimu (ũla Avilisiti maumie kwake), na Kavitolimu.*

15 Kanaanĩ nĩwe waĩ ĩthe wa Sitoni, mwana wake ũla mũkũũ, na Ethi, 16 o vamwe na Mũyevusi, Mũamoli, Mũngilikasi, 17 Mũivi, Mũaliki, Mũsini, 18 Mũaluvati, Mũnzemali, na Mũamathi. Na kuma vau, mĩsyĩ ya Akanaanĩ nĩyanyaĩĩkie. 19 Kwoou mũvaka wa Akanaanĩ waumĩte Sitoni nginya Ngelali, vakuvĩ na Ngasa, na ũkathi nginya Sotomo, Ngomola, Atima, na Nzevoiimu, vakuvĩ na Lasa. 20 Asu nĩmo maĩ ana ma Amu kwosana na mĩsyĩ yoo na ithyomo syoo, na kwosana na nthĩ syoo na mbaĩ syoo.

21 O nake Semu nĩwasyaĩwe syana; nĩwe waĩ ũmae wa ana onthe ma Eveli, na aĩ mwana-a-inyia wa Yavethi, mwana ũla mũkũũ.* 22 Ana ma Semu maĩ Elamu, Asuli, Alivakisati, Luti, na Alamu.

23 Ana ma Alamu maĩ Usi, Uli, Ngetheli, na Masi.

24 Alivakisati nĩwe waĩ ĩthe wa Siela, na Siela nĩwe waĩ ĩthe wa Eveli.

25 Eveli nĩwasyaĩwe ana elĩ. Mwana ũmwe eetawa Veleki,* nũndũ ĩvindanĩ yake nthĩ yaĩ mbaanĩku.* Nake mwana-a-inyia eetawa Yokitani.

26 Yokitani nĩwe waĩ ĩthe wa Alimotati, Selevu, Asalimavethi, Yela, 27 Aatolamu, Usali, Ndikila, 28 Ovali, Avimaeli, Sieva, 29 Ovilu, Aavila, na Yovavu; asu onthe maĩ ana ma Yokitani.

30 Matũĩte kuma Mesa nginya kĩsionĩ kĩ iĩma kya Sevali, kĩla kĩ ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua.

31 Asu nĩmo maĩ ana ma Semu kwosana na mĩsyĩ yoo na ithyomo syoo, na kwosana na nthĩ syoo na mbaĩ syoo.

32 Ĩsu nĩyo yaĩ mĩsyĩ ya ana ma Noa kwosana na mĩvĩa ya mĩsyĩ yoo na mbaĩ syoo. Kuma kwoo mbaĩ nĩsyanyaĩĩkie nthĩ yonthe ĩtina wa ĩla mbua ya kĩwʼũ kingĩ.

11 Yu ĩndĩ, nthĩ yonthe nĩyaendeeie kwĩthĩwa na kĩthyomo kĩmwe na mũneenele ũmwe.* 2 Na yĩla andũ mambĩĩie kũthi na ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua meethĩa ũiĩ waĩ mwandanĩ nthĩ ya Sinali, na mambĩĩa kũtũa vo. 3 Nĩvo ĩndĩ andũ meeanie: “Ũkai! Nĩtũmbei mavali na tũimavĩvya na mwaki.” Kwoou matũmĩa mavali vandũ va mavia, na lami mũkamu vandũ va ndaka ya kwaka. 4 Na ĩndĩ masya: “Ũkai! Twĩyakĩei ndũa na mwako mũtũlu ũvikĩtye mũthya waw’o matunĩ, na nĩtwĩseũvĩsyei ĩsyĩtwa yĩ nguma nĩ kana tũikanyaĩĩke nthĩ yonthe.”

5 Na ĩndĩ Yeova atheea asisye ndũa ĩsu na mwako wayo mũtũlu ũla ana ma andũ maĩ manambĩĩa kwaka. 6 Na Yeova asya: “Sisya! Andũ aa nĩ amwe na meneena kĩthyomo kĩmwe, na ũũ nĩwʼo mambĩĩa kwĩka. Yu vai ũndũ o na ũmwe masũanĩĩte kwĩka ũtonya kũmaema. 7 Yu ĩndĩ, nĩtũtheee vo na tũithokoanyʼa kĩthyomo kyoo nĩ kana wĩthĩe vai ũmwe ũtonya kũelewa kĩthyomo kya ũla ũngĩ.” 8 Na kwoou Yeova amavalaanyʼa kuma vau nginya manyaĩĩka nthĩ yonthe, na o kavola kwa kavola maeka kwaka ndũa ĩsu. 9 Nĩkyo kĩtumi ndũa ĩsu yeetiwe Mbaveli,* nũndũ vau nĩ vo Yeova wathokoanĩisye kĩthyomo kya nthĩ yonthe, na Yeova amavalaanyʼa kuma vau nginya manyaĩĩka nthĩ yonthe.

10 Aa nĩmo mosyaanĩo ma nzyawa sya Semu.

Semu aĩ na myaka 100 yĩla wasyaie Alivakisati, na ĩsu yaĩ myaka ĩlĩ ĩtina wa ĩla mbua ya kĩwʼũ kingĩ. 11 Ĩtina wa Semu kũsyaa Alivakisati, ekalile myaka 500. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

12 Alivakisati ekalile myaka 35 na ĩndĩ asyaa Siela. 13 Ĩtina wa Alivakisati kũsyaa Siela, ekalile myaka 403. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

14 Siela ekalile myaka 30 na ĩndĩ asyaa Eveli. 15 Ĩtina wa Siela kũsyaa Eveli, ekalile myaka 403. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

16 Eveli ekalile myaka 34 na ĩndĩ asyaa Veleki. 17 Ĩtina wa Eveli kũsyaa Veleki, ekalile myaka 430. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

18 Veleki ekalile myaka 30 na ĩndĩ asyaa Leu. 19 Ĩtina wa Veleki kũsyaa Leu, ekalile myaka 209. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

20 Leu ekalile myaka 32 na ĩndĩ asyaa Seluki. 21 Ĩtina wa Leu kũsyaa Seluki, ekalile myaka 207. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

22 Seluki ekalile myaka 30 na ĩndĩ asyaa Naoli. 23 Ĩtina wa Seluki kũsyaa Naoli, ekalile myaka 200. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

24 Naoli ekalile myaka 29 na ĩndĩ asyaa Tela. 25 Ĩtina wa Naoli kũsyaa Tela, ekalile myaka 119. Na nĩweethĩiwe na ana na eĩtu.

26 Tela ekalile myaka 70, na ĩtina wa ũu, asyaa Avalamu, Naoli, na Alani.

27 Ĩĩ nĩyo ngewa ya Tela.

Tela nĩwe waĩ ĩthe wa Avalamu, Naoli, na Alani; na Alani nĩwe waĩ ĩthe wa Loti. 28 Ĩtina, Alani nĩwakwʼĩĩie ndũanĩ ya Ulu ya Akalitei vala wasyaĩwe. Ĩvindanĩ yĩu, ĩthe wake Tela aĩ o thayũ. 29 Avalamu na Naoli nĩmeetwaĩe aka. Mũka wa Avalamu aĩ Salai, na mũka wa Naoli aĩ Milika, mwĩĩtu wa Alani, ĩthe wa Milika na Isika. 30 Ĩndĩ Salai aĩ ngũngũ; ndaĩ na mwana.

31 Tela nĩwoosie mwanae Avalamu na mwĩsũkũũe Loti, ũla waĩ mwana wa Alani, na mũka-a-mwana Salai, ũla waĩ kĩveti kya mwanae Avalamu, na mauma ndũanĩ ya Ulu ya Akalitei mathi nthĩ ya Kanaanĩ. Ĩtina wa ĩvinda, nĩmavikie Alani na mambĩĩa kwĩkala kwʼo. 32 Tela ekalile thayũ myaka 205. Na ĩndĩ Tela akw’ĩĩa Alani.

12 Na Yeova eea Avalamu: “Ũkĩla ũtie nthĩ yaku na andũ maku ma mũsyĩ na nyũmba ya ĩthe waku, ũthi nthĩ ĩla ngakwonyʼa. 2 Nakwa ngakũtwʼĩkĩthya mbaĩ nene, na ngakũathima, na nganenevya ĩsyĩtwa yaku, naku ũkeethĩwa wĩ ũathimo. 3 Ngaathima ala makũathimaa, na ngaumanĩa ũla ũkwathĩĩasya ũthũku,* na vate ndĩi, mĩsyĩ yonthe ĩla yĩ ĩũlũ wa nthĩ ĩkaathimwa* nũndũ waku.”

4 Na kwoou Avalamu athi o tondũ Yeova wamwĩaĩe, na Loti aendanyʼa nake. Ĩvinda yĩu Avalamu waumie Alani aĩ na myaka 75. 5 Avalamu nĩwoosie mũka wake Salai na Loti, ũla waĩ mwana wa mwana-a-inyia, na malĩ yonthe ĩla moombanĩtye, na andũ ala maĩ namo me Alani, na makũsya maende nthĩ ya Kanaanĩ. Yĩla mavikie nthĩ ya Kanaanĩ, 6 Avalamu nĩwaendeeie na kyalo kyake nthĩ ĩsu nginya esa kũvika kĩsio kya Sekemu, kĩla kĩ vakuvĩ na mĩtĩ mĩnene ya Mole. Ĩvindanĩ yĩu, Akanaanĩ nĩmatwĩe nthĩ ĩsu. 7 Nĩvo ĩndĩ Yeova wamumĩlĩĩile Avalamu na amwĩa: “Nganenga ũsyao waku* nthĩ ĩno.” Nũndũ wa ũu, Avalamu aaka kĩthembeo vau kwondũ wa Yeova, ũla wamumĩlĩĩile. 8 Ĩtina, nĩwaumie vau na athi kĩsionĩ kĩ iĩma kĩla kĩ ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua ya Mbetheli, na amba ĩeema yake vau; e vau, Mbetheli yaĩ ngalĩko ya ũthũĩlonĩ wa sua na Ai yaĩ ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua. Nĩwamwakĩie Yeova kĩthembeo vo na ambĩĩa kwĩkaĩla ĩsyĩtwa ya Yeova. 9 Kuma vau, Avalamu nĩwakũisye na aendeea na kyalo elekele Nekevu, nake nĩwambaa kambi yake kuma vandũ vamwe kũthi vangĩ.

10 Nĩvo ĩndĩ kweethĩiwe na yũa nthĩ ĩsu, na Avalamu atheea elekele Misili nĩ kana akekale kũu kwa kavinda,* nũndũ yũa yaĩ yingĩ nthĩ ĩsu. 11 Na e vakuvĩ kũvika Misili, eea mũka wake Salai atĩĩ: “Mbĩthukĩĩsya, nĩngũkwĩsũva! Nĩnĩsĩ kana wĩ mũndũ mũka mwanake mũno. 12 Na yĩla Amisili meũkwona, mailea kwasya, ‘Ũũ nĩ mũka,’ na nĩmeũmbũaa, ĩndĩ we maikũeka wĩkale thayũ. 13 Nĩngũkwĩsũva wasye wĩ mwĩĩtu-a-ia, nũndũ weeka ũu maũndũ makwa nĩmeũthi nesa na nũũvonokya thayũ wakwa.”

14 Yĩla Avalamu wavikie Misili oou, Amisili nĩmoonie kana mũndũ mũka ũsu aĩ mwanake mũno. 15 Na yĩla o namo anene me mbee ũsumbĩnĩ wa Valao mamwonie, mambĩĩa kũmũkathĩĩa kwa Valao, na nũndũ wa ũu, mũndũ mũka ũsu atwawa nyũmbanĩ ya Valao. 16 Nake amwĩka Avalamu nesa nũndũ wa Salai, na amũnenga malondu, ngʼombe, mangʼoi maũme na maka, athũkũmi aũme na aka, na ngamĩle. 17 Ĩndĩ Yeova akũna Valao vamwe na nyũmba yake na mothĩny’o manene nũndũ wa Salai, mũka wa Avalamu. 18 Kwoou Valao eeta Avalamu na amwĩa: “Yu ũmbĩkie ata! Nĩkĩ ũtaneendavya kana ũũ nĩ mũkau? 19 Nĩkĩ ũnaisye, ‘Ũũ nĩ mwĩĩtu-a-ia’? Yu nĩĩsaa kũmwosa atwʼĩke kĩveti kyakwa. Mũka waku nũũ. Mwose na ũikwata nzĩa ũthi!” 20 Kwoou Valao eeaĩa aũme make ĩũlũ wa Avalamu, na mamumaalya nthĩ ĩsu e na kĩveti kyake na kyonthe kĩla waĩ nakyo.

13 Na ĩndĩ Avalamu auma Misili na ambata Nekevu, we na kĩveti kyake na kyonthe kĩla waĩ nakyo, o vamwe na Loti. 2 Avalamu aĩ na indo mbingĩ, na ũthwii mwingĩ wa vetha na thaavu. 3 Na nĩwaendeeie na kyalo kuma Nekevu nginya Mbetheli, ayamba maeema kuma vandũ vamwe kũthi vala vangĩ, nginya yĩla wavikie vala wambĩte ĩeema yake katĩkatĩ wa Mbetheli na Ai, 4 vala waakĩte kĩthembeo ĩvindanĩ ĩvĩtu. Vau Avalamu nĩweekaĩlile ĩsyĩtwa ya Yeova.

5 Ĩvindanĩ o yĩu, o nake Loti, ũla waendanĩtye na Avalamu, nĩweethĩĩtwe na malondu, ng’ombe, na maeema. 6 Nũndũ wa ũu, nthĩ ĩla matwĩe ndyaĩ ĩmeanĩa ĩngĩ me onthe, nĩkwĩthĩwa malĩ yoo nĩyaingĩvĩte ũkethĩa maitonya kũendeea kwĩkalanyʼa vamwe. 7 Nũndũ wa kĩtumi kĩu, ĩteta nĩyookĩlile katĩ wa aĩthi ma indo sya Avalamu na aĩthi ma indo sya Loti. (Ĩvindanĩ yĩu Akanaanĩ na Avelisi nĩmatwĩe nthĩ ĩsu.) 8 Na kwoou Avalamu amwĩa Loti: “Nĩngũkwĩsũva, kũikaendeee kwĩthĩwa na ĩteta katĩ wakwa naku na katĩ wa aĩthi makwa na aĩthi maku, nũndũ twĩ ana-a-asa. 9 Tyo ũtũe vala ũkwenda kĩsionĩ kĩĩ kyonthe kĩ mbee waku? Nĩngũkwĩsũva, tũtaanĩsye. Wathi ngalĩko ya kw’oko kwa aka, nakwa nĩthi ngalĩko ya kwʼoko kwa aũme; ĩndĩ wathi ngalĩko ya kw’oko kwa aũme, nakwa nĩngũthi ngalĩko ya kw’oko kwa aka.” 10 Kwoou Loti ookĩlya metho na oona kana ũiĩ wʼonthe wa Yolotani* kũvika Nzoali waĩ na kĩwʼũ nesa (mbee wa Yeova kwananga Sotomo na Ngomola), o ta mũũnda wa Yeova, o ta nthĩ ya Misili. 11 Nĩvo ĩndĩ Loti weenyuvĩie ũiĩ wʼonthe wa Yolotani, na Loti athi kwamba kambi ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua. Na kwoou mataanĩsya. 12 Avalamu ekalile nthĩ ya Kanaanĩ, ĩndĩ Loti ekala katĩ wa ndũa sya ũiĩ ũsu. Na mũthya, amba ĩeema yake vakuvĩ na Sotomo. 13 Ĩndĩ aũme ma Sotomo maĩ athũku, na meekaa naĩ ngito mũno maileana na Yeova.

14 Ĩtina wa Loti kũtaanĩsya na Avalamu, Yeova eeie Avalamu atĩĩ: “Nĩngũkwĩsũva, ũkĩlya metho maku kuma vala ũĩ na ũisisya ngalĩko ya ĩũlũ na ya ĩtheo, na ya wumĩlonĩ wa sua na ya ũthũĩlonĩ wa sua, 15 nũndũ nthĩ yonthe ĩla wene, ngakũnenga vamwe na ũsyao waku* yĩthĩwe yenyu ĩvinda yonthe. 16 Na ngaingĩvya ũsyao waku* o ta kĩtoo kya nthĩ. Ethĩwa mũndũ o na wĩva akeethĩwa atonya kũtala kĩtoo kya nthĩ, o nawʼo ũsyao waku* ũkeethĩwa ũtonya kũtalĩka. 17 Ũkĩla ũendeee na kyalo nginya ũvikĩe ũasa na ũthanthau wa nthĩ ĩno, nũndũ ngaũnenga yo.” 18 Na kwoou Avalamu aendeea kwĩkala maeemanĩ. Ĩtina, nĩwatũie vakuvĩ na ĩla mĩtĩ mĩnene ya Mamile, ĩla yĩ Eviloni, na e vau amwakĩa Yeova kĩthembeo.

14 Ĩvinda yĩmwe, mĩthenyanĩ ya Amilaveli mũsumbĩ wa Sinali, Alioko mũsumbĩ wa Elasali, Ketolilaomeli mũsumbĩ wa Elamu, na Titali mũsumbĩ wa Ngoiimu, 2 asumbĩ asu nĩmakwatanie na mokita na Vela mũsumbĩ wa Sotomo, Mbilisa mũsumbĩ wa Ngomola, Sinavu mũsumbĩ wa Atima, Semeveli mũsumbĩ wa Nzevoiimu, na mũsumbĩ wa Mbela, nayo nĩ Nzoali. 3 Asu onthe nĩmoombanĩisye ita syoo Mwandanĩ* wa Sitimu, nawʼo nĩ Ũkanga wa Mũnyũ.*

4 Nĩmamũthũkũmĩte Ketolilaomeli myaka 12, ĩndĩ mwakanĩ wa 13 maleana na ũsumbĩ wake. 5 Na kwoou mwakanĩ wa 14, Ketolilaomeli na asumbĩ ala maĩ nake nĩmakwatisye kaũ na masinda Alevai me Asitelothi-kalinaimu, Anzusi me Amu, Aemi me Save-kiliathaimu, 6 na Aoli me kĩĩmanĩ kyoo kya Seili kũtheea nginya kĩsio kya Eli-valani, kĩla kĩ mũthyanĩ wa weũ. 7 Ĩtina wa ũu, nĩmasyokie na mathi Eni-misivati, navo nĩ Katesi, na masinda kĩsio kyonthe kya Aamaleki; o na ĩngĩ, nĩmasindie Aamoli, ala matwĩe Asasoni-tamali.

8 Kavindanĩ o kau, mũsumbĩ wa Sotomo nĩwaendie Mwandanĩ* wa Sitimu e vamwe na mũsumbĩ wa Ngomola, mũsumbĩ wa Atima, mũsumbĩ wa Nzevoiimu, na mũsumbĩ wa Mbela, nayo nĩ Nzoali, na ita syoo, na meevanga kwondũ wa kaũ nĩ kana mokite namo; 9 nĩmeevangie mokite na Ketolilaomeli mũsumbĩ wa Elamu, Titali mũsumbĩ wa Ngoiimu, Amilaveli mũsumbĩ wa Sinali, na Alioko mũsumbĩ wa Elasali; kwoou waĩ kaũ wa asumbĩ ana mayũkita na asumbĩ atano. 10 Yu Mwanda* wa Sitimu wausĩe maima ma lami mũkamu, na nũndũ wa ũu, mũsumbĩ wa Sotomo na wa Ngomola nĩmavotie maimanĩ asu yĩla matatie kũsemba makĩĩte, na ala mavonokie makĩĩa kĩsionĩ kĩla kĩ iĩma. 11 Nĩvo ĩndĩ ala asumbĩ ana masindie kaũ ũsu moosie malĩ yonthe ya Sotomo na Ngomola na lĩu woo wʼonthe, na makwata nzĩa mathi. 12 O na ĩngĩ, nĩmoosie Loti, mwana wa mwana-a-inyia wa Avalamu ũla watwĩe Sotomo, vamwe na malĩ yake, na mathi.

13 Ĩtina wa ũu, mũndũũme ũmwe wavonokete nĩwaendie kũtavya Avalamu, ũla waĩ Mũevelania, kĩla kyaĩ kĩneekĩka. Ĩvinda yĩu, Avalamu atwĩe* vakuvĩ na ĩla mĩtĩ mĩnene ya Mamile, ũla waĩ Mũamoli, mwana-a-inyia wa Esikoli na Aneli. Aũme asu nĩmaseũvĩtye wĩwʼano na Avalamu. 14 Kwoou Avalamu nĩwamanyie kana mũndũ wake wa mũsyĩ* nĩwatavĩtwe. Nũndũ wa ũu, nĩwoombanisye aũme make amanyĩsye, namo maĩ athũkũmi 318 ala masyaĩwe nyũmbanĩ yake, na mamasembany’a nginya Ndani. 15 Ũtukũ nĩwaaanisye aũme make, na we na athũkũmi make mamavithũkĩa na mamasinda. Na amasembanyʼa nginya kĩsionĩ kya Ova, kĩla kĩ ngalĩko ya ĩũlũ ya Ndamasikũ. 16 Amavikĩa, nĩwoosie malĩ yonthe ĩla matavĩte; o na nĩwavonokisye Loti, ũla waĩ mũndũ wake wa mũsyĩ, na malĩ yake, vamwe na aka na andũ ala angĩ matavĩtwe.

17 Avalamu asyokethetye ĩtina wa kũsinda Ketolilaomeli na asumbĩ ala maĩ nake, mũsumbĩ wa Sotomo nĩwaendie akomanĩe nake Mwandanĩ* wa Save, nawʼo nĩ Mwanda wa Mũsumbĩ. 18 Na Melikiseteki mũsumbĩ wa Salemu nĩwaetie mũkate na mbinyu; na aĩ mũthembi wa Ngai Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe.

19 Na Melikiseteki aathima Avalamu, ayasya:

Na Avalamu amũnenga kĩlungu kya ĩkũmi kya syĩndũ syonthe.

21 Ĩtina wa ũu, mũsumbĩ wa Sotomo eeie Avalamu atĩĩ: “Nenge andũ a makwa, na ũimesya ĩ malĩ.” 22 Ĩndĩ Avalamu asũngĩa mũsumbĩ wa Sotomo amwĩa: “Nĩnookĩlya kw’oko kwakwa nĩvĩte mbee wa Yeova, Ngai Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe, Mũmbi wa ĩtu na nthĩ, 23 kana ndiosa kĩndũ kyaku o na kĩmwe, o na ethĩwa nĩ ũlii kana mũsivi wa kĩatũ, nĩ kana ndũkese kwasya, ‘Ninyie nthuĩtye Avalamu.’ 24 Nyie ndiosa kĩndũ o na kĩmwe ate o kĩla anake aa maya. Ĩndĩ kwondũ wa aũme ala maendanisye nakwa, Aneli, Esikoli, na Mamile, eka meyosee kĩlungu ĩ kyoo.”

15 Ĩtina wa ũu, ndeto ya Yeova nĩyamũkĩie Avalamu woninĩ, na eewa atĩĩ: “Avalamu, ndũkakĩe, nyie nĩ ngao yaku. Ĩtuvi yaku yĩkeethĩwa yĩ ĩnene mũno.” 2 Nake Avalamu amũsũngĩa: “Mwĩai Ũla Mũnene Yeova, ũkanenga kĩ na nũkwona kana ndi na mwana, na ũtiĩwa wa nyũmba yakwa ũkathi kwa Elieseli, mũndũ wa Ndamasikũ?” 3 Na ongela kwasya: “Ndwaanenga ũsyao,* na ũmwe wa athũkũmi ma nyũmba yakwa* nĩwe ũkosa ũtiĩwa wakwa.” 4 Ĩndĩ sisya! ndeto ya Yeova yamwĩa: “Mũndũ ũũ ti we ũkosa ũtiĩwa waku, ĩndĩ ũtiĩwa waku ũkooswa nĩ mwana waku mwene.”*

5 Nĩvo ĩndĩ Ngai wamumaalilye nza na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva, ngʼelela matunĩ na ũitala ndata ethĩwa nũtonya.” Na ĩndĩ amwĩa: “Ũu nĩwʼo ũsyao waku* ũkethĩwa wĩana.” 6 Na Avalamu amũĩkĩĩa Yeova, na Ngai amũtalĩla kwĩthĩwa e mũlũngalu. 7 Na ongela kũmwĩa: “Ninyie Yeova, ũla wakumisye Ulu ya Akalitei nĩ kana ngũnenge nthĩ ĩno yĩthĩwe ũtiĩwa waku.” 8 Nake Avalamu amwĩa: “Mwĩai Ũla Mũnene Yeova, nĩmanya ata kana ngamĩmesya?” 9 Na Ngai amwĩa: “Mbosee yu kamoli ka myaka ĩtatũ, mbũi nga ya myaka ĩtatũ, ndũũme ya myaka ĩtatũ, ndumbũ, na kaswii ka ĩvũĩ.” 10 Kwoou asyosa syonthe na aitilanyʼa katĩ, na aia kĩla kĩlungu kĩsianĩtye na kĩla kĩngĩ, ĩndĩ ndaatilanyʼa i nyũnyi. 11 Na ĩndĩ nyũnyi ila iĩsaa nyama syambĩĩa kũtheea vala ve nyama isu, ĩndĩ Avalamu nĩwailũngasya.

12 Nĩvo ĩndĩ sua yĩkilĩlyĩ kũthũa Avalamu wakwatiwe nĩ too mũito na kĩvindu kingĩ na kya kũtelemya kyamũtheeea. 13 Na Ngai eea Avalamu: “Manya ki kana nzyawa syaku ikekala ũeninĩ nthĩ ĩte yasyo, na andũ ma kũu makaitwʼĩkĩthya ngombo na kũithĩnyʼa myaka 400. 14 Ĩndĩ ngasilĩla mbaĩ ĩla ĩkethwa ĩmatwʼĩte ngombo, na ĩtina wa ũu, makauma kwʼo na malĩ mbingĩ. 15 Naku a vaku, ũkathũmũa vamwe na aa-ũmae* maku na mũuo. Ũkathikwa wĩ mũtumĩu nesa. 16 Ĩndĩ makasyoka vaa nzyawanĩ ya kana, nũndũ ĩvinda ya Aamoli kũsilĩlwa yĩinamba kũvika.”*

17 Yĩla sua yathũie na kwamesya kĩvindu kingĩ, ĩiko ĩnene yĩũtoa syũki nĩyaumĩlile na ũmũĩ wakanĩte wesĩla katĩkatĩ wa ilungu isu syatilangĩtwe. 18 Mũthenya ũsu, Yeova nĩwatianĩie ũtianĩo na Avalamu, ayasya: “Nganenga ũsyao waku* nthĩ ĩno, kuma ũsĩ wa Misili nginya ũla ũsĩnĩ mũnene, ũsĩ wa Euvalati: 19 nthĩ ya Akeni, Akenisi, Akatimoni, 20 Aititi, Avelisi, Alevai, 21 Aamoli, Akanaanĩ, Angilikasi, na Ayevusi.”

16 Yu ĩndĩ, Salai mũka wa Avalamu ndaĩ aasyaĩa mũũme mwana, ĩndĩ aĩ na mũthũkũmi mwĩĩtu waĩ Mũmisili, ũla weetawa Akali. 2 Na kwoou Salai amwĩa Avalamu: “Mbĩthukĩĩsya, nĩngũkwĩsũva! Yeova nũnziĩĩĩte kwĩthĩwa na syana. Nũndũ wa ũu, nĩngũkwĩsũva, koma na mũthũkũmi wakwa. Noĩthwa ngamesya syana kwĩsĩla kwake.” Na kwoou Avalamu amwĩthukĩĩsya Salai. 3 Kwoou ĩtina wa Avalamu kwĩkala nthĩ ya Kanaanĩ myaka ĩkũmi, Salai mũka wake nĩwoosie Akali mũthũkũmi wake, ũla waĩ Mũmisili, na amũnengane kwa Avalamu nĩ kana ethĩwe ta mũka. 4 Na ĩndĩ Avalamu akoma na Akali, na Akali aitava. Yĩla wamanyie nĩ mũito, nĩwambĩĩie kũvũthya mũka wa vwana* wake.

5 Nĩvo ĩndĩ Salai wamwĩie Avalamu: “Nĩendeee kũthĩnwʼa nũndũ waku. Ninyie nanenganie mũthũkũmi wakwa mokonĩ maku,* ĩndĩ amanya kana nĩ mũito, nĩwambĩĩie kũmbũthya. Yeova nasilanyʼe katĩ wakwa naku.” 6 Nake Avalamu amwĩa Salai: “Sisya! Mũthũkũmi waku e ungu wa ũkũmũ waku. Mwĩke ũla ũkwona ũmwaĩle.” Na ĩndĩ Salai ambĩĩa kũmwĩka Akali maũndũ me nthoni, na nũndũ wa ũu, Akali amũtoloka.

7 Ĩtina, mũlaĩka wa Yeova nĩwamwĩthĩie mbulutinĩ ya kĩwʼũ yaĩ* weũnĩ. Mbuluti ĩsu yĩ nzĩanĩ ya kũthi Suli. 8 Na amwĩa: “Akali, mũthũkũmi wa Salai, wauma va na ũendete va?” Na Akali amũsũngĩa amwĩa: “Nĩtolokete Salai, mũndũ mũka ũla nthũkũmaa.”* 9 Na ĩndĩ mũlaĩka wa Yeova amwĩa: “Syoka kwa mũndũ mũka ũsu ũmũthũkũmaa* na ũyĩnyivya ungu wa kw’oko kwake.” 10 Na mũlaĩka wa Yeova asyoka amwĩa: “Nĩngwongela ũsyao waku* mũno, wingĩve nginya wĩthĩe ndũtalĩka.” 11 Na mũlaĩka wa Yeova ongela kũmwĩa: “Yu wĩ mũito, naku ũkasyaa kana kavĩsĩ, na no nginya wĩketa Isimaeli,* nũndũ Yeova nĩwĩwʼĩte kũthĩna kwaku. 12 Mwana ũsu akeethĩwa ailye ta ĩngʼoi ya kĩthekanĩ.* Kw’oko kwake kũkeethĩwa ĩũlũ wa kĩla mũndũ, na kw’oko kwa kĩla mũndũ kũkeethĩwa ĩũlũ wake, na ũtũo wake ũkeethĩwa ũsianĩtye na wa ana-a-ĩthe make onthe.”*

13 Nĩvo ĩndĩ Akali weekaĩlile ĩsyĩtwa ya Yeova, ũla waneenaa nake, ayasya: “We wĩ Ngai wonaa,” nũndũ aisye: “Kwoou nĩnamwona ũla wĩthĩawa ambene?” 14 Nĩkyo kĩtumi kĩthima kya mbuluti ĩsu* kyeetiwe Mbeeli-laai-loi.* (Kĩ katĩkatĩ wa Katesi na Mbeleti.) 15 Na Akali amũsyaĩa Avalamu mwana, na Avalamu eeta mwana ũsu Akali wamũsyaĩe, Isimaeli. 16 Avalamu aĩ na myaka 86 yĩla Akali wamũsyaĩe Isimaeli.

17 Yĩla Avalamu waĩ na myaka 99, Yeova nĩwamumĩlĩĩile na amwĩa: “Ninyie Ngai Mwene Vinya Wʼonthe. Endaa nzĩanĩ syakwa na ũyonanyʼa kana ndũtalĩka ĩvĩtyo.* 2 Nĩngũlũlũmĩĩlya ũtianĩo wakwa naku, na ngatuma we wongeleka mũno, mũno vyũ.”

3 Na Avalamu eewʼa ũu, avalũka na ũthyũ wake, na Ngai aendeea kũneena nake, aimwĩa: 4 “Sisya! nyie a vakwa nĩndianĩĩte ũtianĩo naku. Na vate ndĩi, ũkatwʼĩka ĩthe wa mbaĩ mbingĩ.” 5 Kuma yu, ndũketawa Avalamu;* ĩndĩ ũkeetawa Avalaamu,* nũndũ ngaũtwʼĩkĩthya ĩthe wa mbaĩ mbingĩ. 6 Ngaingĩvya ũsyao waku mũno, mũno vyũ, na ngaũtwʼĩkĩthya mbaĩ mbingĩ, na asumbĩ makauma kwaku.

7 “Ngeanĩsya ũtianĩo ũla nĩtianĩĩte naku na ũsyao waku* ũla ũkoka ĩtina waku. Na ngawĩanĩsya nzyawanĩ syawʼo wʼonthe nũndũ nĩ ũtianĩo wa tene na tene, nĩthĩwe Ngai waku na wa ũsyao waku* ũla ũkoka ĩtina waku. 8 Na we na ũsyao waku* ũla ũkoka ĩtina waku, ngamũnenga nthĩ ĩno, ĩla ũkethĩwa wekalile wĩ mũeni, nthĩ yonthe ya Kanaanĩ, yĩthĩwe yenyu ĩvinda yonthe, na ngeethĩwa Ngai woo.”

9 Na Ngai aendeea kũmwĩa Avalaamu atĩĩ: “Naku a vaku, no nginya ũendeee kũlũmanyʼa na ũtianĩo wakwa, we na ũsyao waku* ũla ũkoka ĩtina waku, nzyawanĩ syawʼo syonthe. 10 Ũũ nĩwʼo ũtianĩo wakwa naku, ũla we na ũsyao waku* ũla ũkoka ĩtina waku mwaĩle kũlũmanyʼa nawʼo: Kĩla mũndũũme katĩ wenyu no nginya aĩkwe. 11 No nginya mwaĩkawe,* na ũndũ ũsu ũkeethĩawa wĩ ũvano wa ũtianĩo ũla wĩ katĩ wakwa nenyu. 12 Nzyawanĩ syenyu syonthe, kĩla kana kavĩsĩ ke katĩ wenyu kavikya mĩthenya nyanya no nginya kaĩkwe. Mũndũũme o na wĩva, ethĩwe nĩ kavĩsĩ kana nĩ mũndũ mũima, ũla ũsyaĩwe nyũmbanĩ yaku na ũla ũte wa ũsyao waku* na wathooiwe na mbesa kuma kwa mũndũ mũeni, no nginya aĩkwe. 13 Kĩla mũndũũme ũsyaĩwe nyũmbanĩ yaku na kĩla mũndũũme wathooiwe na mbesa syaku no nginya aĩkwe. Na ũtianĩo wakwa, ũla ũvano wawʼo wĩ mĩĩnĩ yenyu, wĩendeea kwĩthĩwa wĩ ũtianĩo wa ĩvinda yonthe. 14 Ethĩwa mũndũũme o na wĩva ũte mwaĩke ndeaĩkwa,* no nginya mũndũ ũsu avetangwe* katĩ wa andũ make. Nũleete kwĩanĩsya ũtianĩo wakwa.”

15 Ĩtina wa ũu, Ngai amwĩa Avalaamu: “Kwondũ wa mũka waku Salai,* ndũkamwĩtae Salai; nũndũ kuma yu akeetawa Sala.* 16 Ngamũathima, na ngatuma aũsyaĩa kana kavĩsĩ. Ngamũathima, na akeethĩwa mbaĩ mbingĩ. Asumbĩ ma ngo sya andũ makauma kwake.” 17 Yĩla Avalaamu weewie ũu, nĩwavalũkile na ũthyũ wake, na ambĩĩa kũtheka ayasya ũũ ngoonĩ yake: “We mũndũũme wĩ na myaka 100 no asyaĩwe mwana, na Sala, mũndũ mũka wĩ na myaka 90, no asyae?”

18 Kwoou Avalaamu amwĩa Ngai ũla wa w’o atĩĩ: “Isimaeli nĩone ũseo methonĩ maku!” 19 Nake Ngai amwĩa Avalaamu: “Vate ndĩi, Sala mũka waku akaũsyaĩa mwana, naku no nginya ũmwĩte Isaka.* Ngalũlũmĩĩlya ũtianĩo wakwa nake; ũkeethĩwa ũtianĩo wa tene na tene kwondũ wa ũsyao wake* ũla ũkoka ĩtina wake.” 20 Ĩndĩ kwondũ wa Isimaeli, nĩnakwĩthukĩĩsya. Na sisya! nĩngũmũathima eĩthĩwa na ũsyao, na ayongeleka mũno, mũno vyũ. Atongoi 12 makauma kwake, na ngamũtwʼĩkĩthya mbaĩ nene. 21 O na ũu wĩ o vo, ngalũlũmĩĩlya ũtianĩo wakwa na Isaka, ũla Sala ũkaũsyaĩa ĩvindanĩ ta yĩĩ mwaka ũsu ũngĩ.

22 Na Ngai amina kũneena na Avalaamu, ambata kuma vala waĩ. 23 Nĩvo ĩndĩ Avalaamu woosie Isimaeli mwanae, na onthe ala wathooete na mbesa, kĩla mũndũũme waĩ nyũmbanĩ ya Avalaamu, na amaĩka* mũthenya o ũsu, o tondũ Ngai wamũtavĩtye. 24 Avalaamu aĩ na myaka 99 yĩla waĩkiwe.* 25 Nake Isimaeli mwana wake aĩ na myaka 13 yĩla waĩkiwe.* 26 Mũthenyanĩ o ũsu, Avalaamu nĩwaĩkiwe, o vamwe na mwana wake Isimaeli. 27 Na aũme onthe ma nyũmba yake, methĩwe nĩ ala masyaĩwe nyũmbanĩ yake kana nĩ ala mathooetwe na mbesa kuma kwa mũndũ mũeni, onthe nĩmaĩkiwe vamwe nake.

18 Ĩtina wa ũu, Yeova nĩwamumĩlĩĩile Avalaamu vakuvĩ na ĩla mĩtĩ mĩnene ya Mamile. Ĩvinda yĩu ailyĩ mũomonĩ wa ĩeema masaanĩ ma mũthenya yĩla kwĩthĩawa kwĩ kũvyũ mũno. 2 Yĩla wookĩlilye metho nĩwoonie aũme atatũ maũngamĩte vaasanga nake. Amona nĩwasembie kuma mũomonĩ wa ĩeema amathaũe na akumana nginya nthĩ. 3 Na ĩndĩ asya: “Yeova, ethĩwa nĩnonete ũseo methonĩ maku, nĩngũkwĩsũva, ndũkavĩtũke mũthũkũmi waku. 4 Nĩngũmwĩsũva, ekai kalwʼũ kaetwe nĩ kana mũthambwʼe maaũ, na ĩndĩ mũithũmũa ungu wa mũtĩ. 5 Na nũndũ nĩmwooka kwa mũthũkũmi wenyu, ekai nĩmũnenge kalungu ka mũkate nĩ kana mwose vinya.* Na ĩtina wa ũu, no mũendeee na kyalo kyenyu.” Namo mamwĩa: “Nũseo. No wĩke o ũndũ wasya.”

6 Kwoou Avalaamu athi ekalaatĩte nginya ĩeemanĩ vala Sala waĩ na asya: “Ĩkalaate yu! Osa ithimo itatũ* sya mũtu mũvinyu, ũũkime,* na ũyĩua mĩkate.” 7 Ĩtina wa ũu, Avalaamu nĩwasembie ndĩthyanĩ yake na anyuva kasalũ kaseo na akanenga mũthũkũmi wake, nake akathĩnza na mĩtũkĩ. 8 Na ĩndĩ Avalaamu oosa ĩia na mauta ma ĩia na kala kasalũ kaĩ kanathĩnzwa na kakauwa, na amaetee lĩu ũsu. Na aũngama ũtee woo ungu wa mũtĩ ũla mathũmũĩte maiya.

9 Na mamũkũlya: “Aĩva mũka waku Sala?” Nake amasũngĩa: “E vaa ĩeemanĩ.” 10 Kwoou ũmwe woo aendeea kwasya: “Vate nzika, ngasyoka kwaku mwaka ũsu ũngĩ ĩvindanĩ ta yĩĩ, na sisya! mũka waku Sala akeethĩwa na kana kavĩsĩ.” Ĩvindanĩ yĩu Sala nĩwamethukĩĩsye e mũomonĩ wa ĩeema yĩla yaĩ ĩtina wa mũndũũme ũsu. 11 Avalaamu na Sala maĩ akũũ, na myaka yoo nĩyasongete mũno. Na Sala nĩwavĩtũkĩte myaka ya kũsyaa.* 12 Kwoou Sala ambĩĩa kwĩtheka, ayasya: “Nyie nĩ mũkũũ na vwana wakwa nĩ mũtumĩu; vatonyeka ata ngethĩwa na ũtanu wa kũkwata mwana?” 13 Na ĩndĩ Yeova amwĩa Avalaamu: “Nĩkĩ Sala watheka na asya, ‘O wʼo ngũĩte ũu ngũĩte nĩngũsyaa mwana?’ 14 Yo ve ũndũ mũnene ũtatonyeka kwa Yeova? Ngasyoka kwaku mwaka ũsu ũngĩ ĩvindanĩ ta yĩĩ, na Sala akeethĩwa na kana kavĩsĩ.” 15 Ĩndĩ nũndũ Sala nĩwakĩaa, akaĩa ũndũ ũsu, ayasya: “Nyie ndinatheka!” Ĩndĩ Ngai amwĩa: “Ĩĩ! Nĩwatheka.”

16 Yĩla aũme asu mookĩlile mathi nĩmasyaisye ĩtheo ngalĩko ya Sotomo, na Avalaamu nĩwaendanĩtye namo amaumaaĩtye. 17 Na Yeova asya: “Nyie nĩngũmũvitha Avalaamu kĩla nĩtwʼĩte kwĩka? 18 Sisya, vate ndĩi, Avalaamu akatwʼĩka mbaĩ nene na yĩ vinya, na mbaĩ syonthe sya nthĩ ikaathimwa* nũndũ wake. 19 Nĩkwĩthĩwa nĩnĩmũnyuvĩte* eaĩe ana make na nzyawa syake ila ikoka ĩtina wake makwatae nzĩa ya Yeova kwa kwĩka ũla waĩle na wosanĩte na ũsili wa katĩ, nĩ kana Yeova eanĩsya kĩla wathanĩte kwondũ wa Avalaamu.”

20 Na ĩndĩ Yeova asya: “Kĩĩo kya ala meũnyungunyĩsya nũndũ wa Sotomo na Ngomola nĩ kĩnene mũno, na naĩ ya ndũa isu nĩ ngito mũno. 21 Nĩngũtheea none ethĩwa kĩĩo kĩla kĩmbikĩĩte nĩ kya wʼo. Na ethĩwa ti wʼo, nĩngũmanya.”

22 Nĩvo ĩndĩ aũme asu maumie vau na makwata nzĩa melekele Sotomo, ĩndĩ Yeova atiwa na Avalaamu. 23 Na ĩndĩ Avalaamu amũthengeea na asya: “O wʼo nũkwananganĩsya ũla mũlũngalu vamwe na ũla mũthũku? 24 Twasye ndũanĩ ĩsu ve aũme alũngalu 50. Mwa nũkwananga andũ onthe ndũanĩ ĩsu na ũiema kũmĩekea kwondũ wa asu 50 alũngalu me vo? 25 Nĩ ũndũ ũtamba kũsũanĩwa kana we no wĩke ũu, atĩ ũae mũndũ mũlũngalu vamwe na ũla mũthũku, wĩthĩe mũthya wa mũndũ mũlũngalu no ũndũ ũmwe na wa mũndũ mũthũku! Ũsu nĩ ũndũ ũtatonya kũsũanĩwa ĩũlũ waku. We Mũsili wa nthĩ yonthe ndeĩka ũla waĩle?” 26 Na Yeova asya: “Neethĩa Sotomo ve aũme alũngalu 50, kwondũ woo nĩngũekea ndũa ĩsu.” 27 Ĩndĩ Avalaamu asũngĩa ĩngĩ, aimwĩa: “Nĩngũkwĩsũva, mbĩtĩkĩlye nĩneene naku ĩngĩ Yeova, o na kau nĩ kĩtoo na mũu. 28 Twasye asu 50 alũngalu nĩmaoleka atano. Nũkwananga ndũa ĩsu yonthe nũndũ wa asu atano maoleka? Nake asya: “Ndimyananga neethĩa vo 45.”

29 Ĩndĩ Avalaamu aneena nake ĩngĩ amwĩa: “Nata vakethĩwa 40?” Nake amũsũngĩa: “Kwondũ wa asu 40 ndimyananga.” 30 Ĩndĩ aendeea kwasya: “Yeova, nĩngũkwĩsũva, ndũkathilĩke, ĩndĩ ndeka nĩneene ĩngĩ: Nata ũkethĩa no 30 me vo?” Nake amũsũngĩa: “Ndimyananga neethĩa vo 30.” 31 Ĩndĩ aendeea kwasya: “Nĩngũkwĩsũva, ndeka nĩneene naku ĩngĩ Yeova. Nata ũkethĩa no 20 me vo?” Nake amũsũngĩa: “Kwondũ wa asu 20 ndimyananga.” 32 Na mũthya asya: “Yeova, nĩngũkwĩsũva, ndũkathilĩke, ĩndĩ ndeka nĩneene naku o ĩvinda yĩngĩ yĩmwe. Nata ũkethĩa no ĩkũmi me vo?” Nake amũsũngĩa: “Kwondũ wa asu ĩkũmi ndimyananga.” 33 Yĩla Yeova waminie kũneena na Avalaamu, nĩwamũtiie na athi, nake Avalaamu asyoka kwake.

19 Ala alaĩka elĩ mavikie Sotomo ĩ ya wĩoo, na Loti ekalĩte nthĩ mũvĩanĩ wa ndũa ya Sotomo. Yĩla wamonie nĩwookĩlile amathaũe, na amavikĩa akumanyʼa ũthyũ wake nginya nthĩ. 2 Na ĩndĩ asya: “Eai makwa, nĩngũmwĩsũva ame, mwathũke nyũmbanĩ ya mũthũkũmi wenyu nĩ kana mwĩkale vo ũtukũ wʼonthe na mũithambwʼa maaũ. Na ũnĩ kwakya tene no mũamũke na mũiendeea na kyalo kyenyu.” Namo mamwĩa: “Aiee, twĩĩkala kĩwanzanĩ kya ndũa ũtukũ wʼonthe.” 3 Ĩndĩ nĩwamesũvie mũno nginya mathi nake nyũmba kwake. Na ĩndĩ aseũvya mboka kwondũ woo na amauĩa mĩkate ĩte ĩlawa, na maya.

4 Ĩndĩ o na matanamba kwĩyilĩĩla makome, aũme onthe ma ndũa ya Sotomo, kuma kamwana nginya mũtumĩa, nĩmookie na mathyũlũlũka nyũmba ya Loti me nguthu. 5 Na mamwĩta Loti ĩngĩ na ĩngĩ, maimwĩa: “Maĩ va aũme ala mokie kwaku ũmũnthĩ wĩoo? Maumaalye vaa tũkome namo.”

6 Na ĩndĩ Loti aumaala vala maĩ mũomonĩ na aũvinga. 7 Na amea: “Nĩngũmwĩsũva, ana-a-asa makwa, mũikeke ũndũ ũũ ũthũkĩte ũu. 8 Mwa nenyu, vaa nĩ na eĩtu makwa elĩ mataakoma na mũndũũme. Nĩngũmwĩsũva, ekai nĩmumaalĩlye mo mũmeke kĩla inywʼĩ mũkwona kyaĩlĩte. Ĩndĩ aũme aa mũikameke ũndũ o na ũmwe, nũndũ mokie ungu wa ũsũvĩo* wa kĩala kyakwa.” 9 Namo mamwĩa: “Ĩvete vaa!” Na mongela kwasya: “We ũũ ti mũeni wookie e weka kwĩkala vaa? Aĩ na yu akwetye kũtũsilĩla! Yu twĩkwĩka ũndũ mũthũku kwĩ ũla tũũmeka.” Na mamũmbĩĩa* Loti na masukumana nĩ kana matũle mũomo. 10 Kwoou ala aũme elĩ matambũũkya moko moo na mamwosa Loti mamũlikya nyũmba vala maĩ, na mavinga mũomo. 11 Na makũna aũme asu maĩ mũomonĩ wa nyũmba na mbindu, kuma ũla mũnini kũvika ũla mũnene, nginya mavinya makwetye kũmantha mũomo.

12 Na ĩndĩ aũme asu meea Loti: “Wĩ na andũ angĩ vaa? Methĩwe nĩ athoni maku, ana maku, eĩtu maku, na andũ maku onthe ala me ndũanĩ ĩno, mose mume vaa! 13 Nũndũ nĩtũkwananga vandũ vaa, nĩkwĩthĩwa kĩĩo kya ala meũnyungunyĩsya nũndũ wa ndũa ĩno nĩ kĩnene matũnĩ ma Yeova, na Yeova nũtũtũmie tũmyanange.” 14 Kwoou Loti aumaala na ambĩĩa kũneena na anake ala maĩ matwae eĩtu make ĩngĩ na ĩngĩ, aimea: “Ũkĩlai! Umai vandũ vaa, nũndũ Yeova nũkwananga ndũa ĩno!” Ĩndĩ athoni make moonaa ta ũkũvũa ngũĩ.

15 Na kũkilyĩ kũkya, alaĩka mamũkalaata Loti, maimwĩa: “Ũkĩla! Osa kĩveti kyaku, na eĩtu maku elĩ ala me vaa naku, nĩ kana mũikananganĩwʼe na ndũa ĩno nũndũ wa ũthũku wayo!” 16 O na ũu wĩ o vo, Loti nĩwaendeeie kwĩkusya, ĩndĩ Yeova amwĩwʼĩa ĩnee, na nũndũ wa ũu, aũme asu makwata kw’oko kwake, na kw’oko kwa mũka wake, na moko ma eĩtu make elĩ, na mamumaalya mamũtwaa nza wa ndũa. 17 Na yĩla mamavikisye ũtee wa ndũa, ũmwe woo amwĩa: “Kĩa ũvonokye thayũ waku! Ndũkasisye ĩtina, na ndũkaũngame vandũ o na va ũiĩnĩ!* Kĩĩa kĩsionĩ kĩla kĩ iĩma nĩ kana ndũkanangwe!”

18 Na ĩndĩ Loti amea: “Yeova, nĩngũkwĩsũva, eka kũmbĩa nĩthi kũu! 19 Nĩngũkwĩsũva ũmbĩthukĩĩsye. Nĩ wʼo kana mũthũkũmi waku nĩwonete ũseo methonĩ maku na nũmbĩtĩkĩlĩtye nĩkale thayũ nũndũ wa wendo waku ũtathelaa. Ĩndĩ nditonya kũkĩĩa kĩsionĩ kĩla kĩ iĩma, nũndũ nĩngũkĩa kũkwatwa nĩ mũisyo na ndikwʼa. 20 Nĩngũkwĩsũva, vaa ve ndũa ndonya kũkĩĩa vo. No ndũa nini. Ame! mbĩtĩkĩlye nĩkĩĩe vo. No ndũa nini, na nakĩĩa vo nĩngũvonoka.” 21 Nake amwĩa: “Nũseo ĩndĩ, nĩngũkwĩthukĩĩsya, na ndiananga ndũa ĩsu ũũweta.” 22 Ĩkalaate yu! Kĩĩa vo, nũndũ ndiĩka ũndũ nginya ũvike vo! Nĩkyo kĩtumi weetie ndũa ĩsu Nzoali.*

23 Loti aivika Nzoali, sua yaĩ yĩnambata. 24 Na ĩndĩ Yeova ausya mbua ya mũvĩlĩtĩ na mwaki ĩũlũ wa Sotomo na Ngomola, na yetĩka kuma kwa Yeova, kuma ĩtunĩ. 25 Na kwoou aananga ndũa isu syonthe, ĩĩ, ũiĩ ũsu wʼonthe, vamwe na ekali ma ndũa isu na kĩla kĩndũ kyameete ĩũlũ wa nthĩ ĩsu. 26 Ĩndĩ mũka wa Loti, ũla waĩ ĩtina wake, ambĩĩa kũsisya ĩtina, na atwʼĩka kĩtuĩ kya mũnyũ.

27 Nĩvo ĩndĩ Avalaamu waamũkie kwakya tene, na athi vala vandũ waũngamĩte mbee wa Yeova. 28 Na yĩla wasyaisye ĩtheo ngalĩko ya Sotomo na Ngomola na ũiĩ wʼonthe wa nthĩ ĩsu, oona ũndũ wa kũtelemya. Syũki yĩito nĩyookĩlĩte ĩũlũ wa nthĩ ĩsu, o ta syũki yĩito yĩũtoa ikonĩ ĩnene! 29 Kwoou yĩla Ngai waanangaa ndũa sya ũiĩ ũsu, nĩwamũlilikanĩte Avalaamu nũndũ nĩwamwovoisye Loti kuma ndũanĩ isu waanangie, o ndũa ila Loti watwĩe.

30 Ĩtina, Loti nĩwambatie kuma Nzoali na eĩtu make elĩ na ambĩĩa kwĩkala kĩla kĩsionĩ kĩ iĩma nũndũ nĩwakĩaa kwĩkala Nzoali. Kwoou ambĩĩa kwĩkala ngunganĩ e na eĩtu make elĩ. 31 Na mwĩĩtu ũla mũkũũ eea mũinae: “Ĩthe witũ nũkũie, na vai mũndũ kĩsionĩ kĩĩ ũtonya kũkoma naitũ o tondũ andũ ĩũlũ wa nthĩ yonthe mekaa. 32 Ũka tũnenge ĩthe witũ mbinyu anywʼe, na tũikoma nake nĩ kana tũmũkĩlĩlye ũsyao.”

33 Kwoou ũtukũ ũsu nĩmaendeeie kũmũnenga ĩthe woo mbinyu. Na ĩndĩ mwĩĩtu ũla mũkũũ alika na akoma na ĩthe wake, ĩndĩ Loti ndaamanya yĩla mwĩĩtu ũsu wakomie na yĩla wookĩlile. 34 Na ĩndĩ mũthenya ũla waatĩĩe mwĩĩtu ũla mũkũũ eea mũinae atĩĩ: “Sisya! Nĩngomie na nau ũtukũ wa ĩyoo. Eka tũmũnenge mbinyu ĩngĩ ũtukũ wa ũmũnthĩ o nawʼo. Na ĩndĩ ũilika ũkome nake, nĩ kana tũmũkĩlĩlye ĩthe witũ ũsyao.” 35 Kwoou ũtukũ ũsu o nawʼo nĩmaendeeie kũmũnenga ĩthe woo mbinyu. Na ĩndĩ mwĩĩtu ũla mũnini alika na akoma nake, ĩndĩ Loti ndaamanya yĩla mwĩĩtu ũsu wakomie na yĩla wookĩlile. 36 Na kwoou eĩtu elĩ ma Loti maitava ĩtina wa kũkoma na ĩthe woo. 37 Ũla mũkũũ nĩwasyaie mwana na amwĩta Moavi. Nĩwe ĩthe wa ala metawa Amoavi ũmũnthĩ. 38 O nake mũinae nĩwasyaie mwana na amwĩta Mbeni-ami. Nĩwe ĩthe wa ala metawa Aamimoni ũmũnthĩ.

20 Yu ĩndĩ, Avalaamu nĩwaumie vau na athi kwamba kambi nthĩ ya Nekevu, na ambĩĩa kũtũa katĩkatĩ wa Katesi na Suli. Ĩvindanĩ yĩla Avalaamu wekalaa* Ngelali, 2 nĩwawetie ũũ ĩngĩ ĩũlũ wa mũka wake Sala: “Ũũ nĩ mwĩĩtu-a-ia.” Na kwoou Avimeleki mũsumbĩ wa Ngelali atũmana Sala aetwe na amwosa. 3 Ĩtina wa ũu, Ngai nĩwamumĩlĩĩile Avimeleki ndotonĩ ũtukũ, na amwĩa: “We yu wĩanene na ũla mũkw’ũ nũndũ wa mũndũ mũka ũla wosie, nũndũ nĩ mũtwae na nĩ kĩveti kya mũndũũme ũngĩ.” 4 Ĩndĩ Avimeleki ndaĩ anamũthengeea Sala.* Na kwoou asya: “Yeova, nũkũaa mbaĩ nima ĩte na ĩvĩtyo?* 5 We mwene ndaneembĩa, ‘Ũũ nĩ mwĩĩtu-a-ia,’ na o nake Sala ndaneeasya, ‘Ũũ nĩ mwana-a-ia’? Nyie ndinaĩ na ũseleke ngoonĩ na moko makwa mai na ĩvĩtyo ũndũnĩ ũũ.” 6 Na ĩndĩ Ngai ũla wa w’o amwĩa ũũ ndotonĩ: “Nĩnĩsĩ kana ngoo yaku ndĩnaĩ na ũseleke ũyĩka ũu. Nũndũ wa ũu, nĩngũsiĩĩie ndũkambĩtĩsye. Nĩkyo kĩtumi ndaneekũeka ũmũkiite. 7 Yu tũnga kĩveti kya mũndũ ũsu, nũndũ we nĩ mwathani, nake nũkũvoya na kĩthingʼĩĩsyo kwondũ waku nĩ kana ũendeee kwĩkala thayũ. Ĩndĩ ethĩwa ndwĩkĩtũnga, manya ki kana ndwĩlea kũkwʼa, we na andũ maku onthe.”

8 Avimeleki nĩwaamũkie kwakya tene na eeta athũkũmi make onthe na amatavya maũndũ asu onthe, namo malikwa nĩ wia mwingĩ. 9 Na ĩndĩ Avimeleki amwĩta Avalaamu na amwĩa: “Yu ũtwĩkie ata! Nĩ ũndũ wĩva ngũvĩtanĩisye mũno wĩana ũu nĩ kana ũndetee nyie na ũsumbĩ wakwa naĩ ĩĩ ĩnenevete ũu? Ũndũ ũla ũmbĩkie ti mũseo.” 10 Na Avimeleki aendeea kũmwĩa Avalaamu: “Ũnaĩ na mũvango mwaũ ũyĩka ũndũ ũũ?” 11 Nake Avalaamu asũngĩa amwĩa: “Nĩneekie ũu nũndũ nĩnaisye ũũ ngoonĩ, ‘Vaa vai mũndũ ũmũkĩaa Ngai, na kwoou nĩmeũmbũaa nũndũ wa kĩveti kyakwa.’ 12 Na nĩ wʼo kana nĩ mwĩĩtu-a-ia, nũndũ nĩ mwĩĩtu wa ĩthe wakwa ĩndĩ ti mwĩĩtu wa inyia wakwa, na nĩnamũtwaie. 13 Kwoou yĩla Ngai watumie numa nyũmbanĩ ya ĩthe wakwa nĩ kana nangange kũũ na kũũ, namwĩie Sala atĩĩ: ‘Ũũ nĩwʼo ũkambonasya wendo ũtathelaa: Kĩla vandũ tũkathi, wĩaasya ũũ ĩũlũ wakwa, “Ũũ nĩ mwana-a-ia.”’”

14 Na ĩndĩ Avimeleki oosa malondu na ng’ombe na athũkũmi aũme na aka na amũnenga Avalaamu, na amũtũngĩa Sala mũka wake. 15 Avimeleki asyokie asya: “Sisya, nthĩ yakwa yĩ mbee waku. Tũa vala ũkwenda.” 16 Na eea Sala atĩĩ: “Nĩnanenga mwana-a-ĩthe waku ilungu 1,000 sya vetha. Ũũ nĩ wonanyʼo wa kana ndwĩ na ĩvĩtyo methonĩ* ma onthe ala me vamwe naku na ma andũ onthe, na nĩwavetewa kĩvũthya.” 17 Na Avalaamu ambĩĩa kũmũvoya Ngai ũla wa w’o na kĩthingʼĩĩsyo, na Ngai avosya Avimeleki na kĩveti kyake na eĩtu make ngombo, na mambĩĩa kwĩthĩwa na syana; 18 nĩkwĩthĩwa Yeova aĩ anatwʼĩkĩthya aka onthe ma nyũmba ya Avimeleki ngũngũ* nũndũ wa Sala, mũka wa Avalaamu.

21 Yeova nĩwamũlilikanile Sala o tondũ wawetete, na Yeova eanĩsya kĩla wathanĩte kwondũ wa Sala. 2 Na kwoou Avalaamu e mũkũũ, Sala aitava na amũsyaĩa kana kavĩsĩ ĩvindanĩ yĩla yanyuvĩtwe, o tondũ Ngai wamwathĩte Avalaamu. 3 Avalaamu eetie kavĩsĩ kau wasyaĩwe nĩ Sala, Isaka. 4 Na Avalaamu aaĩka mwana wake Isaka e na mĩthenya nyanya, o tondũ Ngai wamwĩaĩe. 5 Ĩvindanĩ yĩu Avalaamu wasyaĩwe mwanae Isaka, aĩ na myaka 100. 6 Nĩvo ĩndĩ Sala waisye: “Ngai nĩwatuma nĩtheka. Kĩla mũndũ ũkewʼa ĩũlũ wa ũndũ ũũ akathekaa vamwe nakwa.”* 7 Na ongela kwasya: “Nũũ waĩ atonya kwĩa Avalaamu, ‘Vate ndĩi, Sala akoongya syana’? Ĩndĩ yu sisya, nĩnĩmũsyaĩe kana kavĩsĩ e mũkũũ.”

8 Na kana kau keana na kaaĩwʼa. Na Avalaamu aseũvya mboka nene mũthenya ũla Isaka waaĩiwʼe. 9 Ĩndĩ Sala nĩwambĩĩie kwona kana mwana ũla Avalaamu wasyaĩwe nĩ Akali, ũla waĩ Mũmisili, nĩwamũthĩnasya Isaka. 10 Kwoou eea Avalaamu: “Lũngya mwĩĩtu ũũ ngombo na mwana wake, nũndũ mwana wa mwĩĩtu ũũ ngombo ndakakwata ũtiĩwa vamwe na mwana wakwa Isaka!” 11 Ĩndĩ ũndũ ũsu watavisye Avalaamu ĩũlũ wa mwana wake ndwaamwendeesya o na vanini. 12 Na ĩndĩ Ngai eea Avalaamu: “Ndũkathatwʼe nĩ ũndũ ũla Sala ũkũũtavya ĩũlũ wa mwana ũsu na ĩũlũ wa mwĩĩtu waku ngombo. Mwĩthukĩĩsye,* nũndũ ũsyao waku* ũkauma kwa Isaka. 13 Ĩndĩ kwondũ wa mwana wa mũthũkũmi ũũ mwĩĩtu, o nake ngamũtwʼĩkĩthya mbaĩ, nũndũ o nake nĩ ũsyao waku.”*

14 Kwoou Avalaamu aamũka kwakya tene, na oosa mũkate na sũva wa kĩthuma wĩ kĩw’ũ amũnenga Akali. Na ĩndĩ amwaĩkya kĩtuonĩ kyake, na amũeka athi vamwe na kĩmwana kĩu. Kwoou Akali athi, na anganga weũnĩ wa Mbeeli-sieva. 15 Mũthya, kĩla kĩwʼũ kyaĩ sũvanĩ wa kĩthuma nĩkyathelile, na Akali aia kĩmwana kĩu vandũ ungu wa kĩkuthu. 16 Na ĩndĩ athi ekala vandũ e weka, ta ũasa wa yĩkya ya ũta, nũndũ aisye: “Ndikwenda kwona kĩmwana kĩĩ kĩikwʼa.” Kwoou ekala nthĩ vaasanga, na ambĩĩa kũĩa na wasya mũnene.

17 Nĩvo ĩndĩ Ngai weewie wasya wa kĩmwana kĩu, na mũlaĩka wa Ngai eeta Akali kuma ĩtunĩ, na amwĩa: “Nĩkĩ ũũthĩnĩka Akali? Ndũkakĩe, nũndũ Ngai nĩweewʼa wasya wa kĩmwana kĩu kĩ vala kĩĩ. 18 Ũngama, na ũithi ũkĩlye kĩmwana kĩu na ũikĩkwatĩĩa na kwʼoko kwaku, nũndũ ngakĩtwʼĩkĩthya mbaĩ nene.” 19 Na ĩndĩ Ngai avingũa metho ma Akali, na oona kĩthima kya kĩwʼũ. Na athi ausũsya ũla sũva wa kĩthuma kĩwʼũ, na anenga kĩmwana kĩu kyanywʼa. 20 Na Ngai aendeea kwĩthĩwa na kĩmwana kĩu kĩiana. Na Isimaeli aendeea kwĩkala weũnĩ, na esa kũtwʼĩka ndũĩka ya kũatha na maangi. 21 Nĩwatũie weũnĩ wa Valani, na inyia amũmanthĩa mũka kuma nthĩ ya Misili.

22 Ĩvindanĩ yĩu Avimeleki nĩwaendie vala ve Avalaamu e na Vikoli mũnene wa ita syake na amwĩa: “Ngai e vamwe naku maũndũnĩ onthe ala ũkwĩka. 23 Kwoou yu ĩvĩte mbee wa Ngai, kana ndũkethĩwa na ũseleke kũla nĩĩ na kũla kwĩ ũsyao wakwa na nzyawa syakwa, na kana ũkambonyʼa nyie vamwe na nthĩ ĩla ũtwĩe wendo ũtathelaa, o ta ũla ngwonetye. 24 Kwoou Avalaamu asya: “Nĩneevĩta ũndũnĩ ũũ.”

25 Ĩndĩ Avalaamu anyungunyĩĩsya Avimeleki ĩũlũ wa kĩthima kya kĩw’ũ, kĩla athũkũmi ma Avimeleki mamũvenete na vinya. 26 Nake Avimeleki amũsũngĩa: “Nyie ndyĩsĩ nũũ ũla wĩkĩte ũu; ndwaangwetea ũndũ ũsu, na ũmũnthĩ nowʼo neewʼa ĩũlũ wawʼo.” 27 Nĩvo ĩndĩ Avalaamu woosie malondu na ng’ombe amũnenga Avimeleki, na me elĩ matianĩa ũtianĩo. 28 Na yĩla Avalaamu wavathie tũtena tũka mũonza twa malondu kuma ndĩthyanĩ, 29 Avimeleki amũkũlya: “Nĩkĩ wavatha tũtena tũka mũonza twa malondu?” 30 Nake Avalaamu asya: “Nĩenda wose tũtena tũũ tũka mũonza twa malondu kuma kwʼokonĩ kwakwa, twĩthĩwe ũkũsĩ kana ninyie nenzie kĩthima kĩĩ.” 31 Nĩkyo kĩtumi weetie vandũ vau Mbeeli-sieva,* nũndũ vau nĩ vo me elĩ meevĩtĩie. 32 Ĩtina wa Avimeleki kũtianĩa ũtianĩo na Avalaamu me vau Mbeeli-sieva, nĩwookĩlile e na Vikoli mũnene wa ita syake, na masyoka nthĩ ya Avilisiti. 33 Ĩtina wa ũu, Avalaamu nĩwavandie mũtĩ wa mweseli vau Mbeeli-sieva, na e vau eekaĩla ĩsyĩtwa ya Yeova, Ngai wa tene na tene. 34 Na Avalaamu ekala* nthĩ ya Avilisiti ĩvinda yĩasa.*

22 Yu ĩndĩ, ĩtina wa maũndũ asu Ngai ũla wa w’o amũtata Avalaamu, na amwĩa: “Avalaamu!” Nake asũngĩa: “Ninyioo!” 2 Na Ngai amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva, osa mwana waku, o mwana waku ũmwe Isaka, ũla ũmwendete mũno, na ũithi nthĩ ya Molia ũkamumĩsye vo ta nthembo ya kũvĩvw’a kĩĩmanĩ kĩla ngũkwony’a.”

3 Na Avalaamu aamũka kwakya tene, na oombany’a ĩngʼoi yake na oosa athũkũmi make elĩ vamwe na mwana wake Isaka. Na aatũanga ngũ sya kũvĩvya nthembo, na ĩndĩ akũsya athi vala Ngai ũla wa w’o wamũtavĩtye. 4 Na ĩndĩ mũthenyanĩ wa katatũ, Avalaamu ookĩlya metho na oona vandũ vau kwa vaasa. 5 Nĩvo ĩndĩ Avalaamu weeie athũkũmi make: “Inywʼĩ ĩkalai vaa na ĩng’oi, ĩndĩ nyie na kĩmwana kĩĩ nĩtũkwambata vaaya tũkathaithe na tũisyoka.”

6 Kwoou Avalaamu oosa ila ngũ sya kũvĩvya nthembo na amwaĩkya mwanae Isaka. Nake oosa mwaki na kavyũ, na maendanyʼa ĩmwe. 7 Na ĩndĩ Isaka aneena na ĩthe wake Avalaamu, na amwĩa: “Nau!” Nake Avalaamu asũngĩa: “Ĩĩ, mwanawa!” Na Isaka amũkũlya: “Vaa twĩ na mwaki na ngũ, ĩndĩ yĩĩva ĩlondu ya nthembo ya kũvĩvwʼa?” 8 Nake Avalaamu amũsũngĩa: “Mwanawa, Ngai mwene nũkũnengane ĩlondu ya nthembo ya kũvĩvw’a.” Na maendeea na kyalo me elĩ.

9 Mũthya, nĩmavikie vala Ngai ũla wa w’o wamũtavĩtye, na Avalaamu aseũvya kĩthembeo vau na avanga ngũ ĩũlũ wakyo. Na oova Isaka mwana wake moko na maaũ na amwilĩĩla kĩthembeonĩ kĩu ĩũlũ wa ngũ ila syaĩ vo. 10 Na ĩndĩ Avalaamu atambũũkya kwʼoko kwake na oosa kala kavyũ oae mwanae. 11 Ĩndĩ mũlaĩka wa Yeova amwĩta kuma ĩtunĩ: “Avalaamu, Avalaamu!” Nake asũngĩa: “Ninyioo!” 12 Na ĩndĩ amwĩa: “Ndũkaũmĩsye kĩmwana kĩu, na ndũkakĩkiite o na vanini, nũndũ yu nĩnamanya kana nũmũkĩaa Ngai nĩkwĩthĩwa ndũnambata mwana waku, o mwana waku ũmwe.” 13 Nĩvo ĩndĩ Avalaamu wookĩlilye metho na oona mbee wake ndũũme ĩkoletwʼe mbya ĩkalũma kĩkuthunĩ. Na oosa ndũũme ĩsu amyumya ta nthembo ya kũvĩvwʼa vandũ va mwanae. 14 Na Avalaamu eeta vandũ vau Yeova-yile.* Nĩkyo kĩtumi nginya ũmũnthĩ andũ maasya: “Kĩĩmanĩ kya Yeova, vakanenganwe.”

15 Na mũlaĩka wa Yeova amwĩta Avalaamu ya kelĩ kuma ĩtunĩ, 16 na amwĩa: “Yeova easya atĩĩ: ‘Nĩngwĩvĩta na ĩsyĩtwa yakwa;* nũndũ nĩweeka ũndũ ũũ na ndũnambata mwana waku, o mwana waku ũmwe, 17 vate ndĩi, nĩngũkũathima, na vate ndĩi, ngatuma ũsyao waku* wongeleka wĩthĩwe ta ndata sya matunĩ na ta kĩthangathĩ kĩla kĩthĩawa ũtee wa ũkanga, na ũsyao waku* ũkeeyosea ndũa sya* amaitha mawʼo. 18 Na mbaĩ syonthe ĩũlũ wa nthĩ ikeeyosea ũathimo kwĩsĩla ũsyao waku* nũndũ nĩweethukĩĩsya wasya wakwa.’”

19 Ĩtina wa ũu, Avalaamu nĩwasyokie vala ve athũkũmi make, na mauma vau ĩmwe masyoka Mbeeli-sieva; na Avalaamu aendeea kwĩkala Mbeeli-sieva.

20 Ĩtina wa maũndũ asu, Avalaamu nĩwataviwʼe ũũ: “O nake Milika nũmũsyaĩe Naoli, ũla mũsyaanĩwʼe, ana aa: 21 Usi mwana wake ũla mũkũũ, Mbusi mwana-a-inyia, Kemũeli ĩthe wa Alamu, 22 Keseti, Aso, Vilitasi, Yitilavu, na Mbethueli.” 23 Mbethueli nĩwe waĩ ĩthe wa Leveka. Na asu nyanya nĩmo Milika wasyaĩe Naoli, ũla wasyaanĩwʼe na Avalaamu. 24 O nakyo kĩveti kya ndũsyo* kya Naoli, kĩla kyeetawa Leuma, nĩkyamũsyaĩe ana aa: Teva, Ngaamu, Taasi, na Maaka.

23 Na Sala ekala myaka 127; ĩsu nĩyo myaka ĩla Sala wekalile thayũ. 2 Na kwoou Sala akwʼĩĩa ndũanĩ ya Kiliathi-aliva, nayo nĩ Eviloni, ĩla yĩ nthĩ ya Kanaanĩ. Na Avalaamu ambĩĩa kũmũmetea Sala na kũmũĩĩa. 3 Na ĩndĩ Avalaamu ookĩla vala mwĩĩ wa mũka waĩ, na athi vala ve ana ma Ethi na amea atĩĩ: 4 “Nyie nĩ mũeni na nthamĩĩe kũũ kuma kĩsionĩ kĩngĩ. Kwoou nengai kĩsio katĩ wenyu ndonya kũtũmĩa ta vandũ va kũthikana nĩ kana nĩthike kĩveti kyakwa.” 5 Yĩla ana ma Ethi meewie ũu, mamũsũngĩa Avalaamu ũũ: 6 “Twĩthukĩĩsye, mwĩai wakwa. Methonĩ maitũ wĩ mũnene ũnyuvĩtwe nĩ Ngai.* No ũnyuve vala ũũthika mũka waku katĩ wa isio sitũ ila nzeo vyũ tũtonya kũthikana. Vai mũndũ o na ũmwe katĩ witũ wĩũvata vandũ vake va kũthikana wĩthĩe ndũthika mũka waku.”

7 Kwoou Avalaamu ookĩla na akumanĩa andũ ma nthĩ ĩsu, ala maĩ ana ma Ethi. 8 Na ĩndĩ amea: “Ethĩwa nĩmũũmbĩtĩkĩlya nĩthike kĩveti kyakwa, nĩngũmũkũlya mũmbĩthukĩĩsye. Ĩsũvei Eveloni mwana wa Nzoali 9 anthooesye ngunga ya Makivela, ĩla yĩthĩawa yĩ yake na yĩ mũthyanĩ wa kĩtheka kyake. Nanthooesye mwĩ vo, na thooa ũla wĩanĩĩe wa vetha, nĩ kana ngwate vandũ va kũthikana.”

10 Yu Eveloni, ũla waĩ Mũititi, ailyĩ katĩ wa ana ma Ethi. Na Eveloni amũsũngĩa Avalaamu ana ma Ethi mayĩwʼa, na mbee wa onthe ala maĩ mũvĩanĩ wa ndũa yake, ayasya: 11 “Aiee, mwĩai wakwa! Mbĩthukĩĩsye. Nĩnaũnenga kĩtheka kĩu na ngunga ĩla yĩ nthĩnĩ wakyo. Nĩnaũnenga syo ana ma andũ makwa mayĩwʼa. Enda ũthike kĩveti kyaku.” 12 Avalaamu eewʼa ũu nĩwakumanĩie andũ ma nthĩ ĩsu 13 na aneena na Eveloni andũ ala angĩ mayĩwʼa, ayasya: “Mbĩthukĩĩsye, ethĩwa nũtonya! Nĩngũũnenga thooa ũla wĩanĩĩe wa vetha kwondũ wa kĩtheka kĩu. Wose mokonĩ makwa, nĩ kana nĩthi ngathike kĩveti kyakwa vau.”

14 Nĩvo ĩndĩ Eveloni wasũngĩie Avalaamu amwĩa: 15 “Mwĩai wakwa, mbĩthukĩĩsye. Thooa wa kĩtheka kĩu nĩ sekeli 400* sya vetha. Ĩndĩ kĩu nĩ kyaũ katĩ wakwa naku? Enda ũthike kĩveti kyaku.” 16 Avalaamu nĩwamwĩthukĩĩisye Eveloni, na Avalaamu amũthimĩa Eveloni vetha wĩanene na ũla wawetete ana ma Ethi mayĩwʼa, nawʼo waĩ sekeli 400* sya vetha kwosana na ũito ũla weetĩkĩlĩtwʼe nĩ akũni ma viasala. 17 Kwoou kĩtheka kya Eveloni kĩla kyaĩ Makivela, vakuvĩ na Mamile, o kĩtheka kĩu vamwe na ngunga ĩla yaĩ nthĩnĩ wakyo na mĩtĩ yonthe ĩla yaĩ nthĩnĩ wa mĩvaka ya kĩtheka kĩu, nĩkyakũsĩĩiwe kana 18 nĩkyatwʼĩka kya Avalaamu wĩthooee we mwene methonĩ ma ana ma Ethi, na mbee wa onthe ala maĩ mũvĩanĩ wa ndũa yake. 19 Ĩtina wa ũu, Avalaamu nĩwamũthikie mũka wake Sala ngunganĩ ĩla yaĩ kĩthekanĩ kya Makivela, vakuvĩ na Mamile, navo nĩ Eviloni, nthĩ ya Kanaanĩ. 20 Na kwoou ana ma Ethi manenga Avalaamu kĩtheka kĩu na ngunga ĩla yaĩ nthĩnĩ wakyo nĩ kana akĩtũmĩae ta vandũ va kũthikana.

24 Yu Avalaamu aĩ anakũa na aĩ mũtumĩu, na Yeova nĩwamũathimĩte maũndũnĩ onthe. 2 Na Avalaamu aneena na mũthũkũmi wake, ũla waĩ mũkũũ vyũ nyũmbanĩ yake na waũngamĩe kyonthe kĩla waĩ nakyo, na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva wie kw’oko kwaku ungu wa ũtambĩ wakwa, 3 nĩ kana nĩtume wĩvĩta kwa Yeova, Ngai wa ĩtu na Ngai wa nthĩ, kana ndũkamanthĩa mwana wakwa kĩveti katĩ wa eĩtu ma Akanaanĩ, ala ndwĩe nthĩ yoo. 4 Ĩndĩ no mũvaka ũthi nginya nthĩ ĩ yakwa na kwa andũ makwa ma mũsyĩ na ũimanthĩa mwana wakwa Isaka kĩveti kw’o.”

5 Ĩndĩ mũthũkũmi ũsu amwĩa: “Nata mũndũ mũka ũla ngwona akethĩwa atekwenda kũkanyʼa nakwa nthĩ ĩno? No nginya nĩtũnge mwana waku nthĩ ĩla we waumie?” 6 Nake Avalaamu amwĩa: “Ndũkatate kũtwaa mwana wakwa kũu. 7 Yeova Ngai wa ĩtunĩ, ũla wambumisye nyũmbanĩ ya ĩthe wakwa, na ũla wambumisye nyũmbanĩ ya andũ makwa ma mũsyĩ, na aneena nakwa na eevĩta, aimbĩa: ‘Nganenga ũsyao waku* nthĩ ĩno,’ nũkũtũma mũlaĩka wake mbee waku na vate ndĩi ũkaetee mwana wakwa kĩveti kuma kũu. 8 Ĩndĩ ethĩwa mũndũ mũka ũsu ndekwenda kũkanyʼa naku, ndũkethĩwa wĩ mwove nĩ wĩvĩto ũũ. Ĩndĩ, ndũkatate kũtwaa mwana wakwa kũu.” 9 Ĩtina wa ũu, mũthũkũmi ũsu nĩwaiie kw’oko kwake ungu wa ũtambĩ wa vwana wake Avalaamu na eevĩta kwake ĩũlũ wa ũndũ ũsu.

10 Na kwoou mũthũkũmi ũsu oosa ngamĩle ĩkũmi sya vwana wake, na ambĩĩsya kyalo kyake akuĩte mĩthemba yonthe ya syĩndũ nzeo kuma kwa vwana wake. Nĩwakwatie nzĩa athi Mesovotamia, ndũanĩ ya Naoli. 11 Yĩla wavikie kĩthimanĩ kya kĩw’ũ kyaĩ nza wa ndũa ĩsu, nĩwatindiisye ngamĩle syake vau. Kwaĩ ta ĩ ya wĩoo, masaanĩ ala aka makothaa kumaala maute kĩw’ũ. 12 Na ĩndĩ asya: “Yeova, Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, nĩngũkwĩsũva waĩlye kĩla ngwĩka mũthenyanĩ ũũ, na ũyonyʼa vwana wakwa Avalaamu wendo waku ũtathelaa. 13 Yu nĩũngye kĩthimanĩ kya kĩw’ũ na eĩtu ma andũ ma ndũa ĩno nĩmokĩte kũuta kĩw’ũ. 14 Nĩkwĩthĩwe ta ũũ: Mwĩĩtu ũla ngwĩa, ‘Nĩngũkwĩsũva, aũa mbisũ yaku ya kĩwʼũ nĩ kana nĩnyw’e kĩwʼũ,’ nake aimbĩa, ‘Nywʼa kĩwʼũ, na nĩngwĩkĩĩa ngamĩle syaku o nasyo inywʼe,’ eka ũsu ethĩwe newe ũnyuvĩe mũthũkũmi waku Isaka; na eka ũndũ ũsu ũndĩkĩĩthye kana nĩwoonyʼa vwana wakwa wendo waku ũtathelaa.”

15 O na ataminĩte kũneena, Leveka nĩwaumĩlile akuĩte mbisũ ya kĩwʼũ kĩtuonĩ kyake. Leveka aĩ mwĩĩtu wa Mbethueli, na Mbethueli aĩ mwana wa Milika, mũka wa Naoli, ũla wasyaanĩwʼe na Avalaamu. 16 Mwĩĩtu ũsu aĩ mwanake mũno, na ndeesĩ mũndũũme; ndaĩ aakoma na mũndũũme. Nĩwatheeie kĩthimanĩ, ausũsya mbisũ yake kĩwʼũ, na ĩndĩ ambata enũke. 17 Ambata oou, mũthũkũmi ũsu nĩwasembie akomane nake, na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva ũmbĩkĩe kalwʼũ kuma mbisũnĩ yaku ngunde.” 18 Nake Leveka amwĩa: “No ũnywʼe, mwĩai wakwa.” Na o mĩtũkĩ, atheesya mbisũ yake, amĩkwata na kw’oko na amwĩkĩa kĩwʼũ anywʼe. 19 Yĩla waminie kũmwĩkĩa kĩwʼu anywʼe, amwĩa: “O na nĩngũtavĩla ngamĩle syaku inywʼe nginya ikole.” 20 Kwoou nĩweekalatile oonosya kĩwʼũ kĩla kyaĩ mbisũnĩ yake kĩndũnĩ kya kũngʼithĩsya indo, na asemba ĩngĩ na ĩngĩ kĩthimanĩ atave kĩwʼu. Na aendeea kũtavĩla ngamĩle isu syonthe kĩwʼũ. 21 Ĩvindanĩ yĩu yonthe mũndũũme ũsu nĩwamũketee avindĩtye na asengʼete, ayĩkũlya kana kĩu kĩonanyʼa Yeova nĩwatumĩte kyalo kyake kyaĩla.

22 Yĩla ngamĩle syaminie kũnywʼa kĩwʼũ, mũndũũme ũsu nĩwanengie Leveka mbete ya ĩnyiũũ ya thaavu yĩ na ũito wa nusu sekeli* na mbangili ilĩ sya thaavu syĩ na ũito wa sekeli ĩkũmi,* 23 na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva ũndavye-ĩ, we wĩ mwĩĩtu waũ? Na nyũmbanĩ ya ĩthe waku ve vandũ tũtonya kũkoma ũtukũ wa ũmũnthĩ?” 24 Nake Leveka amũsũngĩa: “Nyie nĩ mwĩĩtu wa Mbethueli, mwana wa Milika, ũla wamũsyaĩe Naoli.” 25 Na ongela kwasya: “Twĩ na nyeki na ũĩthyo mwingĩ, o na vandũ mũtonya kũkoma ũtukũ wa ũmũnthĩ.” 26 Nĩvo ĩndĩ mũndũ ũsu wakumanie na avalũka mbee wa Yeova 27 na asya: “Nataĩwe Yeova, Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, nũndũ ndaaeka kwonyʼa vwana wakwa wendo wake ũtathelaa na nĩwĩanĩĩtye kĩla ũmwathĩte. Yeova nĩwandongoesya navika nyũmbanĩ ya ana-a-ĩthe ma vwana wakwa.”

28 Nĩvo ĩndĩ mwĩĩtu ũsu wasembie akatavye nyũmba ya inyia wake ĩũlũ wa maũndũ asu onthe. 29 Yu Leveka aĩ na mwana-a-inyia weetawa Lavani. Na kwoou Lavani nĩwasembie athi vala ve mũndũ ũsu waĩ nza kĩthimanĩ. 30 Ĩtina wa Lavani kwona ĩla mbete ya ĩnyiũũ na ila mbangili syaĩ mokonĩ ma mwĩĩtu-a-inyia na kwĩwʼa ndeto sya mwĩĩtu-a-inyia Leveka, yĩla waisye, “Ũũ nĩwʼo mũndũ ũsu wandavya,” nĩvo ĩndĩ waendie vala ve mũndũ ũsu, nake aĩ o vala waũngamĩte kĩthimanĩ ũtee wa ngamĩle. 31 Na amwona oou amwĩa: “Ũka, we ũla ũathimĩtwe nĩ Yeova. Nĩkĩ ũendeee kũũngama vaa? Nĩnaũseũvĩsya vandũ nyũmba, o na ngamĩle syaku nĩnaiseũvĩsya vandũ.” 32 Na mũndũ ũsu alika nyũmba, nake* athasya mĩio ĩla yakuĩtwe nĩ ngamĩle na ainenga nyeki na ũĩthyo na amũnenga kĩwʼũ kya kũthambya maaũ make na maaũ ma aũme ala waĩ namo. 33 Ĩndĩ yĩla mũthũkũmi ũsu waeteiwe kĩndũ aye, aisye: “Ndiya ndambĩte kũmũtavya kĩla kĩndetete.” Na kwoou Lavani amwĩa: “Tũtavye!”

34 Nĩvo ĩndĩ waisye: “Nyie nĩ mũthũkũmi wa Avalaamu. 35 Na Yeova nũathimĩte vwana wakwa mũno na nũmũthuĩtye mũno na malondu na ngʼombe, vetha na thaavu, athũkũmi aũme na aka, na ngamĩle na mangʼoi. 36 O na ĩngĩ, ĩtina wa Sala mũka wa vwana wakwa kũkũa, nĩwasyaĩe vwana wakwa mwana, na nĩwe ũkamũnenga kyonthe kĩla wĩ nakyo. 37 Kwoou vwana wakwa nũnatumie nĩvĩta. Anambĩie: ‘Ndũkaatate kwosea mwana wakwa kĩveti katĩ wa eĩtu ma Akanaanĩ, ala ndwĩe nthĩ yoo. 38 Ndũkaaĩke ũu, ĩndĩ enda nyũmbanĩ ya ĩthe wakwa na kwa andũ makwa ma mũsyĩ, na no nginya ũmanthĩe mwana wakwa kĩveti kwʼo.’ 39 Ĩndĩ neea vwana wakwa: ‘Nata ethĩwa mũndũ mũka ũla ngwona ndekwenda kũkanyʼa nakwa?’ 40 Nake ambĩa: ‘Yeova, ũla nĩendaa nzĩanĩ syake, nũkũtũma mũlaĩka wake ethĩwe naku, na vate ndĩi, nũkwaĩlya kyalo kyaku, na no nginya ũmanthĩe mwana wakwa kĩveti andũnĩ makwa ma mũsyĩ na nyũmbanĩ ya ĩthe wakwa. 41 Ĩndĩ ndũkethĩwa wovetwe nĩ wĩvĩto ũla weevĩta kũla nĩĩ ethĩwa nũũthi kwa andũ makwa ma mũsyĩ na mailea kũũnenga mwĩĩtu. Vathi ũu, ndũkethĩwa wovetwe nĩ wĩvĩto waku.’

42 “Na yĩla nĩvikie kĩthimanĩ ũmũnthĩ, naisye: ‘Yeova, Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, ethĩwa nũũtuma kyalo kyakwa kyaĩla, 43 sisya, yu nĩũngye vaa kĩthimanĩ. Na kwoou nĩkwĩthĩwe kana yĩla veumĩla mwĩĩtu wũkĩte kũuta kĩwʼu, nĩmwĩa, “Nĩngũkwĩsũva ũmbĩkĩe kalwʼũ kuma mbisũnĩ yaku,” 44 nake nambĩe atĩĩ: “Nywʼa kĩwʼũ, na nĩngwĩkĩĩa ngamĩle syaku o nasyo inywʼe.” Eka mũndũ mũka ũsu ethĩwe newe ũla Yeova ũnyuvĩte kwondũ wa mwana wa vwana wakwa.’

45 “O na ndaminĩte kũneena ndeto isu ngoonĩ yakwa, sisya, nĩnonie Leveka okĩte akuĩte mbisũ yake ya kĩwʼũ kĩtuonĩ kyake, na atheea kĩthimanĩ na ambĩĩa kũtava kĩwʼũ. Nĩvo ĩndĩ nĩmwĩie: ‘Nĩngũkwĩsũva, mbĩkĩe kĩwʼũ nĩnywʼe.’ 46 Na kwoou atheesya mbisũ yake na mĩtũkĩ kuma kĩtuonĩ kyake na asya: ‘Nywʼa kĩwʼũ, na nĩngwĩkĩĩa ngamĩle syaku o nasyo inywʼe.’ Na ĩndĩ nanywʼa kĩwʼũ, na asyoka ekĩĩa ngamĩle o nasyo syanywʼa. 47 Ĩtina wa ũu, nĩmũkũlilye, ‘We wĩ mwĩĩtu waũ?’ Nake anzũngĩa, ‘Nyie nĩ mwĩĩtu wa Mbethueli, mwana wa Naoli, ũla Milika wamũsyaĩe Naoli.’ Nĩvo ĩndĩ nĩmwĩkĩie mbete ĩla yĩ ĩnyiũũnĩ yake na mbangili ila syĩ mokonĩ make. 48 Na ĩndĩ nakumana na navalũka mbee wa Yeova na nataĩa Yeova Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, ũla ũndongoeisye nzĩanĩ ĩla yaĩlĩte nĩ kana nose mwĩĩtu wa mwana-a-ĩthe wa vwana wakwa kwondũ wa mwanae. 49 Na yu ndavyei ethĩwa nĩmũkwenda kwonyʼa vwana wakwa wendo ũtathelaa na nĩmũkwenda kũlũmanyʼa nake; na ethĩwa ti ũu, ndavyei, nĩ kana nĩmanye ũndũ ngwĩka.”*

50 Na ĩndĩ Lavani na Mbethueli mamũsũngĩa mamwĩa: “Ũndũ ũũ umĩte kwa Yeova. Na kwoou tũitonya ũkwĩa ĩĩ kana aiee.* 51 Sisya, Leveka nũũ. Mwose na mũithi, na nĩethĩwe mũka wa mwana wa vwana waku, o tondũ Yeova ũneenete.” 52 Na mũthũkũmi wa Avalaamu eewʼa ndeto syoo oou, akumana nginya nthĩ mbee wa Yeova. 53 Na mũthũkũmi ũsu ambĩĩa kwosa syĩndũ sya vetha na sya thaavu na ngũa na amũnenga Leveka, na nĩwanengie mwana-a-inyia na inyia wake syĩndũ sya vata. 54 Ĩtina wa ũu, mũthũkũmi ũsu vamwe na aũme ala maĩ nake nĩmaĩe na manywʼa, na makoma vau ũtukũ ũsu.

Na yĩla mũthũkũmi ũsu waamũkie kwakya, asya: “Mbĩtĩkĩlyei nĩsyoke kwa vwana wakwa.” 55 Ĩndĩ mwana-a-inyia wa Leveka na inyia wake masya: “Eka mwĩĩtu ũũ ekalange naitũ o na ethĩwa no mĩthenya ĩkũmi. Na ĩtina wa ũu no athi.” 56 Nake amea: “Mũikaendeee kũmbĩkalya vaa, nĩkwĩthĩwa Yeova nũtumĩte kyalo kyakwa kyaĩla. Mbĩtĩkĩlyei nĩthi nĩ kana nĩsyoke kwa vwana wakwa.” 57 Kwoou masya: “Eka twĩte ũ mwĩĩtu tũmũkũlye ĩũlũ wa ũndũ ũũ.” 58 Na meeta Leveka na mamwĩa: “Nũũthi na mũndũ ũũ?” Nake asũngĩa: “Nĩngwĩtĩkĩla kũthi.”

59 Na kwoou maeka Leveka mwĩĩtu woo vamwe na mũei wake* maendanyʼe na mũthũkũmi wa Avalaamu na aũme make. 60 Na mamũathima Leveka maimwĩa: “Mwĩĩtu-a-ia, nĩwĩthĩwe makili kũndũ ngili ĩkũmi, na ũsyao waku* nĩwĩyosee mũvĩa wa amaitha* mawʼo.” 61 Na ĩndĩ Leveka na athũkũmi make eĩtu mookĩla, na malĩsa ngamĩlenĩ, na maatĩĩa mũndũ ũsu. Ũu nĩwʼo mũthũkũmi ũsu woosie Leveka na athi.

62 Ĩvindanĩ yĩu Isaka aĩ anasyoka aumĩte na ngalĩko ya Mbeeli-laai-loi, nũndũ ekalaa nthĩ ya Nekevu. 63 Na aĩ kĩsesinĩ aitembea ta masaa ma kũituka, vala waĩ anathi nĩ kana avindĩĩsye maũndũ kĩlĩkonĩ kyake. Na yĩla wookĩlilye metho oona, na sisya! vaĩ ngamĩle syookĩte. 64 Na yĩla Leveka wookĩlilye metho nĩwoonie Isaka, na auma ngamĩlenĩ na mĩtũkĩ. 65 Na ĩndĩ akũlya ũla mũthũkũmi wa Avalaamu: “Mũndũũme ũya wĩ kĩsesinĩ wũkĩte akomane naitũ nũũ?” Nake amũsũngĩa: “Nĩ vwana wakwa.” Na kwoou Leveka oosa suka wake mũvũthũ eevwʼĩka. 66 Na mũthũkũmi ũsu atavya Isaka maũndũ onthe ala weekĩte. 67 Ĩtina wa ũu, Isaka nĩwatwaie Leveka ĩeemanĩ ya Sala inyia wake. Na kwoou Isaka oosa Leveka atwʼĩka kĩveti kyake; na nĩwamwendie, na akwata ũkiakisyo ĩtina wa kũkwʼĩĩwa nĩ inyia.

25 Yu ĩndĩ, Avalaamu nĩwatwaanie ĩngĩ, na kĩveti kĩla watwaie kyeetawa Ketula. 2 Ĩtina wa ĩvinda, Ketula nĩwamũsyaĩe Nzimilani, Yokisani, Metani, Mitiani, Isivaki, na Suua.

3 Yokisani nĩwe waĩ ĩthe wa Sieva na Ndetani.

Ana ma Ndetani maĩ Asulimu, Letusimu, na Leumimu.*

4 Ana ma Mitiani maĩ Evaa, Evieli, Anoki, Avitaa, na Elitaa.

Asu onthe nĩmo maĩ ana ma Ketula.

5 Ĩtina, Avalaamu nĩwanengie Isaka kyonthe kĩla waĩ nakyo, 6 ĩndĩ anenga ana make ala wasyaĩwe nĩ iveti syake sya ndũsyo* mĩthĩnzĩo. Na Avalaamu atanamba kũkw’a amea mathi melekele ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua, vaasa na Isaka mwana wake, makatũe nthĩ ya Wumĩlonĩ wa Sua. 7 Avalaamu ekalile thayũ myaka 175. 8 Na ĩndĩ Avalaamu aveva ya mũthya na akw’a e mũtumĩu nesa, e mũkũũ na e mwĩanĩe, na oombanw’a vamwe na andũ make.* 9 Na kwoou anae Isaka na Isimaeli mamũthika ngunganĩ ya Makivela ĩla yaĩ vakuvĩ na Mamile, kĩthekanĩ kya Eveloni mwana wa Nzoali, ũla waĩ Mũititi. 10 Kĩtheka kĩu nĩ kĩla Avalaamu wathooie kuma kwa ana ma Ethi. Vau nĩ vo Avalaamu wathikiwe, na no vo Sala mũka wake wathikĩtwe. 11 Ĩtina wa Avalaamu kũkwʼa, Ngai nĩwaendeeie kũathima Isaka mwana wa Avalaamu, na Isaka atũaa vakuvĩ na Mbeeli-laai-loi.

12 Aa nĩmo mosyaanĩo ma nzyawa sya Isimaeli mwana wa Avalaamu, ũla Avalaamu wasyaĩwe nĩ Akali, ũla waĩ Mũmisili na mũthũkũmi wa Sala.

13 Aa nĩmo masyĩtwa ma ana ma Isimaeli, kwosana na masyĩtwa ma wumo wa mĩsyĩ yoo: Nevaiothi mwana ũla mũkũũ wa Isimaeli, na ĩndĩ Ketali, Ativeeli, Mivisamu, 14 Misima, Nduma, Masa, 15 Atati, Tema, Yetuli, Navisi, na Ketema. 16 Asu nĩmo ana ma Isimaeli, na asu nĩmo masyĩtwa moo kwosana na kũla matwĩe na kũla mambĩte maeema,* anene 12 kwosana na mbaĩ syoo. 17 Na Isimaeli ekala thayũ myaka 137, na ĩndĩ aveva ya mũthya na akw’a na oombanw’a vamwe na andũ make.* 18 Na nzyawa syake syatũa kuma Aavila vakuvĩ na kĩsio kya Suli, kĩla kĩ vakuvĩ na Misili, nginya Asuli. Nĩmatũie vakuvĩ na ana-a-ĩthe moo onthe.*

19 Na aa nĩmo mosyaanĩo ma nzyawa sya Isaka mwana wa Avalaamu.

Avalaamu nĩwe waĩ ĩthe wa Isaka. 20 Isaka aĩ na myaka 40 yĩla watwaie Leveka, mwĩĩtu wa Mbethueli, ũla waĩ Mũalamu wa Vatani-alamu. Leveka aĩ mwĩĩtu-a-inyia wa Lavani, ũla waĩ Mũalamu. 21 Na Isaka aendeea kũmwĩsũva Yeova kwondũ wa mũka wake, nũndũ mũka wake aĩ ngũngũ; kwoou Yeova ethukĩĩsya kwĩsũvana kwake, na mũka wake Leveka aitava. 22 Na ana ala maĩ ĩvunĩ yake mambĩĩa kũkita, na kwoou asya: “Ethĩwa ũũ nĩw’o maũndũ mailye, nĩ na kĩtumi kĩva kya kũendeea kwĩkala thayũ?” Kwoou Leveka amũkũlya Yeova ĩũlũ wa ũndũ ũsu. 23 Na Yeova amwĩa: “Mbaĩ ilĩ syĩ ĩvunĩ yaku, na ngo ilĩ sya andũ ikauma nthĩnĩ waku; mbaĩ ĩmwe ĩkeethĩwa yĩ na vinya kwĩ mbaĩ ĩla ĩngĩ, na ũla mũkũũ akeethĩwa mũthũkũmi wa ũla mũnini.”

24 Na yĩla ĩvinda yake ya kũsyaa yavikie, sisya! vaĩ mavatha ĩvunĩ yake. 25 Na ĩndĩ kana ka mbee kauma, nako kaĩ katune mwĩĩ w’onthe na kĩkonde kyako kyailye ta ngũa yĩ na w’ĩa, na kwoou maketa Esaũ.* 26 Ĩtina wa ũu, mwana-a-inyia nĩwaumie, na kw’oko kwake kwakwete kĩtiinyo kya Esaũ, na kwoou eetwa Yakovo.* Ĩvindanĩ yĩu Leveka wasyaie mavatha asu, Isaka aĩ na myaka 60.

27 Yĩla imwana isu syeanie, Esaũ nĩwatw’ĩkie mũsyĩmi wĩsĩ nzyĩma nesa, na akothaa kũtinda kĩthekanĩ aisyĩma. Ĩndĩ Yakovo aĩ mũndũ ũtaweteka ũthũku, na ekalaa maeemanĩ. 28 Na Isaka amwenda Esaũ nũndũ nĩwamanyaa kana nũkũya nyama sya nzyĩma, ĩndĩ Leveka amwenda Yakovo. 29 Mũthenya ũmwe, Yakovo akwetye kũua ũsũũ wa ndengũ, Esaũ nĩwasyokie kuma kĩthekanĩ anoete mũno. 30 Kwoou Esaũ eea Yakovo: “Nĩngũkwĩsũva, mbĩkĩe na mĩtũkĩ ĩtava ya ũsũũ ũsu mũtune wa ndengũ,* nũndũ nĩ mũnou mũno!”* Nĩkyo kĩtumi weetiwe Etomu.* 31 Nake Yakovo amwĩa: “Amba kũnthooesya kĩanda kyaku kya kwĩthĩwa wĩ mwana ũla mũkũũ!” 32 Na Esaũ asya: “Ninyioo nĩkilyĩ kũkwʼa! Kĩanda kya kwĩthĩwa nĩ mwana ũla mũkũũ kĩndethya na kyaũ?” 33 Na Yakovo amwĩa: “Amba kũmbĩvĩtĩa!” Na kwoou Esaũ amwĩvĩtĩa Yakovo na amũthooesya kĩanda kyake kya kwĩthĩwa e mwana ũla mũkũũ. 34 Na ĩndĩ Yakovo amũnenga Esaũ mũkate na ũsũũ wa ndengũ, na Esaũ aya na anyw’a, na ookĩla athi. Na ũu nĩw’o wavũthĩĩisye kĩanda kya kwĩthĩwa e mwana ũla mũkũũ.

26 Ĩvinda yĩmwe nĩkweethĩiwe na yũa nthĩ ĩsu, eka yũa ya mbee yĩla yaĩ kw’o mĩthenyanĩ ya Avalaamu. Na kwoou Isaka athi kwa Avimeleki mũsumbĩ wa Avilisiti kũu Ngelali. 2 Na ĩndĩ Yeova amumĩlĩĩla Isaka na amwĩa: “Ndũkatheee Misili. Tũa nthĩ ĩla ngũũnyuvĩa. 3 Ĩkala ta mũeni nthĩ ĩno, na ngaendeea kwĩthĩwa naku na ngakũathima, nũndũ ngaũnenga we na ũsyao waku* nthĩ ii syonthe, na ngeanĩsya wĩvĩto ũla namwĩvĩtĩe ĩthe waku Avalaamu, ndimwĩa: 4 ‘Ngatuma ũsyao waku* wongeleka wĩthĩwe ta ndata sya matunĩ; na nganenga ũsyao waku* nthĩ ii syonthe; na mbaĩ syonthe sya nthĩ ikeeyosea ũathimo kwĩsĩla ũsyao waku.’* 5 Na ngeeka ũu nũndũ Avalaamu nĩweethukĩĩisye wasya wakwa na aendeea kũlũmya mawĩaĩo makwa, motw’ĩo makwa, na mĩao yakwa.” 6 Kwoou Isaka aendeea kwĩkala Ngelali.

7 Na aũme ma kĩsio kĩu mambĩĩa kũkũlĩĩlya ĩngĩ na ĩngĩ ĩũlũ wa kĩveti kyake, ĩndĩ Isaka asũngĩaa akasya, “Ũũ nĩ mwĩĩtu-a-ia.” Nĩwakĩaa kwasya, “Ũũ nĩ mũka wakwa,” nũndũ aisye, “Aũme ma kĩsio kĩĩ nĩmatonya kũmbũaa nũndũ wa Leveka,” nĩkwĩthĩwa aĩ mwanake. 8 Ĩtina wa kavinda, Avimeleki mũsumbĩ wa Avilisiti nĩwasyaĩlilye ndĩlĩsyanĩ na oona Isaka ayony’a Leveka mũka wake wendo.* 9 Na vau kwa vau Avimeleki amwĩta Isaka na amwĩa: “Mbona Leveka nĩ kĩveti kyaku! Nĩkĩ ũnaisye, ‘Ũũ nĩ mwĩĩtu-a-ia’?” Nake Isaka amwĩa: “Nĩnaisye ũu nĩkwĩthĩwa nĩnĩnakĩaa kũawa nũndũ wake.” 10 Ĩndĩ Avimeleki asya: “Yu ũtwĩkie ata! Nata keka ũmwe wa andũ ma nthĩ yakwa nũkomie na mũka waku, na tũitalĩlwa ĩvĩtyo nũndũ waku?” 11 Na Avimeleki ameaĩa andũ onthe, aimea: “Ũla ũkakiita mũndũ ũũ na kĩveti kyake ndakalea kũawa!”

12 Nĩvo ĩndĩ Isaka wambĩĩie kũvanda mbeũ nthĩ ĩsu, na mwaka ũsu aketha kũndũ 100 kwa kĩla wavandie, nĩkwĩthĩwa Yeova nĩwamũathimĩte. 13 Na mũndũ ũsu athua, na aendeea kwaĩla nginya amesya malĩ mbingĩ. 14 Nĩweeyũmbanĩisye ndĩthya sya malondu na ng’ombe na athũkũmi aingĩ, na Avilisiti mambĩĩa kũmwĩw’ĩa woo.

15 Na kwoou Avilisiti moosa mũthanga na malinda ithima syonthe ila athũkũmi ma ĩthe wake Avalaamu menzĩte mĩthenyanĩ ya Avalaamu. 16 Na ĩndĩ Avimeleki amwĩa Isaka: “Thama ume vaa tũĩ, nũndũ nũmeetye vinya mũno kwĩ ithyĩ.” 17 Kwoou Isaka athama vau na amba maeema mwandanĩ wa* Ngelali na atũa kũu. 18 Na Isaka avukũa ithima ila syenzĩtwe mĩthenyanĩ ya ĩthe wake Avalaamu ĩndĩ ikalindwa nĩ Avilisiti ĩtina wa Avalaamu kũkw’a, na asyĩta o ũndũ ĩthe wasyĩtĩte.

19 Ĩvinda yĩmwe athũkũmi ma Isaka maendeee kwĩnza ithima mwandanĩ ũsu,* nĩmavukũie kĩthima kĩ na kĩw’ũ kĩtheu. 20 Na aĩthi ma Ngelali mambĩĩa kũtetany’a na aĩthi ma Isaka, mayasya: “Kĩw’ũ kĩĩ nĩ kitũ!” Kwoou Isaka eeta kĩthima kĩu Eseki,* nũndũ nĩmatetanisye nake. 21 Na mambĩĩa kwĩnza kĩthima kĩngĩ, ĩndĩ aĩthi asu mambĩĩa kũtetany’a namo ĩngĩ nũndũ wakyo. Na kwoou Isaka akĩta Sitina.* 22 Ĩtina, nĩwaumie vau na enza kĩthima kĩngĩ, ĩndĩ mayaaũkĩlya ĩteta nũndũ wakyo. Kwoou akĩta Leovothi* na asya: “Nĩkwĩthĩwa yu Yeova nĩwanenevya mwanya wakwa na nĩwatuma twĩthĩwa na ũsyao nthĩ ĩno.”

23 Nĩvo ĩndĩ waumie vau athi Mbeeli-sieva. 24 Na ũtukũ ũsu Yeova amumĩlĩĩla na asya: “Ninyie Ngai wa ĩthe waku Avalaamu. Ndũkakĩe, nũndũ nĩ vamwe naku, na ngakũathima na ngatuma ũsyao waku* wongeleka kwondũ wa Avalaamu mũthũkũmi wakwa.” 25 Kwoou Isaka aaka kĩthembeo vau na eekaĩla ĩsyĩtwa ya Yeova. Na Isaka amba ĩeema yake vau, na athũkũmi make menza kĩthima vo.

26 Ĩtina, Avimeleki nĩwookie vala ve Isaka kuma Ngelali e vamwe na Ausathi mũtai wake na Vikoli mũnene wa ita syake. 27 Nĩvo ĩndĩ Isaka wameie: “Nĩkĩ mwooka vala nĩĩ, na nĩw’o mũnamenete na mwambĩa nume kwenyu?” 28 Namo masya: “Nĩtwĩyoneete ũtheinĩ kana Yeova e vamwe naku. Kwoou tũtwie kũka vala ũĩ na tũikwĩa, ‘Nĩtũũkwĩsũva, nĩvethĩwe wĩvĩto katĩ witũ naku, na eka tũtianĩe ũtianĩo ũũ naku: 29 Ndũkatwĩka ũndũ mũthũku o tondũ ithyĩ tũtaakũũmĩsya, nĩkwĩthĩwa tũkwĩkĩte o maũndũ maseo na twakũekie ũthi na mũuo. Yu wĩ mũathime nĩ Yeova.’” 30 Na Isaka oombanyʼa kyathĩ kwondũ woo, na maya na manyw’a. 31 Na ĩndĩ ũnĩ wake kwakya maamũka tene na kĩla ũmwe eevĩtĩa ũla ũngĩ. Ĩtina wa ũu, Isaka nĩwamaekie mathi, na mauma vala ũĩ na mathi na mũuo.

32 Mũthenya ũsu athũkũmi ma Isaka nĩmookie vala ũĩ na mamũtavya ĩũlũ wa kĩthima kĩla menzĩte, na mamwĩa: “Nĩtwakwata kĩw’ũ!” 33 Na kwoou akĩta Siva. Nĩkyo kĩtumi ndũa ĩsu yĩtawa Mbeeli-sieva kũvika ũmũnthĩ.

34 Esaũ e na myaka 40 nĩwatwaie Yutithi mwĩĩtu wa Mbeeli, ũla waĩ Mũititi, o vamwe na Mbasemathi mwĩĩtu wa Eloni, ũla waĩ Mũititi. 35 Aka asu nĩmatumie Isaka na Leveka methĩwa na kyeva kingĩ.*

27 Yu ĩndĩ, yĩla Isaka wakũie na metho make maa vinya weethĩa ndona nthĩ, nĩweetie Esaũ mwana wake ũla mũkũũ na amwĩa: “Mwanawa!” Nake amũsũngĩa: “Ninyioo!” 2 Na Isaka aendeea kwasya: “Yu nĩngũie. Na ndyĩsĩ nĩkwʼa ĩndĩĩ. 3 Kwoou, nĩngũkwĩsũva, yu osa mĩio yaku ya nzyĩma, thyaka waku na ũta waku, na ũithi kĩthekanĩ ũkanzyĩmĩe. 4 Na ĩndĩ wasyoka, mbuĩe lĩu wĩ mũyo ũla nendete na ũindetee. Wamina kwĩka ũu, nĩngũũya nĩ kana ngũathime ndanakw’a.”

5 Ĩndĩ Leveka nĩweethukĩĩsye Isaka aineena na Esaũ mwana wake. Na Esaũ aumaala athi kĩthekanĩ akasyĩme na aiete nzyĩma yake. 6 Na Leveka eea mwanae Yakovo atĩĩ: “Nauma kwĩwʼa ĩthe waku aineena na mwana-a-inyia waku Esaũ, aimwĩa, 7 ‘Ndetee nzyĩma na ũimbuĩa lĩu wĩ mũyo. Na ĩndĩ ũieka nĩye nĩ kana ndanakwʼa ngũathime Yeova ayĩw’a.’ 8 Yu ĩndĩ, mwanawa, mbĩthukĩĩsye nesa na ũyĩka kĩla ngũũtavya. 9 Nĩngũkwĩsũva, enda ndĩthyanĩ ya indo na ũimbosea tũvũli twĩlĩ tũla tũseo vyũ nĩ kana nĩuĩe ĩthe waku lĩu wĩ mũyo, o ũndũ wendete. 10 Na ĩndĩ ũitwaĩa ĩthe waku aye, nĩ kana akũathime atanakw’a.”

11 Nĩvo ĩndĩ Yakovo weeie Leveka inyia wake atĩĩ: “Mwĩĩ wa Esaũ mwana-a-mwaitũ usĩe wʼĩa, ĩndĩ kĩkonde kyakwa nĩ kĩtendeu. 12 Nata nau akambavata? Vate ndĩi noneka ta ngũmũthekeea, na nĩyĩetee kĩumo vandũ va ũathimo.” 13 Ĩndĩ inyia wake amwĩa: “Eka kĩumo kĩu kĩngwate no inyie mwanawa. Ĩka o ũndũ nakwĩa, na ũithi ũndetee tũvũli tũu.” 14 Na kwoou Yakovo athi na oosa tũvũli tũu aetee inyia, na inyia wake aua lĩu wĩ mũyo, o ũndũ Isaka wendete. 15 Ĩtina wa ũu, Leveka nĩwalikile nyũmba kwake na oosa ngũa ila nzeo vyũ sya Esaũ mwana wake ũla mũkũũ, na eekĩa Yakovo mwana wake ũla mũnini. 16 O na ĩngĩ, nĩweekĩie ikonde* sya tũvũli tũu mokonĩ make na ngingonĩ yake vala vataĩ wʼĩa. 17 Na ĩndĩ anenga mwanae Yakovo lĩu wĩ mũyo ũla wauĩte na mũkate ũla waseũvĩtye.

18 Na Yakovo alika vala ve ĩthe na amwĩa: “Nau!” Nake amũsũngĩa: “Ninyioo! Nue ũũ, mwanawa?” 19 Na Yakovo eea ĩthe: “Nĩ Esaũ, mwana waku ũla mũkũũ. Nĩneeka o ũndũ ũndavisye. Nĩngũkwĩsũva, ĩkala nthĩ ũye nyama imwe sya nzyĩma yakwa, nĩ kana ũmbathime.” 20 Nĩvo ĩndĩ Isaka wakũlilye mwanae: “Mwanawa, wakwata ata nzyĩma ĩsu na mĩtũkĩ ũu?” Nake amũsũngĩa: “Nũndũ Yeova Ngai waku nĩwe wamĩndetee.” 21 Na ĩndĩ Isaka eea Yakovo: “Mwanawa, nĩngũkwĩsũva ũnthengeee ngũvavate, nĩ kana nĩmanye ethĩwa kwa wʼo nue mwanawa Esaũ kana tuue.” 22 Kwoou Yakovo amũthengeea ĩthe wake Isaka, na Isaka amũvavata, na ĩndĩ amwĩa: “Ũ wasya nĩ wasya wa Yakovo, ĩndĩ a moko nĩ moko ma Esaũ.” 23 Na Isaka ndaamũmanya Yakovo nũndũ moko make maĩ na wʼĩa o ta moko ma mwana-a-inyia Esaũ. Na kwoou amũathima.

24 Na ĩndĩ ĩtina wa ũu, Isaka amũkũlya: “O wʼo ki nue mwanawa Esaũ?” Nake amũsũngĩa: “Ĩĩ, ninyie.” 25 Na ĩndĩ amwĩa: “Ndetee nyama imwe sya nzyĩma yaku nĩye, mwanawa, na ĩndĩ nĩngũkũathima.” Na Yakovo eewʼa ũu amũetee na aya, na amũetee mbinyu na anywʼa. 26 Nĩvo ĩndĩ ĩthe wake Isaka wamwĩie: “Nĩngũkwĩsũva, mwanawa, nthengeea na ũimumunya.” 27 Na kwoou Yakovo amũthengeea na amũmumunya, na Isaka eewʼa mũuke wa ngũa syake. Na ĩndĩ amũathima na asya:

“Sisya, mũuke wa mwanawa nĩ ta mũuke wa kĩsesi kĩla Yeova ũathimĩte. 28 Ngai ũla wa wʼo naũnenge ĩmwe ya matunĩ, na mũthanga mũnou wa ĩ nthĩ, na lĩu mwingĩ wa mbaa ngetha, na mbinyu nzaũ kwa wingĩ. 29 Ngo sya andũ niũthũkũmae, na mbaĩ niũkumanĩae nginya nthĩ. Ĩthĩwa vwana wa ana-a-ĩthe maku, na ana ma inyia waku nĩmaũkumanĩae nginya nthĩ. Naumanĩwe mũndũ o na wĩva ũla ũkakũumanĩaa, na naathimwe mũndũ o na wĩva ũla ũkakũathimaa.”

30 Na ĩndĩ ĩtina wa Isaka kũmũathima Yakovo oou, o ndatĩkanĩ ĩla Yakovo waumie mbee wake, Esaũ asyoka kuma nzyĩmanĩ yake. 31 Nĩvo ĩndĩ o nake wauie lĩu wĩ mũyo na aetee ĩthe wake, na eea ĩthe atĩĩ: “Nau nĩokĩle na aiya nyama imwe sya nzyĩma ya mwana wake, nĩ kana ambathime.” 32 Na ĩthe wake Isaka eewʼa ũu amũkũlya: “Nue ũũ?” Nake amũsũngĩa: “Nĩ mwana waku ũla mũkũũ, Esaũ.” 33 Na Isaka ambĩĩa kũtetema mũno, na kwoou asya: “Nũũ ĩndĩ, ũla ũendie kũsyĩma na andetee nzyĩma yake? Nĩnamĩya ũtanavika, na namũathima; nake vate ndĩi, nũkũathimwa!”

34 Yĩla Esaũ weewie ndeto sya ĩthe wake, ambĩĩa kũĩa na wasya mũnene mũno na kĩĩo kĩ woo mũno, na eea ĩthe: “Nau, mbathime, ĩĩ, o nakwa mbathime!” 35 Ĩndĩ Isaka amwĩa: “Mwana-a-inyia waku nĩwũkie na angenga nĩ kana ose ũathimo ũla waĩlĩte kwĩthĩwa wĩ waku.” 36 Nake Esaũ asya: “Kyo kĩu tikyo kĩtumi ĩsyĩtwa Yakovo* yĩmwaĩle? Yu nĩwoosa mwanya wakwa mavinda aa elĩ! Kĩanda kyakwa kya kwĩthĩwa nĩ mwana ũla mũkũũ nĩwosete, na yu nĩwoosa ũathimo wakwa!” Na ongela kwasya: “Ndũnandialĩlya ũathimo o na ũmwe?” 37 Ĩndĩ Isaka eea Esaũ: “Sisya, nĩnamũnyuva ethĩwe vwana waku, na nĩnamũnenga ana-a-ĩthe onthe methĩwe athũkũmi make, na nĩnamũathimĩa lĩu wa mbaa ngetha na mbinyu nzaũ imwĩkalasye. Yu nĩ kyaũ kĩtialĩte ndonya ũkwĩka, mwanawa?”

38 Na Esaũ eea ĩthe: “Nau, ndũnatialya ũathimo o na ũmwe? Mbathime, ĩĩ, o nakwa mbathime, nau!” Na Esaũ amina kwasya ũu ookĩlya wasya aĩa mũno. 39 Na kwoou Isaka ĩthe wake amwĩa:

“Sisya, ũkatũaa vaasa na mũthanga mũnou wa ĩ nthĩ, na vaasa na ĩmwe ya matunĩ ĩũlũ. 40 Ũkekalawʼa thayũ nĩ ũvyũ waku, na ũkathũkũmaa mwana-a-inyia waku. Ĩndĩ yĩla ũkaemwa nĩ kũmĩĩsya, vate ndĩi ũkatũla ĩsoki yake yĩla yĩ ngingonĩ yaku.”

41 Ĩndĩ Esaũ nĩwamũmenie Yakovo mũno nĩkwĩthĩwa ĩthe nĩwamũathimie. Na Esaũ aendeea kwasya ũũ ngoonĩ yake: “Mĩthenya ya kũmũmetea nau nĩthengeee. Ĩtina wa ũu, ngooaa Yakovo mwana-a-mwaitũ.” 42 Na Leveka nĩwataviwʼe ndeto ila mwana wake ũla mũkũũ Esaũ waneenie, nake atavwʼa oou atũmana mwana wake ũla mũnini Yakovo, na amwĩa: “Sisya! Mwana-a-inyia waku Esaũ avangĩte ũkũaa nĩ kana eyĩĩvanĩsye.* 43 Kwoou yu, mwanawa, ĩka kĩla ngũũtavya. Ũkĩla na ũisemba ũkĩĩe kwa mwana-a-mwaitũ Lavani kũu Alani. 44 Ĩkala nake kwa kavinda nginya mwana-a-inyia waku ausye, 45 na nginya ũthatu wa mwana-a-inyia waku ũoleke na ayũlwa nĩ kĩla ũmwĩkĩte. Na ĩndĩ ngaũtũmana ũsyoke. Ve vata mwaũ nĩmwasye inywʼelĩ mũthenyanĩ o ũmwe?”

46 Ĩtina wa ũu, Leveka nĩwaneenaa na Isaka ĩngĩ na ĩngĩ, aimwĩa: “Nĩngũmena thayũ wakwa nũndũ wa eĩtu ma Ethi. Yakovo akesa kwosa kĩveti katĩ wa eĩtu ma Ethi, o ta eĩtu aa ma nthĩ ĩno, thayũ wakwa wĩthĩwa na vata mwaũ?”

28 Kwoou Isaka eeta Yakovo na amũathima na amwĩaĩa, aimwĩa: “Ndũkamanthe kĩveti katĩ wa eĩtu ma Kanaanĩ. 2 Enda Vatani-alamu, nyũmbanĩ ya Mbethueli, ĩthe wa inyia waku, na kuma vau ũimantha kĩveti katĩ wa eĩtu ma Lavani, ũla ũsyaanĩwʼe na inyia waku. 3 Ngai Mwene Vinya W’onthe akakũathima na akatuma wĩthĩwa na ũsyao na wongeleka, na vate ndĩi, ũkatwʼĩka nguthu ya ngo sya andũ. 4 Na akaũnenga ũathimo wa Avalaamu, we vamwe na ũsyao waku,* nĩ kana wĩyosee nthĩ ĩno wĩkalaa wĩ mũeni, ĩla Ngai ũnengete Avalaamu.”

5 Kwoou Isaka aeka Yakovo athi. Na Yakovo ambĩĩsya kyalo nĩ kana athi Vatani-alamu kwa Lavani mwana wa Mbethueli, ũla waĩ Mũalamu. Lavani aĩ mwana-a-inyia wa Leveka, na Leveka nĩwe waĩ inyia wa Yakovo na Esaũ.

6 Na Esaũ amanya kana Isaka nĩwamũathima Yakovo na amũeka athi Vatani-alamu akamanthe kĩveti kũu, na amanya kana aimũathima amwĩaĩe ũũ: “Ndũkamanthe kĩveti katĩ wa eĩtu ma Kanaanĩ.” 7 O na nĩwamanyie kana Yakovo nũmwĩwie ĩthe na inyia na akwata nzĩa athi Vatani-alamu. 8 Nĩvo ĩndĩ Esaũ woonie kana eĩtu ma Kanaanĩ mayamwendeeasya ĩthe wake Isaka. 9 Na kwoou o na kau Esaũ aĩ na iveti ingĩ, nĩwaendie Isimaeli kũmantha kĩveti, na atwaa Maalathi. Maalathi aĩ mwĩĩtu wa Isimaeli mwana wa Avalaamu, na asyaanĩwʼe na Nevaiothi.

10 Na Yakovo auma Mbeeli-sieva, na aendeea na kyalo kyake elekele Alani. 11 Ĩtina wa ĩvinda nĩwavikie vandũ, na eeyũmbanyʼa nĩ kana akomele vo nũndũ sua yaĩ yĩnathũa. Kwoou nĩwoosie ĩvia yĩmwe yaĩ vau na ayia nesa nĩ kana ailĩĩle mũtwe wake, na akoma vau. 12 Nĩvo ĩndĩ wambĩĩie kũota, na sisya! vaĩ na ngasi, na mũthya ũmwe wayo watinĩte nthĩ na ũla ũngĩ wambatĩte ũkavika matunĩ; na alaĩka ma Ngai nĩmambataa na kũtheea nayo. 13 Na sisya! Yeova aĩ ĩũlũ wa ngasi ĩsu. Nake nĩwaneenie na asya:

“Ninyie Yeova Ngai wa Avalaamu ĩthe waku na Ngai wa Isaka. Nthĩ ĩno ũkomete ũmũnthĩ, ngaũnenga we vamwe na ũsyao waku.* 14 Na vate nzika, ũsyao waku* ũkeethĩwa ta kĩtoo kya nthĩ. Naku ũkanyaĩĩka nthĩ yonthe, ngalĩko ya ũthũĩlonĩ wa sua na ya wumĩlonĩ wa sua, na ngalĩko ya ĩũlũ na ya ĩtheo; na vate ndĩi, kwĩsĩla kwaku na ũsyao waku* mĩsyĩ yonthe ĩũlũ wa nthĩ ĩkaathimwa.* 15 Nyie nĩ vamwe naku, na o na wathi va, ngaũsũvĩaa na ngaũtũnga nthĩ ĩno. Ndikaũtia nginya nĩanĩsye kĩla ngwathĩte.”

16 Na ĩndĩ Yakovo aamũka kuma toonĩ na asya: “Nĩ wʼo ki Yeova e vaa, na ndyĩĩsĩ ũu.” 17 Na alikwa nĩ wia, na aendeea kũneena, ayasya: “Vandũ vaa nĩ va kũsengyʼa! No nginya ĩno yĩthĩwe yĩ nyũmba ya Ngai, na ũũ nĩ mũvĩa wa matunĩ.” 18 Na kwoou Yakovo ookĩla kwakya tene na oosa yĩla ĩvia wathũmũĩtye mũtwe wake na ayĩũngamya ta kĩtuĩ na ayĩtĩkĩsya mauta. 19 Nĩvo ĩndĩ weetie vandũ vau Mbetheli,* ĩndĩ mbeenĩ ndũa ĩsu yeetawa Lusi.

20 Na ĩndĩ Yakovo eevĩta ayasya: “Ethĩwa Ngai nũkũendeea kwĩthĩwa nakwa na ainzũvĩa kyalonĩ kyakwa na ainenga mũkate nĩye na ngũa nĩkĩe 21 na ndyĩsa kũsyoka na mũuo nyũmbanĩ ya ĩthe-akwa, nĩvo ĩndĩ Yeova ũkethĩwa aĩkĩĩthya kana we nĩ Ngai wakwa. 22 Na ĩvia yĩĩ naũngamya vaa ta kĩtuĩ yĩkeethĩawa nyũmba ya Ngai, na ndikaalea kũũnenga kĩlungu kya ĩkũmi kya kyonthe kĩla wĩnenga.”

29 Ĩtina wa ũu, Yakovo akũsya ĩngĩ na athi nginya nthĩ ya andũ ma Wumĩlonĩ wa Sua. 2 Na ĩndĩ oona kĩthima kĩsesinĩ na ndĩthya itatũ sya malondu itindiĩte vakuvĩ nakyo, nũndũ andũ makothaa kũingʼithĩsya kĩthimanĩ kĩu. Na vaĩ na ĩvia ĩnene yĩla yakunĩkĩte kĩthima kĩu. 3 Yĩla ndĩthya syonthe syoombanĩie vau, nĩmavingilitilye ĩvia kuma kĩthimanĩ kĩu na maingʼithya, na syakola matũngĩĩa ĩvia vala yaĩ kĩthimanĩ.

4 Kwoou Yakovo amakũlya: “Ana-a-asa mumĩte va?” namo mamũsũngĩa: “Tumĩte Alani.” 5 Na amakũlya: “Nĩmwĩsĩ Lavani mwĩsũkũũe wa Naoli?” Namo mamũsũngĩa: “Nĩtũmwĩsĩ.” 6 Nĩvo ĩndĩ wamakũlilye: “Nĩ mũima?” Namo mamũsũngĩa: “Ĩĩ, nĩ mũima. Na sisya, mwĩĩtu wake Laeli nũũ wũkĩte na malondu!” 7 Na amea: “No ĩndĩ twĩ mũthenya katĩ. Masaa ma kũtũngĩanĩa indo mainavika. Ngʼithyai malondu na mũithi mũkamaĩthye.” 8 Namo mamwĩa: “Tũyĩtĩkĩlĩtwʼe kwĩka ũu nginya ndĩthya syonthe syũmbane vamwe, na syoombana nĩwʼo ĩvia yĩvingilitawʼa kuma kĩthimanĩ. Na ĩndĩ tũingʼithya malondu.”

9 Na Yakovo aendeee kũneena namo, Laeli avika na malondu ma ĩthe wake, nũndũ aĩ mũĩthi. 10 Na yĩla Yakovo woonie Laeli, mwĩĩtu wa Lavani ũla wasyaanĩwʼe na inyia, na malondu ma Lavani, vau kwa vau nĩwathengeeie kĩthima na avingilitya ĩvia kuma kĩthimanĩ na angʼithya malondu ma Lavani, ũla wasyaanĩwʼe na inyia. 11 Nĩvo ĩndĩ Yakovo wamũmumunyie Laeli na ookĩlya wasya wake na aĩa. 12 Na Yakovo ambĩĩa kũmũtavya Laeli kana nĩwailenyʼe ũndũ na* ĩthe wake na kana aĩ mwana wa Leveka. Na Laeli asemba na atavya ĩthe wake maũndũ asu.

13 Na yĩla Lavani weewie ĩũlũ wa Yakovo mwana wa mwĩĩtu-a-inyia, vau kwa vau asemba akomane nake. Na amũkumbatĩa na amũmumunya na amũete nyũmbanĩ yake. Na Yakovo ambĩĩa kũelesya Lavani maũndũ asu onthe. 14 Na Lavani amwĩa: “Nĩ wʼo ki, wĩ ĩvĩndĩ yakwa na mwĩĩ wakwa.”* Na kwoou Yakovo ekala nake mwei mũima.

15 Na ĩndĩ Lavani amũkũlya Yakovo: “Nĩwaĩle kũnthũkũma mana, atĩ nĩkwĩthĩwa nĩtũilenyʼe ũndũ?* Ndavye wĩenda ngũĩve kyaũ?” 16 Yu ĩndĩ, Lavani aĩ na eĩtu elĩ. Ũla mũkũũ eetawa Lea na ũla mũnini eetawa Laeli. 17 Lea ndaĩ na metho meũkena, ĩndĩ Laeli nĩwendeeasya mũno methonĩ na aĩ mũndũ mũka mwanake. 18 Na nũndũ Yakovo aĩ anamwenda Laeli, eea Lavani atĩĩ: “Nĩnĩyũmbanĩtye kũũthũkũma myaka mũonza kwondũ wa Laeli mwĩĩtu waku ũla mũnini.” 19 Nake Lavani amwĩa: “Nĩ kavaa ngaũnenga we vandũ va kũmũnengane kwa mũndũũme ũngĩ. Endeea kwĩkala nakwa.” 20 Na Yakovo athũkũma myaka mũonza kwondũ wa Laeli, ĩndĩ methonĩ make myaka ĩsu yaĩ o ta mĩthenya mĩvũthũ nũndũ nĩwamwendete Laeli mũno.

21 Nĩvo ĩndĩ Yakovo weeie Lavani: “Nenge mũka wakwa nũndũ nĩnamina matukũ makwa, na eka nĩkome nake.” 22 Nĩvo ĩndĩ Lavani wathokisye aũme onthe kĩsionĩ kĩu na amombanĩsya kyathĩ. 23 Ĩndĩ ĩ ya wĩoo nĩwatwie kwosa mwĩĩtu wake Lea na amũtwaĩa Yakovo nĩ kana akome nake. 24 O na ĩngĩ, Lavani nĩwoosie mũthũkũmi wake mũndũ mũka weetawa Nziliva, na amũnengane kwa mwĩĩtu wake Lea ethĩwe mũthũkũmi wake. 25 Ĩndĩ yĩla kwakyee Yakovo eethĩie kaĩ anengiwe Lea! Na kwoou eea Lavani: “Yu ũmbĩkie ata! Ndineeũthũkũma kwondũ wa Laeli? Nĩkĩ ũngengie?” 26 Nake Lavani amwĩa: “Ti kĩthĩo kitũ kũnengane mwĩĩtu ũla mũnini mbee wa ũla mũkũũ. 27 Tanĩa kyumwa kĩima kya mũndũ mũka ũũ, na ĩtina wa ũu, ũkanengwa mũndũ mũka ũũ ũngĩ ethĩwa ũkanthũkũma myaka ĩngĩ mũonza.” 28 Yakovo nĩweekie ũu na atanĩa kyumwa kĩima kya mũndũ mũka ũsu, na ĩtina wa ũu, Lavani amũnenga mwĩĩtu wake Laeli ethĩwe mũka. 29 O na eka ũu, Lavani nĩwanengie mwĩĩtu wake Laeli mũthũkũmi wake mũndũ mũka weetawa Mbila nĩ kana ethĩwe mũthũkũmi wake.

30 Na ĩndĩ Yakovo akoma na Laeli o nake, na amwenda kũthonoka Lea, na Yakovo amũthũkũma Lavani myaka ĩngĩ mũonza. 31 Yĩla Yeova woonie kana Lea ndendetwe,* nĩwamũnengie ũtonyi wa kũitava,* ĩndĩ Laeli aĩ ngũngũ. 32 Na kwoou Lea aitava na asyaa kana kavĩsĩ na aketa Leũveni,* nũndũ aisye: “Nĩkwĩthĩwa Yeova nĩwonete thĩna wakwa, na yu mũemewa nũkwambĩĩa kũmbenda.” 33 Lea nĩwaitavie ĩngĩ na asyaa kana kavĩsĩ na asya: “Nĩkwĩthĩwa Yeova nĩwĩthukĩĩisye nũndũ nyie ndyendetwe, nĩkyo kĩtumi wanenga kavĩsĩ kangĩ.” Na eeta kavĩsĩ kau Simeoni.* 34 Lea nĩwaitavie ĩngĩ na asyaa kana kavĩsĩ na asya: “Yu ĩvindanĩ yĩĩ mũemewa nũkũlũmanyʼa nakwa nũndũ nĩnĩmũsyaĩe ana atatũ.” Na kwoou eeta kavĩsĩ kau Livai.* 35 Na Lea aitava ĩngĩ na asyaa kana kavĩsĩ na asya: “Yu ĩvindanĩ yĩĩ nĩngũmũtaĩa Yeova.” Na kwoou aketa Yuta.* Ĩtina wa ũu, nĩwaekie kũsyaa.

30 Yĩla Laeli woonie kana ndeũmũsyaĩa Yakovo syana, nĩwambĩĩie kũmwĩwʼĩa mwĩĩtu-a-inyia kĩwĩu na ambĩĩa kũmwĩa Yakovo: “Nenge syana kana nĩkwʼe.” 2 Na yĩla Yakovo weewie ũu, amũthatĩa Laeli mũno na asya: “Nyie ninyie Ngai, ũla ũkũsiĩĩte kwĩthĩwa na syana?”* 3 Na Laeli amwĩa: “Osa Mbila mwĩĩtu wakwa ngombo na ũikoma nake nĩ kana anzyaĩe syana,* nĩ kenda kwĩsĩla kwake o nakwa nĩthĩwe na syana.” 4 Na anenga Yakovo mũthũkũmi wake Mbila ethĩwe mũka, na akoma nake. 5 Mbila nĩwaitavie, na ĩtina wa ĩvinda amũsyaĩa Yakovo kana kavĩsĩ. 6 Na ĩndĩ Laeli asya: “Ngai nĩwasila katĩ kwondũ wakwa na nĩwethukĩĩsya wasya wakwa, nũndũ nĩwanenga kana kavĩsĩ.” Nĩkyo kĩtumi weetie kavĩsĩ kau Ndani.* 7 Mbila mũthũkũmi wa Laeli nĩwaitavie ĩngĩ, na ĩtina wa ĩvinda amũsyaĩa Yakovo kavĩsĩ ka kelĩ. 8 Na ĩndĩ Laeli asya: “Nĩnĩkĩlanĩtye vinya na kaũ mwingĩ na mwĩĩtu-a-mwaitũ. Na ĩvindanĩ yĩĩ o nayo nĩnasinda!” Na kwoou eeta kavĩsĩ kau Navitali.*

9 Nake Lea oona kana nũekete kũsyaa nĩwoosie mũthũkũmi wake Nziliva, na amũnenga Yakovo ethĩwe mũka. 10 Na Nziliva mũthũkũmi wa Lea amũsyaĩa Yakovo kana kavĩsĩ. 11 Nĩvo ĩndĩ Lea waisye: “Nĩnoonwʼa ũseo ndeĩtaĩĩe!” Na kwoou eeta kavĩsĩ kau Ngati.* 12 Ĩtina wa ũu, Nziliva mũthũkũmi wa Lea nĩwamũsyaĩe Yakovo kavĩsĩ ka kelĩ. 13 Nĩvo ĩndĩ Lea waisye: “Nĩ mũtanu mũno! Yu vate ndĩi eĩtu makawetaa kana nĩ mũtanu.” Na kwoou eeta kavĩsĩ kau Aseli.*

14 Yu ĩndĩ, mũthenya ũmwe Leũveni atembeelete kĩthekanĩ ĩvindanĩ ya ngetha ya nganũ, nĩweethĩanie na matunda masũanĩawa kana no matetheesye iveti kũitava.* Nĩwamatwie na atwaĩa inyia wake Lea. Na Laeli eea Lea: “Nĩngũkwĩsũva, mbolele matunda amwe ma mwana waku.” 15 Ĩndĩ Lea amwĩa: “We wĩona kwosa mũemewa ta ũndũ mũnini? Yu wĩenda kwosa matunda ma mwanawa o namo?” Na kwoou Laeli amwĩa: “Nũu ĩndĩ. Nũkũkoma naku ũtukũ wa ũmũnthĩ ethĩwa nũũnenga matunda ma mwana waku.”

16 Na ĩndĩ Yakovo aumĩte kĩsesinĩ ĩ ya wĩoo Lea nĩwaumaalile amũthaũe, na makomana amwĩa: “Ninyie ũũkoma nakwa ũmũnthĩ, nũndũ nĩnĩnenganie matunda ma mwanawa ta ndĩvi kwondũ waku.” Na kwoou Yakovo akoma nake ũtukũ ũsu. 17 Na Ngai amwĩthukĩĩsya Lea na amũsũngĩa, nake aitava na ĩtina wa ĩvinda amũsyaĩa Yakovo kavĩsĩ ka katano. 18 Na ĩndĩ Lea asya: “Ngai nĩwandĩva* nũndũ nĩnĩnengete mũemewa mũthũkũmi wakwa.” Na kwoou eeta kavĩsĩ kau Isakali.* 19 Na Lea aitava ĩngĩ na ĩtina wa ĩvinda amũsyaĩa Yakovo kavĩsĩ ka thanthatũ. 20 Na ĩndĩ Lea asya: “Ngai nĩwanenga, ĩĩ, nĩwanenga mũthĩnzĩo mũseo mũno. Yu mũemewa nũkũmbĩtĩkĩla, nũndũ nĩnamũsyaĩa ana thanthatũ.” Na kwoou eeta kavĩsĩ kau Nzevuluni.* 21 Ĩtina, nĩwasyaie kelĩtu na aketa Ndina.

22 Mũthya, Ngai nĩwamũlilikanile Laeli, na Ngai amwĩthukĩĩsya na amũsũngĩa na amũnenga ũtonyi wa kũitava.* 23 Na Laeli aitava na asyaa kana kavĩsĩ. Na ĩndĩ asya: “Ngai nĩwambetea nthoni ila nĩĩ nasyo!” 24 Na kwoou eeta kavĩsĩ kau Yosevu,* nũndũ aisye: “Yeova nĩwambongela kavĩsĩ kangĩ.”

25 Na ĩtina wa Laeli kũsyaa Yosevu, Yakovo nĩwaneenie na Lavani ateũtindĩa na amwĩa: “Ndeka nĩsyoke kwa andũ makwa na nthĩ yakwa. 26 Nenge iveti syakwa na syana syakwa, ila ngũthũkũmĩte kwondũ wasyo. Na eka nĩthi, nũndũ we mwene nĩwĩsĩ nesa ũndũ ngũthũkũmĩte.” 27 Nĩvo ĩndĩ Lavani wamwĩie: “Ethĩwa nĩnonete ũseo methonĩ maku,—nĩmbuanĩĩtwʼe nĩ mawonanyʼo* kana Yeova aendeee kũmbathima nũndũ waku.” 28 Na ongela kwasya: “Ndavye nĩkũĩva kyaũ, na nĩngũũnenga kĩla ũũmbĩtya.” 29 Kwoou Yakovo amwĩa: “Nĩwĩsĩ ũndũ ngũthũkũmĩte na ũndũ ndumĩte indo syaku iendeea nesa; 30 waĩ na indo nini ndyũka, ĩndĩ yu nisyaanĩte na ikongeleka, na Yeova nĩwĩthĩĩtwe aikũathima kuma yĩla nookie. Kwoou nakwa ngeeka ũndũ kwondũ wa nyũmba ĩ yakwa ĩndĩĩ?”

31 Na Lavani amũkũlya: “Wĩenda ngũnenge kyaũ?” Nake Yakovo amũsũngĩa: “Ndikwenda kĩndũ o na kĩmwe kuma kwaku! Ĩndĩ ethĩwa nũũmbĩka ũndũ ũũ ũmwe, nĩngwambĩĩa ĩngĩ kũĩthya ndĩthya yaku na kũmĩsũvĩa. 32 Ũmũnthĩ nĩngũvĩtĩla ndĩthyanĩ yaku yonthe, naku lika vo ũvathe malondu onthe me na matonotono kana malavata, na katĩ wa ndũũme nini vatha malondu onthe me na ũtune mũtuku, na katĩ wa mbũi nga vatha ila syĩ na malavata kana matonotono. Kuma yu, ĩsu nĩyo ĩkethĩawa ndĩvi yakwa. 33 Na ũlũngalu wakwa ũkaneena kwondũ wakwa* mũthenya ũla wĩũka kũsisya ndĩvi yakwa; ethĩwa ũkeethĩa ndĩthyanĩ yakwa mbũi nga ite na matonotono kana malavata na ndũũme nini ite na ũtune mũtuku, ũkatala isu ta syũyĩtwe.”

34 Nĩvo ĩndĩ Lavani waisye: “Nũseo ĩndĩ! Eka kwĩthĩwe oou waweta.” 35 Mũthenyanĩ o ũsu, Lavani nĩwavathie nthenge ila syaĩ na nzoa kana malavata na mbũi syonthe nga ila syaĩ na matonotono kana malavata, kĩla ĩmwe ĩla yaĩ na malanga meũ, na katĩ wa ndũũme nini avatha syonthe ila syaĩ na ũtune mũtuku, na ĩndĩ anenga ana make maisũvĩae. 36 Ĩtina wa ũu, Lavani nĩwavathanisye indo syake na sya Yakovo na aitwaa vandũ va mũendo wa mĩthenya ĩtatũ, na Yakovo aendeea kũĩthya ndĩthya sya Lavani ila syatialile.

37 Nĩvo ĩndĩ Yakovo watemie ndata sya mĩtĩ mĩũ ya mũlivina, mũlosi, na mũalamoni, na aisyũlya kũndũ kũmwe weethĩa weũ wa mĩtĩ yasyo nĩwenekee, na kwoou syeethĩwa na malavata meũ. 38 Na ĩndĩ oosa ndata isu na asiia mbee wa ndĩthya, mĩtaũnĩ ya kĩwʼũ, syĩndũnĩ sya kũngʼithĩsya indo, nĩ kana ilũnganyʼe mbee wasyo yĩla syooka kũnywʼa kĩwʼũ.

39 Na kwondũ wa ũu, ndĩthya nĩsyalũnganasya syĩ mbee wa ndata isu, na syaitava syasyaaa tũtena twĩ na nzoa, matonotono, kana malavata. 40 Ĩtina wa ũu, Yakovo nĩwavathie ndũũme ila nini na akomoa ndĩthya isisye indo ila syaĩ na nzoa na syonthe ila syaĩ na ũtune mũtuku katĩ wa ndĩthya sya Lavani. Na ĩndĩ avatha ndĩthya syake na ndaaivulanyʼa na ila sya Lavani. 41 Na kĩla ĩvinda indo ila syĩ na mwĩĩ mũseo syambĩĩa kũlũnganyʼa, Yakovo nĩwaiaa ila ndata mĩtaũnĩ ya kĩwʼũ mbee wa metho masyo, nĩ kana ilũnganyʼe mbee wa ndata isu. 42 Ĩndĩ ndaiaa ndata isu mbee wa indo ila syĩ na mĩĩ mĩthũku. Kwoou indo ila syĩ na mĩĩ mĩthũku syatwʼĩkaa sya Lavani, ĩndĩ ila syĩ na mĩĩ mĩseo syatwʼĩkaa sya Yakovo.

43 Na mũndũũme ũsu amesya malĩ mbingĩ, na eeyũmbanĩsya ndĩthya nene na athũkũmi aũme na aka na ngamĩle na mangʼoi.

31 Ĩtina wa ĩvinda, Yakovo nĩweewie ana ma Lavani mayasya atĩĩ: “Yakovo nĩwosete syĩndũ syonthe sya ĩthe witũ, na eyũmbanĩsye ũthwii ũũ wʼonthe kuma syĩndũnĩ ila inaĩ sya ĩthe witũ.” 2 Na yĩla Yakovo wasisya ũthyũ wa Lavani, nĩwamanyaa kana yu ndamwĩwʼĩaa mũyo ta tene. 3 Mũthya, Yeova eeie Yakovo atĩĩ: “Syoka nthĩ ya aa-ĩthe maku na kwa andũ maku ma mũsyĩ, na nĩngũendeea kwĩthĩwa vamwe naku.” 4 Nĩvo ĩndĩ Yakovo watũmanie Laeli na Lea moke kĩsesinĩ vala waĩ e na ndĩthya yake, 5 na amea:

“Nĩnonete kana ĩthe wenyu nũekete kũmbĩwʼĩa mũyo, ĩndĩ Ngai wa ĩthe wakwa nĩwĩthĩĩtwe vamwe nakwa. 6 Nenyu nĩmwĩsĩ nesa ki kana nĩnĩmũthũkũmĩte ĩthe wenyu na vinya wakwa wʼonthe. 7 Na ĩthe wenyu nũtatĩte kũmbĩka maũndũ na mawũĩ na nũvĩndũĩte ndĩvi yakwa mavinda ĩkũmi; ĩndĩ Ngai ndaamwĩtĩkĩlya ambũmĩsye. 8 Nũndũ wa ũu, yĩla ĩthe wenyu wasya, ‘Indo ila syĩ na matonotono nĩsyo ndĩvi yaku,’ nĩvo ĩndĩ ndĩthya yonthe yasyaaa tũtena twĩ na matonotono; ĩndĩ ĩthe wenyu asya, ‘Indo ila syĩ na nzoa nĩsyo ndĩvi yaku,’ nĩvo ĩndĩ ndĩthya yonthe yasyaaa tũtena twĩ na nzoa. 9 Na kwoou Ngai nĩwaendeeie kwosa indo sya ĩthe wenyu kuma mokonĩ make na nĩwanengae syo. 10 Na yĩla indo syambĩĩie kũlũnganyʼa, nĩnookĩlilye metho na noona ndotonĩ kana nthenge ila syalũnganasya na mbũi nga syaĩ na nzoa, matonotono, kana malavata. 11 Na ĩndĩ mũlaĩka wa Ngai ũla wa w’o ambĩa ũũ ndotonĩ: ‘Yakovo!’ Nakwa namũsũngĩa, ‘Ninyioo.’ 12 Nake ambĩa: ‘Nĩngũkwĩsũva, ũkĩlya metho maku wone kana nthenge syonthe ila iũlũnganyʼa na mbũi nga syĩ na nzoa, matonotono, kana malavata, nũndũ nĩnonete kyonthe kĩla Lavani ũkwĩkĩte. 13 Ninyie Ngai ũla wa w’o wa Mbetheli, vala wetĩkĩĩisye kĩtuĩ mauta na vala wambĩvĩtĩie. Yu ũkĩla ume nthĩ ĩno, na ũisyoka nthĩ ĩla wasyaiwe.’”

14 Na Laeli na Lea meewʼa ũu mamwĩa: “Nĩvethĩwa ũtiĩwa o na ũmwe ũtialĩte kwondũ witũ nyũmbanĩ ya ĩthe witũ? 15 We ndatũtalaa ta aeni, nĩkwĩthĩwa nĩwatũthooisye na ethĩĩtwe aiya mbesa ila waĩviwe kwondũ witũ? 16 Ũthwii wʼonthe ũla Ngai wosete kuma kwa nau nĩ witũ na wa syana sitũ. Kwoou ĩndĩ, ĩka kyonthe kĩla Ngai ũkwĩaĩe.”

17 Nĩvo ĩndĩ Yakovo wookĩlile na atũlya syana syake na iveti syake ngamĩlenĩ, 18 na ambĩĩa kũinga ndĩthya yake yonthe akuĩte malĩ yonthe ĩla weeyũmbanĩisye; nĩwaingie indo ila weeyũmbanĩisye e Vatani-alamu nĩ kana athi kwa Isaka ĩthe wake nthĩ ya Kanaanĩ.

19 Yu ĩndĩ, Lavani aĩ anathi kũtila malondu make wʼĩa, na kwoou Laeli nĩwaendie na ooya mĩvwʼanano ya telavimu ya* ĩthe wake. 20 Eka ũu, Yakovo ndaatavya Lavani, ũla waĩ Mũalamu, kana nũkũkĩa athi, na kwoou nĩwamũkĩlilye ũĩ. 21 Na Yakovo athi na ainga ũla Ũsĩ,* we na kyonthe kĩla waĩ nakyo. Na ĩndĩ athi elekele kĩsionĩ kĩ iĩma kya Ngileati. 22 Na mũthenyanĩ wa katatũ, Lavani nĩwataviwʼe kana Yakovo nũkĩie athi. 23 Kwoou nĩwoosie ana-a-asa make* na maatĩĩa Yakovo mũendo wa mĩthenya mũonza na mamũkwatĩa kĩsionĩ kĩ iĩma kya Ngileati. 24 Nĩvo ĩndĩ Ngai wamumĩlĩĩile Lavani, ũla waĩ Mũalamu, ũtukũ ndotonĩ na amwĩa: “Sũanĩa mũno kĩla ũũtavya Yakovo, kĩthĩwe nĩ kĩseo kana nĩ kĩthũku.”

25 Kwoou Lavani athi vala ve Yakovo, nũndũ Yakovo ambĩte ĩeema yake kĩĩmanĩ na Lavani na ana-a-asa make mambĩte kambi yoo kĩsionĩ kĩ iĩma kya Ngileati. 26 Nĩvo ĩndĩ Lavani weeie Yakovo: “Yu wĩkie ata! Nĩkĩ ũtwie kũngĩlya ũĩ nĩ kana ũthi na eĩtu makwa ta andũ mekĩte kũtavwa nĩ mũmaitha ũkwete ũvyũ? 27 Nĩkĩ ũnaendie wĩvithĩte na watwʼa kũngĩlya ũĩ vandũ va kũndavya nũũthi? Keka nũnandavisye, nĩthĩwa nĩnakũekie ũthi, na twĩthĩwa tũnatanie vamwe na tũyina mbathi tũkũnĩte ndambulĩnĩ na tũingĩte mũio wa wathi wĩ na ndii 12.* 28 Ĩndĩ ndũneenenga mwanya wa kũmumunya esũkũũa* na eĩtu makwa. Ũndũ ũũ ũneekie nĩ wa ũtumanu. 29 Nĩ na ũtonyi wa ũkũũmĩsya, ĩndĩ Ngai wa ĩthe waku nũneenie nakwa ũtukũ wa ĩyoo, aimbĩa, ‘Sũanĩa mũno kĩla ũũtavya Yakovo, kĩthĩwe nĩ kĩseo kana nĩ kĩthũku.’ 30 Yu nũnatwie kũthi nũndũ nĩwĩthĩĩtwe na mea ma kũsyoka nyũmbanĩ ya ĩthe waku, ĩndĩ ũnooyie ngai syakwa nĩkĩ?”

31 Na Yakovo asũngĩa Lavani amwĩa: “Nĩnaumie nĩvithĩte nũndũ nĩnĩnakĩaa, nĩkwĩthĩwa nĩnasũanĩie ũũ: ‘Nũtonya kũmbena eĩtu maku.’ 32 Mũndũ o na wĩva ũla ũkwĩthĩa e na ngai syaku, nakwʼe. Sisya kĩla nĩ nakyo ana-a-asa maitũ mene, na ũyosa ĩ kyaku.” Ĩndĩ Yakovo ndeesĩ kana Laeli nĩwooyĩte ngai syake. 33 Kwoou Lavani alika ĩeemanĩ ya Yakovo na ĩeemanĩ ya Lea na ĩeemanĩ ya ala eĩtu elĩ ngombo, ĩndĩ ndaaona ngai syake. Na ĩndĩ auma ĩeemanĩ ya Lea na alika ĩeemanĩ ya Laeli. 34 Ĩvindanĩ o yĩu, Laeli aĩ anoosa ĩla mĩvwʼanano ya telavimu na akamĩkĩa kĩkavũnĩ kya aka kĩla kyeethĩawa matandĩkonĩ ma ngamĩle na akamĩkalĩla. Na kwoou Lavani amĩmantha ĩeemanĩ yonthe, ĩndĩ ndaamyona. 35 Nĩvo ĩndĩ Laeli weeie ĩthe: “Ndũkathate, mwĩai wakwa, nũndũ nditonya kũũngama mbee waku, nĩkwĩthĩwa ũndũ ũla ũkwataa aka nũngwatĩte.” Na kwoou Lavani aendeea kũmantha nesa mĩvwʼanano yake ya telavimu, ĩndĩ ndaamyona.

36 Na Yakovo athata na ambĩĩa kũtetya Lavani. Na ĩndĩ Yakovo eea Lavani: “Ĩvĩtyo yakwa nĩ yĩva, na nĩ naĩ yĩva nĩkĩte nĩ kana ũngatĩĩe mũno wĩana ũu? 37 Yu nũndũ nĩwasisya malĩ yakwa yonthe, nĩ kyaũ woona kya nyũmba yaku? Kĩie vaa mbee wa ana-a-asa makwa na ana-a-asa maku, na eka matũsilanyʼe twĩ elĩ. 38 Myaka ĩno 20 nĩkalanĩtye naku, vai ĩvinda malondu maku na mbũi syaku syaavuna, na vai ĩvinda naaya ndũũme sya ndĩthya yaku. 39 Vai mũthenya naakũetea ĩmwe ya indo syaku ĩlĩkĩte nĩ nyamũ sya kĩthekanĩ. Nĩnaĩvĩaa wasyo ũla walika. Na yĩthĩwe yooywa mũthenya kana yooywa ũtukũ, wambĩaa nĩkũĩve. 40 Mũthenya nĩnavĩvawʼa nĩ sua na ũtukũ nĩnavevetawa nĩ mbevo, na nĩnaaĩawa nĩ too. 41 Nĩkalĩte nyũmbanĩ yaku myaka 20. Myaka 14 nĩngũthũkũmĩte kwondũ wa eĩtu maku elĩ na myaka 6 kwondũ wa ndĩthya yaku, na nũvĩndũĩte ndĩvi yakwa mavinda ĩkũmi. 42 Ta kethĩwa Ngai wa ĩthe wakwa, Ngai wa Avalaamu na Ngai ũla Isaka ũkĩaa,* ndaaĩthĩwa vamwe nakwa, yu wĩthĩwa wandeka nĩthi moko mathei. Ngai nĩwonete thĩna wakwa na wĩa wa moko makwa, na nĩkyo kĩtumi ũkũkanisye ũtukũ wa ĩyoo.”

43 Nĩvo ĩndĩ Lavani wasũngĩie Yakovo amwĩa: “Eĩtu aa nĩ eĩtu makwa na syana ii nĩ syana syakwa na ndĩthya ĩĩ nĩ ndĩthya yakwa, na kyonthe kĩla wene nĩ kyakwa na kya eĩtu makwa. Ndonya ata ĩndĩ kwĩka ũndũ ũmũnthĩ nĩũmĩsye eĩtu makwa kana syana ila masyaĩte? 44 Yu ĩndĩ, ũka tũtianĩe ũtianĩo twĩ elĩ, na ũtianĩo ũsu ũkeethĩawa wĩ ũkũsĩ katĩ witũ.” 45 Kwoou Yakovo oosa ĩvia na ayĩũngamya ta kĩtuĩ. 46 Na Yakovo eea ana-a-asa make: “Kolanyʼai mavia!” Na makolanyʼa mavia na maseũvya mbumbu. Ĩtina wa ũu, maĩĩa vau mbumbunĩ ya mavia. 47 Na Lavani ambĩĩa kwĩta mbumbu ĩsu Yekali-saatutha,* ĩndĩ Yakovo amĩta Ngaleeti.*

48 Nĩvo ĩndĩ Lavani waisye: “Mbumbu ĩno ya mavia nĩ ũkũsĩ katĩ wakwa naku ũmũnthĩ.” Nĩkyo kĩtumi wamĩtie Ngaleeti, 49 na Mwako Mũtũlu wa Mũsyaĩĩsya, nũndũ aisye: “Eka Yeova aendeee kũsyaĩĩsya katĩ wakwa naku yĩla tũtenene. 50 Wathĩnyʼa eĩtu makwa na watwaanĩsya eĩtu makwa na aka angĩ, o na ethĩwa vai mũndũ wene, lilikana kana Ngai akeethĩawa e ngũsĩ katĩ wakwa naku.” 51 Na Lavani aendeea kwĩa Yakovo atĩĩ: “Sisya, ĩĩ nĩ mbumbu ya mavia, na kĩĩ nĩ kĩtuĩ kĩla naũngamya katĩ wakwa naku. 52 Mbumbu ĩno ya mavia nĩ ngũsĩ na kĩtuĩ kĩĩ kĩkaumasya ũkũsĩ, kana ndikavĩtũka mbumbu ĩno ya mavia nũkĩte ũkũũmĩsya, naku ndũkavĩtũka mbumbu ĩno ya mavia na kĩtuĩ kĩĩ ũkĩte kũmbũmĩsya. 53 Eka Ngai wa Avalaamu na Ngai wa Naoli, Ngai wa ĩthe woo, atũsilanyʼe.” Na Yakovo eevĩta na Ngai ũla ĩthe wake Isaka wakĩaa.*

54 Ĩtina wa ũu, Yakovo nĩwaumisye nthembo e vau kĩĩmanĩ na athokya ana-a-asa make maye mũkate. Na kwoou maya na makomela vau kĩĩmanĩ ũtukũ ũsu. 55 Ĩndĩ Lavani ookĩla kwakya tene na amumunya esũkũũe* na eĩtu make na amaathima. Na ĩndĩ Lavani auma vau na enũka.

32 Na ĩndĩ Yakovo akwata nzĩa athi, na alaĩka ma Ngai makomana nake. 2 Yĩla Yakovo wamonie oou, aisye: “Ĩĩ nĩ kambi ya Ngai!” Kwoou eeta vandũ vau Maanaimu.*

3 Nĩvo ĩndĩ Yakovo watũmie andũ mathi mbee wake vala ve mwana-a-inyia Esaũ, nthĩ ya Seili, kĩsionĩ kya Etomu, 4 na ameaĩa ũũ: “Ũũ nĩwʼo mũũtavya Esaũ, mwĩai wakwa, ‘Mũthũkũmi waku Yakovo easya atĩĩ: “Nĩnĩkalanĩtye na* Lavani ĩvinda yĩasa nginya yu. 5 Na nĩnĩyũmbanĩsye nzaũ, mang’oi, malondu, na athũkũmi aũme na aka, na yu nanengane ũtũmani ũũ nĩmanyĩthye mwĩai wakwa ũndũ ũsu, nĩ kana none ũseo methonĩ maku.”’”

6 Ĩtina wa ĩvinda, ala atũmwa nĩmasyokie vala ve Yakovo na mamwĩa: “Nĩtũkomanie na mwana-a-inyia waku Esaũ, na yu e nzĩanĩ okĩte mũkomane, na okanĩtye na aũme 400.” 7 Na Yakovo atelema mũno na akwatwa nĩ kĩũũyũ kingĩ. Kwoou aaanyʼa andũ ala waĩ namo matwʼĩka kambi ilĩ, na ũu nowʼo weekanie na malondu, mbũi, ngʼombe, na ngamĩle. 8 Nũndũ aisye: “Ũndũ Esaũ ũvithũkĩa kambi ĩmwe, ĩla ĩngĩ yĩthĩwa ĩtonya kũvonoka.”

9 Ĩtina wa ũu, Yakovo asya: “Ame Ngai wa ĩthe wakwa Avalaamu na Ngai wa ĩthe wakwa Isaka, ame Yeova, we ũla ũnambĩie, ‘Syoka nthĩ yaku na kwa andũ maku ma mũsyĩ, na ngakwĩkaa nesa,’ 10 wendo wʼonthe ũtathelaa na ũĩkĩĩku wʼonthe ũla wonetye mũthũkũmi waku ndũmbaĩle, nũndũ naingie ũsĩ ũũ wa Yolotani nĩ o na ndata yakwa na yu nĩndwʼĩkĩte kambi ilĩ. 11 Nĩngũũvoya, mbovosye kuma kwʼokonĩ kwa mwana-a-mwaitũ Esaũ, nũndũ nĩngũmũkĩa na nĩona nũtonya kũka na aimbithũkĩa, o vamwe na aka ala nĩ namo na syana syoo. 12 Nĩkwĩthĩwa nũneenete nakwa ũkambĩa: ‘Vate ndĩi ngakwĩkaa nesa, na ngatuma ũsyao waku* wĩthĩwa ta kĩthangathĩ kya ũkanga, nũndũ kĩitalĩka.’”

13 Na Yakovo akoma vau ũtukũ ũsu. Na ĩndĩ oosa malĩ ĩmwe yake nĩ kana ĩtwaĩwe Esaũ mwana-a-inyia ta mũthĩnzĩo. 14 Oosie mbũi nga 200, nthenge 20, malondu maka 200, ndũũme 20, 15 ngamĩle 30 syĩkwongya, ngʼombe nga 40, nzaũ 10, na mangʼoi maka 20, o vamwe na mangʼoi maũme 10 maimu.

16 Nĩwanengie athũkũmi make ndĩthya ĩmwe ĩtina wa ĩngĩ, na amea: “Ingai mũthi mbee wakwa, na tiai mwanya katĩ wa ndĩthya ĩmwe na ĩla ĩatĩĩe.” 17 O na ĩngĩ, nĩweeaĩe mũthũkũmi wa mbee, aimwĩa: “Ũndũ Esaũ mwana-a-mwaitũ ũkomana naku na aiũkũlya, ‘Wĩ waũ, na ũendete va, na indo ii syĩ mbee waku nĩ syaũ?’ 18 nĩvo ĩndĩ wĩmwĩa, ‘Nĩ wa mũthũkũmi waku Yakovo. Na indo ii nĩ mũthĩnzĩo wa mwĩai wakwa Esaũ, na sisya! o nake Yakovo e ĩtina witũ.” 19 O na ĩngĩ, nĩweeaĩe mũthũkũmi wa kelĩ, wa katatũ, na onthe ala maĩ maatĩĩe ndĩthya isu, aimea: “No nginya mũtavye Esaũ ndeto isu mwakomana nake. 20 O na ĩngĩ, mwaĩle kũmwĩa, ‘Sisya, mũthũkũmi waku Yakovo e ĩtina witũ.’” Nũndũ Yakovo aisye ũũ ngoonĩ yake: ‘Nanengane mũthĩnzĩo atwaĩwe ndanamba kũkomana nake, nĩvatonyeka akausya. Na ĩndĩ nesa kũkomana nake, nũtonya kũmbĩtĩkĩla.’ 21 Kwoou mainga na mũthĩnzĩo ũsu mbee wa Yakovo, ĩndĩ Yakovo akomela kambinĩ ũtukũ ũsu.

22 Na ũtukũ o ũsu, nĩwookĩlile na oosa iveti syake ilĩ na ala aka elĩ maĩ athũkũmi make na imwana syake 11 na maingĩla vala vataĩ valiku kalũsĩnĩ ka Yavoki. 23 Kwoou amosa na amakĩlya kalũsĩ kau,* o vamwe na syĩndũ syonthe ila waĩ nasyo.

24 Mũthya, Yakovo nĩwatiiwe e weka. Nĩvo ĩndĩ mũndũũme ũmwe wambĩĩie kũkĩlanyʼa vinya nake nginya masaa ma kũikya. 25 Yĩla mũndũ ũsu woonie ndekĩlya Yakovo vinya, nĩwakwatie waswa wa kĩnyunyu kyake, na waswa wa kĩnyunyu kya Yakovo wakitũka yĩla waendeee kũkĩlanyʼa vinya nake. 26 Ĩtina wa ũu, mũndũ ũsu amwĩie: “Ndeke nĩthi, nũndũ kũkilyĩ kũkya.” Nake amwĩa: “Ndikũeka ũthi ũtambathimĩte.” 27 Kwoou mũndũ ũsu amũkũlya: “Wĩtawa ata?” Nake amũsũngĩa: “Yakovo.” 28 Na ĩndĩ mũndũ ũsu amwĩa: “Yu ndũketawa Yakovo, ĩndĩ ũkeetawa Isilaeli,* nũndũ nũkĩlanĩtye vinya na Ngai na andũ na mũthya nĩwasinda.” 29 Yakovo eewʼa ũu amwĩie: “Nĩngũkwĩsũva, ndavye ĩsyĩtwa yaku.” Ĩndĩ amwĩa: “Nĩkĩ ũkwenda kũmanya ĩsyĩtwa yakwa?” Na ĩndĩ amũathima me vau. 30 Na kwoou Yakovo eeta vandũ vau Venieli,* nũndũ aisye, “Nĩnoonana na Ngai ũthyũ kwa ũthyũ, ĩndĩ thayũ wakwa nĩwoovowʼa.”

31 Ĩtina wa Yakovo kũvĩtũka Venueli* oou, sua nĩyaumie, ĩndĩ nĩwathuaa nũndũ wa kĩnyunyu kyake. 32 Nĩkyo kĩtumi o na kũvika ũmũnthĩ ana ma Isilaeli mataĩsaa kaliilii ka ũtambĩ, kala ke waswanĩ, nũndũ mũndũ ũsu akwatie kaliilii ka ũtambĩ kala kaĩ waswanĩ wa Yakovo.

33 Na Yakovo ookĩlya metho make na oona Esaũ okĩte, e vamwe na aũme 400. Kwoou aaanyʼa syana syake katĩ wa Lea, Laeli, na ala aka elĩ maĩ athũkũmi. 2 Na aia mbee aka asu elĩ maĩ athũkũmi na syana syoo, maatĩĩwe nĩ Lea na syana syake, na ĩndĩ Laeli na Yosevu ĩtina woo. 3 Ĩndĩ we mwene athi mbee woo na akumana nginya nthĩ mavinda mũonza, o aendeee kũthengeea mwana-a-inyia.

4 Na Esaũ asemba kũvika vala waĩ, na amũkumbatĩa na amũmumunya, na elĩ maĩanĩa. 5 Yĩla Esaũ wookĩlilye metho na oona aka asu onthe vamwe na syana, aisye: “Aa naaũ me vamwe naku?” Na Yakovo amwĩa: “Nĩ syana ila Ngai ũnengete mũthũkũmi waku nũndũ wa mumo wake.” 6 Nĩvo ĩndĩ ala aka elĩ maĩ athũkũmi mathengeeie vamwe na syana syoo na makumana, 7 na Lea o nake nĩwathengeeie vamwe na syana syake, na makumana. Na ĩndĩ Yosevu athengeea e vamwe na Laeli, na makumana.

8 Na Esaũ asya: “Nguthu ĩla yonthe nakomana nayo nĩ ya kĩ?” Nake Yakovo amũsũngĩa: “Nĩmĩtũmie nĩ kana none ũseo methonĩ ma mwĩai wakwa.” 9 Na ĩndĩ Esaũ asya: “Mwana-a-mwaitũ, nĩ na malĩ mbingĩ mũno. Ĩkala na malĩ ĩ yaku.” 10 Ĩndĩ Yakovo asya: “Ndũkalee, nĩngũkwĩsũva. Ethĩwa nĩnonete ũseo methonĩ maku, no nginya wose mũthĩnzĩo ũũ kuma kwʼokonĩ kwakwa, nũndũ nakũetee nĩ kana none ũthyũ waku. Na nĩnoona ũthyũ waku o ta ũndũ ũmwe na noona ũthyũ wa Ngai, nĩkwĩthĩwa nĩwambĩtĩkĩla na ũtanu. 11 Nĩngũkwĩsũva, osa mũthĩnzĩo ũũ waetewe nũndũ nĩenda ũkũathima nawʼo, nĩkwĩthĩwa Ngai nũmbonetye ũseo na nĩ na kyonthe kĩla nĩ na vata nakyo.” Na aendeea kũmwĩsũva nginya awĩtĩkĩla.

12 Ĩtina wa ĩvinda, Esaũ asya: “Nĩtũkũsyei tume vaa, na eka nĩthi mbee waku.” 13 Ĩndĩ Yakovo asya: “Mwĩai wakwa, nĩwene kana nĩ na syana nini na nĩ na malondu na ngʼombe ikwongya. Indo isu ikaingwa mĩtũkĩ mũno o kwa mũthenya ũmwe, ndĩthya yonthe ndĩlea ũkwʼa. 14 Nĩngũkwĩsũva, mwĩai wakwa, enda mbee wa mũthũkũmi waku, ĩndĩ nyie nĩendeea na kyalo o kavola kwosana na mũendo wa indo syakwa na syana ii nginya nĩvike vala ve mwĩai wakwa kũu Seili.” 15 Nĩvo ĩndĩ Esaũ waisye: “Nĩngũkwĩsũva, eka ngũtiĩe andũ amwe makwa.” Nake Yakovo asya: “Nĩkĩ naku mwa? Eka nĩanĩwe nĩ kwona ũseo methonĩ ma mwĩai wakwa.” 16 Kwoou mũthenya ũsu Esaũ nĩwakwatie nzĩa asyoka Seili.

17 Na Yakovo athi nginya Sukothi, na eeyakĩa nyũmba na aseũvĩsya indo syake ivanda. Nĩkyo kĩtumi weetie vandũ vau Sukothi.*

18 Ĩtina wa kyalo kĩu kyonthe, kĩla kyambĩĩie Vatani-alamu, Yakovo nĩwavikie e mũima ndũanĩ ya Sekemu nthĩ ya Kanaanĩ, na amba kambi yake vakuvĩ na ndũa ĩsu. 19 Na ĩndĩ athooa kĩsio kĩthekanĩ kya ana ma Amoli, ũla waĩ ĩthe wa Sekemu, kwa thooa wa ilungu 100 sya mbesa. Kĩsionĩ kĩu nĩ vo wambĩte ĩeema yake. 20 Na nĩwaakie kĩthembeo vau na akĩta Ngai, Ngai wa Isilaeli.

34 Yu ĩndĩ, Ndina mwĩĩtu wa Yakovo, ũla wasyaĩwe nĩ Lea, nĩwaendaa kũtindanyʼa na* eĩtu ma nthĩ ĩsu. 2 Na mũnene wa nthĩ ĩsu weetawa Sekemu, mwana wa Amoli, ũla waĩ Mũivi, nĩwoonie Ndina na amwosa na amũkwata na vinya amũvukya. 3 Na nĩwendeeiwʼe mũno nĩ* Ndina, mwĩĩtu wa Yakovo, na amwenda mwĩĩtu ũsu na amũsesenga na ndeto.* 4 Mũthya, Sekemu eeie Amoli ĩthe wake atĩĩ: “Ĩka mũvango nĩ kana mwĩĩtu ũũ atwʼĩke kĩveti kyakwa.”

5 Na Yakovo amanya kana Sekemu nũvukisye mwĩĩtu wake Ndina; ĩvinda yĩu anae maĩ kĩsesinĩ na indo syake. Na kwoou Yakovo ekala avindĩtye nginya yĩla mesie kwĩnũka. 6 Ĩtina, Amoli ĩthe wa Sekemu nĩwaendie kũneena na Yakovo. 7 Ĩndĩ ana ma Yakovo nĩmeewie ĩũlũ wa ũndũ ũsu na mauma kĩsesinĩ na mĩtũkĩ menũka. Nĩmaũmĩĩte mũno na makathata mũno nũndũ Sekemu nĩweekĩĩthĩĩtye Isilaeli nthoni kwa kũkoma na mwĩĩtu wa Yakovo, na ũsu nĩ ũndũ ũtaaĩlĩte kwĩkĩka.

8 Na Amoli aneena namo, ayasya: “Mwanawa Sekemu nũkwenda mũno* mwĩĩtu wenyu. Nĩngũmwĩsũva mũmũnenge we ethĩwe mũka, 9 na tũyĩwʼana syana sitũ syĩthĩwe itonya kũtwaana. Tũnengei eĩtu menyu, nenyu mũyosa eĩtu maitũ. 10 No mũendeee kũtũa naitũ, na no mũtũmĩe nthĩ ĩno ũndũ mũkwenda. Tũai vo na mũikũnĩaa viasala wenyu vo na mũyĩmanthĩa malĩ.” 11 Na ĩndĩ Sekemu eea ĩthe wa Ndina na ana-a-ĩthe atĩĩ: “Ekai none ũseo methonĩ menyu, na nĩngũmũnenga kyonthe kĩla mũũmbĩtya. 12 No mũmbĩtye ngasya nene mũno na mũthĩnzĩo mũnene mũno. Nĩnĩyũmbanĩtye kũmũnenga kyonthe kĩla mũũmbĩtya. Kĩla nyie ngwenda no mwĩĩtu ũũ atwʼĩke kĩveti kyakwa.”

13 Na ana ma Yakovo masũngĩa Sekemu na Amoli ĩthe wake kwa nzĩa ya ũkengani, nũndũ Sekemu nĩwavukĩtye Ndina mwĩĩtu woo. 14 Mameie atĩĩ: “Tũyĩsa kwĩka ũndũ ta ũsu, atĩ tũnenge mũndũũme ũte mwaĩke* mwĩĩtu-a-ia witũ; ũsu wĩthĩwa wĩ ũndũ wĩ nthoni. 15 Ũndũ ũla ũtonya kũtuma twĩtĩkĩlana no ũũ: Aĩkai aũme menyu onthe nĩ kana mwĩthĩwe taitũ. 16 Mweeka ũu, nĩtũkwĩtĩkĩla kũmũnenga eĩtu maitũ, naitũ tũyosa eĩtu menyu, na tũkatũaa vamwe nenyu na tũitwʼĩka mbaĩ ĩmwe. 17 Ĩndĩ ethĩwa mũitwĩthukĩĩsya na mũiaĩkwa, twĩosa mwĩĩtu witũ na tũithi.”

18 Ndeto isu syoo nĩsyatanĩthisye Amoli na Sekemu, mwana wa Amoli. 19 Na mwanake ũsu ndaananga ĩvinda ĩndĩ nĩweekie kĩla mamũtavisye, nũndũ nĩwamwendie mwĩĩtu wa Yakovo mũno, na nĩwe wanengetwe ndaĩa mũno nyũmbanĩ yonthe ya ĩthe wake.

20 Kwoou Amoli na mwanae Sekemu nĩmaendie mũvĩanĩ wa ndũa na maneena na aũme ma ndũa yoo, mayasya: 21 “Aũme aa meenda kwĩthĩwe na mũuo katĩ witũ namo. Ekai matũe nthĩ ĩno na maikũnĩaa viasala vo, nũndũ nthĩ ĩno nĩ nene ũndũ ĩtonya kũmeanĩa. No twose eĩtu moo matwʼĩke iveti sitũ, na no tũmanenge eĩtu maitũ. 22 Ĩndĩ ũndũ ũla ũtonya kũtuma aũme asu metĩkĩla kũtũa vamwe naitũ nĩ kana tũtwʼĩke mbaĩ ĩmwe no ũũ: Aũme onthe ala me katĩ witũ no nginya maĩkwe o ũndũ mo maĩkĩtwe. 23 Tweeka ũu, yo malĩ yoo, ũthwii woo, na indo syoo syonthe iikethĩawa syĩ sitũ? Kwoou ekai twĩtĩkĩlane namo nĩ kana matũae vamwe naitũ.” 24 Na onthe ala maumaalĩlaa mũvĩanĩ wa ndũa mamwĩthukĩĩsya Amoli na mwanae Sekemu, na aũme onthe maĩkwa, onthe ala maumaalĩlaa mũvĩanĩ wa ndũa.

25 Ĩndĩ mũthenyanĩ wa katatũ, yĩla aũme asu maĩ o na kyalya, ana elĩ ma Yakovo, Simeoni na Livai, ala maĩ ana-a-inyia ma Ndina, nĩmoosie kĩla ũmwe ũvyũ na malika ndũanĩ ĩsu andũ matataĩĩe na moaa aũme onthe. 26 Nĩmooaie Amoli na mwanae Sekemu na ũvyũ na ĩndĩ moosa Ndina kuma nyũmbanĩ ya Sekemu na mathi. 27 Na ana ala angĩ ma Yakovo nĩmookie na moona aũme asu mooaĩtwe na ũvyũ na matava syĩndũ sya ndũa ĩsu nũndũ nĩmavukĩtye mwĩĩtu woo. 28 Nĩmoosie ndĩthya syoo sya malondu na mbũi, ngʼombe syoo, mangʼoi moo, na kyonthe kĩla kyaĩ ndũanĩ na kĩsesinĩ. 29 O na nĩmoosie malĩ yoo yonthe, vamwe na syana syoo nini na iveti syoo, na matava kyonthe kĩla kyaĩ nyũmbanĩ syoo.

30 Nĩvo ĩndĩ Yakovo weeie Simeoni na Livai atĩĩ: “Mwandetea thĩna mũnene, nũndũ mwatuma nĩthĩwa nĩ mũuke mũthũku kwa ekali ma nthĩ ĩno, o Akanaanĩ na Avelisi. Andũ makwa nĩ anini, na vate ndĩi ekali asu nĩmekũmbana vamwe na maimbithũkĩa, nakwa nĩngũminwa, nyie vamwe na nyũmba yakwa.” 31 Ĩndĩ masya: “We nũũ waĩle kũkua mwĩĩtu-a-ia ta ĩlwaya?”

35 Ĩtina wa ũu, Ngai amwĩa Yakovo: “Ũkĩla ũthi Mbetheli na ũitũa vo na ũiseũvya kĩthembeo vau kwondũ wa Ngai ũla wa w’o, ũla wakumĩlĩĩile yĩla wasembete ũkĩĩte mwana-a-inyia waku Esaũ.”

2 Nĩvo ĩndĩ Yakovo waneenie na mũsyĩ wake na onthe ala maĩ vamwe nake, na amea: “Vetangai vyũ ngai ngeni ila mwĩ nasyo, na mũyĩthesya na mũisenzya ngũa syenyu, 3 na nĩtũkĩlei na tũyambata Mbetheli. Nĩngũseũvya kĩthembeo vau kwondũ wa Ngai ũla wa w’o, ũla wanzũngĩie mũthenya ũla naĩ na thĩna na ũla wĩthĩĩtwe vamwe nakwa kũndũ kwʼonthe kũla nĩendete.”* 4 Na kwoou mamũnenga Yakovo ngai syonthe ngeni ila maĩ nasyo na mĩnaĩ ĩla yaĩ matũnĩ moo, na Yakovo asyĩnzĩa nthĩ* ungu wa mũtĩ mũnene ũla waĩ vakuvĩ na Sekemu.

5 Na me kyalonĩ kyoo, Ngai nĩwatumie andũ ma ndũa ila syamathyũlũlũkĩte matelema, na kwoou andũ asu mayaatĩĩa ana ma Yakovo mamaũmĩsye. 6 Yakovo nĩwesie kũvika ndũanĩ ya Lusi, nayo nĩ Mbetheli, nthĩ ya Kanaanĩ, e vamwe na onthe ala waĩ namo. 7 Nĩwaakie kĩthembeo vau na eeta vandũ vau Eli-mbetheli,* nũndũ vau nĩ vo Ngai ũla wa w’o wamumĩlĩĩile ĩvinda yĩla wasembete akĩĩte mwana-a-inyia. 8 Ĩtina, Ndevola, ũla waĩ mũei wa Leveka, nĩwakwie na athikwa ungu wa mũtĩ wa Mwaloni, ũla waĩ ĩtheo wa Mbetheli. Na kwoou awĩta Mwaloni-Mbakuthi.*

9 Ngai nĩwamumĩlĩĩile Yakovo ĩngĩ e kyalonĩ kyake kya kuma Vatani-alamu na amũathima. 10 Na Ngai amwĩa: “Ĩsyĩtwa yaku nĩ Yakovo. Ĩndĩ yu ndũketawa Yakovo, ũkeetawa Isilaeli.” Na ambĩĩa kũmwĩta Isilaeli. 11 Na Ngai aendeea kũmwĩa: “Ninyie Ngai Mwene Vinya W’onthe. Ĩthĩwa na syana mbingĩ. Mbaĩ mbingĩ na nguthu ya mbaĩ mbingĩ ĩkauma kwaku, na asumbĩ makauma kwaku.* 12 Na nthĩ ĩla nĩnengete Avalaamu na Isaka nĩngũũnenga, na nganenga ũsyao waku* ũla ũkoka ĩtina waku nthĩ ĩsu.” 13 Na Ngai ambata kuma vala waĩ, kuma vandũ vala waneeneie nake.

14 Na kwoou Yakovo aũngamĩlya kĩtuĩ vandũ vala waneeneete na Ngai, na kyaĩ kĩtuĩ kya ĩvia, na akĩtĩkĩĩsya nthembo ya kũnyuwa na akĩtĩkĩĩsya mauta o namo. 15 Na Yakovo aendeea kwĩta vandũ vau Ngai waneeneete nake Mbetheli.

16 Na ĩndĩ makũsya mauma Mbetheli. Na matialĩtye mũendo mũasa mavike Evilatha, Laeli ambĩĩa kũsyaa, na kwaũnya kwake kwaĩ woo mũno. 17 Ĩndĩ yĩla waendeee kũngʼangʼana asyae kana kau, mwĩsikya nĩwaneenie nake amwĩa: “Ndũkakĩe, nũndũ nũsyaa kavĩsĩ kaa o nako.” 18 Na thayũ wake ũkilyĩ kũthela (nũndũ akilyĩ kũkwʼa), nĩweetie kavĩsĩ kau Mbeni-oni,* ĩndĩ ĩthe wako aketie Mbenyamini.* 19 Na Laeli akwʼa na athikwa ũtee wa nzĩa ĩla yaelete Evilatha, navo nĩ Mbethileemu. 20 Nĩvo ĩndĩ Yakovo waũngamisye ĩvia ĩũlũ wa mbũa yake yĩthĩwe kĩtuĩ; nĩkyo kĩtuĩ kya mbũa ya Laeli nginya ũmũnthĩ.

21 Ĩtina wa ũu, Isilaeli nĩwaumie vau na amba ĩeema yake avĩtũkanga mwako mũtũlu wa Eteli. 22 Na ĩvinda yĩmwe yĩla Isilaeli watwĩe nthĩ ĩsu, Leũveni nĩwaendie na akoma na Mbila, kĩveti kya ndũsyo* kya ĩthe wake, na Isilaeli eewʼa ĩũlũ wa ũndũ ũsu.

Yakovo aĩ na ana 12. 23 Ana ala Yakovo wasyaĩwe nĩ Lea maĩ Leũveni mwana wake ũla mũkũũ, na ĩndĩ Simeoni, Livai, Yuta, Isakali, na Nzevuluni. 24 Ana ala wasyaĩwe nĩ Laeli maĩ Yosevu na Mbenyamini. 25 Na ana ala wasyaĩwe nĩ Mbila, mũthũkũmi wa Laeli, maĩ Ndani na Navitali. 26 Namo ana ala wasyaĩwe nĩ Nziliva, mũthũkũmi wa Lea, maĩ Ngati na Aseli. Asu nĩmo ana ma Yakovo, ala wasyaĩwe e Vatani-alamu.

27 Mũthya, Yakovo nĩwavikie Mamile vala ĩthe wake Isaka waĩ, kĩsionĩ kya Kiliathi-aliva, navo nĩ Eviloni, vala Avalaamu na Isaka mekalĩte me aeni. 28 Isaka ekalile thayũ myaka 180. 29 Na ĩndĩ Isaka aveva ya mũthya na akwʼa na oombanwʼa vamwe na andũ make,* ĩtina wa kwĩkala thayũ ĩvinda yĩasa e mwĩanĩe.* Na anae Esaũ na Yakovo mamũthika.

36 Ĩĩ nĩyo ngewa ya Esaũ, na no we Etomu.

2 Esaũ atwaie eĩtu ma nthĩ ya Kanaanĩ. Atwaie Ata mwĩĩtu wa Eloni, ũla waĩ Mũititi, na Oolivama mwĩĩtu wa Anaa, mwĩsũkũũe wa Nziveoni, ũla waĩ Mũivi, 3 na Mbasemathi mwĩĩtu wa Isimaeli; Mbasemathi asyaanĩwʼe na Nevaiothi.

Asu nĩmo ana ma Esaũ, ala wasyaĩwe e nthĩ ya Kanaanĩ. 6 Ĩtina wa ũu, Esaũ nĩwoosie iveti syake, ana make, eĩtu make, andũ onthe ma nyũmba yake, indo syake na nyamũ ila ingĩ syake syonthe, na ũthwii wʼonthe ũla weeyũmbanĩsye e nthĩ ya Kanaanĩ, na athi nthĩ ĩngĩ vaasanga na mwana-a-inyia Yakovo. 7 Athamie nũndũ malĩ yoo nĩyaingĩvĩte ũkethĩa maitonya kũendeea kũtũa vamwe, na nthĩ ĩla mekalaa* yu ndyamatoetye nũndũ wa indo syoo. 8 Na kwoou Esaũ atũa kĩsionĩ kĩ iĩma kya Seili. Esaũ no we Etomu.

9 Aa nĩmo mosyaanĩo ma nzyawa sya Esaũ ĩthe wa Aetomu, ala mekalaa kĩsionĩ kĩ iĩma kya Seili.

10 Aa nĩmo masyĩtwa ma ana ma Esaũ: Elivasi mwana wa Ata, mũka wa Esaũ; Leueli mwana wa Mbasemathi, mũka wa Esaũ.

11 Ana ma Elivasi maĩ Temani, Omali, Nzevo, Ngatamu, na Kenasi. 12 Timina nĩwatwʼĩkie kĩveti kya ndũsyo* kya Elivasi, mwana wa Esaũ. Ĩtina wa ĩvinda, Timina nĩwamũsyaĩe Elivasi, Amaleki. Asu nĩmo ana ma Ata, mũka wa Esaũ.

13 Aa nĩmo ana ma Leueli: Naathi, Nzela, Samuma, na Misa. Asu nĩmo maĩ ana ma Mbasemathi, mũka wa Esaũ.

14 Aa nĩmo maĩ ana ma Oolivama, ala wamũsyaĩe Esaũ: Yeusi, Yalamu, na Kola. Oolivama aĩ mũka wa Esaũ na mwĩĩtu wa Anaa na mwĩsũkũũe wa Nziveoni.

15 Aa nĩmo anene* ala maumanie na Esaũ: Katĩ wa ana ma Elivasi, mwana ũla mũkũũ wa Esaũ, vaĩ Mũnene Temani, Mũnene Omali, Mũnene Nzevo, Mũnene Kenasi, 16 Mũnene Kola, Mũnene Ngatamu, na Mũnene Amaleki. Ana asu ma Elivasi nĩmo maĩ anene nthĩ ya Etomu. Asu nĩmo ana ala maumanie na Ata.

17 Aa nĩmo ana ma Leueli, mwana wa Esaũ: Mũnene Naathi, Mũnene Nzela, Mũnene Samuma, na Mũnene Misa. Ana asu ma Leueli maĩ anene nthĩ ya Etomu. Asu nĩmo ana ala maumanie na Mbasemathi, mũka wa Esaũ.

18 Na ĩndĩ aa nĩmo ana ma Oolivama, mũka wa Esaũ: Mũnene Yeusi, Mũnene Yalamu, na Mũnene Kola. Ana asu ma Oolivama mwĩĩtu wa Anaa, mũka wa Esaũ, nĩmo maĩ anene.

19 Asu nĩmo ana ma Esaũ, na asu nĩmo anene moo. No we Etomu.

20 Aa nĩmo ana ma Seili, ũla waĩ Mũoli, ala maĩ ekali ma nthĩ ĩsu: Lotani, Sovali, Nziveoni, Anaa, 21 Ndisoni, Eseli, na Ndisani. Asu nĩmo anene ala maumanĩte na Aoli, ana ma Seili, ala maĩ nthĩ ya Etomu.

22 Ana ma Lotani maĩ Oli na Emamu, na mwĩĩtu-a-inyia wa Lotani aĩ Timina.

23 Aa nĩmo ana ma Sovali: Alivani, Manaathi, Evali, Sevo, na Onamu.

24 Aa nĩmo ana ma Nziveoni: Aia na Anaa. Anaa ũũ nĩ ũla woonie nthongo* sya kĩwʼũ kĩvyũ weũnĩ ayĩĩthya mangʼoi ma Nziveoni ĩthe wake.

25 Ii nĩsyo syana sya Anaa: Ndisoni na Oolivama mwĩĩtu wa Anaa.

26 Aa nĩmo ana ma Ndisoni: Emitani, Esivani, Ithilani, na Kelani.

27 Aa nĩmo ana ma Eseli: Mbiliani, Nzaavani, na Akani.

28 Aa nĩmo ana ma Ndisani: Usi na Alani.

29 Aa nĩmo anene ma Aoli: Mũnene Lotani, Mũnene Sovali, Mũnene Nziveoni, Mũnene Anaa, 30 Mũnene Ndisoni, Mũnene Eseli, na Mũnene Ndisani. Asu nĩmo anene ala maumanĩte na Aoli kwa masyĩtwa moo, ala maĩ nthĩ ya Seili.

31 Yu ĩndĩ, aa nĩmo asumbĩ ala masumbĩkie nthĩ ya Etomu mbee wa Aisilaeli* kũsumbĩkwa nĩ mũsumbĩ o na ũmwe. 32 Mbela mwana wa Mbeoli nĩwasumbĩkie Etomu, na ndũa yake yeetawa Ndinava. 33 Yĩla Mbela wakwie, Yovavu mwana wa Nzela kuma Mbosila nĩwambĩĩie kũsumbĩka vandũ vake. 34 Yĩla Yovavu wakwie, Usamu kuma nthĩ ya Atemani nĩwambĩĩie kũsumbĩka vandũ vake. 35 Yĩla Usamu wakwie, Atati mwana wa Mbetati, ũla wasindĩie Amitiani kĩsionĩ kya Moavi, nĩwambĩĩie kũsumbĩka vandũ vake, na ndũa yake yeetawa Avithi. 36 Yĩla Atati wakwie, Samila kuma Masileka nĩwambĩĩie kũsumbĩka vandũ vake. 37 Yĩla Samila wakwie, Sauli kuma Leovothi ya ũla Ũsĩ nĩwambĩĩie kũsumbĩka vandũ vake. 38 Yĩla Sauli wakwie, Mbaali-anani mwana wa Akivoli nĩwambĩĩie kũsumbĩka vandũ vake. 39 Yĩla Mbaali-anani mwana wa Akivoli wakwie, Atali nĩwambĩĩie kũsumbĩka vandũ vake. Ndũa yake yeetawa Vau, na kĩveti kyake kyeetawa Meetaveli; Meetaveli aĩ mwĩĩtu wa Matileti, na Matileti aĩ mwĩĩtu wa Mesaavu.

40 Kwoou aa nĩmo masyĩtwa ma anene ala maumanĩte na Esaũ kwosana na mĩsyĩ yoo, kwosana na isio syoo, na kwosana na masyĩtwa moo: Mũnene Timina, Mũnene Aliva, Mũnene Yethethi, 41 Mũnene Oolivama, Mũnene Ela, Mũnene Vinoni, 42 Mũnene Kenasi, Mũnene Temani, Mũnene Mivisali, 43 Mũnene Makitieli, na Mũnene Ilami. Asu nĩmo anene ala maumanĩte na Etomu kwosana na motũi moo ala maĩ nthĩ yoo. Ũsu nĩwe Esaũ ĩthe wa Aetomu.

37 Yakovo nĩwaendeeie kwĩkala nthĩ ya Kanaanĩ, vala ĩthe watwĩe e mũeni.

2 Ĩĩ nĩyo ngewa ya Yakovo.

Yĩla mwanae Yosevu waĩ mwanake wa myaka 17, nĩwaendie kũĩthya malondu e na ana ma Mbila na ma Nziliva, iveti sya ĩthe wake. Na Yosevu aetea ĩthe woo ũvoo ũtaĩ mũseo ĩũlũ woo. 3 Na Isilaeli amwendete Yosevu kwĩ ana ala angĩ make onthe nũndũ asyaĩwe mwana ũsu e mũkũũ. Na amũnengete kanzũ mbanake.* 4 Yĩla ana-a-ĩthe moonie kana ĩthe woo amwendete mũno kwĩ mo, nĩmambĩĩie kũmũmena na mavinda onthe mamũneenasya naĩ.

5 Ĩtina wa ĩvinda, Yosevu nĩwaotie ndoto na atavya ana-a-ĩthe ĩũlũ wayo, na kĩu kyamanenga kĩtumi kĩngĩ kya kũmũmena. 6 Ameie atĩĩ: “Nĩngũmwĩsũva mwĩthukĩĩsye ndoto ĩno nĩotie. 7 Nonie twĩ mũũndanĩ katĩkatĩ tũyova syove sya ngetha na kyove kyakwa kyookĩla na kyaũngama kĩlũngele, na syove syenyu syakĩthyũlũlũka na syakĩkumanĩa.” 8 Namo ana-a-ĩthe mamwĩa: “Kwa w’o ki wĩenda kwĩtw’ĩkĩthya mũsumbĩ witũ na ũitũsumbĩka?” Na kwoou ndoto syake na ndeto ila wamatavisye syamanenga kĩtumi kĩngĩ kya kũmũmena.

9 Ĩtina wa ũu, nĩwaotie ĩngĩ na atavya ana-a-ĩthe ĩũlũ wa ndoto ĩsu. Ameie: “Nĩnĩotie ĩngĩ. Na ĩvindanĩ yĩĩ nonie sua na mwei na ndata 11 iingumanĩa.” 10 Na ĩndĩ atavya ĩthe o vamwe na ana-a-ĩthe make ĩũlũ wa ndoto ĩsu. Na ĩthe wake amũkanyʼa na amwĩa: “Ndoto ĩĩ yaku yĩonanyʼa kyaũ? O w’o ki wĩenda kwasya nyie na inyia waku na ana-a-ĩthe maku tũkooka na tũiũkumanĩa nginya nthĩ?” 11 Na ana-a-ĩthe mambĩĩa kũmwĩwʼĩa kĩwĩu, ĩndĩ ĩthe ndaaũlwa nĩ ndeto sya Yosevu.

12 Mũthenya ũmwe ana-a-ĩthe nĩmaendie kũĩthya malondu na mbũi sya ĩthe woo vakuvĩ na Sekemu. 13 Ĩtina wa ĩvinda, Isilaeli eeie Yosevu atĩĩ: “Ana-a-ĩthe maku meĩthya malondu na mbũi vakuvĩ na Sekemu, kana ti w’o? Ũka ĩndĩ ngũtũme kũla maĩ.” Nake amwĩa: “Nĩnĩyũmbanĩtye kũthi.” 14 Kwoou Isilaeli amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva, enda ũsisye kana ana-a-ĩthe maku nĩ aima. Na ũisisya ũndũ ndĩthya ĩendeee, na ũyũka ũndavye.” Nĩvo ĩndĩ wamũekie athi kuma mwandanĩ* wa Eviloni, na Yosevu athi elekele Sekemu. 15 Ĩtina wa ĩvinda, mũndũũme ũmwe nĩwamwonie aiangangĩla kĩsesinĩ, na amũkũlya: “Wĩmantha kyaũ?” 16 Nake amwĩa: “Nĩmantha ana-a-ĩthe makwa. Nĩngũkwĩsũva ũndavye vala mekũĩthĩlya.” 17 Na mũndũ ũsu asya: “Nĩmauma vaa, na neew’a mayasya, ‘Tũthii Ndothani.’” Kwoou Yosevu aatĩĩa ana-a-ĩthe na amethĩa Ndothani.

18 Ĩndĩ nĩmamwonie e o vaasanga, na atambĩte kũvika vala maĩ mambĩĩa kũsamana mamũae. 19 Kwoou meeana: “Sisyai! Ũla mũoti wa ndoto tyũũya okĩte! 20 Ũkai yu tũmũae na tũimwĩkya ĩimanĩ yĩmwe ya kĩw’ũ na twakũlwʼa twĩasya aĩwe nĩ nyamũ mbai ya kĩthekanĩ. Na ĩndĩ nĩtũkwona vala ndoto syake iũng’okela.” 21 Yĩla Leũveni weewie ũu, nĩwatatie kũmwovosya kuma kwoo. Na ĩndĩ asya: “Tũikamũae.” 22 Na ongela kũmea: “Mũiketĩkye nthakame. Mwĩkyei ĩimanĩ yĩĩ ya kĩw’ũ yĩ weũnĩ, ĩndĩ mũikamũũmĩsye.” Kĩeleelo kya Leũveni kyaĩ kũmwovosya kuma kwoo na aimũtũnga kũla kwĩ ĩthe wake.

23 Yĩla Yosevu wavikie vala ve ana-a-ĩthe oou, nĩmamumisye kanzũ mbanake* ĩla weekĩĩte, 24 na mamwosa mamwĩkya ĩimanĩ yĩu ya kĩw’ũ. Ĩvindanĩ yĩu, ĩima yĩu yaĩ ĩthei; yĩyaĩ na kĩw’ũ.

25 Na ĩndĩ mekala nthĩ maye. Na yĩla mookĩlilye metho moo, moona nguthu ya Aisimaeli me savalĩnĩ maumĩte Ngileati. Ngamĩle syoo syakuĩte kĩthana kĩnyungaa nesa, seli, na makonde me kĩthana, na maĩ nzĩanĩ matheeete Misili. 26 Nĩvo ĩndĩ Yuta weeie ana-a-ĩthe: “Twĩtetheka na kyaũ twoaa mwana-a-ĩthe witũ na tũivw’ĩka nthakame yake? 27 Ũkai ĩndĩ tũmũthoosye kwa Aisimaeli aa na mũikaeke kw’oko kwitũ kũmũũmĩsye. Ũw’o nĩ kana nĩ mwana-a-ĩthe witũ, nyama yitũ.” Kwoou mamwĩthukĩĩsya mwana-a-ĩthe woo. 28 Na yĩla akũni asu ma viasala Amitiani mavĩtĩte, ana-a-ĩthe ma Yosevu nĩmamũkusisye mamumya yĩla ĩimanĩ ya kĩw’ũ, na mamũthoosya ilungu 20 sya vetha kwa Aisimaeli asu. Namo aũme asu moosa Yosevu, na mamũtwaa Misili.

29 Ĩtina wa ĩvinda, yĩla Leũveni wasyokie yĩla ĩimanĩ ya kĩw’ũ na eethĩa Yosevu ate ĩimanĩ yĩu, nĩwatembũie ngũa syake. 30 Na yĩla wasyokie vala ve ana-a-ĩthe, asya ũũ aseng’ete: “Kamwana kai vo! Yu nyie nĩĩka ata?”

31 Na kwoou moosa kanzũ ya Yosevu, na mathĩnza nthenge na mainda kanzũ ĩsu nthakamenĩ ya nthenge ĩsu. 32 Ĩtina wa ũu, nĩmanenganie kanzũ ĩsu mbanake* ĩtwaĩwe ĩthe woo, na masya: “Ũndũ ũũ nĩw’o twĩthĩie. Nĩtũũkwĩsũva ũsisye nesa ethĩwa ĩĩ nĩ kanzũ ya mwana waku kana ti yo.” 33 Nĩvo ĩndĩ wamĩsyaisye nesa na asya ũũ e mũtelemu: “Nĩ kanzũ ya mwanawa! No nginya ethĩwe alĩkile nĩ nyamũ mbai ya kĩthekanĩ! Vate ndĩi, Yosevu nũtembũangiwe nĩ nyamũ.” 34 Na ĩndĩ Yakovo atembũa ngũa syake na eevotoa ngũa ya ĩkunia kĩnyunyunĩ kyake, na ametea mwanae mĩthenya mingĩ. 35 Na ana make onthe na eĩtu make onthe nĩmatatie kũmũkiakisya ĩngĩ na ĩngĩ ĩndĩ nĩwaleaa kũkiakiĩka, na aasya: “Ngatheea Mbũanĩ* o ngĩmũmetea mwanawa!” Na ĩthe wake aendeea kũmũĩĩa.

36 Yu ĩndĩ, Amitiani asu nĩmamũthooisye Yosevu Misili kwa Votivali, ũla waĩ na ũkũmũ mũnene nyũmbanĩ ya Valao na waĩ mũnene wa asungi ma mũsumbĩ.

38 Ta ĩvindanĩ o yĩu, Yuta nĩwatiie ana-a-ĩthe na amba ĩeema yake vakuvĩ na mũndũ weetawa Iila, ũla waĩ Mũatulamu. 2 Yuta e kũu nĩwoonie mwĩĩtu wa mũndũ mũna Mũkanaanĩ weetawa Suua, na kwoou amwosa na akoma nake, 3 na mũndũ mũka ũsu aitava. Ĩtina nĩwasyaie kana kavĩsĩ, na Yuta aketa Elu. 4 Nĩwaitavie ĩngĩ na asyaa kana kavĩsĩ na aketa Onani. 5 Nĩwasyaie kavĩsĩ kangĩ na aketa Siela. Kavĩsĩ kau kaisyawa, aĩ* Akisivu.

6 Ĩtina wa ĩvinda, Yuta nĩwamanthĩie Elu mwana wake ũla mũkũũ mũka, na ĩsyĩtwa yake eetawa Tamali. 7 Ĩndĩ Elu, mwana wa Yuta ũla mũkũũ, ndamwendeeasya Yeova, na kwoou Yeova amũaa. 8 Nũndũ wa ũu, Yuta nĩwaneenie na Onani na amwĩa atĩĩ: “Twaa kĩveti kya mwana-a-inyia waku ũla ũnakwie, nĩ kana ũkĩlĩlye mwana-a-inyia waku ũsyao.” 9 Ĩndĩ Onani nĩweesĩ kana ũsyao ũsu ndwaĩ ũtalwe ta wake. Na kwoou kĩla ĩvinda ũkũmanyana kĩ-mwĩĩ na mũka wa mwana-a-inyia nĩwetaa nthĩ ũsamba wake* nĩ kana ndakanenge mwana-a-inyia ũsyao. 10 Kĩu weekaa kyaĩ kĩthũku methonĩ ma Yeova, na kwoou amũaa o nake. 11 Nĩvo ĩndĩ Yuta weeie Tamali mũka-a-mwanae atĩĩ: “Ĩkala ta mũndũ mũka ndiwa nyũmbanĩ ya ĩthe waku nginya mwanawa Siela eane,” nũndũ Yuta aisye ũũ ngoonĩ yake: ‘O nake nũtonya kũkwʼa ta ana-a-inyia.’ Na kwoou Tamali athi na ekala nyũmbanĩ ya ĩthe wake.

12 Ĩtina wa ĩvinda, mũka wa Yuta, ũla waĩ mwĩĩtu wa Suua, nĩwakwie. Na yĩla Yuta waminie mĩthenya ya kũmũmetea, nĩwaendie Timina, kũla kwaĩ athũkũmi make ma kũtila malondu wʼĩa, e vamwe na mũnyanyae Iila, ũla waĩ Mũatulamu. 13 Na ĩndĩ Tamali eewa atĩĩ: “Sisya, ĩthe wa mũemeu nĩwambatĩte Timina akatile malondu make wʼĩa.” 14 Na Tamali eewʼa ũu, aumya ngũa sya ndiwa ila weekĩĩte na eekunĩkĩlya kĩtambaa kĩvũthũ na eevwʼĩka suka na ekala nthĩ mũvĩanĩ wa Enaimu, ũla wĩ nzĩanĩ ĩla ĩelete Timina, nĩkwĩthĩwa nĩwoonete kana Siela aĩ aneana ĩndĩ ndaĩ aatwawa kwake atwʼĩke mũka.

15 Yĩla Yuta woonie Tamali oou, oonie ta mũndũ mũka ĩlwaya, nũndũ nĩweevwʼĩkĩte ũthyũ. 16 Kwoou aathũka ũtee wa lelũ vala waĩ na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva, mbĩtĩkĩlye nĩkome naku,” nĩkwĩthĩwa Yuta ndeesĩ kana ũsu nĩ mũka-a-mwanae. Ĩndĩ Tamali asya: “Wĩnenga kyaũ nĩ kana ũkome nakwa?” 17 Nake amwĩa: “Nĩngũũnenga katena ka mbũi kuma indonĩ syakwa.” Ĩndĩ Tamali amwĩa: “Nũũndiĩa kĩndũ kya kũndĩkĩĩthya kana nũkwĩka ũu?” 18 Na Yuta aendeea kwasya: “Wĩenda ngũtiĩe kyaũ kya ũkũĩkĩĩthya?” Nake Tamali amwĩa: “Ndiĩe mbete yaku ya kwĩkĩa mũulĩ na ũlii waku na ndata yaku ĩla yĩ kwʼokonĩ kwaku.” Nĩvo ĩndĩ wamũnengie syĩndũ isu na akoma nake, na Tamali aitava. 19 Ĩtina wa ũu, Tamali nĩwookĩlile na athi na aumya suka wake na eekĩa ngũa syake sya ndiwa.

20 Na Yuta anenga mũnyanyae, ũla waĩ Mũatulamu, katena ka mbũi atwaĩe Tamali, nĩ kana atũngĩwe syĩndũ ila watiĩte kwʼokonĩ kwa mũndũ mũka ũsu ta ngwatĩlĩlyo, ĩndĩ ndaamwona. 21 Na aneena na aũme ma kĩsio kĩu, aimea: “Aĩ va ũla mũndũ mũka wĩkalaa ũtee wa lelũ vaa Enaimu na wĩthĩawa e ĩlwaya ya ĩkalũnĩ?” Ĩndĩ mamwĩa: “Vaa vayaaĩsa kwĩthĩwa na ĩlwaya ya ĩkalũnĩ.” 22 Mũthya, nĩwasyokie vala ve Yuta na amwĩa: “Ndinamwona, na eka ũu, aũme ma vandũ vau maisye, ‘Vaa vayaaĩsa kwĩthĩwa na ĩlwaya ya ĩkalũnĩ.’” 23 Kwoou Yuta asya: “Eka amesye syĩndũ isu nĩ kana tũikese kũvũthwʼa. Na nengĩ, ndiũnengie katena kaa ka mbũi ũmũtwaĩe, ĩndĩ akwaĩa?”

24 Ĩndĩ ĩtina wa myei ta ĩtatũ, Yuta nĩwataviwʼe ũũ: “Mũka-a-mwanau Tamali nũkũnĩte ũmalwaya, na yu nĩ mũito nũndũ wa ũmalwaya wake.” Nake Yuta asya: “Mumaalyei nza, na ekai avĩvwʼe.” 25 Na ĩndĩ yĩla waumaalĩtwʼe, atũmana kwa ĩthe wa mũũme, ayasya: “Ĩvu yĩĩ nguĩte nĩ ya mwene syĩndũ ii.” Na ongela kwasya: “Nĩngũkwĩsũva, sisya nesa mbete ĩno ya kwĩkĩa mũulĩ, ũlii ũũ, na ndata ĩno ũmanye nĩ syaũ.” 26 Na ĩndĩ Yuta asisya syĩndũ isu nesa na asya: “Mũndũ mũka ũũ nĩ mũlũngalu kwĩ inyie, nũndũ ndyaamũnengane kwa Siela mwana wakwa.” Na Yuta ndaakoma nake ĩngĩ ĩtina wa vau.

27 Yĩla ĩvinda yake ya kũsyaa yavikie, sisya, akuĩte mavatha ĩvunĩ yake. 28 Na aendeee kũsyaa, ĩvatha yĩmwe yaumĩlya kwʼoko, na vau kwa vau mwĩsikya oosa ũlii mũtune mũno na awoveea kwʼokonĩ kwayo, ayasya: “Ũũ nĩwe wauma mbee.” 29 Ĩndĩ yĩla mwana ũsu watũngie kwʼoko kwake nthĩnĩ oou, mwana-a-inyia auma, na mwĩsikya ũsu asya: “Sisya! nĩweetemea nzĩa.” Na kwoou eetwa Velesi.* 30 Ĩtina wa ũu, mwana-a-inyia, ũla woovetwe ũlii mũtune mũno kwʼokonĩ kwake, nĩwaumie, nake eetwa Nzela.

39 Yu ĩndĩ, Yosevu nĩwatheeiwʼe Misili, na Mũmisili weetawa Votivali, ũla waĩ na ũkũmũ mũnene nyũmbanĩ ya Valao na waĩ mũnene wa asungi ma mũsumbĩ, amũthooa kuma kwa Aisimaeli ala matheeete vamwe nake. 2 Ĩndĩ Yeova aĩ vamwe na Yosevu. Na nũndũ wa ũu, aendeea nesa na aiwa ĩũlũ wa nyũmba ya vwana wake, ũla waĩ Mũmisili. 3 Na vwana wake oona kana Yeova aĩ vamwe nake na kana Yeova nĩwatumaa kyonthe kĩla weekaa kyaĩla.

4 Yosevu nĩwaendeeie kwona ũseo methonĩ ma vwana wake, na amũtw’a mũthũkũmi wa kũmũtetheeasya maũndũnĩ make. Kwoou vwana wake amũnyuva aũngamĩe nyũmba yake na kyonthe kĩla kyaĩ kyake. 5 Kuma ĩvinda yĩla vwana wake wamũnyuvie aũngamĩe nyũmba yake na kyonthe kĩla waĩ nakyo, Yeova nĩwaendeeie kũathima nyũmba ya Mũmisili ũsu nũndũ wa Yosevu, na ũathimo wa Yeova waĩ ĩũlũ wa kyonthe kĩla waĩ nakyo nyũmbanĩ yake na kĩsesinĩ kyake. 6 Ĩtina, vwana wake nĩwatiie kyonthe kĩla waĩ nakyo mokonĩ ma Yosevu, na ndasũanĩaa ĩũlũ wa kĩndũ o na kĩmwe eka lĩu ũla we mwene ũkũya. Na eka ũu, Yosevu nĩweethĩiwe na mwĩĩ mũseo na aĩ mwanake.

7 Yu ĩndĩ, ĩtina wa maũndũ asu, mũka wa vwana wa Yosevu nĩwambĩĩie kũmũtemethya metho, aimwĩa: “Koma nakwa.” 8 Ĩndĩ Yosevu nĩwaleile na eea mũka wa vwana wake atĩĩ: “Sisya, vwana wakwa ndesĩ syĩndũ ila nĩ nasyo nyũmbanĩ yake, na nĩwiĩte kyonthe kĩla wĩ nakyo mokonĩ makwa. 9 Vai mũndũ o na ũmwe mũnene kwĩ nyie nyũmbanĩ ĩno, na ndambatĩte kĩndũ o na kĩmwe ate o we, nũndũ wĩ mũka wake. Kwoou ndonya ata kwĩka ũthũku ũũ ũnenevete ũu na kwa wʼo ndimũvĩtĩsya Ngai?”

10 Na kĩla mũthenya nĩwaneenaa na Yosevu, ĩndĩ vai ĩvinda o na yĩmwe Yosevu waaĩtĩkĩla kũkoma nake kana kwĩkala nake. 11 Ĩndĩ mũthenya ũmwe Yosevu nĩwalikile nyũmba atethye wĩa wake, na weethĩa vayaĩ mũthũkũmi o na ũmwe wa nyũmba waĩ vo. 12 Nĩvo ĩndĩ mũka wa vwana wake wakwatie ngũa yake alũmya, na amwĩa: “Koma nakwa!” Ĩndĩ Yosevu eevonokanyʼa na atia ngũa yake kwʼokonĩ kwake na asemba aumaala. 13 Na yĩla woonie kana Yosevu nĩwatia ngũa yake kw’okonĩ kwake na asemba aumaala, 14 ambĩĩa kũkĩlya wasya wake na kũĩĩa aũme ma nyũmba yake, aimea: “Sisyai! Nĩwatũeteie mũndũũme ũũ Mũevelania nĩ kana atume tũthekeewa. Ooka vaa nĩĩ nĩ kana akome nakwa, ĩndĩ nambĩĩa kũĩa nũkĩlĩtye wasya wakwa wʼonthe. 15 Na yĩla weewʼa nookĩlya wasya wakwa oou na naua mbu, atia ngũa yake vaa nĩĩ na asemba aumaala.” 16 Ĩtina wa ũu, nĩwaiie ngũa ya Yosevu vakuvĩ nake nginya yĩla vwana wake wenũkie.

17 Nĩvo ĩndĩ wamũtavisye o ila ndeto waĩ ananeena, ayasya: “Ũla mũthũkũmi Mũevelania watũeteie nĩwũkie vala nĩĩ nĩ kana atume nĩthekeewa. 18 Ĩndĩ yĩla nũkĩlilye wasya wakwa oou na nambĩĩa kua mbu, atiie ngũa yake vaa nĩĩ na asemba aumaala.” 19 Na vwana wa Yosevu athata mũno eew’a ndeto ii mũka wamũtavisye: “Ũu nĩwʼo mũthũkũmi waku ũmbĩkie.” 20 Na ĩndĩ vwana wa Yosevu amwosa na amwĩkya yela, vala avungwa ma mũsumbĩ mavingĩawa, na aendeea kwĩkala vau yela.

21 Ĩndĩ Yeova nĩwaendeeie kwĩthĩwa vamwe na Yosevu na aendeea kũmwonyʼa wendo ũtathelaa na kũtuma ona ũseo methonĩ ma mũnene wa yela. 22 Na kwoou mũnene wa yela aia Yosevu ĩũlũ wa avungwa onthe ala maĩ vau yela, na nĩwe waũngamĩaa kyonthe kĩla meekaa vau. 23 Mũnene wa yela ndathĩnĩkĩaa ũndũ o na wĩva wĩ mokonĩ ma Yosevu, nũndũ Yeova aĩ vamwe na Yosevu na Yeova nĩwatumaa kyonthe kĩla ũkwĩka kyaĩla.

40 Ĩtina wa maũndũ asu, mũnene wa anengani ma mbinyu ma mũsumbĩ wa Misili na mũnene wa aui ma mĩkate nĩmamũvĩtĩisye mwĩai woo, mũsumbĩ wa Misili. 2 Na kwoou Valao athatwʼa nĩ athũkũmi asu make elĩ, mũnene wa anengani ma mbinyu na mũnene wa aui ma mĩkate, 3 na amekya yelanĩ yĩla yaũngamĩwe nĩ mũnene wa asungi make, vala Yosevu woovetwe. 4 Na mũnene wa asungi ma mũsumbĩ amũnyuva Yosevu ethĩwe namo na aimasũvĩaa, na nĩmekalile yela mĩthenya mingĩ.

5 Nĩvo ĩndĩ ala aũme elĩ moovetwe yela, ũmwe waĩ mũnengani wa mbinyu na ũla ũngĩ mũui wa mĩkate kwondũ wa mũsumbĩ wa Misili, maotie ndoto ũtukũ ũmwe, na kĩla ndoto yaĩ na ũalyũlo wayo. 6 Na ũnĩ wake kwakya, yĩla Yosevu walikile vala maĩ na amasisya, oona memakĩe. 7 Na kwoou akũlya athũkũmi asu ma Valao moovanĩwʼe vamwe nake nyũmbanĩ ya vwana wake: “Nĩkĩ mũkwoneka mũtukĩtye mothyũ menyu ũmũnthĩ?” 8 Namo mamwĩa: “Kĩla ũmwe witũ nũotie ndoto, ĩndĩ tũi na mũndũ ũtonya kũalyũla ndoto isu.” Nake Yosevu amea: “Wʼo ũalyũlo wa ndoto ndumaa kwa Ngai? Nĩngũmwĩsũva, ngelesyei ndoto isu.”

9 Na kwoou mũnene wa anengani ma mbinyu ambĩĩa kũelesya Yosevu ndoto yake, ayasya: “Ndotonĩ yakwa, mbee wakwa veĩ mũsavivũ. 10 Na mũsavivũ ũsu wĩĩ na mbonge itatũ, nawʼo nĩwumisye wenze, na walaũka, na wasyaa ikata sya nzavivũ na nzavivũ isu syeewʼa. 11 Na kĩkombe kya Valao kĩĩ kw’okonĩ kwakwa, na noosa ila nzavivũ na naivivĩĩa kĩkombenĩ kya Valao. Ĩtina wa ũu, nĩnĩnenganie kĩkombe kĩu kwʼokonĩ kwa Valao.” 12 Na ĩndĩ Yosevu amwĩa: “Ũũ nĩwʼo ũalyũlo wa ndoto yaku: Mbonge isu itatũ nĩ mĩthenya ĩtatũ. 13 Mĩthenya ĩtatũ kuma yu, Valao nũkũũthasya* na aiũtũnga kĩandanĩ kyaku, naku ũkanengane kĩkombe kya Valao kwʼokonĩ kwake o ũndũ ũneekaa wĩ mũnengani wake wa mbinyu. 14 Ĩndĩ wĩndilikana maũndũ maku mathi nesa. Nĩngũkwĩsũva ũmbonyʼe wendo ũtathelaa na ũingweta kũla kwĩ Valao, nĩ kana nĩthĩwe ndonya kuma vandũ vaa. 15 Ũwʼo nĩ kana neekie kũkuwa na vinya kuma nthĩ ya Aevelania, na vai ũndũ naaĩka kũũ waaĩle kũtuma nĩkwʼa yela.”*

16 Yĩla mũnene wa aui ma mĩkate woonie kana ũalyũlo ũla Yosevu wanenganie waĩ mũseo, amwĩie: “O nakwa nĩnĩotie, na nonie ĩũlũ wa mũtwe wakwa ikavũ itatũ sya mĩkate ĩuĩtwe na mũtu mũvinyu, 17 na kĩkavũnĩ kĩla kĩĩ ĩũlũ wa ila ingĩ nonie mĩthemba yonthe ya malĩu ala maseũvawʼa nĩ mũui wa mĩkate maseũvĩwʼe Valao, na nyũnyi siĩsaa kuma kĩkavũnĩ kĩu kĩĩ ĩũlũ wa mũtwe wakwa.” 18 Nĩvo ĩndĩ Yosevu wamũsũngĩie amwĩa: “Ũũ nĩwʼo ũalyũlo wa ndoto yaku: Ikavũ isu itatũ nĩ mĩthenya ĩtatũ. 19 Mĩthenya ĩtatũ kuma yu, Valao akaũtila mũtwe na aiũsũsya mũtĩnĩ, na nyũnyi ikaya nyama syaku.”

20 Yu ĩndĩ, mũthenya wa katatũ waĩ mũthenya wa kũsyawa kwa Valao, na nĩwoombanisye kyathĩ kwondũ wa athũkũmi make onthe, na aumaalya* mũnene wa anengani ma mbinyu na mũnene wa aui ma mĩkate athũkũmi make mene. 21 Na atũnga mũnene wa anengani ma mbinyu wĩanĩ wake wa kũnengane mbinyu, na aendeea kũnengane kĩkombe kwʼokonĩ kwa Valao. 22 Ĩndĩ nĩwasũisye mũnene wa aui ma mĩkate, o tondũ Yosevu wamaalyũlĩle ndoto syoo. 23 Ĩndĩ mũnene wa anengani ma mbinyu ndaamũlilikana Yosevu; nĩwoolilwe nĩwe vyũ.

41 Ĩtina wa myaka ĩlĩ mĩima, Valao nĩwaotie aũngeme ũtee wa Ũsĩ wa Nile. 2 Na sisya, nĩwoonie ngʼombe nga mũonza nou na syaĩ na mĩĩ mĩseo syambatĩte kuma ũsĩnĩ, na syaĩsaa nyeki ĩla yameete ũtee wa Nile. 3 Na ĩtina wa ngʼombe isu, vaĩ ngʼombe ingĩ nga mũonza syaĩ mosu na syaĩ na mĩĩ mĩthũku o nasyo syambatĩte kuma Nile, na syaũngama vakuvĩ na ila ngʼombe nou ũtumonĩ wa Ũsĩ wa Nile. 4 Na ĩndĩ ila ngʼombe mosu syaĩ na mĩĩ mĩthũku syambĩĩa kũya ila ngʼombe mũonza nou na syaĩ na mĩĩ mĩseo. Ĩtina wa ũu, Valao nĩwaamũkie.

5 Na ĩndĩ asyoka too ĩngĩ na aota ndoto ya kelĩ. Oonie iia mũonza iimea ĩtinanĩ yĩmwe, nasyo syaĩ nzeo na syasyaĩte nesa. 6 Na ĩtina wasyo, iia ingĩ mũonza syamea, nasyo syaĩ ntheke na nĩsyavĩvĩtwʼe nĩ kĩseve kĩla kyaumĩte ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua. 7 Na iia ila ntheke syambĩĩa kũmelya ila iia mũonza nzeo na syasyaĩte nesa. Nĩvo ĩndĩ Valao waamũkie na amanya kana ĩsu yaĩ ndoto.

8 Ĩndĩ kwakya nĩwambĩĩie kũthĩnĩka.* Na kwoou atũmana athembi onthe ma Misili ala meekaa syama sya ũwe na aũme onthe oĩ ma Misili. Na Valao amaelesya ndoto syake, ĩndĩ vayaĩ ũmwe waĩ atonya kũalyũlĩla Valao ndoto isu.

9 Nĩvo ĩndĩ mũnene wa anengani ma mbinyu waneenie na Valao, aimwĩa: “Ũmũnthĩ, nĩngumbũla naĩ syakwa. 10 Valao nĩwathatiw’e nĩ athũkũmi make na kwoou ambĩkya yela yĩla yaũngamĩwe nĩ mũnene wa asungi ma mũsumbĩ; ambĩkisye vo nĩ na mũnene wa aui ma mĩkate. 11 Ĩtina wa ũu, ithyelĩ nĩtwaotie ndoto ũtukũ o ũmwe. Kĩla ũmwe witũ nĩwaotie ndoto, kĩla ĩmwe yĩ na ũalyũlo wayo. 12 Na vau twaĩ vaĩ mwanake Mũevelania, ũla waĩ mũthũkũmi wa mũnene wa asungi ma mũsumbĩ. Yĩla twamũeleisye ndoto isu, nĩwatũtavisye ũalyũlo wa kĩla ndoto. 13 O ũndũ watũalyũlĩle ndoto sitũ, now’o kweekĩkie. Nyie nĩnatũngiwe kĩandanĩ kyakwa, ĩndĩ mũndũ ũla ũngĩ asũw’a.”

14 Kwoou Valao atũmana Yosevu, namo mamumya yela* na mĩtũkĩ mamũete. Nĩweenzie nzw’ĩĩ syake na asenzya ngũa syake na alika vala ve Valao. 15 Na ĩndĩ Valao eea Yosevu: “Nĩnĩotie ndoto, ĩndĩ vai ũmwe ũtonya kũmĩalyũla. Na yu nĩneew’a kana no wĩw’e ndoto na ũkamĩalyũla.” 16 Nĩvo ĩndĩ Yosevu wasũngĩie Valao amwĩa: “Ndyaĩle kũkumw’a ũndũnĩ ũũ! Ngai nĩwe ũkũweta maũndũ maseo kwondũ wa Valao.”

17 Na ĩndĩ Valao aendeea kũmwĩa Yosevu: “Ndotonĩ yakwa nĩĩũngeme ũtumonĩ wa Ũsĩ wa Nile. 18 Na sisya, nĩnonie ng’ombe nga mũonza nou syĩĩ na mĩĩ mĩseo syambatĩte kuma Nile, na syambĩĩa kũya nyeki ĩla ĩmeete ũtee wa Nile. 19 Ĩtina wa isu, nĩnonie ngʼombe ingĩ nga mũonza syambatĩte, nasyo syĩĩ mbonzu na mosu na syĩĩ na mĩĩ mĩthũku mũno. Nthĩ yonthe ya Misili ndyaaona ngʼombe ingĩ syĩ na mĩĩ ĩthũkĩte ũu. 20 Nĩvo ĩndĩ ila ngʼombe mosu na syĩĩ na mĩĩ mĩthũku syambĩĩie kũya ila ng’ombe sya mbee mũonza nou. 21 Ĩndĩ yĩla iminie kũiya vai mũndũ eĩ atonya kũmanya kana nĩsyeeka ũu, nũndũ mĩĩ yasyo yĩĩ mĩthũku o ta mwambĩĩonĩ. Ĩtina wa ũu, nĩnĩamũkie.

22 “Ĩtina wa ũu, nĩnonie ndotonĩ yakwa iia mũonza iimea ĩtinanĩ yĩmwe, nasyo syĩĩ nzeo na nĩsyĩĩsyaĩte nesa. 23 Na ĩtina wasyo, nĩnonie iia mũonza mboovu iimea, nasyo syĩĩ ntheke na nĩsyĩĩvĩvĩtwʼe nĩ kĩseve kĩla kyumaa ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua. 24 Nĩvo ĩndĩ iia ila ntheke syambĩĩie kũmelya iia ila mũonza nou. Na yĩla nĩtavisye athembi ala mekaa syama sya ũwe ndoto ĩsu, vai ũmwe woo ũnavota kũngelesya yo.”

25 Nĩvo ĩndĩ Yosevu wamwĩie Valao: “Ndoto isu sya Valao no ndoto ĩmwe na nivwʼanene. Ngai ũla wa w’o nũtavĩtye Valao kĩla we mwene ũkwĩka. 26 Ila ngʼombe nga mũonza nzeo nĩ myaka mũonza. O ta ũu, ila iia mũonza nzeo nĩ myaka mũonza. Ndoto isu no ndoto ĩmwe na nivwʼanene. 27 Ila ngʼombe nga mũonza syĩĩ mosu na syĩĩ na mĩĩ mĩthũku syambatie ĩtina wa isu nĩ myaka mũonza, na ila iia nthei mũonza ivĩvĩtwʼe nĩ kĩseve kĩla kyumĩte ngalĩko ya wumĩlonĩ wa sua, ikeethĩwa myaka mũonza ya yũa. 28 Kwoou, o tondũ natavya Valao, Ngai ũla wa wʼo nũtumĩte Valao ona kĩla we mwene ũkwĩka.

29 “Nĩkũkwĩthĩwa na myaka mũonza ya lĩu mwingĩ vyũ nthĩ yonthe ya Misili. 30 Ĩndĩ vate ndĩi, ĩtina wayo kũkeethĩwa na myaka mũonza ya yũa, na andũ makoolwa vyũ nĩ lĩu mwingĩ ũla ũkwĩthĩwa nthĩ ya Misili, na yũa yĩu yĩkaananga nthĩ ĩno. 31 Na lĩu mwingĩ ũla ũkwĩthĩwa nthĩ ĩno ndũkalilikanwa nũndũ wa yũa yĩla yĩkoka ĩtina wa ũu, nũndũ yĩkeethĩwa yĩ ĩvyũ mũno. 32 Ngai ũla wa wʼo nũtumie Valao aota ndoto ĩsu kelĩ nũndũ nũtwʼĩte vyũ kwĩka ũndũ ũsu, na Ngai ũla wa wʼo nũkwĩanĩsya ũndũ ũsu o mĩtũkĩ.

33 “Yu ĩndĩ, Valao namanthe mũndũ mũĩ na wĩ na ũmanyi nĩ kana aũngamĩe nthĩ ya Misili. 34 Na Valao nĩ ose ĩtambya na ainyuva asyaĩĩsya ĩũlũ wa nthĩ, nake nakolanyʼe kĩlungu kya katano kya ũsyao wa Misili ĩvindanĩ ya myaka mũonza ya lĩu mwingĩ. 35 Na nĩmakolanyʼe lĩu wʼonthe myakanĩ ĩsu mĩseo yũkĩte, na nĩmombanyʼe lĩu wa mbaa ngetha ungu wa ũkũmũ wa Valao, na mayĩia lĩu ũsu ndũanĩ syĩ kĩvathũkany’o na maiũsũvĩa. 36 Na lĩu ũsu ũkeethĩwa kwondũ wa ĩ nthĩ myakanĩ mũonza ya yũa ĩla ĩkethĩwa ĩũlũ wa nthĩ ya Misili, nĩ kana nthĩ ĩno ndĩkaminwe nĩ yũa.”

37 Ũndũ ũsu nĩwendeeisye Valao na athũkũmi make onthe. 38 Na kwoou Valao eea athũkũmi make atĩĩ: “Nĩvethĩwa mũndũ ũngĩ ta ũũ wĩ na veva wa Ngai?” 39 Na ĩndĩ Valao amwĩa Yosevu: “Nũndũ Ngai nũkũmanyĩthĩtye ũndũ ũsu, vai ũngĩ mũĩ na wĩ na ũmanyi taku. 40 Nue mwene ũkethĩawa ĩũlũ wa nyũmba yakwa, na andũ makwa onthe makakwĩwʼaa maũndũnĩ onthe. Na no nyie nĩ weka ngethĩawa nĩ mũnene kwĩ uwe nũndũ nĩ mũsumbĩ.”* 41 Na Valao ongela kwĩa Yosevu: “Sisya, nĩnakwia ĩũlũ wa nthĩ yonthe ya Misili.” 42 Nĩvo ĩndĩ Valao waumisye mbete yake ya kwĩkĩa mũulĩ kwʼokonĩ kwake mwene na amĩkĩa kwʼokonĩ kwa Yosevu na amwĩkĩa ngũa sya katane nzeo na eekĩa ĩsoa ya thaavu ngingonĩ yake. 43 O na eka ũu, nĩwamũtũlilye ĩkasyanĩ ya kelĩ ũnenenĩ yĩla waĩ nayo, na andũ maendaa mbee wake mayasya na wasya mũnene, “Avileki!”* Na kwoou amwia ĩũlũ wa nthĩ yonthe ya Misili.

44 Na Valao aendeea kwĩa Yosevu atĩĩ: “Ninyie Valao, ĩndĩ vai mũndũ ũkethĩawa atonya kwĩka ũndũ o na ũmwe* nthĩ yonthe ya Misili ũtanenganĩte mwanya.” 45 Ĩtina wa ũu, Valao nĩwamũtwʼĩĩie Yosevu ĩsyĩtwa Nzavenathi-vanea na amũnenga Asenathi mwĩĩtu wa Votivela, ũla waĩ mũthembi wa Oni,* ethĩwe kĩveti kyake. Na Yosevu ambĩĩa kũsyaĩĩsya maũndũ* nthĩ ya Misili. 46 Yosevu aĩ na myaka 30 yĩla waũngamie mbee wa Valao mũsumbĩ wa Misili.*

Na ĩndĩ Yosevu auma mbee wa Valao na atembea nthĩ yonthe ya Misili. 47 Na ĩvindanĩ ya myaka mũonza ya lĩu mwingĩ, nthĩ ĩsu nĩyasyaie mũno.* 48 Na aendeea kũkolanyʼa lĩu wʼonthe kuma nthĩ ya Misili myakanĩ ĩsu mũonza, na nĩwoombanasya lĩu ndũanĩ syĩ kĩvathũkanyʼo. Nthĩnĩ wa kĩla ndũa nĩwaiaa lĩu kuma mĩũndanĩ ĩla yamĩthyũlũlũkĩte. 49 Na Yosevu aendeea kũmbanyʼa lĩu mwingĩ mũno wa mbaa ngetha, o ta kĩthangathĩ kya ũkanga, nginya mũthya maeka kũũthima nũndũ ndwaĩ ũthimĩka.

50 Na mwaka wa yũa ũtanavika, Yosevu nĩwasyaĩwe tũvĩsĩ twĩlĩ, tũla wasyaĩwe nĩ Asenathi mwĩĩtu wa Votivela, ũla waĩ mũthembi wa Oni.* 51 Na Yosevu eeta mwana wake ũla mũkũũ Manase,* nĩkwĩthĩwa aisye, “Ngai nũtumĩte nũlwa nĩ thĩna wakwa na nyũmba yonthe ya nau.” 52 Na eeta mwana wake wa kelĩ Evilaimu,* nĩkwĩthĩwa aisye, “Ngai nũtumĩte nĩthĩwa na ũsyao nĩ nthĩ ya thĩna wakwa.”

53 Na ĩndĩ myaka mũonza ya lĩu mwingĩ nthĩ ya Misili nĩyathelile, 54 na ĩla myaka mũonza ya yũa yambĩĩa, o tondũ Yosevu waĩtye. Na kweethĩwa yũa nthĩ syonthe, ĩndĩ nthĩ yonthe ya Misili yaĩ na lĩu.* 55 Mũthya, nthĩ yonthe ya Misili nĩyakwatiwe nĩ yũa, na andũ mambĩĩa kũmũĩĩa Valao kwondũ wa lĩu.* Nĩvo ĩndĩ Valao weeie Amisili onthe atĩĩ: “Endai vala ve Yosevu, na mũyĩka kĩla ũkũmũtavya.” 56 Na yũa yĩu nĩyaendeeie ĩũlũ wa nthĩ yonthe. Na ĩndĩ Yosevu ambĩĩa kũvingũa makũmbĩ onthe ala maĩ namo na kũthooesya Amisili lĩu, nũndũ yũa yĩu nĩyanyamaĩtye nthĩ ya Misili mũno. 57 Eka ũu, andũ ĩũlũ wa nthĩ yonthe nĩmookie Misili kũthooa lĩu kuma vala ve Yosevu, nũndũ yũa yĩu nĩyanyamaĩtye mũno nthĩ yonthe.

42 Yĩla Yakovo weewie kana Misili kwĩ lĩu wa mbaa ngetha, nĩwaneenie na ana make na amea atĩĩ: “Nĩkĩ mũkwetye kũsianyʼa?” 2 Na ĩndĩ amea: “Nĩnĩwʼĩte kana Misili kwĩ lĩu wa mbaa ngetha. Theeai kũu na mũithooa lĩu kwondũ witũ, nĩ kana twĩkale thayũ vandũ va kũkwʼa.” 3 Na kwoou ana-a-ĩthe ĩkũmi ma Yosevu matheea Misili makathooe lĩu wa mbaa ngetha. 4 Ĩndĩ Yakovo ndaalekya mwana-a-inyia wa Yosevu, ũla weetawa Mbenyamini, athi na ana-a-ĩthe, nũndũ aisye: “Ko ũtakwatwa nĩ mũisyo ũtuma akwʼa.”

5 Kwoou ana ma Isilaeli maendanyʼa na andũ ala angĩ maendete kũthooa lĩu, nũndũ yũa nĩyavikĩte nthĩ ya Kanaanĩ. 6 Yosevu nĩwe waĩ na ũkũmũ ĩũlũ wa nthĩ ya Misili, na nĩwe wathooeasya andũ onthe ĩũlũ wa nthĩ lĩu wa mbaa ngetha. Kwoou ana-a-ĩthe ma Yosevu mavika vala waĩ na mamũkumanĩa na mothyũ moo nginya nthĩ. 7 Na Yosevu oona ana-a-ĩthe oou amamanya, ĩndĩ ndaaĩmanyĩthanyʼa kwoo. Na kwoou aneena namo e mũkalĩ, aimea: “Mumĩte va?” Namo mamũsũngĩa: “Tumĩte nthĩ ya Kanaanĩ na tũkĩte kũthooa lĩu.”

8 Nũndũ wa ũu, Yosevu nĩwamanyie ana-a-ĩthe, ĩndĩ mo mayaamũmanya. 9 Vau kwa vau Yosevu nĩwalilikanile ndoto ila waotete ĩũlũ woo, na amea: “Inywʼĩ mwĩ athiani! Mwooka nĩ kana mwone kũla kũte na ũseseei nthĩ ĩno!” 10 Na ĩndĩ mamwĩa: “Aiee, mwĩai wakwa, athũkũmi maku mooka kũthooa lĩu. 11 Ithyonthe twĩ ana ma mũndũ ũmwe. Na twĩkaa ũla waĩle. Athũkũmi maku ti athiani.” 12 Ĩndĩ amea: “Ũu ti wʼo! Mwooka nĩ kana mwone kũla kũte na ũseseei nthĩ ĩno!” 13 Na meewʼa ũu mamwĩa: “Ithyĩ athũkũmi maku tũsyaĩtwe twĩ 12. Twĩ ana ma mũndũũme ũmwe wa nthĩ ya Kanaanĩ. Mwana ũla mũnini e vamwe na ĩthe witũ, ĩndĩ mwana ũla ũngĩ nde vo.”

14 Ĩndĩ Yosevu amea ũũ: “No ũndũ namũtavya. ‘Inywʼĩ mwĩ athiani!’ 15 Nĩmũtata na ũndũ ũũ: Vate nzika, o tondũ Valao wĩ thayũ, mũiuma vandũ vaa nginya yĩla mwana-a-ĩthe wenyu ũla mũnini ũkoka vaa. 16 Tũmai ũmwe wenyu aete mwana-a-ĩthe wenyu, ĩndĩ ala angĩ mwĩĩkala mwĩ ove. Kĩu nĩkyo kĩũtata ndeto syenyu mũmanyĩke kana mwĩneena ũla wʼo. Na ethĩwa ũu ti wʼo, vate nzika, o tondũ Valao wĩ thayũ, inywʼĩ mwĩĩthĩwa mwĩ athiani.” 17 Ĩtina wa kwasya ũu nĩwamekalilye me ove mĩthenya ĩtatũ.

18 Na mũthenyanĩ wa katatũ Yosevu amea: “Ĩkai ũndũ ũũ nĩ kana mwĩkale thayũ, nũndũ nyie nĩnĩkĩaa Ngai. 19 Ethĩwa nĩ wʼo mwĩkaa ũla waĩle, ekai ũmwe wa ana-a-ĩthe menyu atiwe e mwove nyũmbanĩ ĩla mwovewe, ĩndĩ ala angĩ no mũthi na mũyosa lĩu wa mbaa ngetha mũtwaĩe andũ ma mĩsyĩ yenyu nĩ kana maeke kũvinyĩĩwa nĩ yũa. 20 Na mũimũete mwana-a-ĩthe wenyu ũla mũnini vaa nĩĩ nĩ kana ndeto syenyu iĩkĩĩthwʼe kana nĩ sya wʼo na nĩ kana mũikakwʼe.” Na ĩndĩ meeka ũu.

21 Na maneenanyʼa mayasya: “Vate nzika, twĩkanwʼa nũndũ wa mwana-a-ĩthe witũ, nũndũ nĩtwoonie ainyamaa yĩla watwĩsũvaa tũmwĩwʼĩe ĩnee, ĩndĩ twalea kũmwĩthukĩĩsya. Nĩkyo kĩtumi o naitũ tũendeee kũnyamaa.” 22 Na ĩndĩ Leũveni amasũngĩa amea: “Nyie ndyaaneena nenyu ndimwĩa, ‘Mũikavĩtĩsye mwana ũũ,’ ĩndĩ mwaema kũmbĩthukĩĩsya? Yu vate ndĩi nthakame yake ĩkwetye kũandũwa.” 23 Ĩndĩ mayaamanya kana Yosevu nĩwaeleawa ndeto syoo, nĩkwĩthĩwa atũmĩaa mũalyũli yĩla ũkũneena namo. 24 Na kwoou auma vala maĩ na ambĩĩa kũĩa. Na yĩla wasyokie na aneena namo ĩngĩ, oosa Simeoni kuma katĩ woo na amwova masyaĩĩsye. 25 Na ĩndĩ Yosevu aumya mwĩao mĩvuko yoo* yusũwʼe lĩu wa mbaa ngetha na kĩla ũmwe aitũngĩwa mbesa syake ĩkunianĩ yake na mainengwa syĩndũ sya kũtũmĩa me kyalonĩ. Na ũu nĩwʼo meekiwe.

26 Ĩtina wa ũu, nĩmatũlilye lĩu woo wa mbaa ngetha mang’oinĩ moo na mauma vau. 27 Na yĩla mavikie vala meũkomela, ũmwe woo athasya ĩkunia yake nĩ kana anenge ĩng’oi yake ũĩthyo, na oona mbesa syake syĩ vau mũvukonĩ ĩũlũ. 28 Na ĩndĩ eea ana-a-ĩthe: “Mbesa syakwa nitũngiwe, na nii vaa mũvukonĩ wakwa!” Namo meewʼa ũu matwʼĩka nda na matetema, na masianyʼa na masya: “Ũndũ ũũ nĩ mwaũ Ngai watwĩka?”

29 Yĩla mavikie nthĩ ya Kanaanĩ kũla kwĩ ĩthe woo Yakovo, nĩmamũtavisye maũndũ onthe ala mamakwatie, maimwĩa: 30 Mũndũũme ũla wĩthĩawa e mwĩai wa nthĩ ĩsu anatũneenisye e mũkalĩ na asya aĩ twĩ athiani ma nthĩ ĩsu. 31 Ĩndĩ tũnamwĩie: ‘Ithyĩ twĩkaa ũla waĩle. Tũi athiani. 32 Tũsyaĩtwe twĩ 12, twĩ ana ma ĩthe ũmwe. Mwana ũmwe nde vo, na ũla mũnini e vamwe na ĩthe witũ nthĩ ya Kanaanĩ.’ 33 Ĩndĩ mũndũũme ũsu wĩthĩawa e mwĩai wa nthĩ ĩsu anatwĩie: ‘Ũndũ ũũ nĩwʼo ũũtuma nĩmanya kana mwĩkaa ũla waĩle: Tiai ũmwe wa ana-a-ĩthe menyu vamwe nakwa. Na ĩndĩ mũyosa lĩu kwondũ wa andũ ma mĩsyĩ yenyu nĩ kana maeke kũvinyĩĩwa nĩ yũa, na mũithi. 34 Na mũindetee mwana-a-ĩthe wenyu ũla mũnini, nĩ kana nĩmanye kana mũi athiani ĩndĩ mwĩkaa ũla waĩle. Na ĩndĩ nĩngũmũtũngĩa mwana-a-ĩthe wenyu, na no mũendeee kwĩka kĩla kĩmũetie nthĩ ĩno.’”

35 Na yĩla makwetye kumya syĩndũ makunianĩ moo, sisya, mbesa sya kĩla ũmwe woo syaĩ ĩkunianĩ yake. Yĩla me na ĩthe woo moonie tũmĩvuko twoo twa mbesa, nĩmalikilwe nĩ wia. 36 Na Yakovo ĩthe woo amea ũũ asengʼete: “Nĩmwosete syana syakwa! Yosevu nde vo, na Simeoni nde vo, na yu mwĩenda kwosa Mbenyamini! Maũndũ aa onthe ninyie makwatĩte!” 37 Ĩndĩ Leũveni eea ĩthe wake atĩĩ: “Ana makwa elĩ no ũmoae ethĩwa ndiũtũngĩa Mbenyamini. Mũnengane mokonĩ makwa, na ngaũtũngĩa we.” 38 Ĩndĩ Yakovo asya: “Mwana wakwa ndetheea vamwe nenyu, nũndũ mwana-a-inyia nĩ mũkwʼũ na nĩwe ũtialĩte e weka. Akakwatwa nĩ mũisyo ũtuma akwʼa mwĩ kyalonĩ, vate ndĩi mũtheesya mbuĩ syakwa Mbũanĩ* na kĩmeto.”

43 Yu ĩndĩ, yũa yaĩ yingĩ nthĩ ĩsu. 2 Nũndũ wa ũu, yĩla maminie lĩu ũla mathooete Misili, ĩthe woo aneenie namo amea: “Syokai mũkathooe lĩu mũnini kwondũ witũ.” 3 Ĩndĩ Yuta amwĩa: “Mũndũ ũsu nĩwatũkanisye sanzũ atwĩa, ‘Mũikaatate kũka mbee wa ũthyũ wakwa ĩngĩ mũte na mwana-a-ĩthe wenyu.’ 4 Kwoou ethĩwa nũũtwĩtĩkĩlya tũthi na mwana-a-ĩthe witũ, nĩtũũtheea tũkaũthooee lĩu. 5 Ĩndĩ ethĩwa ndwĩtwĩtĩkĩlya tũthi nake, tũitheea kũu, nũndũ mũndũ ũsu atwĩie, ‘Mũikaatate kũka mbee wa ũthyũ wakwa ĩngĩ mũte na mwana-a-ĩthe wenyu.’ 6 Na Isilaeli akũlya: “Nĩkĩ mwatavisye mũndũ ũsu kana mwĩ na mwana-a-ĩthe ũngĩ, nũndũ yu ũũ nĩ thĩna mwandeteie?” 7 Namo mamũsũngĩa: “Mũndũ ũsu atũkũlilye ũtheinĩ ĩũlũ witũ na andũ maitũ ma mũsyĩ, ayasya, ‘Ĩthe wenyu e o thayũ? Mwĩ na mwana-a-ĩthe ũngĩ?’ na twamũtavya maũndũ asu. Yu ĩndĩ, ithyĩ twaĩ tũtonya kũmanya ata kana ĩtina etwĩa, ‘Endai mũete mwana-a-ĩthe wenyu kũũ’?”

8 Na ĩndĩ Yuta amwĩsũva ĩthe wake Isilaeli aimwĩa atĩĩ: “Mbĩtĩkĩlye nĩthi na kĩmwana kĩĩ, na eka tũthi kũu nĩ kana tũendeee kwĩkala thayũ vandũ va kũkwʼa, we vamwe naitũ na syana sitũ. 9 Ũsũvĩo wake wĩ mokonĩ makwa.* Ninyie wĩandũa ũndũ o na wĩva ĩũlũ wake. Ethĩwa ndikamũtũnga na kũmũũngamya mbee waku, ngeethĩwa ngũvĩtĩsye ĩvinda yonthe. 10 Na keka ti kũkũĩĩsya ũndũ ũũ, yu twĩthwa tũendete kũu kelĩ na tũkasyoka.”

11 Na kwoou Isilaeli ĩthe woo amea: “Ethĩwa vai ũndũ ũngĩ vekwa, ĩkai atĩĩ: Osai mosyao ala maseo ma nthĩ mwĩkĩe mĩvukonĩ yenyu* na mũikua mũtheeesye mũndũ ũsu ta mũthĩnzĩo; kuai mauta manini ma seli, ũkĩ mũnini wa nzũkĩ, kĩthana kĩnyungaa nesa, makonde me kĩthana, mbĩndĩ sya mbatani, na mbĩndĩ sya mũlosi. 12 Kuai mbesa kũndũ kwĩlĩ kwa ila mwakuĩte; o na tũngai mbesa ila syeekĩiwe mĩvukonĩ yenyu ĩũlũ. No kwĩthĩwa itaaĩle kũtũngwa. 13 Osai mwana-a-ĩthe wenyu na mũithi, syokai ĩngĩ kwa mũndũ ũsu. 14 Ngai Mwene Vinya W’onthe natume mũndũ ũsu amwĩwʼĩa tei, nĩ kana amũthaĩsye mwana-a-ĩthe wenyu ũla ũngĩ na Mbenyamini. Ĩndĩ a vakwa, ethĩwa no nginya nasye syana syakwa, ekai nĩsyasye!”

15 Kwoou aũme asu nĩmoosie mũthĩnzĩo ũsu, na moosa mbesa kũndũ kwĩlĩ mokonĩ moo o vamwe na Mbenyamini. Na ĩndĩ mookĩla na matheea Misili na maũngama ĩngĩ mbee wa Yosevu. 16 Yĩla Yosevu woonie Mbenyamini e vamwe namo, ndatĩkanĩ o ĩsu nĩwaneenie na mũndũ ũla waũngamĩe nyũmba yake amwĩa: “Likya aũme aa nyũmba na ũithĩnza nyamũ na ũiua lĩu, nũndũ saa sita aũme aa meya vamwe nakwa.” 17 Mũndũ ũsu nĩweekie na mĩtũkĩ kĩla Yosevu wamũtavisye, na amalikya nyũmbanĩ ya Yosevu. 18 Ĩndĩ yĩla aũme asu matwaiwe nyũmbanĩ ya Yosevu, nĩmalikilwe nĩ wia, na mambĩĩa kwasya: “Ũndũ ũũ weekĩka nũndũ wa mbesa ila syatũngiwe mĩvukonĩ yitũ ĩvinda yĩla yĩngĩ twaetiwe vaa. Yu nĩmeũtũkwata na maitũtwʼĩkĩthya ngombo na mayosa mangʼoi maitũ!”

19 Kwoou yĩla mavikie mũomonĩ wa nyũmba nĩmaneenie na mũndũ ũsu waũngamĩe nyũmba ya Yosevu. 20 Mamwĩie: “Nĩtũũkwĩsũva ũtwĩthukĩĩsye, mwĩai wakwa! Nĩtwatheeie kũũ ĩvinda ya mbee nĩ kana tũthooe lĩu. 21 Ĩndĩ yĩla twavikie vala tũũkomela na twambĩĩa kũthasya mĩvuko yitũ, nĩtwasengʼie kwona mbesa sya kĩla ũmwe witũ syĩ ĩũlũ wa mũvuko wake, syonthe siana o ũndũ ikwĩanaa. Kwoou twĩenda kũtũnga mbesa isu ithyĩ ene. 22 Na nĩtwooka na mbesa ingĩ nĩ kana tũthooe lĩu. Tũyĩsĩ nũũ ũla weekĩie mbesa sitũ mĩvukonĩ yitũ.” 23 Nĩvo ĩndĩ mũndũ ũsu wameie: “Vai thĩna. Mũikakĩe. Ngai wenyu na Ngai wa ĩthe wenyu nĩwe weekĩie ũthwii ũsu mĩvukonĩ yenyu. Mbesa syenyu nĩsyambikĩĩte mbee.” Ĩtina wa ũu, nĩwamaumaalĩilye Simeoni.

24 Na ĩndĩ mũndũ ũsu amalikya nyũmbanĩ ya Yosevu na amanenga kĩwʼũ kya kũthamba maaũ, na anenga mangʼoi moo ũĩthyo. 25 Na moombanyʼa mũthĩnzĩo ũla makuĩte mese kũnenga Yosevu saa sya mũthenya, nũndũ nĩmeewʼĩte kana nũkũka aye vamwe namo. 26 Yĩla Yosevu walikile nyũmbanĩ ĩsu, nĩmaetie mũthĩnzĩo woo mbee wake nyũmbanĩ ĩsu na mavalũka nthĩ mbee wake. 27 Ĩtina wa ũu, nĩwamakũlilye ũndũ maendeee na asya: “Ũla ĩthe wenyu mũkũũ mwawetie aendeee ata? E o thayũ?” 28 Namo mamwĩa: “Mũthũkũmi waku, ĩthe witũ, nĩ mũima. E o thayũ.” Na ĩndĩ makumana na mavalũka mbee wake.

29 Na yĩla Yosevu wookĩlilye metho make na oona Mbenyamini ũla masyaanĩwʼe, mwana wa inyia wake, asya: “Ũũ nĩwe mwana-a-ĩthe wenyu mũnini, ũla mwandavisye ĩũlũ wake?” Na ongela kwasya: “Ngai nakwonyʼe ũseo, mwanawa.” 30 Na ĩndĩ Yosevu aumaala ekalaatĩte, nũndũ eewie aitavĩwa ngoonĩ yĩla woonie mwana-a-inyia, na amantha vandũ ũtonya kũĩĩa. Na kwoou athi lumunĩ e weka na aĩĩa vo. 31 Ĩtina wa ũu, nĩwathambie ũthyũ na aumaala, nũndũ yu aĩ anausya, na asya: “Nenganei lĩu.” 32 Na ĩndĩ mamwĩvũĩa Yosevu e weka na ana-a-ĩthe me oka, namo Amisili ala maĩ vamwe nake maya me oka, nĩkwĩthĩwa Amisili mayaĩsanĩaa na Aevelania, nũndũ ũndũ ũsu nĩ ũthatyo kwa Amisili.

33 Na ana-a-ĩthe* maĩ mbee wake, ũla mũkũũ ekalĩte vala vamwaĩle nũndũ wa kĩanda kyake ta we mwana ũla mũkũũ na ũla mũnini vala vamwaĩle kwosana na myaka yake, na onthe matindĩaa kũsianyʼa masengʼete. 34 Na Yosevu nĩwamanenganĩaa lĩu kuma mesanĩ yake ĩngĩ na ĩngĩ, ĩndĩ eekĩĩaa Mbenyamini kũndũ kũtano kwa kĩla weekĩĩa ala angĩ onthe. Na kwoou maendeea kũya na kũnywʼa vamwe nake nginya meanĩwa.

44 Ĩtina wa maũndũ asu, Yosevu nĩweeaĩe mũndũũme ũla waũngamĩe nyũmba yake, aimwĩa: “Usũsya mĩvuko ya aũme asu na lĩu mwingĩ o ũndũ matonya kũvikya, na ũyĩkĩa mbesa sya kĩla ũmwe ĩũlũ wa mũvuko wake. 2 Ĩndĩ no nginya wĩkĩe kĩkombe kyakwa kya vetha ĩũlũ wa mũvuko wa ũla mũnini, vamwe na mbesa sya lĩu ũla ũkũkua.” Na kwoou mũndũũme ũsu eeka o ũndũ Yosevu wamwĩaĩe.

3 Yĩla kwakyee, aũme asu nĩmaekiwe mathi na mangʼoi moo. 4 Ĩndĩ matanamba kũthi vaasa na ndũa, Yosevu aneena na mũndũ ũla waũngamĩe nyũmba yake, aimwĩa: “Ũkĩla! Sembany’a aũme asu na wamavikĩa ũimea, ‘Nĩkĩ mwaĩvanĩsya ũseo na ũthũku? 5 No mwĩĩsĩ kana kĩkombe kĩu nĩkyo vwana wakwa ũnywʼĩĩaa na ũkĩtũmĩaa kũvuanyʼa maũndũ ma ĩvinda yũkĩte ateũvĩtya? Ũndũ ũũ mweeka nĩ mũthũku mũno.’”

6 Na kwoou nĩwamavikĩie na amatavya ndeto isu. 7 Ĩndĩ mamwĩa: “Vatonyeka ata mwĩai wakwa aneene ũndũ ta ũsu? Nĩ ũndũ ũtasũanĩĩka kwa athũkũmi maku kwĩka ũndũ ta ũsu. 8 Sisya, mbesa ila tweethĩie ĩũlũ wa mĩvuko yitũ nĩtũũtũngĩie kuma nthĩ ya Kanaanĩ. Kwoou, vatonyeka ata tũkoya vetha kana thaavu kuma nyũmbanĩ ya vwana waku? 9 Kĩkombe kĩu kyeethĩwa na ũmwe wa ngombo syaku, nakwʼe, na ala angĩ nĩtũũtwʼĩka ngombo sya vwana wakwa.” 10 Na kwoou asya: “Nĩkwĩthĩwe o ũndũ mwasya: Ũla ũkwĩthĩwa na kĩkombe kĩu etwʼĩka ngombo yakwa, ĩndĩ ala angĩ mũitalĩlwa mavĩtyo.” 11 Nĩvo ĩndĩ kĩla ũmwe watheeisye mũvuko wake nthĩ na mĩtũkĩ na aũthasya. 12 Na mũndũ ũsu amantha nesa mĩvukonĩ yoo, kwambĩĩa ũla mũkũũ nginya ũla mũnini. Na mũthya, kĩkombe kĩu kyeethĩwa mũvukonĩ wa Mbenyamini.

13 Na ĩndĩ matembũa ngũa syoo, na kĩla ũmwe ookĩlya mũio wake na aũtũlya ĩngĩ ĩng’oinĩ yake na masyoka ndũanĩ. 14 Yĩla Yuta wasyokie nyũmba kwa Yosevu e vamwe na ana-a-ĩthe, mamwĩthĩie o vau; na ĩndĩ mavalũka nthĩ mbee wake. 15 Na Yosevu amea: “Yu mweeka ata! No mwĩĩsĩ kana mũndũ takwa nũtonya kũvuanyʼa maũndũ ma ĩvinda yũkĩte ateũvĩtya?” 16 Na Yuta asũngĩa: “Yu twĩkwĩa ata vwana wakwa? Nĩ kyaũ tũtonya kũneena? Na tũtonya ũkũĩkĩĩthya ata kana twĩ alũngalu? Ngai ũla wa w’o nĩwoona ĩvĩtyo ya ngombo syaku. Yu twĩ ngombo sya vwana wakwa, ithyĩ vamwe na ũla kĩkombe kĩu kyeethĩwa kwʼokonĩ kwake!” 17 Ĩndĩ Yosevu asya: “Nĩ ũndũ ũtamba kũsũanĩwa nyie nĩke ũu! Mũndũ ũla kĩkombe kĩu kyeethĩwa kwʼokonĩ kwake nĩwe ũkũtwʼĩka ngombo yakwa. Ĩndĩ ala angĩ no mwambate kwa ĩthe wenyu na mũuo.”

18 Nĩvo ĩndĩ Yuta wamũthengeeie na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva, vwana wakwa, eka ngombo yaku ĩneene ndeto matũnĩ ma vwana wakwa, na ndũkathatĩe ngombo yaku, nũndũ we wĩ o ta Valao mwene. 19 Vwana wakwa nĩwakũlilye ngombo syake, ‘Ĩthe wenyu e o thayũ na mwĩ na mwana-a-ĩthe ũngĩ?’ 20 Na kwoou tweea vwana wakwa, ‘Nau nĩ mũkũũ na nĩwasyaĩwe mwana ũkũũnĩ wake, na nĩwe ĩlumaita. Ĩndĩ mwana-a-inyia wa mwana ũsu nĩ mũkwʼũ, na no we mwana ũla ũtialĩte wa inyia wake, na ĩthe amwendete mũno.’ 21 Na ĩtina wa ũu, weea ngombo syaku, ‘Endai mũkandetee mwana ũsu nĩmwone.’ 22 Ĩndĩ tweea vwana wakwa, ‘Kĩmwana kĩu kĩitonya kũtia ĩthe. Nũndũ kĩkamũtia, ĩthe ndalea kũkwʼa.’ 23 Nĩvo ĩndĩ weeie ngombo syaku, ‘Mũikaatate kũũngama mbee wa ũthyũ wakwa ĩngĩ ethĩwa mũikatheea kũũ na mwana-a-ĩthe wenyu ũla mũnini.’

24 “Na kwoou twambata vala ve ngombo yaku, ĩthe wakwa, na twamũtavya ndeto sya vwana wakwa. 25 Ĩtina, ĩthe witũ aisye, ‘Syokai mũkathooe lĩu mũnini kwondũ witũ.’ 26 Ĩndĩ twasya, ‘Tũitonya kũtheea kũu. Ĩndĩ no tũtheee kwʼo ethĩwa mwana-a-ĩthe witũ ũla mũnini nũkũendanyʼa naitũ, nũndũ tũitonya kwona ũthyũ wa mũndũ ũsu tũte na mwana-a-ĩthe witũ ũla mũnini.’ 27 Na ĩndĩ ngombo yaku, ĩthe wakwa, atwĩa, ‘Nĩmwĩsĩ nesa kana kĩveti kyakwa kyanzyaĩe o ana elĩ. 28 Ĩndĩ ũmwe nĩwandiie, na nasya: “No nginya ethĩwe atembũangiwe ilungu nĩ nyamũ!” na ndyaamwona ĩngĩ kũvika ũmũnthĩ. 29 Yu ĩndĩ, mũkosa ũũ o nake na mũimũveta mbee wa metho makwa na aikwatwa nĩ mũisyo ũtuma akwʼa, vate ndĩi mũtheesya mbuĩ syakwa Mbũanĩ* na woo.’

30 “Yu ĩndĩ, nũndũ thayũ wa ĩthe witũ wovanĩtwʼe na thayũ wa kĩmwana kĩĩ, yĩla ngũsyoka kwa ngombo yaku, ĩthe wakwa, kĩmwana kĩĩ kĩte vamwe naitũ, 31 na twavika ĩthe witũ ayona kĩte vamwe naitũ, nũkũkwʼa, na ngombo syaku vate ndĩi syĩtheesya mbuĩ sya ngombo yaku, ĩthe witũ, Mbũanĩ* na kyeva kingĩ. 32 Nyie ngombo yaku nĩnamwathie ĩthe wakwa kũsũvĩa kĩmwana kĩĩ, na namwĩa, ‘Ethĩwa ndikaũtũngĩa we, ngeethĩwa nĩmũvĩtĩsye ĩthe wakwa tene na tene.’ 33 Kwoou yu, nĩngũkwĩsũva, eka nĩtwʼĩke ngombo ya vwana wakwa na nditiwa ne inyie vandũ va kĩmwana kĩĩ, nĩ kana kĩmwana kĩĩ kĩsyoke vamwe na ana-a-ĩthe. 34 Ndonya ata kũsyoka kwa ĩthe wakwa nde na kĩmwana kĩĩ? Ndyamba kũmĩĩsya kwona mũisyo ũla ũũkwata ĩthe wakwa!”

45 Ĩtina wa ũu, Yosevu nĩwaemiwe nĩ kwĩsiĩĩa e mbee wa athũkũmi make onthe. Na kwoou asya ũũ na wasya mũnene: “Umaalyai kĩla mũndũ!” Na vai mũndũ waatiwa na Yosevu yĩla weemanyĩthanasya kwa ana-a-ĩthe.

2 Na Yosevu ambĩĩa kũĩa na wasya mũnene mũno nginya Amisili mamwĩwʼa na nyũmba ya Valao yeewʼa. 3 Mũthya, Yosevu eeie ana-a-ĩthe atĩĩ: “Ninyie Yosevu. Ĩthe wakwa e o thayũ?” Ĩndĩ ana-a-ĩthe mayaĩ matonya kũmũtavya ndeto o na ĩmwe, nĩkwĩthĩwa nĩmatelemete nũndũ wake. 4 Kwoou Yosevu eea ana-a-ĩthe atĩĩ: “Nthengeeai, nĩngũmwĩsũva.” Namo mamũthengeea.

Na ĩndĩ asya: “Ninyie Yosevu mwana-a-ĩthe wenyu, ũla mwathooisye Misili. 5 Ĩndĩ yu mũikathĩnĩke na mũikatetanyʼe nũndũ wa kwĩthĩwa mwanthooisye kũũ; nũndũ Ngai nũndũmĩte mbee wenyu kwondũ wa kũtangĩĩa mathayũ. 6 Ũũ nĩ mwaka wa kelĩ kuma yĩla yũa yakwatie nthĩ, na ve myaka ĩngĩ ĩtano yũkĩte kũteĩthĩwa na nĩma kana ngetha. 7 Ĩndĩ Ngai nĩwandũmie mbee wenyu nĩ kana nĩmũsũvĩĩe nzyawa* ĩũlũ wa nthĩ na nĩ kana mwone ũtangĩĩo mũnene na mũiendeea kwĩkala thayũ. 8 Kwoou, ti inywʼĩ mwandũmie kũũ, ĩndĩ nĩ Ngai ũla wa w’o wandũmie, nĩ kana anyuve nĩthĩwe mũtai mũnene* wa Valao na mwĩai wa nyũmba yake yonthe na mũtongoi ĩũlũ wa nthĩ yonthe ya Misili.

9 “Syokai na mĩtũkĩ kũla kwĩ ĩthe wakwa, nenyu no nginya mũmwĩe, ‘Ũũ nĩwʼo mwanau Yosevu waisye: “Ngai nũnyuvĩte nĩthĩwe mwĩai ĩũlũ wa Misili yonthe. Theea kũũ nĩĩ. Na ndũkekale. 10 Naku ũkatũa nthĩ ya Ngoseni, nũndũ wĩ vau ũkeethĩwa vakuvĩ nakwa; ũkatũa vo wĩ na ana maku, esũkũũu, ndĩthya syaku, na kyonthe kĩla wĩ nakyo. 11 Ngakũeteae lĩu vau nũndũ ve myaka ĩtano ĩtialĩte ya yũa. Walea kwĩka ũu, ũkakwatwa nĩ ũkya, we na nyũmba yaku na kyonthe kĩla wĩ nakyo.”’ 12 Inywʼĩ vamwe na mwana-a-mwaitũ Mbenyamini nĩmwene na metho menyu kana kwa wʼo ki ninyie ngũneena nenyu. 13 Na kwoou no nginya mũtavye nau ĩũlũ wa ndaĩa yonthe ĩla nĩ nayo kũũ Misili na maũndũ onthe ala mwonete. Yu endai mwĩkalaatĩte na mũitheesya ĩthe wakwa vaa.”

14 Nĩvo ĩndĩ Yosevu wakumbatĩie* mwana-a-inyia Mbenyamini na aĩa mũno, na Mbenyamini aĩĩa ngingonĩ yake amũkumbatĩe na moko make. 15 Na amumunya ana-a-ĩthe onthe na amaĩĩa, na ĩtina wa ũu, ana-a-ĩthe maneena nake.

16 Nĩvo ĩndĩ nyũmba ya Valao yavikĩiwʼe ũvoo ũũ: “Ana-a-ĩthe ma Yosevu nĩmooka!” Na ũndũ ũsu waĩ mũseo methonĩ ma Valao na athũkũmi make. 17 Kwoou Valao eea Yosevu: “Neena na ana-a-ĩthe maku na ũimea, ‘Ĩkai ũũ: Tũlyai syĩndũ syenyu nyamũnĩ syenyu na mũithi nthĩ ya Kanaanĩ, 18 na mũyosa ĩthe wenyu na mĩsyĩ yenyu na mũyũka kũũ nĩĩ. Nakwa ngamũnenga syĩndũ nzeo sya nthĩ ya Misili, na mũkaĩsaa ũsyao wa kĩsio kĩla kĩnou kya* ĩ nthĩ.’ 19 Na nĩkwĩaĩa ũmee atĩĩ: ‘Ĩkai ũũ: Osai makasya kuma nthĩ ya Misili kwondũ wa syana syenyu na iveti syenyu, na no nginya mũlikye ĩthe wenyu ĩkasyanĩ yĩmwe katĩ wa asu na mũimũete vaa. 20 Mũikathĩnĩke nĩ malĩ ĩla mwĩ nayo, nũndũ kĩsio kĩla kĩseo vyũ kya nthĩ yonthe ya Misili nĩ kyenyu.’”

21 Na ũu nĩwʼo ana ma Isilaeli meekie, na Yosevu amanenga makasya kwosana na ũndũ Valao wamwĩaĩe, na amanenga syĩndũ sya kũtũmĩa me kyalonĩ. 22 Kĩla ũmwe woo nĩwamũnengie ngũa ya kũsenzya, ĩndĩ Mbenyamini amũnengie ilungu 300 sya vetha na ngũa itano sya kũsenzya. 23 Na anenganĩa ĩthe syĩndũ ii: mangʼoi ĩkũmi makuĩte syĩndũ nzeo sya Misili na mangʼoi maka ĩkũmi makuĩte lĩu wa mbaa ngetha na mũkate na malĩu angĩ ala ĩthe ũtonya kũtũmĩa e kyalonĩ. 24 Kwoou aeka ana-a-ĩthe mathi, ĩndĩ matanakũsya amea: “Mũikatetanĩsye nzĩanĩ.”

25 Na ĩndĩ mambata kuma nthĩ ya Misili na mavika nthĩ ya Kanaanĩ kũla kwĩ ĩthe woo Yakovo. 26 Nĩvo ĩndĩ mamwĩie: “Yosevu e o thayũ, na nĩwe mũtongoi ĩũlũ wa nthĩ yonthe ya Misili!” Ĩndĩ ngoo ya Yakovo yathitha* nũndũ ndamaĩkĩĩaa. 27 Yĩla maendeeie kũtavya ĩthe woo Yakovo ndeto syonthe ila Yosevu wamatavĩtye na yĩla woonie makasya ala Yosevu wanenganĩte mamũkue, veva wake wambĩĩa kũvuũka. 28 Nĩvo ĩndĩ Isilaeli waisye ũũ aseng’ete: “Nũu! Mwanawa Yosevu e o thayũ! Na yu no nginya nĩthi ngamwone ndanakwʼa!”

46 Na kwoou Isilaeli oosa kyonthe kĩla waĩ nakyo* na ambĩĩsya kyalo. Na avika Mbeeli-sieva athembea Ngai wa ĩthe wake Isaka nthembo. 2 Nĩvo ĩndĩ Ngai waneenie na Isilaeli woninĩ ũtukũ na amwĩa: “Yakovo, Yakovo!” Nake amũsũngĩa: “Ninyioo!” 3 Na Ngai amwĩa: “Ninyie Ngai ũla wa w’o, Ngai wa ĩthe waku. Ndũkakĩe kũtheea Misili, nũndũ ngaũtwʼĩkĩthya mbaĩ nene wĩ kũu. 4 Nyie mwene nĩngũtheea vamwe naku Misili, na nyie mwene ngaũtũnga kuma kwʼo, na Yosevu akailĩĩla kw’oko kwake methonĩ maku.”*

5 Ĩtina wa ũu, Yakovo nĩwaumie Mbeeli-sieva, na ana ma Isilaeli nĩmamũkuie Yakovo ĩthe woo na syana syoo na iveti syoo makasyanĩ ala Valao wanenganĩte mamũkue. 6 Nĩmathamie vamwe na indo ila meeyũmbanĩsye na malĩ ĩla mamanthĩte me nthĩ ya Kanaanĩ. Na kwoou Yakovo na ũsyao wake wʼonthe nĩmatheeie Misili. 7 Aendie Misili na ana make vamwe na ana ala maĩ esũkũũe, na eĩtu make vamwe na eĩtu ala maĩ esũkũũe; nĩwatheeie na ũsyao wake wʼonthe.

8 Yu ĩndĩ, aa nĩmo masyĩtwa ma ana ma Isilaeli ala maendie Misili, Yakovo na ana make: Mwana ũla mũkũũ wa Yakovo aĩ Leũveni.

9 Ana ma Leũveni maĩ Anoki, Valu, Esiloni, na Kalimi.

10 Ana ma Simeoni maĩ Yemueli, Yamini, Oati, Yakini, Nzoali, na Sauli, ũla waĩ mwana wa mũndũ mũka Mũkanaanĩ.

11 Ana ma Livai maĩ Ngelisoni, Koathi, na Melali.

12 Ana ma Yuta maĩ Elu, Onani, Siela, Velesi, na Nzela. Ĩndĩ Elu na Onani nĩmakwʼĩĩie nthĩ ya Kanaanĩ.

Velesi nĩwesie kũsyaa Esiloni na Amuli.

13 Ana ma Isakali maĩ Tola, Vuva, Iovu, na Similoni.

14 Ana ma Nzevuluni maĩ Seletu, Eloni, na Yaleeli.

15 Asu nĩmo ana ma Lea, ala wamũsyaĩe Yakovo e Vatani-alamu, o vamwe na Ndina mwĩĩtu wa Yakovo. Ana onthe na eĩtu onthe* ma Yakovo maĩ 33.

16 Ana ma Ngati maĩ Nzivioni, Aki, Suni, Esivoni, Eeli, Aloti, na Aleli.

17 Ana ma Aseli maĩ Imina, Isiva, Isivi, na Mbelia, na mwĩĩtu-a-inyia woo aĩ Sela.

Ana ma Mbelia maĩ Eeveli na Malikieli.

18 Asu nĩmo ana ma Nziliva, ũla Lavani wamũnengie mwĩĩtu wake Lea. Andũ* onthe ala wamũsyaĩe Yakovo maĩ 16.

19 Ana ala Laeli mũka wa Yakovo wasyaie maĩ Yosevu na Mbenyamini.

20 Yosevu e nthĩ ya Misili nĩwasyaĩwe Manase na Evilaimu; asu nĩmo wasyaĩwe nĩ Asenathi mwĩĩtu wa Votivela, ũla waĩ mũthembi wa Oni.*

21 Ana ma Mbenyamini maĩ Mbela, Mbekeli, Asiveli, Ngela, Naamani, Ei, Losi, Muvimu, Uvimu, na Aliti.

22 Asu nĩmo ana ma Laeli ala wamũsyaĩe Yakovo: Onthe maĩ andũ* 14.

23 Mwana wa* Ndani aĩ Usimu.

24 Ana ma Navitali maĩ Yaseeli, Nguni, Yeseli, na Silemu.

25 Asu nĩmo ana ma Mbila, ũla Lavani wamũnengie mwĩĩtu wake Laeli. Andũ* onthe ala wamũsyaĩe Yakovo maĩ mũonza.

26 Onthe* ala maĩ nzyawa sya Yakovo na maendanisye nake Misili, iveti sya ana ma Yakovo ite ndale, maĩ 66. 27 Yosevu e Misili asyaĩwe ana* elĩ. Andũ* onthe ma nyũmba ya Yakovo ala maendie Misili maĩ 70.

28 Na Yakovo atũma Yuta athi mbee woo akatavye Yosevu kana aĩ nzĩanĩ aendete Ngoseni. Yĩla mavikie nthĩ ya Ngoseni, 29 Yosevu nĩweeaie ĩkasya yake yũmbanwʼe na ambata akomane na Isilaeli ĩthe wake kũu Ngoseni. Na yĩla waumĩlile mbee wake, vau kwa vau amũkumbatĩa* na aĩa kwa kavinda.* 30 Nĩvo ĩndĩ Isilaeli weeie Yosevu: “Yu o na ngakwʼa vai ũndũ, nũndũ nĩnoona ũthyũ waku na namanya kana wĩ o thayũ.”

31 Na ĩndĩ Yosevu eea ana-a-ĩthe na nyũmba ya ĩthe wake atĩĩ: “Ekai nambate nĩtwae livoti kũla kwĩ Valao na ndimwĩa, ‘Ana-a-ĩthe makwa na andũ ma nyũmba ya ĩthe wakwa ala manaĩ nthĩ ya Kanaanĩ nĩmooka kũũ nĩĩ. 32 Aũme asu nĩ aĩthi, na nĩmaĩthasya indo, na nĩmooka na ndĩthya syoo na kyonthe kĩla meĩ nakyo.’ 33 Kwoou yĩla Valao ũkũmwĩta na aimũkũlya, ‘Mũtethasya wĩa mwaũ?’ 34 no nginya mwasye, ‘Ithyĩ athũkũmi maku vamwe na aa-ũmae maitũ, twĩthĩĩtwe tũyĩĩthya indo kuma wananĩ witũ nginya ũmũnthĩ.’ Mũtavyei ũu nĩ kana mũtũe nthĩ ya Ngoseni, nũndũ kĩla mũndũ ũĩthasya malondu nĩ ũthatyo kwa Amisili.”

47 Kwoou Yosevu athi na eea Valao atĩĩ: “Ĩthe wakwa na ana-a-ĩthe makwa na ndĩthya syoo na kyonthe kĩla me nakyo nĩmooka kuma nthĩ ya Kanaanĩ, na yu me nthĩ ya Ngoseni.” 2 Nĩwoosie ana-a-ĩthe make atano na amatwaa vala ve Valao.

3 Na ĩndĩ Valao akũlya ana-a-ĩthe ma Yosevu: “Mũthũkũmaa wĩa mwaũ?” Namo mamũsũngĩa: “Ithyĩ athũkũmi maku vamwe na aa-ũmae maitũ twĩ aĩthi ma malondu.” 4 Na ĩndĩ meea Valao: “Twooka kwĩkala ta aeni nthĩ ĩno nũndũ tũi na ũĩthyo kwondũ wa ndĩthya ya athũkũmi maku, nĩkwĩthĩwa yũa nĩ ĩvyũ nthĩ ya Kanaanĩ. Kwoou nĩtũũkwĩsũva, eka athũkũmi maku matũe nthĩ ya Ngoseni.” 5 Na kwoou Valao eea Yosevu: “Ĩthe waku na ana-a-ĩthe maku nĩmooka kũla ũĩ. 6 Nthĩ ya Misili yĩ mbee waku. Eka ĩthe waku na ana-a-ĩthe maku matũe kĩsionĩ kĩla kĩseo vyũ kya ĩ nthĩ. Eka matũe nthĩ ya Ngoseni, na ethĩwa nĩwĩsĩ aũme amwe katĩ woo mesĩ kũtethya wĩa woo nesa, manyuve maũngamĩe indo syakwa.”

7 Na ĩndĩ Yosevu aete Yakovo ĩthe wake mbee wa Valao, na Yakovo amũathima Valao. 8 Na Valao akũlya Yakovo: “Wĩ na myaka yĩana?” 9 Nake Yakovo amũsũngĩa Valao amwĩa: “Nĩ na myaka 130, na thayũnĩ wakwa w’onthe nĩthĩĩtwe ndyanganga.* Myaka yakwa nĩ mĩnini na yĩthĩĩtwe yĩ ya thĩna, na ti mingĩ ta ĩla aa-ũmae makwa mekalile mayanganga.”* 10 Ĩtina wa ũu, Yakovo nĩwamũathimie Valao na auma mbee wake.

11 Na kwoou Yosevu anenga ĩthe na ana-a-ĩthe kĩsio kya kũtũa nthĩ ya Misili, na kyeethĩwa kyoo, nakyo nĩkyo kyaĩ kĩsio kĩla kĩseo vyũ nthĩ ĩsu, na kyaĩ nthĩ ya Lamesesi, o tondũ Valao weeaĩte. 12 Na Yosevu nĩwanengae ĩthe na ana-a-ĩthe na nyũmba yonthe ya ĩthe wake lĩu,* kĩla mũsyĩ kwosana na ũtalo wa syana syaw’o.

13 Yu kũyaĩ lĩu* nthĩ yonthe, nũndũ yũa yaĩ ĩvyũ mũno, na andũ ma nthĩ ya Misili na ma nthĩ ya Kanaanĩ nĩmonzetw’e nĩ yũa yĩu. 14 Yosevu nĩwakolanasya mbesa syonthe ila syakwatĩkana nthĩ ya Misili na nthĩ ya Kanaanĩ kwondũ wa lĩu wa mbaa ngetha ũla andũ mathooaa, na Yosevu nĩwaetae mbesa isu nyũmbanĩ ya Valao. 15 Ĩtina wa ĩvinda, mbesa syonthe sya nthĩ ya Misili na sya nthĩ ya Kanaanĩ nĩsyathelile, na Amisili onthe mambĩĩa kũthi vala ve Yosevu, maimwĩa: “Tũnenge lĩu! Ve vata mwaũ tũkwʼe ũtũsyaĩĩsye atĩ nĩkwĩthĩwa mbesa sitũ nithelile?” 16 Nĩvo ĩndĩ Yosevu waisye: “Ethĩwa mbesa syenyu nithelile, etei indo syenyu, nakwa nĩngũmũkũanĩsya indo syenyu na lĩu.” 17 Na kwoou mambĩĩa kũetee Yosevu indo syoo, na Yosevu nĩwamanengae lĩu vandũ va mbalasi syoo, ndĩthya syoo sya mbũi na malondu na ng’ombe, na mang’oi moo, na aendeea kũmakũanĩsya lĩu na indo syoo syonthe mwakanĩ ũsu.

18 Yĩla mwaka ũsu wathelile, nĩmambĩĩie kũthi kwake mwaka ũla watĩĩe, maimwĩa: “Mwĩai wakwa, tũyĩũvitha kana mbesa sitũ na indo sitũ nĩtũnengete mwĩai wakwa. Vai kĩndũ kĩtialĩte tũtonya kũnenga mwĩai wakwa ate o mĩĩ yitũ na nthĩ yitũ. 19 Ve vata mwaũ ithyĩ na nthĩ yitũ tũthele ũtũsyaĩĩsye? Tũthooe na ũithooa nthĩ yitũ nĩ kana tũkwate lĩu, naitũ vamwe na nthĩ yitũ nĩtũũtw’ĩka ngombo sya Valao. Tũnenge mbeũ nĩ kana twĩkale thayũ vandũ va kũkw’a na nĩ kana nthĩ yitũ ndĩkatiwe yĩ nthei.” 20 Nĩvo ĩndĩ Yosevu wathooeie Valao nthĩ yonthe ya Misili nũndũ kĩla Mũmisili nĩwathooisye kĩtheka kyake, nĩkwĩthĩwa yũa yĩu yaĩ ĩvyũ mũno; na nthĩ ĩsu yatwʼĩka ya Valao.

21 Na Yosevu eeaĩa andũ mathamĩĩe ndũanĩ syoo, kuma mũthya ũmwe wa kĩsio kya Misili nginya mũthya ũla ũngĩ. 22 Nthĩ ya athembi yĩ o yoka noyo ũtaathooa, nũndũ lĩu ũla athembi maaĩawa waumaa kwa Valao na mekalawʼa thayũ nĩ lĩu ũsu maaĩawa nĩ Valao. Nĩkyo kĩtumi mataathoosya nthĩ yoo. 23 Nĩvo ĩndĩ Yosevu weeie andũ atĩĩ: “Sisyai, ũmũnthĩ nĩnamũthooa na nĩnathooa nthĩ yenyu kwondũ wa Valao. Mbeũ yenyu nĩ ĩno, endai mũmĩvande mĩũndanĩ. 24 Mbeũ ĩsu yasyaa, mũkaaanasya ngetha ilungu itano, na mũinenga Valao kĩlungu kĩmwe. Ĩndĩ ilungu inya ikeethĩawa syĩ syenyu nĩ kana mũkwate mbeũ ya kũvanda mĩũndanĩ na lĩu kwondũ wenyu, na kwondũ wa ala me nyũmbanĩ syenyu, na lĩu kwondũ wa syana syenyu.” 25 Na kwoou masya: “Nĩwatangĩĩa mathayũ maitũ. Eka twone ũseo methonĩ ma mwĩai wakwa na nĩtũũtw’ĩka ngombo sya Valao.” 26 Na ĩndĩ Yosevu aumya mwĩao ũũ ũla ũatĩĩawa nthĩ yonthe ya Misili nginya ũmũnthĩ: Kĩlungu kya katano nĩ kya Valao. No nthĩ ya athembi yoka ĩtaatwʼĩka ya Valao.

27 Na Isilaeli aendeea kwĩkala Misili nthĩ ya Ngoseni, na matũa kwʼo na masyaana na maingĩva mũno. 28 Na Yakovo atũa nthĩ ya Misili myaka 17, na kwoou Yakovo ekalile thayũ myaka 147.

29 Yĩla ĩvinda yathengeeie ya Isilaeli kũkwʼa, nĩweetie mwanae Yosevu na asya: “Yu ĩndĩ, ethĩwa nĩnonete ũseo methonĩ maku, nĩngũkwĩsũva ũie kw’oko kwaku ungu wa ũtambĩ wakwa, na ũimbony’a wendo ũtathelaa na ũyĩthĩwa wĩ mũĩkĩĩku kũla nĩĩ. Nĩngũkwĩsũva, ndũkaanthike Misili. 30 Yĩla ngakwʼa,* no nginya wĩngua kuma Misili na ũinthika mbũanĩ ya aa-ũmae makwa.” Na Yosevu eew’a ũu amwĩa: “Ngeeka oou wasya.” 31 Na ĩndĩ asya: “Mbĩvĩtĩe.” Na kwoou Yosevu amwĩvĩtĩa. Ĩtina wa ũu, Isilaeli nĩwakumanĩĩie mũtwenĩ wa kĩtanda kyake.

48 Ĩtina wa maũndũ asu, Yosevu nĩwataviwʼe ũũ: “Sisya, ĩthe waku nũendeee kwonza.” Na kwoou oosa ana make elĩ, Manase na Evilaimu, amatwaa vala ũĩ. 2 Nĩvo ĩndĩ Yakovo weeiwe: “Sisya, Yosevu mwana waku nĩwooka ũkwona.” Na ĩndĩ Isilaeli eenenga vinya na ekala nthĩ kĩtandanĩ kyake. 3 Na Yakovo amwĩa Yosevu:

“Ngai Mwene Vinya W’onthe nĩwambumĩlĩĩile nĩ Lusi nthĩ ya Kanaanĩ na ambathima. 4 Na ambĩa, ‘Ngatuma wĩthĩwa na ũsyao, na ngatuma wingĩva, na ngaũtwʼĩkĩthya nguthu ya ngo sya andũ, na ũsyao waku,* ũla ũkoka ĩtina waku, ngaũnenga nthĩ ĩno yĩthĩwe yawʼo ĩvinda yonthe. 5 Yu ĩndĩ, ana maku elĩ ala wasyaĩwe nthĩ ĩno ya Misili ndanamba kũka kũũ ũĩ Misili nĩ makwa. Evilaimu na Manase metwʼĩka makwa o tondũ Leũveni na Simeoni ne makwa. 6 Ĩndĩ syana ila ũũsyaĩwa ĩtina woo syĩtwʼĩka syaku. Ũtiĩwa wasyo ũkeetanĩawʼa na ĩsyĩtwa ya ana-a-ĩthe. 7 Yu nakwa, yĩla naumĩte Vatani, naĩ na Laeli yĩla wakwʼĩĩie nthĩ ya Kanaanĩ, na nĩvatialĩte mũendo mũasa tũyĩsa kũtwʼĩka nĩtũvika Evilatha. Na kwoou namũthika vau nzĩanĩ ya kũthi ndũanĩ ya Evilatha, nayo nĩ Mbethileemu.”

8 Na ĩndĩ Isilaeli oona ana ma Yosevu na akũlya: “Aa naaũ?” 9 Na Yosevu eea ĩthe wake atĩĩ: “Aa nĩ ana ala Ngai ũnengete nĩ vandũ vaa.” Nake eewʼa ũu amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva, maete vaa nĩĩ nĩ kana nĩmaathime.” 10 Ĩvindanĩ yĩu metho ma Isilaeli nĩmaendeee kwaa vinya nũndũ wa ũkũũ, na ndaĩ atonya kwona. Na kwoou Yosevu aete ana make vakuvĩ nake, nake amamumunya na amakumbatĩa. 11 Na Isilaeli amwĩa Yosevu: “Ndyaĩ naasũanĩa kana ngoona ũthyũ waku, ĩndĩ sisya, Ngai nĩwambĩtĩkĩlya o na noona ũsyao waku.”* 12 Nĩvo ĩndĩ Yosevu wamavetie maunĩ ma Isilaeli, na akumana na ũthyũ wake nginya nthĩ.

13 Na Yosevu amosa elĩ, akwete Evilaimu na kw’oko kwake kwa aũme na Manase na kw’oko kwake kwa aka, na amaete vakuvĩ na Isilaeli, Evilaimu e kwʼokonĩ kwa aka kwa Isilaeli na Manase e kwʼokonĩ kwake kwa aũme. 14 Ĩndĩ Isilaeli atambũũkya kw’oko kwake kwa aũme na akwilĩĩla mũtwenĩ wa Evilaimu, o na kau nĩwe waĩ mũnini, na ailĩĩla kwʼoko kwake kwa aka mũtwenĩ wa Manase. Amailĩĩile moko ũu o esĩ, nũndũ Manase nĩwe waĩ mũkũũ. 15 Na ĩndĩ amũathima Yosevu na asya:

17 Yĩla Yosevu woonie kana ĩthe wake ailĩĩle kw’oko kwake kwa aũme mũtwenĩ wa Evilaimu, ndaatana, na kwoou atata kũveta kwʼoko kwa ĩthe mũtwenĩ wa Evilaimu nĩ kana akwilĩĩle mũtwenĩ wa Manase. 18 Na Yosevu amwĩa ĩthe wake: “Eka kwĩka ũu, nau, nũndũ ũũ nĩwe mũkũũ. Ilĩĩla kwʼoko kwaku kwa aũme mũtwenĩ wake.” 19 Ĩndĩ ĩthe wake aendeea kũlea, aimwĩa: “Nĩnĩsĩ, mwanawa, nĩnĩsĩ. O nake akatwʼĩka mbaĩ, na o nake akeethĩwa e mũnene. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, mũinae akeethĩwa e mũnene kwĩ we, na ũsyao wake* ũkaingĩva wĩane ta mbaĩ mbingĩ.” 20 Na aendeea kũmaathima mũthenya ũsu, ayasya:

Na kwoou aendeea kũmwia Evilaimu mbee wa Manase.

21 Na ĩndĩ Isilaeli eea Yosevu: “Sisya, ngilyĩ kũkw’a, ĩndĩ vate ndĩi Ngai nũkũendeea kwĩthĩwa vamwe nenyu na akamũtũnga nthĩ ya aa-ũmae menyu. 22 Nakwa a vakwa, nĩngũkwongela kĩlungu kĩngĩ* kya nthĩ ĩũlũ wa kĩla ngũnenga ana-a-ĩthe maku, nakyo nĩ kĩla noosie kuma mokonĩ ma Aamoli nĩtũmĩĩte ũvyũ wakwa na ũta wakwa.”

49 Na Yakovo eeta ana make na amea: “Ũkai vamwe nĩ kana nĩmũtavye kĩla kĩkethĩwa ĩũlũ wenyu mũthyanĩ wa mĩthenya. 2 Ũmbanai vaa na mũimbĩthukĩĩsya, inywʼĩ ana ma Yakovo, ĩĩ, ĩthukĩĩsyei Isilaeli ĩthe wenyu.

3 “Leũveni, nue mwana wakwa ũla mũkũũ, nue vinya wakwa na mwambĩlĩĩlyo wa ũsyao wakwa, waĩ na ũnene ndaĩanĩ na ũnene vinyanĩ. 4 O ta kĩw’ũ kingĩ kĩ na itulumo ndwaaĩsiĩĩa, na kwoou ndũkaĩla, nũndũ nĩwambatie kĩtandanĩ kya ĩthe waku. Ĩvinda yĩu nĩwavukisye kĩtanda kyakwa. Ĩĩ, ũu nĩwʼo weekie!

5 “Simeoni na Livai nĩ ma inyia ũmwe. Mĩio ya ũngʼendu nĩyo mĩio yoo ya kũaana. 6 Kĩtindonĩ kyoo ndũkaaĩthĩwe vo, we thayũ wakwa.* Nguthunĩ yoo ndũkaalike, we ndaĩa yakwa,* nĩkwĩthĩwa ũthatunĩ woo nĩmooaie aũme, na ũtanu woo waĩ kũtila nzaũ malangũ. 7 Ũthatu woo nũumanĩwe, nũndũ nĩ mwai, na ũthilĩku woo, nũndũ ndwĩ tei. Eka nĩmavalaanyʼe kũũ na kũũ nthĩ ya Yakovo, na eka nĩmanyaĩĩkye nthĩ ya Isilaeli.

8 “Naku a vaku, Yuta, ana-a-ĩthe maku makaũtaĩa. Kwʼoko kwaku kũkeethĩwa ĩũlũ wa ngingo ya amaitha maku. Ana ma ĩthe waku makakumana mbee waku. 9 Yuta nĩ mũnyambũ wa mũika. Kuma nzyĩmanĩ, mwanawa, vate ndĩi ũkambata. Nũmandĩkĩte na akekoota ta mũnyambũ, na o ta mũnyambũ, nũũ ũtata kũmũthokoa? 10 Ndata ya ũsumbĩ ndĩkauma kwa Yuta, o na ndata ya mũtongoi ndĩkauma katĩ wa nyaaĩ syake, nginya yĩla Silo* ũkoka, na ngo sya andũ ikamwĩwʼa. 11 Akoova ĩng’oi yake mũsavivũnĩ na kasaũ ka ĩngʼoi yake mũsavivũnĩ mũseo, nake akavũĩa ngũa yake mbinyunĩ na kanzũ wake nthakamenĩ ya nzavivũ. 12 Metho make nĩmatunĩvĩtwʼe mũno nĩ mbinyu, na maeo make makeũvwʼa nĩ ĩia.

13 “Nzevuluni akatũa ũtee wa ũkanga, ũtee wa ũkanga vala meli itheeasya nanga na kũthũmũa, na mũvaka wake ũla wĩ vaasa ũkeethĩwa welekele Sitoni.

14 “Isakali nĩ ĩng’oi yĩ mavĩndĩ momũ, yĩtindiĩte nthĩ katĩkatĩ wa matandĩko mayo elĩ. 15 Na akoona kana vala wathũmũa nĩ vandũ vaseo na kana nthĩ ĩsu nĩ mbanake. Akeekya kĩtuo kyake nĩ kana aĩkwʼe mũio na akeenyivĩsya wĩa wa lasima.

16 “Ndani akasilanyʼa andũ make e ũmwe wa mbaĩ sya Isilaeli. 17 Ndani natwʼĩke nzoka yĩ ũtee wa lelũ, nzoka yĩ mbya ũtee wa nzĩa, ĩla ĩũmaa itiinyo sya mbalasi nĩ kana mũtwai wayo avalũke na mangala. 18 Ngeteela ũtangĩĩo kuma kwaku, ame Yeova.

19 “Nake Ngati a vake, nguthu ya avenani ĩkamũtavĩa, ĩndĩ akatava itiinyonĩ syayo.

20 “Mũkate* wa Aseli ũkeethĩwa mwingĩ,* na akanengane lĩu mũseo ta wa mũsumbĩ.

21 “Navitali nĩ ndaatai ntheke. Aneenaa ndeto syĩ na mumo.

22 “Yosevu nĩ ũkava wa mũtĩ wĩ na ũsyao, mũtĩ wĩ na ũsyao wĩ ũtee wa mbuluti,* ũla mbonge syawʼo itambũũkĩte ĩũlũ wa ũkũta. 23 Ĩndĩ ndũĩka sya kũatha na maangi nĩsyatindĩaa kũmũthĩnyʼa na kũmwĩkya maangi na syekalaa imũmenete mũno. 24 Ĩndĩ ũta wake ndwaauma vandũ vawʼo, na moko make maendeeie kwĩthĩwa na vinya na nĩwekasya maangi na mĩtũkĩ. Ũndũ ũsu waumie mokonĩ ma ũla wĩ vinya wa Yakovo, kuma kwa mũĩthi na ĩvia ya Isilaeli. 25 Aumĩte* kwa Ngai wa ĩthe waku, na akaũtetheesya, nake e vamwe na Mwene Vinya W’onthe, na akakũathima na moathimo maumĩte matunĩ ĩũlũ, na moathimo maumĩte nthĩ vyũ, na moathimo ma nondo na ĩvu. 26 Moathimo ma ĩthe waku makeethĩwa me manene kwĩ moathimo ma iĩma sya tene na tene, kwĩ syĩndũ sya kwendwa sya tũlĩma tũla twĩkalaa ĩvinda yĩasa. Makaendeea kwĩthĩwa ĩũlũ wa mũtwe wa Yosevu, ĩũlũ wa lolotya wa ũla ũvathĩtwe kuma katĩ wa ana-a-ĩthe.

27 “Mbenyamini akatembũangaa ta nzũi. Kwakya akaya nyama ya nzyĩma, na ĩ ya wĩoo akaaanyʼa mũtavo.”

28 Isu syonthe nĩsyo mbaĩ 12 sya Isilaeli, na maũndũ asu nĩmo ĩthe woo wamatavisye yĩla wamaathimaa. Nĩwaathimie kĩla ũmwe woo kwosana na ũathimo ũla ũmwaĩle.

29 Ĩtina wa ũu, nĩwameaĩe ũũ: “Nĩngũmbanwʼa vamwe na andũ makwa.* Nthikei vamwe na aa-ĩthe makwa ngunganĩ ĩla yĩ kĩthekanĩ kya Eveloni, ũla Mũititi, 30 ngunganĩ ĩla yĩ kĩthekanĩ kya Makivela vakuvĩ na Mamile nthĩ ya Kanaanĩ, kĩthekanĩ kĩla Avalaamu wathooie kuma kwa Eveloni, ũla Mũititi, akĩtũmĩae ta vandũ va kũthikana. 31 Vau nĩ vo mathikie Avalaamu na mũka wake Sala. Vau nĩ vo mathikie Isaka na mũka wake Leveka, na vau no vo nathikie Lea. 32 Kĩtheka kĩu vamwe na ngunga ĩla yĩ nthĩnĩ wakyo syathooiwe kuma kwa ana ma Ethi.”

33 Na ũu nĩwʼo Yakovo waminie kwĩaĩa ana make. Na ĩndĩ ookĩlya maaũ make amailĩĩla kĩtandanĩ kyake na aveva ya mũthya na oombanwʼa vamwe na andũ make.*

50 Nĩvo ĩndĩ Yosevu wavalũkĩile ĩthe wake na amũĩĩa na amũmumunya. 2 Na ĩtina wa ũu, Yosevu eeaĩa athũkũmi make, ala maĩ aiiti, mavake mwĩĩ wa ĩthe wake ndawa nĩ kana ndũkoe. Na kwoou aiiti asu mavaka mwĩĩ wa Isilaeli ndawa, 3 na maendeea kwĩka ũu mĩthenya 40, nũndũ ĩsu nĩyo mĩthenya ĩla ĩanĩĩe ya kũvaka mwĩĩ ndawa nĩ kana ndũkoe, na Amisili maendeea kũmũĩĩa mĩthenya 70.

4 Yĩla mĩthenya ya kũmũmetea yathelile, Yosevu nĩwaneenie na anene ma* Valao, aimea: “Ethĩwa nĩnonete ũseo methonĩ menyu, tavyai Valao atĩĩ: 5 ‘Ĩthe wakwa nĩwatumie nĩvĩta. Ambĩie: “Sisya! ngilyĩ kũkwʼa. Wĩnthika mbũanĩ yakwa, ĩla nĩnzĩte ngunganĩ nthĩ ya Kanaanĩ.” Kwoou nĩngũkwĩsũva, eka nambate ngathike ĩthe wakwa, na ĩtina wa ũu, nĩngũsyoka.’” 6 Na kwoou Valao asũngĩa asya: “Enda ũkathike ĩthe waku o tondũ watumie wĩvĩta.”

7 Na kwoou Yosevu ambata nĩ kana akathike ĩthe, na athũkũmi onthe ma Valao maendanyʼa nake, atumĩa ma nyũmba ya Valao na atumĩa onthe ma nthĩ ya Misili 8 na andũ onthe ma nyũmba ya Yosevu na ana-a-ĩthe ma nyũmba yonthe ya ĩthe wake. No syana ila nini na ndĩthya syoo syatiiwe nthĩ ya Ngoseni. 9 Na eka ũu, nĩwambatie na makasya na aũme matwaĩte mbalasi. Na nũndũ wa ũu, nguthu ĩsu yaĩ nene mũno. 10 Na ĩndĩ mavika kĩvũĩonĩ kya Atati, kĩla kĩ kĩsionĩ kya Yolotani, na me vau maĩa kĩĩo kĩnene mũno na kĩ woo, na maendeea kũmetea ĩthe wake mĩthenya mũonza. 11 Na yĩla ekali ma nthĩ ĩsu, ala maĩ Akanaanĩ, moonie kĩmeto kĩla kyaendeee kĩvũĩonĩ kya Atati, masya ũũ masengʼete: “Kĩmeto kĩĩ kya Amisili nĩ kĩnene!” Nĩkyo kĩtumi vandũ vau veetiwe Aveli-misilaimu,* ĩla yĩ kĩsionĩ kya Yolotani.

12 Na kwoou ana make mamwĩka kyonthe kĩla wameaĩe. 13 Ana make nĩmamũkuie mamũtwaa nthĩ ya Kanaanĩ na mamũthika ngunganĩ ĩla yĩ kĩthekanĩ kya Makivela. Kĩtheka kĩu kĩ vakuvĩ na Mamile, na nĩ kĩla Avalaamu wathooie kuma kwa Eveloni, ũla waĩ Mũititi, akĩtũmĩae ta vandũ va kũthikana. 14 Yosevu amina kũthika ĩthe, nĩwasyokie Misili e vamwe na ana-a-ĩthe na onthe ala maendanisye nake kũthika ĩthe.

15 Yĩla ana-a-ĩthe ma Yosevu moonie kana ĩthe woo nĩwakwʼa, maisye: “Nĩvatonyeka Yosevu akethĩwa atũmenete mũno na nũtonya kũĩvanĩsya ũthũku wʼonthe ũla twamwĩkie.” 16 Na kwoou matũmana vala ve Yosevu, mayasya: “Ĩthe waku atwĩaĩe ũũ atanakwʼa: 17 ‘Ũũ nĩwʼo mũkatavya Yosevu: “Nĩngũkwĩsũva, ekea ana-a-ĩthe maku ĩvĩtyo yoo na naĩ ĩla makwĩkie makũũmĩsya mũno.”’ Yu, nĩtũũkwĩsũva, ekea athũkũmi ma Ngai wa ĩthe waku ĩvĩtyo yoo.” Na Yosevu eewʼa ndeto syoo aĩa. 18 Nĩvo ĩndĩ ana-a-ĩthe o namo mookie na mavalũka mbee wake na masya: “Sisya, yu twĩ ngombo syaku!” 19 Ĩndĩ Yosevu amea: “Mũikakĩe. Nyie no nose mwanya wa Ngai? 20 O na kau inywʼĩ mwavangĩte kũmbũmĩsya, Ngai nĩwaekie ũu wĩthĩwe nĩ kana maũndũ mathi nesa na aitangĩĩa andũ aingĩ, o tondũ wĩkĩte ũmũnthĩ. 21 Kwondũ wa ũu, mũikakĩe. Nĩngũendeea kũmũnenga lĩu, inywʼĩ na syana syenyu nini.” Na kwoou amakiakisya na amekĩa vinya.

22 Na Yosevu aendeea kwĩkala Misili, we na nyũmba ya ĩthe wake, na Yosevu ekala thayũ myaka 110. 23 Yosevu nĩwoonie nzyawa ya katatũ ya ana ma Evilaimu, o na ana ma Makili, mwana wa Manase. Asu nĩmasyaĩwe maunĩ ma Yosevu.* 24 Na ĩndĩ Yosevu eea ana-a-ĩthe atĩĩ: “Nyie ngilyĩ kũkwʼa, ĩndĩ vate ndĩi Ngai akamũlilikana, nake ndakaema kũmumya nthĩ ĩno na aimũtwaa nthĩ ĩla weevĩtĩie Avalaamu, na Isaka, na Yakovo.” 25 Na kwoou Yosevu aĩkĩĩthya kana ana ma Isilaeli nĩmeevĩta, ayasya: “Vate ndĩi Ngai akamũlilikana. No nginya mwĩkua mavĩndĩ makwa kuma vaa.” 26 Na Yosevu akwʼa e na myaka 110, na mavaka mwĩĩ wake ndawa nĩ kana ndũkoe, na eekĩwa ĩsandũkũnĩ kũu Misili.