ŨVOO MŨSEO ŨLA ŨANDĨKĨTWE NĨ LŨKA

1 Nĩkwĩthĩwa andũ aingĩ nĩmatatĩte kũmbanyʼa na kũandĩka ũvoo ĩũlũ wa maũndũ ala tũĩkĩĩĩte, 2 o tondũ twatiĩwe nĩ andũ ala kuma mwambĩlĩlyonĩ meeyoneie maũndũ asu, na ala maĩ athũkũmi ma kũtavanyʼa ũvoo ũsu, 3 o nakwa, nũndũ nĩnĩatĩĩe maũndũ onthe nesa kuma mwambĩlĩlyonĩ, nĩnĩtwie kũkũandĩkĩa maũndũ asu nĩatĩanĩsye nesa, mũtaĩwa Theovilo, 4 nĩ kana ũmanye nesa ũwʼo wa maũndũ ala ũmanyĩĩtwʼe na kanywʼa.

5 Ĩvinda ya Elote, * mũsumbĩ wa Yutia, kwaĩ mũthembi weetawa Nzekalia wa kĩkundi kyeetawa Aviya. Na mũka wake aĩ mwĩĩtu waumĩte mũsyĩ wa Aluni, nake eetawa Elisavethi. 6 Andũ asu elĩ maĩ alũngalu mbee wa Ngai, na mayaĩ na mavĩtyo nũndũ nĩmaatĩĩaa mĩao na motwʼĩo onthe ma Yeova. 7 Ĩndĩ mayaĩ na kana nũndũ Elisavethi aĩ ngũngũ, na elĩ maĩ akũũ.

8 Na aendeee kũtethya wĩa wa ũthembi mbee wa Ngai, ĩvinda yĩla kĩkundi kyake kyavangĩĩwe wĩa ũsu, 9 na kwosana na ũndũ kweekawa * wĩanĩ wa ũthembi, ĩvinda yake ya kũtoeesya ũvani nĩyavikie yĩla walikile vala vandũ vatheu va Yeova. 10 Na ĩkomano yonthe ya andũ yaĩ nza yĩivoya ĩvinda ya kũtoeesya ũvani. 11 Na mũlaĩka wa Yeova amumĩlĩla na aũngama ngalĩ ya kwʼoko kwa aũme kwa kĩthembeo kya kũtoeesya ũvani. 12 Na Nzekalia oona ũu, athĩnĩka na akwatwa nĩ wia mwingĩ. 13 Ĩndĩ mũlaĩka ũsu amwĩa: “Ndũkakĩe Nzekalia, nũndũ mboya yaku ya kĩthingʼĩĩsyo nĩyĩthukĩĩiwʼe, na mũka waku Elisavethi akaũsyaĩa kana ka kavĩsĩ, na ũkaketa Yoana. 14 Naku ũkatana na kwĩwʼa mũyo mwingĩ, na aingĩ makatanĩa kũsyawa kwa kana kau, 15 nũndũ akeethĩwa e mũndũ mũnene methonĩ ma Yeova. Na ndaĩle kũnywʼa mbinyu kana ũkĩ nongi, o na akausũwa nĩ veva mũtheu o na ate mũsyae, * 16 nake akaalyũla aingĩ ma ana ma Isilaeli mamũsyokee Yeova Ngai woo. 17 O na ĩngĩ, akathi mbee wake e na veva na vinya ta wa Eliya, nĩ kana aalyũle ngoo sya aa-ĩthe syĩkale ta sya syana na ala mate ewi mekae maũndũ kwa ũĩ o ta ala alũngalu, nĩ kana amũetee Yeova andũ meyũmbanĩtye.”

18 Na Nzekalia amũkũlya mũlaĩka: “Ndonya kũmanya ata kana ũndũ ũsu nĩ wa wʼo? Nũndũ nyie nĩ mũkũũ, na mũka wakwa o nake nĩ mũkũũ.” 19 Nake mũlaĩka amũsũngĩa, amwĩa: “Ninyie Kavilieli, ũla ũũngamaa mbee wa Ngai, na nĩnĩtũmiwe kũneena naku na kũũtavya ũvoo ũũ mũseo. 20 Ĩndĩ sisya! nũũvindya na ndwĩĩthĩwa ũtonya kũneena nginya mũthenya ũla maũndũ asu makekĩka, nũndũ ndũnaĩkĩĩa ndeto syakwa, ila ikeanĩwʼa ĩvinda yĩla yĩnyuvĩtwe.” 21 Ĩvindanĩ yĩu, andũ maendeee kũmweteela Nzekalia, na masengʼa nũndũ nĩwekalile mũno nthĩnĩ wa vala vandũ vatheu. 22 Yĩla waumaalile ndaĩ atonya kũneena namo, na mamanya kana ve woni woona e vala vandũ vatheu. Na aendeea kũneena namo na moko ĩndĩ ndaĩ atonya kũtumũa. 23 Yĩla mĩthenya ya ũthũkũmi wake mũtheu * yathelile, nĩwenũkie kwake.

24 Ĩtina wa mĩthenya mĩna, mũka wake Elisavethi nĩwaitavie, na ekala mũsyĩ myei ĩtano ate kumaala, na aasya atĩĩ: 25 “Ũũ nĩwʼo Yeova wĩkanĩte nakwa mĩthenyanĩ ĩno. Nũndilikanĩte nĩ kana ambetangĩe nthoni andũnĩ.”

26 Na mweinĩ wa thanthatũ wa kũitava kwake, mũlaĩka Kavilieli nĩwatũmiwe kuma kwa Ngai athi ndũanĩ ya Kalilii yĩtawa Nasaleti, 27 kwa mwĩĩtu ũteesĩ mũndũũme, ũla weevaĩtwʼe nĩ mũndũ weetawa Yosevu wa nyũmba ya Ndaviti, na mwĩĩtu ũsu ũteesĩ mũndũũme eetawa Meli. 28 Na yĩla mũlaĩka walikile vala waĩ, amwĩa: “Ũvoo, we ũla wonetwʼe ũseo mũnene, Yeova e vamwe naku.” 29 Na athĩnĩka mũno nũndũ wa ndeto isu sya mũlaĩka na atata aelewe ĩsu ĩtonya kwĩthĩwa yĩ ngethi ya mũthemba mwaũ. 30 Na mũlaĩka amwĩa: “Ndũkakĩe Meli, nũndũ nĩwonetwʼe ũseo nĩ Ngai. 31 Na sisya! ũkaitava * na ũisyaa kavĩsĩ, naku ũkaketa Yesũ. 32 Ũsu akeethĩwa e mũnene na akeetwa Mwana wa Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe, na Yeova Ngai akamũnenga kĩvĩla kya ũsumbĩ kya Ndaviti ĩthe wake, 33 na akasumbĩka e Mũsumbĩ ĩũlũ wa nyũmba ya Yakovo tene na tene, na Ũsumbĩ wake ndũkethĩwa na mũminũkĩlyo.”

34 Ĩndĩ Meli amũkũlya mũlaĩka: “Ũu ũtonyeka ata, nũndũ ndyaamanyana kĩ-mwĩĩ na mũndũũme?” 35 Nake mũlaĩka amũsũngĩa, amwĩa: “Veva mũtheu ũkooka ĩũlũ waku na vinya wa Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe ũkeethĩwa ĩũlũ waku. Na nũndũ wa kĩtumi kĩu ũla wĩsyawa akeetwa mũtheu, Mwana wa Ngai. 36 Na sisya! o nake Elisavethi mũndũ wa mũsyĩ wenyu nũitavĩte kavĩsĩ, e o mũkũũ, na ũũ nĩwʼo mwei wa thanthatũ kuma ũla weetawa ngũngũ aitava; 37 nũndũ vaiĩ ũndũ Ngai ũneenete ũtatonya kwĩanĩsya.” 38 Nĩvo Meli wamwĩie: “Sisya! nyie nĩ ngombo ya Yeova! Nĩkwĩthĩwe kwakwa o tondũ waneena.” Na ĩndĩ mũlaĩka amũtia athi.

39 Kwoou mĩthenyanĩ ĩsu Meli ookĩla na athi na mĩtũkĩ nthĩ yĩ iĩma, ndũanĩ ya Yuta, 40 na alika mũsyĩ kwa Nzekalia na amũkethya Elisavethi. 41 Yĩla Elisavethi weewie ngethi ya Meli oou, kana kathaka ĩvunĩ yake, na Elisavethi ausũwa nĩ veva mũtheu 42 na aneena na wasya mũnene, akyasya: “We wĩ mũathime katĩ wa aka, na ũsyao wa ĩvu yaku nĩmũathime! 43 Kwoou, vatonyeka ata nakwata ndaĩa ĩno ya kũthokewa nĩ inyia wa Mwĩaĩi wakwa? 44 Nũndũ sisya! yĩla neewʼa ngethi yaku oou, kana kala ke ĩvunĩ yakwa nĩkathaka nũndũ wa ũtanu. 45 O naku wĩ mũtanu nĩkwĩthĩwa nũĩkĩĩe, nũndũ maũndũ asu wataviwʼe kuma kwa Yeova makeanĩa vyũ.”

46 Na Meli asya: “Thayũ wakwa * nũũmũtaĩa Yeova, 47 na veva wakwa nũũmũtanĩa mũno Ngai, Mũtangĩĩi wakwa, 48 nĩkwĩthĩwa nũmĩlilikanĩte ngombo yake ĩte nguma. Na sisya! kuma yu nzyawa syonthe ikaasya nyie nĩ mũtanu, 49 nũndũ Ũla wĩ vinya nũmbĩkĩte maũndũ manene, na ĩsyĩtwa yake nĩ ĩtheu, 50 na kuma nzyawa kũthi nzyawa ĩla ĩngĩ nũmewʼĩaa tei ala mamũkĩaa. 51 Nĩwĩkĩte maũndũ manene na kwʼoko kwake; nũnyaĩĩkĩtye ala me mĩngʼathĩlĩĩlyo ngoonĩ syoo. 52 Nũmaumĩtye ala me vinya ivĩlanĩ sya ũsumbĩ na kũmanenevya ala mate nguma; 53 nũtumĩte ala me na nzaa meanĩwa nĩ syĩndũ nzeo na ala athwii akamalũngya mate na kĩndũ. 54 Nũmũtethetye Isilaeli mũthũkũmi wake aililikana tei wake 55 tene na tene kwa Avalaamu na ũsyao * wake, o tondũ waneenie na aa-ũmae maitũ.” 56 Meli ekalile nake ta myei itatũ na asyoka mũsyĩ kwoo.

57 Ĩvinda ya Elisavethi ya kũsyaa nĩyavikie, na asyaa kavĩsĩ. 58 Na atũi na andũ ma mũsyĩ woo nĩmeewʼie kana Yeova nũmwonetye tei mwingĩ mũno, na matana vamwe nake. 59 Mũthenya wa nyanya nĩmookie kwaĩka kana kau kanini, na mendaa kũketa Nzekalia, o ta ĩthe wako. 60 Ĩndĩ inyia wako asũngĩa, asya: “Aiee! keĩtwa Yoana.” 61 Namo mamwĩa: “Vaiĩ ũmwe wa andũ menyu ma mũsyĩ wĩtawa ĩsyĩtwa yĩu.” 62 Nĩvo mamũkũlilye ĩthe wako maitũmĩa moko ũndũ ũkwenda ketwe. 63 Kwoou eetya kĩndũ kya kũandĩkĩa * na aandĩka: “Yoana nĩyo ĩsyĩtwa yako.” Na onthe masengʼa. 64 Na vau kwa vau kanywʼa wake wavingũwa na ũĩmĩ wake wathawʼa na ambĩĩa kũneena, aimũtaĩa Ngai. 65 Na andũ onthe ma ũtũi woo makwatwa nĩ wia, na maũndũ asu onthe mambĩĩa kũneenewa nthĩ ĩsu yonthe yĩ iĩma ya Yutia. 66 Na onthe ala meewie maia maũndũ asu ngoonĩ syoo, makyasya: “Kũkeethĩwa ata kwa kana kaa keana?” Nũndũ kwa wʼo, kwʼoko kwa Yeova kwaĩ vamwe nako.

67 Nĩvo ĩndĩ Nzekalia ĩthe wako wausũiwe nĩ veva mũtheu na athana, akyasya: 68 “Nataĩwe Yeova, Ngai wa Isilaeli, nũndũ nũlilikanĩte andũ make na akamaetee wovosyo. 69 Na nũtũkĩlĩlye ũvya wa ũtangĩĩo * nyũmbanĩ ya Ndaviti mũthũkũmi wake, 70 o tondũ ũneenete kwĩsĩla kanywʼa wa athani make atheu ma tene, 71 wa kũtũtangĩĩa kuma kwa amaitha maitũ na kuma kwʼokonĩ kwa onthe ala matũmenaa; 72 nĩ kana amonyʼe tei aa-ũmae maitũ na aililikana ũtianĩo wake mũtheu, 73 na wĩvĩto ũla weevĩtĩie Avalaamu ũmae waitũ, 74 nĩ kana ĩtina wa kũtangĩĩwa kuma mokonĩ ma amaitha, twĩkwata ndaĩa ya mwanya ya kũmũthũkũma ũthũkũmi mũtheu tũte na wia, 75 twĩ aĩkĩĩku na twĩ alũngalu mĩthenyanĩ yitũ yonthe. 76 Ĩndĩ we, kana kanini, ũkeetwa mwathani wa Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe, nũndũ ũkathi wĩ mbee wa Yeova ũkaseũvye nzĩa syake, 77 na kũnenga andũ make ũmanyi ĩũlũ wa ũtangĩĩo kwĩsĩla kũekewa naĩ syoo, 78 nĩkwĩthĩwa Ngai waitũ e ĩnee yingĩ. Na nũndũ wa ĩnee yĩu kyeni kya kũikya kĩkatũvikĩa kuma ĩũlũ, 79 nĩ kana kĩmamulĩkĩle ala mekalĩte kĩvindunĩ na kyuunĩ kya kĩkwʼũ na kũtongoesya maaũ maitũ nzĩanĩ ya mũuo.”

80 Na mwana ũsu mũnini eana na eethĩwa na vinya vevanĩ, na ekala weũnĩ nginya mũthenya ũla weeyumĩlilye ũtheinĩ kwa Isilaeli.

2 Na mĩthenyanĩ ĩsu mwĩao nĩwaumie kwa Kaisali Aukusito nĩ kana andũ nthĩ yonthe maandĩkĩthwʼe. 2 (Kũandĩkĩthwʼa kũu kwa mbee kweethĩiwe yĩla Kwilinio waĩ ngavana wa Silia.) 3 Na andũ onthe mathi kũandĩkĩthwʼa, kĩla ũmwe ndũanĩ yake. 4 Yosevu o nake nĩwaumie Kalilii, ndũanĩ ya Nasaleti, athi Yutia ndũanĩ ya Ndaviti ĩla yĩtawa Mbetheleemu, nũndũ aĩ wa mũsyĩ wa Ndaviti. 5 Na athi kũandĩkĩthwʼa vamwe na Meli, ũla waĩ anamũtwaa nũndũ nĩmeevaanĩtye, nake aĩ vakuvĩ kũsyaa. 6 Na kweethĩwa yĩla maĩ kũu, ĩvinda yake yavika ya kũsyaa. 7 Na asyaa kana kake ka mbee kavĩsĩ na akavwʼĩka ngũa na akakomya mũvalatĩnĩ, * nũndũ nyũmbanĩ ya aeni vayaĩ mwanya woo.

8 O na kĩsionĩ kĩu kwaĩ aĩthi mekalaa nza maisyaĩĩsya indo syoo ũtukũ. 9 Na o mĩtũkĩ mũlaĩka wa Yeova amaumĩlĩĩla na aũngama mbee woo, na kyeni kya ũtheu mũtisu wa Yeova kyamamulĩka na makwatwa nĩ wia mwingĩ. 10 Ĩndĩ mũlaĩka amea: “Mũikakĩe, nũndũ sisyai! nĩmũtavya ũvoo mũseo ũla ũkaetee andũ onthe ũtanu mũnene. 11 Nũndũ ũmũnthĩ ndũanĩ ya Ndaviti nĩkũsyaiwe mũtangĩĩi, nake nĩ Klĩsto ũla Mwĩaĩi. 12 Na ũũ nĩwʼo wonanyʼo kwenyu: Nĩmũkwĩthĩa kana kavwʼĩkĩtwe ngũa na kakomete mũvalatĩnĩ.” 13 Na o mĩtũkĩ nguthu nene ya ita sya ĩtunĩ yeethĩwa vamwe na ũla mũlaĩka, ĩkĩmũtaĩa Ngai na kwasya: 14 “Ngai nataĩwe kũu ĩũlũ mũno, na mũuo wĩthĩwe ĩũlũ wa nthĩ andũnĩ ala mamwendeeasya.” *

15 Kwoou yĩla alaĩka mamatiie na masyoka ĩtunĩ, aĩthi maneenanyʼa ene kwa ene, makyasya: “No nginya tũthi Mbetheleemu tũkone ũndũ ũla weekĩka, ũla Yeova watũmanyĩthya.” 16 Na mathi na mĩtũkĩ na meethĩa Meli vamwe na Yosevu, na kala kana kakomete mũvalatĩnĩ. 17 Yĩla moonie ũu, matavanyʼa ũvoo ũla matavĩtwʼe ĩũlũ wa kana kau. 18 Na onthe ala meewie masengʼa nũndũ wa maũndũ ala mataviwʼe nĩ aĩthi, 19 ĩndĩ Meli ambĩĩa kwia maũndũ asu kĩlĩkonĩ, na kũmasũanĩa ngoonĩ yake. 20 Na ĩndĩ aĩthi masyoka maimũkumya Ngai na kũmũtaĩa nũndũ wa maũndũ onthe ala meewie na kwona, o tondũ matavĩtwʼe.

21 Na ĩtina wa mĩthenya nyanya, ĩvinda yavika ya kwaĩka kana kau, nako keetwa Yesũ, ĩsyĩtwa yĩla yanenganĩtwe nĩ mũlaĩka o na mbee wa katanaitavwa.

22 Na ĩngĩ, yĩla ĩvinda yavikie ya kũthewʼa kwoo kwosana na Mĩao ya Mose, mambata na Yesũ Yelusaleme makamũnengane kwa Yeova, 23 o tondũ kũandĩkĩtwe Mĩaonĩ ya Yeova: “Kĩla mũsyawa wa mbee mũndũũme * aĩle kwĩtwa mũtheu wa Yeova.” 24 Na maumya nthembo kwosana na ũndũ Mĩao ya Yeova yaĩtye: “ndumbũ ilĩ kana maswii elĩ ma ĩvũĩ.”

25 Na sisya! Yelusaleme kwaĩ mũndũ weetawa Simeoni; mũndũ ũsu aĩ mũlũngalu na nĩwamũkĩaa Ngai, na nĩweeteele kũkiakiwʼa kwa Isilaeli, na veva mũtheu waĩ ĩũlũ wake. 26 O na ĩngĩ, nĩwavuanĩwʼe nĩ Ngai kwĩsĩla veva mũtheu kana ndakona kĩkwʼũ atonete Klĩsto wa Yeova. 27 Na atongoewʼe nĩ veva mũtheu, ooka ĩkalũnĩ, na yĩla asyai ma Yesũ maetie kana kau nĩ kana mekane nako o tondũ kweekawa kwosana na Mĩao, 28 akosa kana kau mokonĩ make na amũtaĩa Ngai na asya: 29 “Yu, Mwĩaĩi Mũsumbĩ Mũnene, eka ngombo yaku ĩthi na mũuo kwosana na ũndũ waneenie, 30 nũndũ metho makwa nĩmoona nzĩa yaku ya ũtangĩĩo 31 ĩla ũseũvĩtye mbee wa metho ma andũ onthe, 32 kyeni kya kũveta kĩndũ kĩla kĩvwʼĩkĩte metho ma andũ ma mbaĩ ingĩ, na ũtheu mũtisu kwa andũ maku Isilaeli.” 33 Na ĩthe wa kana kau na inyia wako maendeea kũsengʼa nũndũ wa maũndũ ala maneenawa ĩũlũ wako. 34 O na ĩngĩ, Simeoni amaathima na amwĩa Meli inyia wa kana kau atĩĩ: “Sisya! Kana kaa nĩkanyuvĩtwe kwondũ wa kũvalũka na kũkĩla ĩngĩ kwa andũ aingĩ ma Isilaeli na kwondũ wa wonanyʼo ũla ũkaneenewa naĩ 35 (ĩĩ, ũvyũ mũasa ũkaũtonya), nĩ kana mosũanĩo ma ngoo mbingĩ matonye kũvuanwʼa.”

36 Na kwaĩ mwathani mũndũ mũka weetawa Ana, mwĩĩtu wa Vanueli wa mbaĩ ya Aseli. Mũndũ mũka ũsu aĩ mũkũũ na ekalile na mũũme wake myaka mũonza kuma matwaana, * 37 nake aĩ ndiwa na aĩ na myaka 84. Ndatĩaa kũthi ĩkalũnĩ, aithũkũma ũthũkũmi mũtheu ũtukũ na mũthenya vamwe na kũtĩĩa kũya na kũvoya na kĩthingʼĩĩsyo. 38 Na saa o ũsu athengeea na ambĩĩa kũmũtũngĩa Ngai mũvea na kũneena ĩũlũ wa kala kana, aitavya onthe ala meeteele wovosyo wa Yelusaleme.

39 Kwoou ĩtina wa kwĩka maũndũ onthe kwosana na Mĩao ya Yeova, masyoka Kalilii ndũanĩ yoo ya Nasaleti. 40 Na kana kau kaendeea kwĩana na kwĩthĩwa na vinya, kausũĩtwe nĩ ũĩ, na Ngai nĩwaendeeie kũkonyʼa ũseo.

41 Na asyai mako nĩmaendaa Yelusaleme kĩla mwaka ĩvinda ya mboka ya Vasaka. 42 Na yĩla waĩ na myaka 12, mambata Yelusaleme, kwosana na ũndũ kweekawa ĩvinda ya mboka. 43 Na yĩla mĩthenya ya mboka yathelile masyoka, na kavĩsĩ Yesũ katiwa Yelusaleme, na asyai mako mayaamanya. 44 Na nũndũ moonaa Yesũ ta waĩ andũnĩ ala maendanĩtye namo, mathi kyalo kya mũthenya mũima, na ĩndĩ mambĩĩa kũmũmantha andũnĩ moo ma mũsyĩ na andũnĩ ala meesene namo. 45 Ĩndĩ malea kũmwona, masyoka Yelusaleme na mamũmantha na kĩthito. 46 Na ĩtina wa mĩthenya ĩtatũ mamwĩthĩa ĩkalũnĩ, ekalĩte katĩ wa amanyĩsya aimethukĩĩsya na kũmakũlya makũlyo. 47 Ĩndĩ onthe ala mamwĩthukĩĩsye nĩmasengʼaa mũno nũndũ wa ũmanyi wake na mosũngĩo make. 48 Na yĩla asyai make mamwonie nĩmasengʼie, na inyia wake amũkũlya: “Mwana wakwa, ũtwĩkie ũu nĩkĩ? Nyie na ĩthe waku tũthĩnĩkie mũno tũikũmantha.” 49 Ĩndĩ amakũlya: “Nĩkĩ mũũmanthaa? No mwĩĩsĩ kana no nginya nĩthĩwe nyũmbanĩ ya Asa wakwa?” 50 Ĩndĩ mayaaelewa nĩ kĩla wamatavasya.

51 Na ĩndĩ atheea namo na masyoka Nasaleti, na aendeea kũmenyivĩsya. * Na inyia wake aia nesa ndeto isu syonthe ngoonĩ yake. 52 Na Yesũ aendeea kwĩthĩwa na ũĩ na kwĩana na kwonwʼa ũseo nĩ Ngai na andũ.

3 Mwakanĩ wa 15 wa kũsumbĩka kwa Kaisali Tivelio, yĩla Vondio Vilato waĩ ngavana wa Yutia, Elote * waĩ mũsumbĩ wa kĩsio kya Kalilii, Vilivu mwana-a-ĩthe waĩ mũsumbĩ wa kĩsio kya Itulea na Takakoniti, na Lisania waĩ mũsumbĩ wa kĩsio kya Avilene, 2 ĩvindanĩ ya mũnene wa athembi Anasi na ya Kaiava, ndeto ya Ngai nĩyamũkĩe Yoana mwana wa Nzekalia e weũnĩ.

3 Kwoou athi kĩsionĩ kĩla kyathyũlũlũkĩte Yolotani, akĩtavya andũ mavatiswe nĩ kana monanyʼe nĩmelilĩte nũndũ wa naĩ syoo nĩ kana maekewe, 4 o tondũ kũandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya mwathani Isaia: “Wasya mũnene wa mũndũ ũkũneena weũnĩ, akyasya: ‘Seũvyai nzĩa ya Yeova! Lũngalyai nzĩa syake. 5 Myanda yonthe no nginya ĩlindwe, na iĩma syonthe vamwe na tũlĩma no nginya iananwʼe na nthĩ; nzĩa ila nthyoeku no nginya ilũngwe, na nzĩa ila syĩ maliko iyalalwa; 6 na mĩĩ yonthe ĩkoona * ũtangĩĩo wa Ngai.’” *

7 Na ambĩĩa kũneena na andũ aingĩ ala mookaa vala ũĩ nĩ kana amavatise, akĩmea: “Inywʼĩ ũsyao wa nzoka mbai, nũũ ũla ũmũtavĩtye kana nĩmũtonya kũkĩa ũthilĩku ũla wũkĩte? 8 Kwondũ wa ũu, syaai ũsyao ũkwonanyʼa nĩmwĩlilĩte. Mũikambĩĩe kũsũanĩa ngoonĩ syenyu mũkyasya, ‘Avalaamu nĩwe ĩthe waitũ.’ Nũndũ nĩmwĩa kana Ngai nũtonya kũmũkĩlĩlya Avalaamu syana kuma mavianĩ aa. 9 Kwa wʼo, yu ĩthoka nĩyiĩtwe matinanĩ ma mĩtĩ. Kwoou kĩla mũtĩ ũtasyaaa ũsyao mũseo ũkatemwa na kwĩkwʼa mwakinĩ.”

10 Na ĩkomano nĩyamũkũlasya: “Kwoou, twaĩle kwĩka ata?” 11 Nake aimasũngĩa: “Eka mũndũ ũla wĩ na ngũa ilĩ * anenge ũla ũte nayo, na eka ũla wĩ na kyaũya eke oou.” 12 O na aumĩthya ma koti nĩmookie kũvatiswa, na mamwĩa: “Mũmanyĩsya, twaĩle kwĩka ata?” 13 Nake amea: “Mũiketye * kĩndũ kĩvĩtũkĩte koti ũla ũtwʼĩtwe.” 14 O na asikalĩ nĩmamũkũlasya: “Twaĩle kwĩka ata?” Nake aimea: “Mũikathĩnyʼe * mũndũ kana kũmũsikatĩa ũndũ wa ũvũngũ, ĩndĩ ĩanĩwai nĩ kĩla mũnengetwe.” *

15 Na andũ nĩmekalaa meteelete na onthe nĩmasũanĩaa ũũ ngoonĩ syoo ĩũlũ wa Yoana, “Nĩvatonyeka akethĩwa nowe Klĩsto?” 16 Yoana amasũngĩaa ũũ onthe: “Nyie, a vakwa, nĩmũvatisa na kĩwʼũ, ĩndĩ ũla wĩ vinya kwĩ nyie nĩwũkĩte, ũla ndii sya iatũ syake ndaĩlĩtwe nĩ kũthasya. Akamũvatisa na veva mũtheu na mwaki. 17 Kĩũlũkya kyake kya kũũlũkya nganũ kĩ kwʼokonĩ kwake nĩ kana athesye vyũ kĩvũĩo kyake na ayũmbanyʼa nganũ ĩkũmbĩnĩ yake, ĩndĩ mavuti akamavĩvya na mwaki ũtatonya kũvowʼa.”

18 O na nĩwanenganie motao angĩ maingĩ na aendeea kũtavya andũ ũvoo mũseo. 19 Ĩndĩ Mũsumbĩ Elote, yĩla wakaniwʼe nĩ Yoana ĩũlũ wa Elotia mũka wa mwana-a-ĩthe na ĩũlũ wa meko onthe mathũku ala weekĩte, 20 nĩwongelile ũndũ ũũ o nawʼo mekonĩ asu onthe: Amũvingĩa Yoana yela.

21 Yĩla andũ onthe mavatisiwe, o nake Yesũ nĩwavatisiwe. Na aivoya, ĩtu yavingũka, 22 Na veva mũtheu wamũtheeea ũilye ta ĩvũĩ, na wasya wauma ĩtunĩ, ũkyasya: “Nue Mwana wakwa mwendwa; nĩnendeeawʼa nue.”

4 Na Yesũ ausũĩtwe nĩ veva mũtheu, auma Yolotani, na veva ũsu wamũtongoesya weũnĩ 2 mĩthenya 40, aitatwa nĩ Ndevili. Na mĩthenyanĩ ĩsu ndaaya kĩndũ, na yĩla yathelile eewʼa nzaa mũno. 3 Na ĩndĩ Ndevili amwĩa: “Ethĩwa wĩ mwana wa Ngai, ĩaĩe ĩvia yĩĩ yĩtwʼĩke mũkate.” 4 Ĩndĩ Yesũ amũsũngĩa: “Nĩkũandĩkĩtwe, ‘Mũndũ ndekalaa thayũ nũndũ wa mũkate wʼoka.’”

5 Kwoou amwambatya ĩũlũ na amwonyʼa mosumbĩ onthe ma nthĩ kwa kavenyʼa. 6 Na ĩndĩ Ndevili amwĩa: “Nĩngũũnenga ũkũmũ ĩũlũ wa mosumbĩ aa onthe na ũnene wamo, nũndũ nĩnamanengiwe, nakwa nĩnengae o ũla ngwenda. 7 Kwoou, ethĩwa nũũnthaitha, * onthe meĩthĩwa me maku.” 8 Nake Yesũ amũsũngĩa, amwĩa: “Nĩkũandĩkĩtwe, ‘No Yeova Ngai waku waĩle kũmũthaitha, na nowe e weka waĩle kũmũthũkũma ũthũkũmi mũtheu.’”

9 Nĩvo ĩndĩ waendie nake Yelusaleme na amũtwaa vandũ vala vatũlu vyũ ĩkalũnĩ, na amwĩa: “Ethĩwa wĩ mwana wa Ngai, ĩyĩkye nthĩ kuma vaa, 10 nũndũ nĩkũandĩkĩtwe: ‘Akameaĩa alaĩka make ĩũlũ waku maũsũvĩe,’ 11 na, ‘Makakũkua mokonĩ moo, nĩ kana kũũ kwaku kũikatulwʼe nĩ ĩvia.’” 12 Nake Yesũ amũsũngĩa: “Nĩkũneenetwe, ‘Ndwaĩle nongi kũmũtata Yeova Ngai waku.’” 13 Kwoou Ndevili amina kũmũtata, amũtia nginya ĩvinda yĩngĩ yaĩlĩte.

14 Na Yesũ asyoka Kalilii atongoewʼe nĩ veva. Na maũndũ maseo ala maneenawa ĩũlũ wake manyaĩĩka isionĩ syonthe ila syaĩ vakuvĩ. 15 O na ĩngĩ, nĩwambĩĩe kũmanyĩsya masinakokenĩ, na nĩwanengetwe ndaĩa nĩ andũ onthe.

16 Na ĩndĩ athi Nasaleti, vala waeewe, na kwosana na ũndũ weekaa mũthenya wa Savato, alika ĩsinakokenĩ na aũngama asome. 17 Na anengwa ĩvuku ya kũkũnzwa ya mwathani Isaia, na ayĩvingũa na oona vala vaandĩkĩtwe: 18 “Veva wa Yeova wĩ ĩũlũ wakwa, nũndũ nĩwambĩtĩkĩisye mauta ndavye ngya ũvoo mũseo. Nĩwandũmie kũtavanyʼa ũthasyo kwa ala atave na kũvowʼa kwa ala ilalinda, na kũmathasya ala avinyĩĩe, 19 na kũtavanyʼa ĩũlũ wa mwaka wa Yeova ũla wĩtĩkĩlĩtwe.” 20 Amina kũsoma akũnza yĩla ĩvuku ya kũkũnzwa, ayĩnenga mũsũvĩi, na ekala nthĩ; na onthe ala maĩ ĩsinakokenĩ mamũketeea mũno. 21 Na ĩndĩ ambĩĩa kũmatavya atĩĩ: “Ũmũnthĩ ĩandĩko yĩu mweewʼa nĩyeanĩa.”

22 Na onthe mambĩĩa kumya ũkũsĩ mũseo ĩũlũ wake na kũsengʼa nũndũ wa ndeto sya mumo ila syaumaa kanywʼanĩ wake, namo maasya: “Ũũ nĩ mwana wa Yosevu, kana ti wʼo?” 23 Nake amea: “Vate nzika mũkandavya ndeto ii: ‘Mũiiti ĩvosye. Ĩka vaa kĩsionĩ kyenyu maũndũ ala twĩwʼĩte maneekiwe Kavelinaumi.’” 24 Kwoou asya: “Nĩ wʼo nĩngũmwĩa, vaiĩ mwathani wĩtĩkĩlawa kĩsionĩ kya kwoo. 25 Kwa ngelekanyʼo, nĩmũtavya wʼo: Kwaĩ ndiwa mbingĩ Isilaeli ĩvinda ya Eliya yĩla ĩtu yavingiwe myaka itatũ na myei thanthatũ, na kweethĩwa yũa ĩnene nthĩ ĩsu yonthe. 26 Ĩndĩ Eliya ndaatũmwa o na kwa ũmwe wa aka asu, ĩndĩ atũmiwe kwa ndiwa ya Nzalevathi, nthĩ ya Sitoni. 27 O na ĩngĩ, kwaĩ andũ aingĩ mawaĩte mangũ nthĩ ya Isilaeli ĩvinda ya mwathani Elisa; ĩndĩ vaiĩ ũmwe woo waathewʼa, * ate o Naamani Mũsilia.” 28 Na onthe ala meethukĩĩsye maũndũ asu ĩsinakokenĩ mathata mũno, 29 na mookĩla na mamumaalya na mĩtũkĩ nza wa ndũa, na mamũtwaa mũthyanĩ wa kĩĩma kĩla ndũa ĩsu yaakĩtwe nĩ kana mamwĩkye akakime nthĩ. 30 Ĩndĩ esĩla katĩ woo na athi.

31 Nĩvo ĩndĩ watheeie athi Kavelinaumi, ndũa ya Kalilii. Nake nĩwamanyĩasya mũthenya wa Savato, 32 na andũ masengʼa nũndũ wa nzĩa yake ya kũmanyĩsya, nĩkwĩthĩwa aneenaa na ũkũmũ. 33 Na ĩsinakokenĩ vaĩ mũndũ waĩ na veva, kana ndaimoni mbuku, nake akaya na wasya mũnene, akyasya: 34 “Ii! Ithyĩ twĩ na ũndũ mwaũ naku, Yesũ Mũnasaleti? Wooka kũtwananga? Nĩngwĩsĩ nesa nue ũũ, we nue Ũla Mũtheu wa Ngai.” 35 Ĩndĩ Yesũ amĩkanyʼa, akyasya: “Vindya na ũyuma mũndũnĩ ũũ.” Kwoou ĩtina wa kũmũvalũkya mũndũ ũsu katĩ woo, ndaimoni ĩsu yauma nthĩnĩ wake na ndyaamũũmĩsya. 36 Nĩvo onthe masengʼie na mambĩĩa kũneenanyʼa ene kwa ene, makyasya: “Ũneeni ũũ nĩ wa mũthemba mwaũ? Nũndũ nũkwĩaĩa maveva mavuku e na ũkũmũ na vinya, namo mayuma!” 37 Kwoou ũvoo ĩũlũ wake waendeea kũnyaĩĩka isionĩ syonthe ila syaĩ vakuvĩ.

38 Ĩtina wa kuma ĩsinakokenĩ, nĩwaendie mũsyĩ kwa Simoni. Na inyia wa mũka wa Simoni aĩ na ndetema mbingĩ, na mamũkũlya amũvosye. 39 Kwoou aũngama vakuvĩ nake na akanyʼa ndetema ĩsu, na yavoa. Na vau kwa vau ookĩla na ambĩĩa kũmathũkũma.

40 Ĩndĩ syũa yĩithũa, onthe ala maĩ na andũ mawaĩte mowau me kĩvathũkanyʼo mamũetee andũ asu. Nake ailĩĩla kĩla ũmwe moko, na amavosya. 41 Ndaimoni o nasyo syauma andũnĩ aingĩ iikaya na wasya mũnene: “We nue Mwana wa Ngai.” Ĩndĩ aikanyʼa na ndaasyĩtĩkĩlya ineene, nũndũ nĩsyeesĩ we nĩwe Klĩsto.

42 Ĩndĩ kwakya tene auma vau na athi vandũ vate andũ. Ĩndĩ ĩkomano yambĩĩa kũmũmantha na kĩthito na yathi vala waĩ, na yatata kũmũsiĩĩa ndakayĩtie. 43 Ĩndĩ ayĩa: “No nginya nĩtavanyʼe ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai ndũanĩ ila ingĩ o nasyo, nũndũ natũmiwe kwondũ wa ũu.” 44 Kwoou aendeea kũtavanyʼa masinakokenĩ ma Yutia.

5 Ĩvinda yĩmwe ĩkomano nĩyamũvivinyĩte yĩthukĩĩsye ndeto ya Ngai, nake aũngamĩte ũtee wa ĩia ya Kenesaleti. * 2 Na oona masiwa * elĩ maũngamĩtwʼe ũtee wa ũkanga, ĩndĩ atei ma makũyũ maĩ manauma masiwanĩ asu na mathambasya itei syoo. 3 Nĩwalikile ĩsiwanĩ yĩmwe yĩla yaĩ ya Simoni, na amũkũlya ayĩtwae vaasanga na nthĩ nyũmũ. Na ĩndĩ ekala nthĩ na ambĩĩa kũmanyĩsya ĩkomano e ĩsiwanĩ yĩu. 4 Yĩla waminie kũneena, amwĩa Simoni: “Yĩtwae vala valiku, na mũyĩkya itei * syenyu nĩ kana mũkwatye.” 5 Ĩndĩ Simoni amũsũngĩa, amwĩa: “Mũmanyĩsya, tũthũkũmie ũtukũ wʼonthe na tũinakwatya kĩndũ, ĩndĩ nũndũ wa ndeto syaku nĩngũtheesya kĩtei.” 6 Yĩla meekie ũu, nĩmakwatisye * makũyũ maingĩ mũno. O na itei syoo nĩsyambĩĩe kũtwʼĩkanga. 7 Kwoou mamokĩlĩlya moko atei ala angĩ maĩ ngwatanĩo vamwe namo me ĩsiwanĩ yĩla yĩngĩ nĩ kana moke mamatetheesye, na mooka mausũsya masiwa asu elĩ, nginya mambĩĩa kũvota kĩwʼũnĩ. 8 Simoni Vetelo oona ũu avalũka maunĩ ma Yesũ, akyasya: “Uma vaa nĩĩ, Mwĩaĩi, nũndũ nĩ mwene naĩ.” 9 Nĩkwĩthĩwa Simoni na ala waĩ namo nĩmasengʼie mũno nũndũ wa makũyũ ala makwatisye, 10 na ũu nowʼo kweethĩiwe kwa Yakovo na Yoana, ana ma Sevetii, ala mathũkũmaa ĩmwe na Simoni. Ĩndĩ Yesũ amwĩa Simoni: “Eka kwĩthĩwa na wia. Kuma yu ũkakwatasya andũ me thayũ.” 11 Kwoou matũnga masiwa nthĩ nyũmũ, na matia syĩndũ syonthe na mamũatĩĩa.

12 Na ĩvinda yĩngĩ Yesũ e ndũanĩ ĩmwe, sisya! vaĩ mũndũ wausũĩte mangũ mwĩĩ wʼonthe! Yĩla woonie Yesũ, avalũka na ũthyũ na amwĩsũva, akyasya: “Mwĩaĩi, ethĩwa nũkwenda, nũtonya kũnthesya.” * 13 Nake atambũũkya kwʼoko kwake amũkiita, na amwĩa: “Nĩngwenda! Ĩthĩwa mũtheu.” Na vau kwa vau avoa mangũ vyũ. 14 Na eeaĩa mũndũ ũsu ndakatavye mũndũ o na ũmwe, akĩmwĩa atĩĩ: “Ĩndĩ enda ũkeyonanyʼe kwa mũthembi, na ũyumya nthembo kwondũ wa kũthewʼa kwaku, o tondũ Mose waisye, nĩ kana ũu wĩthĩwe ũkũsĩ kwoo.” 15 Na ũvoo ĩũlũ wake waendeea kũnyaĩĩka, na andũ aingĩ nĩmoombanaa nĩ kana mamwĩthukĩĩsye na maivowʼa mowau moo. 16 Ĩndĩ, mavinda maingĩ nĩwaendaa kũndũ kũte andũ nĩ kana akavoye.

17 Na mũthenya ũmwe Yesũ aendeee kũmanyĩsya, vaĩ Avalisi na amanyĩsya ma Mĩao mekalĩte vau, namo maumĩte motũinĩ onthe ma Kalilii na Yutia, o na Yelusaleme; na vinya wa Yeova waĩ vamwe nake nĩ kana avosye. 18 Na sisya! vaĩ andũ makuĩte mũndũ waĩ mwonzu mamutha e ũkomonĩ, na nĩmatatie kũmũlikya nthĩnĩ mamwie mbee wa Yesũ. 19 Kwoou yĩla maleile kwona vandũ matonya kũmũlikĩlya nũndũ wa ĩkomano, malĩsa nyũmbanĩ ĩũlũ na mamũtheelelya kĩalanĩ e ũkomonĩ, na mamwia katĩ wa andũ ala maĩ mbee wa Yesũ. 20 Yĩla woonie mũĩkĩĩo woo, asya: “Mũnyanyawa, naĩ syaku nĩsyaekewa.” 21 Na ĩndĩ aandĩki na Avalisi mambĩĩa kũsũanĩa, makyasya: “Ũũ nũũ ũkũneena ndeto sya kũuma Ngai? Nũũ ũtonya kũekea naĩ ate o Ngai?” 22 Ĩndĩ Yesũ amanya mosũanĩo moo amasũngĩa, amea: “Mwĩsũanĩa kyaũ ngoonĩ syenyu? 23 Nĩ ũndũ wĩva wĩ laisi, nĩ kwasya, ‘Naĩ syaku nĩsyaekewa,’ kana nĩ kwasya, ‘Ũkĩla ũthi’? 24 Ĩndĩ nĩ kana mũmanye kana Mwana wa mũndũ e na ũkũmũ ĩũlũ wa nthĩ wa kũekea naĩ—” amwĩa mũndũ ũsu waĩ mwonzu mamutha atĩĩ: “Nĩkwĩa, Ũkĩla, wose ũkomo waku, na ũyĩnũka.” 25 Eewʼa ũu aũngama mbee woo, oosa ũkomo wake, na enũka, aimũkumya Ngai. 26 Na onthe masengʼa mũno, na mambĩĩa kũmũkumya Ngai, na meethĩwa na kĩkĩo kingĩ, na masya: “Ũmũnthĩ nĩtwoona maũndũ ma ũsengyʼo!”

27 Na ĩtina wa ũu, aumaala na oona mumĩthya wa koti wĩtawa Livai ailyĩ nthĩ ovisinĩ wa koti, na amwĩa: “Ĩthĩwa mũatĩĩi wakwa.” 28 Na atia syĩndũ syonthe, na ookĩla ambĩĩa kũmũatĩĩa. 29 Na Livai avangĩthya mboka nene kwondũ wake nyũmbanĩ kwake, na kwaĩ ĩkomano ĩnene ya aumĩthya ma koti na angĩ ala maĩsaa * namo. 30 Yĩla Avalisi na aandĩki moo moonie ũu, mambĩĩa kũnyungunyĩĩsya amanyĩwʼa make, makyasya: “Nĩkĩ mũĩsaa na kũnywʼa na aumĩthya ma koti na eki ma naĩ?” 31 Nake Yesũ amasũngĩa, amea: “Ala mate awau mayĩthĩawa na vata wa mũiiti, ĩndĩ no ala awau. 32 Ndyaaũka kũmeta ala alũngalu, ĩndĩ nookie kũmeta eki ma naĩ nĩ kana melile.”

33 Namo mamwĩa: “Amanyĩwʼa ma Yoana nĩmatĩĩaa kũya mavinda maingĩ na nĩmavoyaa na kĩthingʼĩĩsyo, na amanyĩwʼa ma Avalisi o namo mekaa oou, ĩndĩ maku nĩmaĩsaa na kũnywʼa.” 34 Nake Yesũ amakũlya atĩĩ: “Inywʼĩ no mũtume anyanyae ma mũtwaani matĩĩa kũya yĩla mũtwaani wĩ vamwe namo? 35 Ĩndĩ mĩthenya nĩyũkĩte yĩla kwa wʼo mũtwaani ũkavetwa vala maĩ; na mĩthenyanĩ ĩsu makatĩĩa kũya.”

36 O na nĩwamanengie ngelekanyʼo, amea: “Vaiĩ mũndũ ũtilaa kĩlaka kya ngũa nzaũ ya ĩũlũ na aikĩtumĩĩa ngũanĩ ngũũ. Eeka ũu, kĩlaka kĩu kyeũ kĩkaa kwĩkusya kuma ngũanĩ ĩsu, na kĩilea kwosana na ngũa ĩsu ngũũ. 37 O na ĩngĩ, vaiĩ mũndũ wĩkĩaa mbinyu nzaũ ithumanĩ ngũũ sya mbinyu. Nũndũ eeka ũu mbinyu ĩsu nzaũ nĩtembũaa ithuma isu sya mbinyu na ĩyĩtĩka, nasyo ithuma isu sya mbinyu iyanangĩka. 38 Ĩndĩ mbinyu nzaũ yaĩle kwĩkĩwa ithumanĩ nzaũ sya mbinyu. 39 Vaiĩ mũndũ ĩtina wa kũnywʼa mbinyu ngũũ wendaa ĩla nzaũ, nũndũ aasya, ‘Ĩla ngũũ nĩyo nzeo.’”

6 Na mũthenya ũmwe wa savato nĩwesĩle mĩũndanĩ ya nganũ, na amanyĩwʼa make nĩmatusaa iia sya nganũ, mayĩikiitha na moko, na maiya. 2 Yĩla Avalisi amwe moonie ũu, makũlya: “Nĩkĩ mũkwĩka ũla ũtosanĩte na mĩao mũthenya wa Savato?” 3 Nake Yesũ amasũngĩa, amea: “No mwaasoma ũndũ Ndaviti weekie yĩla we na andũ ala waĩ namo maĩ na nzaa? 4 Ũndũ walikile nyũmbanĩ ya Ngai na anengwa mĩkate ĩla yaiawa mbee wa Ngai * na amĩya o na amanenga andũ ala waĩ namo, o na kau kwosana na mĩao ndyaaĩle kũĩwa nĩ mũndũ o na wĩva ate o athembi?” 5 Na ĩndĩ amea: “Mwana wa mũndũ nĩwe Mwĩaĩi wa Savato.”

6 Na mũthenya ũngĩ wa savato nĩwalikile ĩsinakokenĩ na ambĩĩa kũmanyĩsya. Na vau vaĩ mũndũ wonzete kwʼoko kwake kwa aũme. 7 Aandĩki na Avalisi nĩmamũsyaĩĩsye Yesũ nesa mone kana nũkũvosya mũthenya wa Savato, nĩ kana makwate nzĩa ya kũmũsikata. 8 Ĩndĩ nĩwamanyie mosũanĩo moo, kwoou amwĩa mũndũ ũsu waĩ na kwʼoko kwonzu atĩĩ: “Ũkĩla na ũyĩũngama vaa katĩ.” Nake ookĩla na aũngama vo. 9 Na ĩndĩ Yesũ amea: “Nĩngũmũkũlya, Nĩ ũndũ wĩva, kwosana na mĩao, waĩle kwĩkwa mũthenya wa Savato; nĩ ũndũ mũseo kana nĩ ũndũ mũthũku, nĩ kũtangĩĩa thayũ kana nĩ kũwananga?” 10 Ĩtina wa kũmasisya onthe, amwĩa mũndũ ũsu atĩĩ: “Tambũũkya kwʼoko kwaku.” Nake eeka ũu, na kwʼoko kwake kwavoa. 11 Ĩndĩ mathata mũno, na mambĩĩa kũneenanyʼa ene kwa ene ũndũ matonya kwĩkana na Yesũ.

12 Na mũthenya ũmwe athi kĩĩmanĩ akavoye, na ekala ũtukũ mũima aivoya Ngai. 13 Na kwakya, ameta amanyĩwʼa make vala waĩ, na anyuva 12 katĩ wamo, ala wametie atũmwa: 14 Simoni, ũla wamwĩtie ĩsyĩtwa yĩngĩ Vetelo, Endelea mwana-a-inyia, Yakovo, Yoana, Vilivu, Valitholomayo, 15 Mathayo, Thoma, Yakovo mwana wa Alivaio, Simoni ũla wĩtawa “mũndũ wĩ kĩthito,” 16 Yutasi mwana wa Yakovo, na Yutasi Isikalioti, ũla wesie kũmũvũnyanĩa.

17 Na atheea namo na aũngama vandũ vatindimalu, na vaĩ ĩkomano ĩnene ya amanyĩwʼa make na nguthu nene ya andũ kuma Yutia yonthe na Yelusaleme na kĩsio kĩ ũtee wa ũkanga kya Tile na Sitoni, ala mookĩte kũmwĩthukĩĩsya na kũvowʼa mowau moo. 18 O na ala mathĩnawʼa nĩ maveva mavuku nĩmavoiwʼe. 19 Na kĩla mũndũ ĩkomanonĩ yĩu nĩwatataa kũmũkiita, nũndũ vinya nĩwaumaa nthĩnĩ wake na kũmavosya onthe.

20 Na ookĩlya metho asisya amanyĩwʼa make na ambĩĩa kũneena, akyasya:

“Mwĩ atanu inywʼĩ ala ngya, nũndũ Ũsumbĩ wa Ngai nĩ wenyu.

21 “Mwĩ atanu inywʼĩ ala yu mwĩ na nzaa, nũndũ nĩmũkavũnwʼa.

“Mwĩ atanu inywʼĩ ala yu mũkũĩa, nũndũ nĩmũkatheka.

22 “Tanai inywʼĩ yĩla andũ meũmũmena na yĩla meũmũvatha na kũmũumanga na kwonanyʼa kana ĩsyĩtwa yenyu nĩ ĩthũku * kwondũ wa Mwana wa mũndũ. 23 Tanai mũthenya ũsu na mũitũlĩlanga nũndũ wa ũtanu, nũndũ sisyai! ĩtuvi yenyu nĩ ĩnene ĩtunĩ, nĩkwĩthĩwa maũndũ asu nomo aa-ũmae moo mamekaa athani.

24 “Ĩndĩ kyeva nĩ kwenyu inywʼĩ ala athwii, nũndũ nĩmũkwatĩte ũkiakisyo wenyu wʼonthe.

25 “Kyeva nĩ kwenyu ala yu mũvũnyʼe, nũndũ mũkeewʼa nzaa.

“Kyeva nĩ kwenyu ala yu mũũtheka, nũndũ mũkameta na kũĩa.

26 “Kyeva nĩ kwenyu yĩla andũ onthe meũmũneenea nesa, nũndũ oou nowʼo aa-ũmae moo maneeneaa athani ma ũvũngũ.

27 “Ĩndĩ nĩngũmwĩa inywʼĩ ala mwĩthukĩĩsye: Endeeai kũmenda amaitha menyu, kũmeka nesa ala meũmũmena, 28 kũmaathima ala meũmũumanĩa, na kũmavoyea ala meũmũumanga. 29 Mũndũ aũkũna ĩtau yĩmwe, mũthyũũĩe yĩla yĩngĩ o nayo; na mũndũ akũvena ngũa yaku ya ĩũlũ, ndũkamũvate ĩla ya nthĩnĩ. 30 Kĩla mũndũ wakwĩtya kĩndũ mũnenge, na ũla wakũvena syĩndũ syaku, ndũkamwĩe aũtũngĩe.

31 “O na ĩngĩ, o ũndũ mũkwenda andũ mamwĩke, o nenyu mekei oou.

32 “Ethĩwa mũkamenda o ala mamwendete, mwĩ na ĩtuvi yaũ? Nũndũ o namo eki ma naĩ mendete o ala mamendaa. 33 Na ethĩwa mũkamekaa nesa o ala mamwĩkaa nesa, mwĩ na ĩtuvi yaũ? O namo eki ma naĩ mekaa oou. 34 O na mwakovethya * ala mũkwĩkwatya makamũĩva, mwĩ na ĩtuvi yaũ? O namo eki ma naĩ nĩmakovethasya eki ma naĩ nĩ kana metũngĩwa o kĩla makovethya. 35 Vandũ va ũu, endeeai kũmenda amaitha menyu na kũmeka nesa na kũmakovethya mũtekwĩkwatya kũtũngĩwa, na ĩtuvi yenyu yĩkeethĩwa ĩnene, na mũkeethĩwa mwĩ ana ma Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe, nũndũ we nũmewʼĩaa tei ala mate mũvea na athũku. 36 Endeeai kwĩthĩwa na tei, o tondũ Ĩthe wenyu wĩ tei.

37 “O na ĩngĩ, ekai kũsilĩla, nenyu mũikasilĩlwa nongi; na ekai kumya andũ mavĩtyo, nenyu mũikaumwʼa mavĩtyo nongi. Endeeai kũekea, * nenyu mũkaekewa. * 38 Ĩmanyĩsyei kũnengane, na andũ makamũnenga. Makamwĩkĩĩa mĩvukonĩ * yenyu kĩthimo kyusũu, kĩlate, kĩthingithangye, na kĩkwĩtĩkanga. Nũndũ kĩthimi kĩla mũthimaa nakyo nokyo makamũthimĩa nakyo.”

39 Na ĩngĩ nĩwamatavisye ngelekanyʼo: “Kĩlalinda kĩitonya kũtongoesya kĩlalinda, kana no kĩtonye? Elĩ makavalũka ĩimanĩ, kana maikavalũka? 40 Mũmanyĩwʼa ti mũnene kwĩ mũmanyĩsya wake, ĩndĩ kĩla mũndũ mũmanyĩsye nesa akeethĩwa aĩlye mũmanyĩsya wake. 41 Nĩkĩ ĩndĩ ũsiasya kaũseki kala ke ithonĩ ya mwana-a-asa waku na ndwonaa ĩtingʼĩ yĩla yĩ ithonĩ yaku? 42 Ũtonya ata kũmwĩa mwana-a-asa waku, ‘Mwana-a-asa, eka ngumye kaũseki kau ke ithonĩ yaku,’ na we mwene ndũkwona ĩtingʼĩ yĩla yĩ ithonĩ yaku? Mwanganganyʼa we! Amba kumya ĩtingʼĩ ithonĩ yaku, na ĩndĩ ũkoona nesa ũndũ ũtonya kumya kaũseki kala ke ithonĩ ya mwana-a-asa waku.

43 “Nũndũ vaiĩ mũtĩ mũseo ũsyaaa ũsyao mũthũku, na vaiĩ mũtĩ mũthũku ũsyaaa ũsyao mũseo. 44 Nũndũ kĩla mũtĩ ũmanyĩkaa kwĩsĩla ũsyao wawʼo. Kwa ngelekanyʼo, andũ maitusaa makũyũ mĩwʼanĩ, o na maitilaa nzavivũ mĩtĩnĩ yĩ mĩwʼa. 45 Mũndũ mũseo aumasya syĩndũ nzeo kuma syĩndũnĩ syake nzeo ila wiĩte ngoonĩ, ĩndĩ mũndũ mũthũku aumasya syĩndũ nthũku kuma syĩndũnĩ syake nthũku ila wiĩte; nũndũ kĩla kyusũĩte ngoonĩ nĩkyo kanywʼa wake ũneenaa.

46 “Nĩkĩ ĩndĩ mũmbĩtaa ‘Mwĩaĩi! Mwĩaĩi!’ na mũyĩkaa maũndũ ala nĩneenaa? 47 Kĩla mũndũ wũkaa vala nĩĩ na wĩwʼaa ndeto ila nĩneenaa na kũsyĩka, nĩngũmũtavya ũndũ ũilye: 48 Ailye ta mũndũ waakaa nyũmba, ũla wenzie nthĩ mũno na ambĩĩsya mũsingi wa nyũmba ĩvianĩ. Na ĩndĩ yĩla mbua mbingĩ yauie, ũsĩ wakima ĩla nyũmba ĩndĩ ndwaĩ na vinya ũndũ ũtonya kũmĩthingithya, nũndũ yaakĩtwe nesa. 49 Ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla wĩwʼaa na ailea kwĩka ũndũ, ailye ta mũndũ waakie nyũmba mũthanganĩ ĩte na mũsingi. Na ũsĩ wamĩkima, na o mĩtũkĩ yavalũka, na wanangĩko wayo waĩ mũnene.”

7 Amina kũtavya andũ maũndũ ala wendaa kũmatavya, nĩwaendie alika Kavelinaumi. 2 Na ngombo ya mũnene wa asikalĩ, ĩla mũnene ũsu wamyendete, yaĩ ndwau mũno na yaĩ vakuvĩ kũkwʼa. 3 Yĩla weewie ũvoo ĩũlũ wa Yesũ, nĩwatũmie atumĩa amwe ma Ayuti mathi vala ũĩ makamũkũlye oke kũvosya ngombo yake. 4 Nĩmaendie vala ve Yesũ na mambĩĩa kũmwĩsũva mũno, makyasya: “Ũsu nĩwaĩle kũtethwʼa nue, 5 nũndũ nĩwendete nthĩ yitũ, o na we mwene nĩwatwakĩie ĩsinakoke.” 6 Kwoou Yesũ aendanyʼa namo. Ĩndĩ e vakuvĩ kũvika nyũmba, ũla mũnene wa asikalĩ aĩ anatũma anyanyae makamwĩe: “Mwĩaĩi, ndũkethĩnyʼe, nũndũ ndyaĩlwe nĩ kũũthokya wũke nyũmba kwakwa. 7 Kĩu nĩkyo kĩtumi nonie ndaĩlĩte kũka vala ũĩ. Ĩndĩ ĩka o kũweta ndeto na mũthũkũmi wakwa nũkũvoa. 8 Nũndũ o nakwa nĩ mũndũ wiĩtwe ungu wa ũkũmũ wa anene angĩ, na nĩ na asikalĩ me ungu wakwa, na namwĩa ũmwe, ‘Thi!’ nũendaa, na neea ũngĩ, ‘Ũka!’ nĩwũkaa, na neea ngombo yakwa, ‘Ĩka ũndũ mũna!’ nĩyĩkaa.” 9 Yĩla Yesũ weewie maũndũ asu, nĩwasengʼiwʼe nĩwe, na eethyũũa asisya ĩkomano yĩla yamũatĩĩe, na asya: “Nĩngũmũtavya, o na Isilaeli ndyaaona mũĩkĩĩo ũnenevete ũu.” 10 Na yĩla ala matũmĩtwe masyokie nyũmba, meethĩa ĩla ngombo ĩvoie.

11 O mĩtũkĩ ĩtina wa vau, nĩwalikile ndũanĩ ya Naini, na aendanisye na amanyĩwʼa make na ĩkomano ĩnene. 12 Yĩla wathengeeie mũvĩa wa ndũa ĩsu, sisya! vaĩ mũndũ mũkwʼũ wakuĩtwe aumaalĩtwʼe, na inyia wake ndaĩ na mwana ũngĩ. O na eka ũu, aĩ ndiwa. Na ĩkomano ĩnene kuma ndũanĩ yaĩ vamwe nake. 13 Yĩla Mwĩaĩi wamwonie nĩwamwĩwʼĩie tei mũno, na amwĩa: “Eka kũĩa.” 14 Nĩvo ĩndĩ wathengeeie na akiita mũsekeseke, na ala maũkuĩte maũngama. Na ĩndĩ asya: “Mwanake, nĩkwĩa, ũkĩla!” 15 Na mũndũ ũsu eĩ mũkwʼũ ekala nthĩ na ambĩĩa kũneena, na Yesũ amũnengane kwa inyia wake. 16 Na onthe makwatwa nĩ wia na mambĩĩa kũmũkumya Ngai, makyasya: “Mwathani mũnene nĩwũkĩlĩtwʼe katĩ witũ,” na, “Ngai nũlilikanĩte andũ make.” 17 Na ũvoo ũsu ũmũkonetye wanyaĩĩka Yutia yonthe na isionĩ syonthe ila syaĩ vakuvĩ.

18 Na amanyĩwʼa ma Yoana mamũtavya maũndũ asu onthe. 19 Kwoou Yoana eeta amanyĩwʼa make elĩ na amatũma kũla kwĩ Mwĩaĩi makamũkũlye atĩĩ: “We nue Ũla Wũkĩte, kana ve ũngĩ tweteele?” 20 Yĩla andũ asu mavikie vala ũĩ, masya: “Yoana Mũvatisi nĩwatũtũma vala ũĩ tũũkũlye, ‘We nue Ũla Wũkĩte, kana twĩeteela ũngĩ?’” 21 Na saanĩ ũsu avosya andũ aingĩ mawonzu, mowau mathũku, aumya maveva mavuku, na anenga andũ aingĩ ala maĩ ilalinda mũthĩnzĩo wa kwona. 22 Nake amasũngĩa, amea: “Endai mũkamũtavye Yoana kĩla mwoona na kĩla mweewʼa: Ilalinda nikwona na ala onzu maaũ nĩmeũthi, ala me na mangũ nĩmeũthewʼa na ala au matũ nĩmekwĩwʼa, ala akwʼũ nĩmeũthayũũkwʼa na ala ngya nĩmeũtavwʼa ũvoo mũseo. 23 Nĩ mũtanu mũndũ ũla ũtonaa kĩndũ kĩmũlulutĩkya nthĩnĩ wakwa.”

24 Yĩla andũ ala matũmĩtwe nĩ Yoana maendie, Yesũ ambĩĩa kũneena na ĩkomano ĩũlũ wa Yoana, akĩyĩa: “Mwaendie weũnĩ kwona kyaũ? Mwaendie kwona mũangi ũithingithangwʼa nĩ kĩseve? 25 Kwoou ĩndĩ mwaendie kwona kyaũ? Mũndũ wĩkĩĩte ngũa sya thooa mũnene? Ala mekĩaa ngũa nzeo na methĩawa na syĩndũ sya kwĩtanĩthya mekalaa nyũmbanĩ sya asumbĩ. 26 Nĩ kyaũ ĩndĩ mwaendie kwona? Nĩ mwathani? Ĩĩ, nĩngũmwĩa, ũsu nĩ mũnene o na kwĩ mwathani. 27 Ũsu nĩwe kũandĩkĩtwe ũũ ĩũlũ wake: ‘Sisya! nĩngũtũma mũtũmwa wakwa mbee waku, * ũla ũkaseũvya nzĩa kwondũ waku.’ 28 Nĩngũmwĩa, katĩ wa ala masyaĩtwe nĩ aka, vaiĩ ũngĩ mũnene kwĩ Yoana, ĩndĩ ũla mũnini Ũsumbĩnĩ wa Ngai nĩ mũnene kũte we.” 29 (Yĩla andũ onthe na aumĩthya ma koti meewie ũu, masya kana Ngai nĩ mũlũngalu, nũndũ nĩmavatisĩtwe ũvatiso wa Yoana. 30 Ĩndĩ Avalisi na ala meesĩ Mĩao nesa mavũthya ũtao ũla Ngai wamanengete, nũndũ mayavatisĩtwe nĩ Yoana.)

31 “Kwoou, andũ ma nzyawa ĩno ngamaelekanyʼa naaũ, namo mailye aaũ? 32 Mailye ta syana nini ila syĩkalaa nthĩ sokonĩ na kwĩta ila ingĩ, ikyasya: ‘Nĩtwamũvuvĩie mũtũlilũ, ĩndĩ mũyaasũnga; nĩtwaĩie na wasya mũnene ĩndĩ mũyaaĩa.’ 33 O ta ũu, Yoana Mũvatisi ookie ate kũya mũkate na ate kũnywʼa mbinyu, ĩndĩ mwasya: ‘E na ndaimoni.’ 34 Nake Mwana wa mũndũ ookie akĩya na kũnywʼa, ĩndĩ mwasya: ‘Sisya! Mũndũ wĩ ĩtomo na ũnyusaa mbinyu mbingĩ, mũnyanyae wa aumĩthya ma koti na eki ma naĩ!’ 35 O na vailye ũu, ũĩ nũtalĩlawa ũlũngalu * nĩ syana syawʼo syonthe.” *

36 Na ũmwe wa Avalisi amũkũlya na kĩthingʼĩĩsyo oke kũya vamwe nake. Kwoou alika nyũmba ya Mũvalisi ũsu na ekala mesanĩ. 37 Na sisya! mũndũ mũka ũmwe ũla weesĩkĩwe ndũanĩ ĩsu ta mwĩki wa naĩ amanya kana Yesũ e nyũmba kwa Mũvalisi ũsu aiya, * na aete sũva waseũvĩtwʼe na alambasita wĩ na mauta me mũuke mũseo. 38 Nake ekala ĩtina wake, vakuvĩ na maaũ make, na aĩa na kũmwĩtĩkĩsya methoi maaũnĩ make na kũmavangũla na nzwʼĩĩ sya mũtwe wake. O na ĩngĩ, nĩwamumunyie maaũ make na ametĩkĩsya ala mauta me mũuke mũseo. 39 Yĩla Mũvalisi ũla wamũthoketye woonie ũu, asya ngoonĩ: “Ta kethĩwa mũndũ ũũ kwa wʼo nĩ mwathani, ethĩwa amanya mũndũ mũka ũũ ũkũmũkiita nũũ na nĩ wa mũthemba mwaũ, nũndũ nĩ mwĩki wa naĩ.” 40 Ĩndĩ Yesũ amũsũngĩa, amwĩa: “Simoni, nĩ na ũndũ ngwenda kũũtavya.” Nake asya: “Mũmanyĩsya, ndavye!”

41 “Andũ elĩ nĩmataĩtwe nĩ mũndũ wakovethasya mbesa; ũmwe ataĩtwe ndinalĩ 500, ĩndĩ ũla ũngĩ ndinalĩ 50. 42 Yĩla meethĩiwe mate na kĩndũ kya kũmũĩva, nĩwamaekeie elĩ na ngenda. Kwoou, nĩ wĩva katĩ woo wĩmwenda mũnango?” 43 Na Simoni amũsũngĩa, amwĩa: “No nasye nĩ ũla waekeiwe mbingĩ.” Nake amwĩa: “Wasũngĩa nesa.” 44 Amina kwasya ũu eethyũũa asisya ũla mũndũ mũka, na amwĩa Simoni: “We nũkwona mũndũ mũka ũũ? Nĩlikile nyũmba kwaku na ndũnanenga kĩwʼũ kya kũthamba maaũ. Ĩndĩ mũndũ mũka ũũ nĩwetĩkĩsya maaũ makwa methoi make na amavangũla na nzwʼĩĩ syake. 45 We ndũnamumunya, ĩndĩ kuma yĩla nĩlikile vaa, mũndũ mũka ũũ ndanaeka kũmumunya maaũ makwa. 46 Ndũnetĩkĩsya mũtwe wakwa mauta, ĩndĩ mũndũ mũka ũũ nĩwetĩkĩsya maaũ makwa mauta me mũuke mũseo. 47 Na nũndũ wa ũu, nĩngũkwĩa, naĩ syake o na kau nĩ mbingĩ, * nĩsyaekewa, nũndũ oonanyʼa wendo mwingĩ. Ĩndĩ ũla waekewa o ũndũ mũnini, endaa o vanini.” 48 Na ĩndĩ amwĩa ũla mũndũ mũka: “Naĩ syaku nĩsyaekewa.” 49 Ala mekalĩte mesanĩ vamwe nake mambĩĩa kũkũlanyʼa ene kwa ene, makyasya: “We mũndũ ũũ nũũ, o na ũtonya kũekea naĩ?” 50 Ĩndĩ amwĩa ũla mũndũ mũka: “Mũĩkĩĩo waku nĩwaũtangĩĩa; thi na mũuo.”

8 Ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ, nĩwalikile ndũanĩ na motũinĩ aitavanyʼa na kũnyaĩĩkya ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai, na ala Ĩkũmi na Elĩ maĩ vamwe nake, 2 o na vaĩ aka amwe ala maumĩtwʼe ndaimoni na makavowʼa mowau, namo nĩ: Meli ũla weetawa Makatalene, ũla waumĩtwʼe ndaimoni mũonza; 3 Yoena mũka wa Kusi, mũndũũme ũla waũngamĩe syĩndũ sya Elote, na Susana; vamwe na aka angĩ aingĩ ala mamathũkũmaa maitũmĩa syĩndũ syoo.

4 Na ĩkomano ĩnene nĩyoombanie vamwe na ala mookĩte kũla ũĩ maumĩte ndũanĩ syĩ kĩvathũkanyʼo, na ambĩĩa kũneena namo aitũmĩa ngelekanyʼo: 5 “Mũvandi nĩwaendie kũvanda mbeũ syake. Na aendeee kũvanda, mbeũ imwe syavalũka ũtee wa nzĩa na syakinyangwa, na nyũnyi sya yayaya syooka na syaiya. 6 Na ingĩ syavalũka ĩvianĩ, na syamina kũmea syooma nũndũ vayaĩ kĩmeu. 7 Nasyo ingĩ syavalũka katĩ wa mĩtĩ yĩ mĩwʼa, na mĩwʼa yeana vamwe nasyo na yainyita. 8 Ĩndĩ ingĩ syavalũka mũthanganĩ mũseo, na ĩtina wa kwĩana, syasyaa kũndũ 100.” Amina kũweta ndeto isu, aneena na wasya mũnene asya: “Ũla wĩ na matũ ma kwĩwʼa, nĩewʼe.”

9 Ĩndĩ amanyĩwʼa make mamũkũlya amaelesye ngelekanyʼo ĩsu. 10 Nake amea: “Inywʼĩ nĩmũnengetwe ũtonyi wa kũelewa syĩmbithĩ ntheu sya Ũsumbĩ wa Ngai, ĩndĩ ala angĩ maũndũ asu nĩ ngelekanyʼo, nĩ kana wĩthĩe, o na kau nĩmeũsisya, mesisya na maikwona, o na kau nĩmekwĩwʼa, maiũkwatya kĩndũ. 11 Yu ũalyũlo wa ngelekanyʼo ĩsu nĩ ũũ: Mbeũ nĩ ndeto ya Ngai. 12 O na kau amwe nĩmewʼaa, ĩtina Ndevili nĩwũkaa na ayumya ndeto isu ngoonĩ syoo nĩ kana maikese kũĩkĩĩa na maitangĩĩwa. Isu nĩsyo mbeũ ila syavalũkile ũtee wa nzĩa. 13 Namo angĩ, ĩtina wa kwĩwʼa ndeto, mamĩtĩkĩlaa na ũtanu, ĩndĩ nũndũ mai na mĩi, mamĩĩkĩĩaa o kwa ĩvinda, ĩndĩ makwatwa nĩ motato maivalũka. Isu nĩsyo mbeũ ila syavalũkile ĩvianĩ. 14 Na ve angĩ ala mewʼaa ndeto, ĩndĩ mayĩemeewa nĩ mawĩmakĩo, mothwii, na motanu ma nthĩ ĩno na mainyitwa vyũ na ũyĩthĩa mayĩsa kũsyaa ũsyao mũseo. Isu nĩsyo mbeũ ila syavalũkile katĩ wa mĩtĩ yĩ mĩwʼa. 15 Angĩ namo nĩmewʼaa ndeto na ngoo nzeo na maimĩkwata na maisyaa ũsyao na wũmĩĩsyo. Isu nĩsyo mbeũ ila syavalũkile mũthanganĩ mũseo.

16 “Vaiĩ mũndũ ũkwatasya taa na kũũkunĩkĩlya kĩndũ kana kũwia ungu wa kĩtanda, ĩndĩ awilĩĩlaa kĩndũnĩ kya kwilĩĩla taa nĩ kana ala meũlika mone kyeni. 17 Nũndũ vaiĩ ũndũ mũvithe ũtakavuanwʼa, na vaiĩ kĩndũ kĩvwʼĩke nesa kĩtakamanyĩka na kĩtakaumĩlwʼa ũtheinĩ. 18 Kwoou, sisyai nesa ũndũ mũkwĩthukĩĩsya, nũndũ mũndũ o na wĩva ũla wĩ na kĩndũ akongeleelwa, ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla ũte na kĩndũ, o na kĩla ũkũsũanĩa ta wĩ nakyo akavenwa.”

19 Na inyia wake na ana-a-inyia make mooka vala ũĩ, ĩndĩ mayaĩ matonya kũthengeea vala ũĩ nũndũ wa ĩkomano. 20 Nake eewa atĩĩ: “Inyia waku na ana-a-inyia maku maũngamĩte vaya nza mayenda kũkwona.” 21 Nake amasũngĩa, amea: “Inyia wakwa na ana-a-inyia makwa nĩ aa ala mewʼaa ndeto ya Ngai na kũmĩka.”

22 Mũthenya ũmwe e na amanyĩwʼa make nĩmalikile ĩsiwanĩ, * na amea atĩĩ: “Ekai tũinge mũingo ũya ũngĩ wa ĩia.” Na makũsya. 23 Na ĩndĩ maendete na ĩsiwa akoma. Na kĩuutani kĩnene kyatheea ĩianĩ yĩu, na ĩsiwa yambĩĩa kũlika kĩwʼũ nginya weethĩa yĩ vakuvĩ kũvota kĩwʼũnĩ. 24 Kwoou mathi mamũamũkya, makyasya: “Mũmanyĩsya, Mũmanyĩsya, twĩ vakuvĩ kũthela!” Yĩla weewie ũu ookĩla na akanyʼa kĩseve na itulumo sya kĩwʼũ, na syathela, na ĩndĩ kwausya. 25 Na amakũlya atĩĩ: “Mũĩkĩĩo wenyu ũĩ va?” Ĩndĩ maĩ na wia mwingĩ na nĩmasengʼete mũno, na mambĩĩa kũkũlanyʼa atĩĩ: “We ũũ kwa wʼo nũũ? Nũndũ nũkwĩaĩa iseve na kĩwʼũ, na ikamwĩwʼa.”

26 Na ĩndĩ maũngamya ĩsiwa ũtee wa ũkanga kĩsionĩ kya Kelasene kĩla kĩsianĩtye na Kalilii. 27 Yĩla Yesũ wakinyie nthĩ kuma ĩsiwanĩ, akomana na mũndũ kuma ndũanĩ ĩsu ũla waĩ na ndaimoni. Kwa ĩvinda yĩasa mũndũ ũsu ndeekĩaa ngũa, na ndekalaa nyũmba ĩndĩ ekalaa kũla kweethĩawa mbũa. 28 Yĩla wamwonie Yesũ, akaya na wasya mũnene na avalũka nthĩ mbee wake, na aneena na wasya mũnene, amwĩa: “Nyie nĩ na ũndũ mwaũ naku Yesũ, Mwana wa Ngai Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe? Nĩngũkwĩsũva, ndũkanthĩnyʼe.” 29 (Nũndũ Yesũ aĩ anawĩaĩa veva ũsu mũvuku wume mũndũnĩ ũsu. Mavinda maingĩ veva ũsu mũvuku nĩwamũlikaa, * na mavinda maingĩ nĩwoovawa na nyololo na mbĩngũ na aisungwa, ĩndĩ nĩwatusangaa syĩndũ isu na aitwawa nĩ ndaimoni ĩsu kũndũ kũte andũ.) 30 Yesũ amũkũlya: “Wĩtawa ata?” Nake amũsũngĩa: “Nguthu,” nũndũ alikĩtwe nĩ ndaimoni mbingĩ. 31 Na nĩsyaendeeie kũmwĩsũva ndakasyĩaĩe ikalike ĩimanĩ yĩte kĩtulu. * 32 Na vaĩ ĩĩthya ĩnene ya ngũlũe yĩkĩya kĩĩmanĩ, kwoou syamwĩsũva ainenge mwanya ikalike ngũlũenĩ isu, na ainenga mwanya. 33 Na ndaimoni isu syauma ũla mũndũnĩ na syalika ngũlũenĩ, na ĩĩthya yĩu yatheea kĩvaũũkonĩ yĩsembete, na yalika ĩianĩ yakwʼĩĩa vo. 34 Yĩla aĩthi moonie kĩla kyeekĩka, masemba ndũanĩ na motũinĩ mathi kũtavanyʼa maũndũ asu.

35 Na andũ mathi kwona kĩla kyeekĩka. Na mooka vala ve Yesũ meethĩa ũla mũndũ umiwʼe ndaimoni ekĩĩte ngũa na e na kĩlĩko kĩseo, ekalĩte maaũnĩ ma Yesũ, na makwatwa nĩ wia. 36 Ala maĩ manoona ũndũ ũsu mamaelesya ũndũ mũndũ ũsu eĩ na ndaimoni ũvoiwʼe. 37 Na andũ aingĩ ala maumĩte isionĩ ila ithyũlũlũkĩte kĩsio kya Kelasene mamũkũlya Yesũ aume kwoo, nũndũ maĩ na wia mwingĩ mũno. Nake alika ĩsiwanĩ na athi. 38 Na mũndũ ũsu waumiwʼe ndaimoni aendeea kũmwĩsũva aendanyʼe nake, ĩndĩ Yesũ amwĩa nĩ athi, na amũtavya ũũ: 39 “Syoka mũsyĩ na ũiendeea kũweta maũndũ ala Ngai ũkwĩkie.” Na mũndũ ũsu athi na atavanyʼa ndũanĩ yonthe maũndũ ala Yesũ ũmwĩkie.

40 Yĩla Yesũ wasyokie, ĩkomano nĩyamũthokisye nesa nũndũ nĩyeesĩ nũkũka. 41 Na sisya! mũndũ ũmwe weetawa Yailu ooka; mũndũ ũsu aĩ mũũngamĩi wa ĩsinakoke. Na avalũka maaũnĩ ma Yesũ na ambĩĩa kũmwĩsũva athi mũsyĩ kwake, 42 nũndũ kelĩtu kake ka myaka ta 12, kala kasyaĩtwe ke koka, kaĩ vakuvĩ kũkwʼa.

Na Yesũ aendete, ĩkomano nĩyamũvivinyĩte. 43 Na ve mũndũ mũka wekalĩte ayumwa nĩ nthakame kwa ĩvinda ya myaka 12, na ndaĩ aakwata mũndũ ũtonya kũmũiita akavoa. 44 Na ooka ĩtina wake na akiita ũtiivo wa ngũa yake ya ĩũlũ, na vau kwa vau aeka kumwa nĩ nthakame. 45 Na Yesũ akũlya: “Nũũ ũla wangiita?” Na onthe maendeee na kũkaĩa, Vetelo asya: “Mũmanyĩsya, ĩkomano nĩyĩkũtindĩkĩte na yĩkakũvivinya.” 46 Ĩndĩ Yesũ asya: “Ve mũndũ wangiita, nũndũ nĩneewʼa vinya wauma nthĩnĩ wakwa.” 47 Yĩla mũndũ mũka ũsu woonie kana nĩwamanyĩka, ooka athĩlĩĩte na avalũka mbee wake na aweta mbee wa andũ onthe nĩkĩ wamũkiita na ũndũ wavowʼa vau kwa vau. 48 Ĩndĩ Yesũ amwĩa atĩĩ: “Mwĩĩtu wakwa, mũĩkĩĩo waku nĩwakũvosya. Enda na mũuo.”

49 Na aendeee kũneena, mũndũ ũmwe kuma mũsyĩ kwa ũla mũũngamĩi wa ĩsinakoke ooka, na asya: “Kelĩtu kaku nĩkakwʼa; vaiĩ vata wa kũendeea kũthĩnyʼa Mũmanyĩsya.” 50 Yĩla Yesũ weewie ũu, amwĩa: “Ndũkethĩwe na wia, ĩndĩ ĩthĩwa na mũĩkĩĩo na nĩkekwovowʼa.” 51 Yĩla Yesũ wavikie nyũmba, ndaaĩtĩkĩlya mũndũ o na ũmwe alike ate o Vetelo, Yoana, Yakovo, na ĩthe na inyia wa kelĩtu kau. 52 Ĩndĩ andũ onthe nĩmaĩaa na kwĩkũnanga me na kyeva nũndũ wako. Kwoou amea: “Ekai kũĩa, nũndũ ti kakwʼũ ĩndĩ nĩkakomete.” 53 Yĩla meewie ũu mambĩĩa kũmũthekeea na kĩvũthya, nũndũ nĩmeesĩ kaĩ kakwʼũ. 54 Ĩndĩ akakwata kwʼoko na aketa, na akea: “Kelĩtu, ũkĩla!” 55 Na veva * wako wasyoka, na kookĩla na mĩtũkĩ, na eaa kanengwe kĩndũ kaye. 56 Na asyai mako matana mũno, ĩndĩ ameaĩa maikatavye mũndũ o na ũmwe kĩla kyeekĩka.

9 Nĩvo ĩndĩ wametie ala Ĩkũmi na Elĩ na amanenga vinya na ũkũmũ wa kumya ndaimoni syonthe na wa kũvosya mowau. 2 Na amatũma makatavanyʼe Ũsumbĩ wa Ngai na maivosya, 3 na amea: “Mũikakue kĩndũ kwondũ wa kyalo, o na ndata o na lĩu o na mũkate o na mbesa; * o na mũikethĩwe na ngũa ilĩ. * 4 Ĩndĩ mũsyĩ o na wĩva ũla mwĩlika, ĩkalai vau nginya yĩla mwĩuma kũu. 5 Na vandũ o na va vala mũteũthokwʼa, mũyuma ndũanĩ ĩsu, tuangai kĩtoo kĩla kĩ maaũnĩ menyu nĩ kana ũu wĩthĩwe ũkũsĩ kwoo.” 6 Na ĩndĩ mathi mesĩla kĩsionĩ na motũinĩ, maitavanyʼa ũvoo mũseo na kũvosya andũ kĩla vandũ.

7 Na Mũsumbĩ * Elote * nĩweewie ĩũlũ wa maũndũ onthe ala maendeee kwĩkĩka, na athĩnĩka mũno nũndũ amwe maasya kana Yoana nũnathayũũkiwʼe, 8 ĩndĩ angĩ namo maasya kana Eliya nĩumĩlile, na angĩ makyasya kana nĩ ũmwe wa athani ma tene ũthayũũkie. 9 Na Elote asya: “Yoana nĩnĩnamũtilile mũtwe. Nũũ ĩndĩ, ũũ ngwĩwʼa maũndũ aa ĩũlũ wake?” Kwoou nĩwendaa kũmwona.

10 Yĩla atũmwa masyokie nĩmatavisye Yesũ maũndũ onthe ala meekie. Na ĩndĩ amosa na mathi me oka ndũanĩ yĩtawa Vethisaita. 11 Ĩndĩ yĩla ĩkomano yamanyie ũndũ ũsu yamũatĩĩa. Na amathokya nesa na ambĩĩa kũneena namo ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai, na avosya ala maĩ na vata wa kũvowʼa. 12 Kwaĩ kũnambĩĩa kũtuka. Ala Ĩkũmi na Elĩ mooka, na mamwĩa: “Ũmbũũkya ĩkomano, nĩ kana andũ mathi motũinĩ ala me vakuvĩ na mĩũndanĩ makamanthe vandũ makome na maimantha lĩu, nũndũ vandũ vaa tũĩ vaitwĩe andũ.” 13 Ĩndĩ amea: “Manengei kĩndũ maye.” Namo masya: “Tũi na kĩndũ kĩngĩ eka mĩkate ĩtano na makũyũ elĩ, ate o ithyĩ ene tũendie tũkathooe lĩu kwondũ wa andũ aa onthe.” 14 Kwa wʼo vaĩ aũme ta 5,000. Ĩndĩ amea amanyĩwʼa make atĩĩ: “Matavyei mekale nthĩ ikundi sya andũ ta 50.” 15 Na meeka ũu na onthe mekala nthĩ. 16 Na oosa ĩla mĩkate ĩtano na ala makũyũ elĩ, asisya ĩũlũ ĩtunĩ na aiathima. Na ĩndĩ aitilanga na ambĩĩa kũnenga amanyĩwʼa maaĩe ĩkomano. 17 Na andũ onthe maya mavũna, na moosanyʼa ikavũ 12 sya tũlungu tũla twatialile.

18 Ĩtina, aendeee kũvoya e weka, amanyĩwʼa mooka vala ũĩ, na amakũlya: “Ĩkomano yĩasya nyie ninyie ũũ?” 19 Namo mamũsũngĩa, masya: “Yoana Mũvatisi, ĩndĩ angĩ measya Eliya, namo angĩ measya kana nĩ mwathani ũmwe wa tene ũthayũũkie.” 20 Na ĩndĩ amakũlya: “Inywʼĩ nenyu mwĩasya ninyie ũũ?” Vetelo asũngĩa, asya: “We nue Klĩsto wa Ngai.” 21 Na ĩndĩ amakanyʼa kwa ũito na ũlũmu, na ameaĩa maikatavye mũndũ o na ũmwe ũndũ ũsu, 22 ĩndĩ amea: “No nginya Mwana wa mũndũ akwatwe nĩ mathĩna maingĩ na ailewa nĩ atumĩa na anene ma athembi na aandĩki na ayũawa, na mũthenya wa katatũ aithayũũkwʼa.”

23 Na ĩndĩ aendeea kũmatavya onthe atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva nũkwenda kũngatĩĩa, nĩ elee mwene, na aikua mũtĩ wake wa mathĩna * kĩla mũthenya na ayĩendeea kũngatĩĩa. 24 Nũndũ mũndũ o na wĩva ũla wendaa kũtangĩĩa thayũ wake akawasya, ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla waasya thayũ wake kwondũ wakwa, ũsu nĩwe ũkaũtangĩĩa. 25 Kwa wʼo, mũndũ atonya kũunĩka ata o na akakwata nthĩ yonthe ĩndĩ ayasya kana ayananga thayũ wake? 26 Nũndũ mũndũ o na wĩva ũla ũkambĩwʼĩa nthoni kana ewʼĩe nthoni ndeto syakwa, Mwana wa mũndũ o nake akamwĩwʼĩa mũndũ ũsu nthoni yĩla wĩũka ũtheunĩ wake mũtisu na wa Asa na wa alaĩka atheu. 27 Ĩndĩ nĩmũtavya wʼo kana ve amwe maũngamĩte vaa matakasama kĩkwʼũ nongi nginya mambe kwona Ũsumbĩ wa Ngai.”

28 Kwa wʼo, mĩthenya ta nyanya ĩtina wa kũneena ndeto isu, nĩwoosie Vetelo, Yoana, na Yakovo, na ambata namo kĩĩmanĩ akavoye. 29 Na aendeee kũvoya, ũthyũ wake waalyũka na ngũa syake syeeũva na syakena mũno. 30 Na sisya! aũme elĩ nĩmaneenaa nake; aũme asu maĩ Mose na Eliya. 31 Maumĩlile na ũtheu mũtisu na mambĩĩa kũneena ĩũlũ wa ũndũ waĩ athi, na o mĩtũkĩ ũndũ ũsu waĩ wĩanĩe athi Yelusaleme. 32 Na Vetelo na ala waĩ namo maĩ na too mwingĩ mũno, ĩndĩ yĩla maamũkie vyũ, nĩmoonie ũtheu wake mũtisu na ala aũme elĩ maũngamĩte vamwe nake. 33 Na aũme asu mayuma vala ũĩ, Vetelo amwĩa Yesũ atĩĩ: “Mũmanyĩsya, nũseo kwitũ kwĩthĩwa vaa. Kwoou eka twambe maeema atatũ; yĩmwe yaku, yĩngĩ ya Mose, na yĩngĩ ya Eliya.” Ĩndĩ ndeesĩ ũndũ ũkwasya. 34 Na aendeee kũneena maũndũ asu, ĩtu yooka na yambĩĩa kũmavwʼĩka. Na ĩtu yĩu yĩendeee kũmavwʼĩka, makwatwa nĩ wia. 35 Nĩvo ĩndĩ wasya waumie ĩtunĩ yĩu, ũkyasya: “Ũũ nĩwe Mwana wakwa, ũla ũnyuvĩtwe. Mwĩwʼei we.” 36 Na wasya ũsu ũendeee kũneena, moona Yesũ e weka. Ĩndĩ mavindya na mayaatavya mũndũ o na ũmwe mĩthenyanĩ ĩsu ũndũ o na wĩva katĩ wa maũndũ ala moonie.

37 Mũthenya ũla waatĩĩe, yĩla matheeie kuma kĩĩmanĩ, ĩkomano ĩnene yooka yakomana nake. 38 Na sisya! mũndũ ũmwe ĩkomanonĩ yĩu aneena na wasya mũnene, akyasya: “Mũmanyĩsya, nĩngũkwĩsũva ũtetheesye mwana wakwa, nũndũ nowe mwana wakwa e weka. 39 Na sisya! ve veva ũmũkwataa, na o mĩtũkĩ aikaya na wasya mũnene, na ũimũthingithangya aumĩtwe nĩ ĩvũyũ kanywʼanĩ, na ũmumaa na vinya ĩtina wa kũmũũmĩsya. 40 Nĩsũvie amanyĩwʼa maku mawumye, ĩndĩ maemwa.” 41 Yesũ asũngĩa, asya: “Inywʼĩ nzyawa ĩte mũĩkĩĩo na nthyoeku, ngaendeea kwĩthĩwa nenyu ĩvinda yĩana ata na kũmũmĩĩsya nginya ĩndĩĩ? Mũete mwana ũsu waku vaa.” 42 Ĩndĩ kamwana kau kaendete vala ũĩ, ndaimoni ĩsu yakavalũkya nthĩ na yakathingithangya na vinya mũno. Ĩndĩ Yesũ akanyʼa veva ũsu mũvuku na avosya kamwana kau na akanengane kwa ĩthe wako. 43 Na andũ onthe nĩmasengʼie mũno nũndũ wa ũtonyi mũnene wa Ngai.

Na onthe maendeee kũsengʼa nũndũ wa maũndũ onthe ala weekaa, amea amanyĩwʼa make atĩĩ: 44 “Ĩthukĩĩsyei nesa na mũililikana ndeto ii, nũndũ Mwana wa mũndũ nũkũvũnyanĩwa kũla kwĩ andũ.” 45 Ĩndĩ mayaaelewa nĩ kĩla waneenaa. Kwa wʼo, nĩmavithĩtwe ũndũ ũsu nĩ kana maikaũelewe, namo nĩmakĩaa kũmũkũlya ĩũlũ wa ũneeni ũsu.

46 Na ngananĩo syookĩla katĩ woo ĩũlũ wa nũũ ũla mũnene katĩ woo. 47 Na Yesũ amanya mosũanĩo ma ngoo syoo, na oosa kana kanini akaũngamya ũtee wake, 48 na amea: “Mũndũ o na wĩva ũla ũthokasya kana kaa kanini ĩsyĩtwanĩ yakwa, anthokasya nyie; na mũndũ o na wĩva ũla ũnthokasya, athokasya Ũla wandũmie. Nũndũ ũla wĩkuaa ta mũnini katĩ wenyu inywʼonthe ũsu nĩwe mũnene.”

49 Yoana asũngĩa, asya: “Mũmanyĩsya, nĩtwonie mũndũ ũkumasya ndaimoni aitũmĩa ĩsyĩtwa yaku, na twatata kũmũsiĩĩa, nũndũ ti ũmwe witũ.” 50 Ĩndĩ Yesũ amwĩa: “Mũikatate kũmũsiĩĩa, nũndũ mũndũ o na wĩva ũla ũteũleana nenyu e ngalĩko yenyu.”

51 Na mĩthenya ĩendeee kũthengeea * nĩ kana ambate ĩũlũ, nĩwatwie vyũ kũthi Yelusaleme. 52 Kwoou atũma andũ mathi mbee wake. Na mathi malika ũtũinĩ ũmwe wa Asamalia nĩ kana meke mĩvango kwondũ wake. 53 Ĩndĩ mayaamũthokya, nũndũ nĩwatwʼĩte vyũ * kũthi Yelusaleme. 54 Yĩla amanyĩwʼa make Yakovo na Yoana moonie ũu, masya: “Mwĩaĩi, nũkwenda twĩte mwaki ũtheee kuma ĩtunĩ ũmamine?” 55 Ĩndĩ ethyũũa na amakanyʼa. 56 Kwoou mathi ũtũinĩ ũngĩ.

57 Na maendete nzĩanĩ, mũndũ ũmwe amwĩa: “Nĩngũkũatĩĩa kwʼonthe kũla wĩthi.” 58 Ĩndĩ Yesũ amwĩa: “Mbĩwa syĩ na maima na nyũnyi sya yayaya syĩ na ndala, ĩndĩ Mwana wa mũndũ nde na vandũ va ũkomya mũtwe wake.” 59 Na amwĩa ũngĩ: “Ĩthĩwa mũatĩĩi wakwa.” Nake mũndũ ũsu asya: “Mwĩaĩi, nenga mwanya nambe kũthi kũthika ĩthe wakwa.” 60 Ĩndĩ amwĩa: “Eka akwʼũ mathike akwʼũ moo, ĩndĩ we enda ũkatavanyʼe kwʼonthe Ũsumbĩ wa Ngai.” 61 Na ũngĩ asya: “Nĩngũkũatĩĩa Mwĩaĩi, ĩndĩ nenga mwanya nambe kũthi ngatianĩe ũvoo na andũ ma mũsyĩ wakwa.” 62 Nake Yesũ amwĩa: “Vaiĩ mũndũ ũkwataa mũlaũ na aisisya maũndũ ala me ĩtina waĩlĩte kwondũ wa Ũsumbĩ wa Ngai.”

10 Na ĩtina wa maũndũ asu Mwĩaĩi anyuva angĩ 70 na amatũma elĩ elĩ mathi mbee wake malike kĩla ndũa na kĩla vandũ we mwene waĩ athi. 2 Nĩvo ĩndĩ wameie: “Ngetha nĩ nene, ĩndĩ atethya ma wĩa nĩ anini. Kwoou, voyai Mũnene wa ngetha atũme atethya ma wĩa ngethanĩ yake. 3 Endai! Sisyai! nĩngũmũtũma ta tũtena twa malondu katĩ wa nzũi. 4 Mũikakue mũvuko wa mbesa kana mũvuko wa lĩu kana iatũ, na mũikakethye mũndũ o na ũmwe nzĩanĩ. 5 Nyũmba o na yĩva ĩla mwĩlika, ambai kwasya: ‘Mũuo nĩwĩthĩwe nyũmbanĩ ĩno.’ 6 Na ethĩwa ve mũndũ wendete mũuo nyũmbanĩ ĩsu, mũuo wenyu ũkeethĩwa vamwe nake. Ĩndĩ ethĩwa nde vo, ũkamũsyokea. 7 Kwoou ĩkalai nyũmbanĩ ĩsu mũkĩya na kũnywʼa syĩndũ ila memũnenga, nũndũ mũtethya wa wĩa nĩwaĩle kũnengwa ndĩvi yake. Mũikatindĩe kũthama kuma nyũmba ĩmwe kũthi ĩngĩ.

8 “O na ĩngĩ, ndũa o na yĩva ĩla mwĩlika na maimũthokya, yai kĩla mwĩnengwa 9 na mũivosya ala awau ndũanĩ ĩsu, na mũimea: ‘Ũsumbĩ wa Ngai wĩ vakuvĩ nenyu.’ 10 Ĩndĩ ndũa o na yĩva ĩla mwĩlika na mailea kũmũthokya, endai nzĩanĩ syayo nene, na mũkyasya: 11 ‘O na kĩtoo kya ndũa yenyu kĩla kĩkwatĩte maaũ maitũ nĩtũũmũtuangĩa. Ĩndĩ manyai ũndũ ũũ, kana Ũsumbĩ wa Ngai nĩ mũthengeeu.’ 12 Nĩmũtavya kana mũthenya ũsu ũsilĩlo wa Sotomo ũkeethĩwa wĩ kavaa kwĩ wa ndũa ĩsu.

13 “Kyeva nĩ kwaku we Kolasini! Kyeva nĩ kwaku we Vethisaita! nũndũ ta kethĩwa syama ila syeekĩkie nthĩnĩ waku syeekĩkie Tile na Sitoni, methĩwa meelilile tene mũno, mekĩĩte ngũa sya makunia na makeyũmba mũu. 14 Kwondũ wa ũu, ũsilĩlo wa Tile na Sitoni ũkeethĩwa wĩ kavaa kwĩ wenyu. 15 Naku we Kavelinaumi, ũkookĩlwʼa kũvika ĩtunĩ? Aiee, ũkatheea nginya Mbũanĩ! *

16 “Na mũndũ o na wĩva ũla ũmwĩthukĩĩasya ambĩthukĩĩasya nyie. Na mũndũ o na wĩva ũla ũmũvũthasya ambũthasya nyie. O na ĩngĩ, mũndũ o na wĩva ũla ũmbũthasya avũthasya Ũla wandũmie.”

17 Nĩvo ĩndĩ ala 70 masyokie me na ũtanu, makyasya: “Mwĩaĩi, o na ndaimoni niũtwĩnyivĩsya twatũmĩa ĩsyĩtwa yaku.” 18 Nake amea: “Nĩngwona Satani avalũkĩte kuma ĩtunĩ ta ũtisi. 19 Sisyai! nĩnamũnenga ũkũmũ wa kũkinyanga nzoka na ingʼauĩ, na ũkũmũ ĩũlũ wa vinya wʼonthe wa mũmaitha, na vaiĩ kĩndũ kĩkamũũmĩsya. 20 Ĩndĩ mũikatane nĩkwĩthĩwa maveva nĩmeũmwĩnyivĩsya, ĩndĩ tanai nũndũ masyĩtwa menyu nĩmaandĩke ĩtunĩ.” 21 Na saanĩ o ũsu atana mũno nthĩnĩ wa veva mũtheu, na asya: “Nĩngũũkumya ũtheinĩ, Asa, Mwĩaĩi wa ĩtu na nthĩ, nũndũ maũndũ aa nĩwavithie ala oĩ na me na ũmanyi, ĩndĩ wavuanĩsya syana nini. Ĩĩ, Asa, nũndũ ũu nĩwʼo ũkwendeeasya. 22 Asa wakwa nũnengete syĩndũ syonthe, na vaiĩ mũndũ wĩsĩ Mwana nũũ ate o Asa, na vaiĩ mũndũ wĩsĩ Asa nũũ ate o Mwana vamwe na o ũla Mwana wendaa kũmũvuanĩsya.”

23 Amina ũu ethyũũĩa amanyĩwʼa make na amatavya ũũ me oka: “Nĩ matanu metho ala mekwona maũndũ ala mũkwona. 24 Nũndũ nĩngũmwĩa, athani aingĩ na asumbĩ nĩmendie mũno kwona maũndũ ala mũkwona ĩndĩ mayaamona, na kwĩwʼa maũndũ ala mũkwĩwʼa ĩndĩ mayaamewʼa.”

25 Na sisya! mũndũ ũmwe weesĩ Mĩao nesa nĩwaũngamie nĩ kana amũtate, na amũkũlya: “Mũmanyĩsya, naĩle kwĩka ata nĩ kana nĩkwata thayũ wa tene na tene?” 26 Nake amũkũlya: “Nĩ kyaũ kĩandĩkĩtwe Mĩaonĩ? Ũsomaa ata?” 27 Nake amũsũngĩa, amwĩa: “‘No nginya ũmwende Yeova Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku wʼonthe, na vinya waku wʼonthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe,’ na ‘mũtũi waku o ũndũ wĩyendete.’” 28 Nake amwĩa: “Nĩwasũngĩa nesa; endeea kwĩka ũu na ũkakwata thayũ.”

29 Ĩndĩ ayenda kwonanyʼa kana we nĩ mũlũngalu, mũndũ ũsu amũkũlya Yesũ: “Kwa wʼo mũtũi wakwa nũũ?” 30 Yesũ amũsũngĩa, amwĩa: “Vaĩ mũndũ ũmwe waumĩte Yelusaleme atheeete Yeliko na avithũkĩwa nĩ ingʼei na syamumya ngũa, syamũvũa, na syathi syamũtia akilyĩ kũkwʼa. 31 Na kweethĩwa mũthembi ũmwe nĩwatheeete na nzĩa ĩsu, ĩndĩ yĩla wamwonie esĩla ngalĩko ĩla ĩngĩ. 32 O nake Mũlivai yĩla wavikie vau na amwona, esĩla ngalĩko ĩla ĩngĩ. 33 Ĩndĩ Mũsamalia ũmwe esĩle nzĩanĩ ĩsu nĩwavikie vala waĩ, na yĩla wamwonie amwĩwʼĩa tei mũno. 34 Kwoou amũthengeea na oova itau syake, na asyĩtĩkĩsya mauta na mbinyu. Na amũlĩsya nyamũnĩ yake, amũtwaa mũkaawanĩ, na amũsũvĩa. 35 Na ũnĩ wake aumya ndinalĩ ilĩ amũnenga mũsũvĩi wa mũkaawa, akĩmwĩa: ‘Mũsũvĩe, na watũmĩa ingĩ eka ii, ngakũĩva yĩla nĩsyoka.’ 36 We wĩona katĩ wa andũ asu me atatũ nũũ ũla woonanisye kana nĩ mũtũi wa mũndũ ũsu wavithũkĩiwe nĩ ingʼei?” 37 Nake asya: “Nĩ ũla wamwĩwʼĩie tei.” Na ĩndĩ Yesũ amwĩa: “Enda o naku ũkeke oou.”

38 Na maendete nzĩanĩ, alika ũtũinĩ mũna. Na vau mũndũ mũka weetawa Matha amũthokya ethĩwe mũeni nyũmbanĩ kwake. 39 Nake aĩ na mwĩĩtu-a-inyia weetawa Meli, ũla wekalile nthĩ maaũnĩ ma Mwĩaĩi na aendeea kwĩthukĩĩsya kĩla waneenaa. * 40 Ĩndĩ Matha ndaĩ atonya kwĩthukĩĩsya nũndũ wa kũvĩngĩĩswa nĩ mawĩa maingĩ ala watethasya. Kwoou ooka vala ve Yesũ, na amwĩa: “Mwĩaĩi, we no ũkwona kana mwĩĩtu-a-ia andekanĩisye na wĩa ndethye nĩ nyioka? Mwĩe oke andetheesye.” 41 Nake Mwĩaĩi amũsũngĩa, amwĩa: “Matha, Matha, nũkwĩmakĩa na kũthĩnĩka ĩũlũ wa maũndũ maingĩ. 42 Ĩndĩ no maũndũ manini mekwendeka, kana ũndũ o ũmwe. Meli anyuvie ũndũ mũseo, * na ndakavenwa.”

11 Na aĩ vandũ aivoya, na yĩla waminie kũvoya, ũmwe wa amanyĩwʼa make amwĩa: “Mwĩaĩi tũmanyĩsye kũvoya, o tondũ Yoana wamanyĩisye amanyĩwʼa make kũvoya.”

2 Kwoou amea: “Yĩla mũũvoya, asyai atĩĩ: ‘Asa, ĩsyĩtwa yaku yĩtaĩwe. * Ũsumbĩ waku wũke. 3 Tũnenge mũkate * witũ kĩla mũthenya kwosana na mavata maitũ ma kĩla mũthenya. 4 Na ũitũekea naĩ sitũ, nũndũ o naitũ nĩtũekeaa kĩla mũndũ ũtũtaĩte; na ndũkatũeke tũlike * matatwanĩ.’”

5 Na ĩndĩ amea: “Twasye ũmwe wenyu e na mũnyanyae, na aithi kwake ũtukũ katĩ, na aimwĩa, ‘Mũnyanyawa, ngovethye mĩkate ĩtatũ, 6 nũndũ mũnyanyawa ũmwe nĩwooka kwakwa e kyalonĩ na ndi na kĩndũ kya kũmũnenga.’ 7 Ĩndĩ ũsu aisũngĩa e nthĩnĩ, na aimwĩa: ‘Eka kũnthĩnyʼa. Mũango nũvingiwe, na nyie na syana syakwa nĩtũkomete. Na ndyamba kũkĩla ngakũnenga kĩndũ.’ 8 Nĩngũmwĩa, o na ethĩwa ndeũkĩla amũnenge kĩndũ nũndũ wa kwĩthĩwa nĩ mũnyanyae, ĩndĩ nũndũ wa kĩthingʼĩĩsyo kyake ndalea kũkĩla amũnenge kyonthe kĩla ũkwenda. 9 Kwoou nĩngũmwĩa, endeeai kũvoya na mũkanengwa; endeeai kũmantha na mũkakwata; endeeai kũkũnanga na mũkavingũĩwa. 10 Nũndũ kĩla mũndũ ũvoyaa nũnengawe, na kĩla mũndũ ũmanthaa nũkwataa, na kĩla mũndũ ũkũnangaa nũvingũĩawa. 11 Kwa wʼo, nĩ ĩthe wĩva katĩ wenyu, yĩla mwana wake wamwĩtya ĩkũyũ, ũmũnengae nzoka vandũ va ĩkũyũ? 12 Kana yĩla wamwĩtya ĩtumbĩ, ũmũnengae kĩngʼauĩ? 13 Ethĩwa ĩndĩ inywʼĩ, o na kau mwĩ athũku, nĩmwĩsĩ kũnenga syana syenyu mĩthĩnzĩo mĩseo, ti mbee mũno Ĩthe wenyu ũla wĩ ĩtunĩ kũmanenga veva mũtheu ala mamwĩtasya!”

14 Na nĩwaumisye ndaimoni yatumaa mũndũ ũtaneena. Yĩla ndaimoni ĩsu yaumiwʼe, mũndũ ũsu ũtaneenaa aneena, na ĩkomano yasengʼa. 15 Ĩndĩ amwe moo masya: “Aumasya ndaimoni atũmĩĩte vinya wa Veelisevuli, * mũnene wa ndaimoni.” 16 Namo angĩ mayenda kũmũtata, mamwĩa meenda amonyʼe kyama kuma ĩtunĩ. 17 Na nũndũ nĩwamanyie mosũanĩo moo, amea atĩĩ: “Kĩla ũsumbĩ ũaanĩkĩte nĩwanangĩkaa, na nyũmba ĩaanĩkĩte nĩvalũkaa. 18 O ta ũu, Satani akethĩwa e mũaanĩku, ũsumbĩ wake nĩwũũngama? Nũndũ mwĩasya numasya ndaimoni na vinya wa Veelisevuli. 19 Ethĩwa numasya ndaimoni na vinya wa Veelisevuli, syo syana syenyu syumasya ndaimoni na vinya waũ? Kĩu nĩkyo kĩtumi ngũmwĩa kana ikeethĩwa asili menyu. 20 Ĩndĩ ethĩwa numasya ndaimoni nĩtũmĩĩte kyaa kya Ngai, Ũsumbĩ wa Ngai nĩwamũvĩtũkie mũtesĩ. 21 Yĩla mũndũ wĩ vinya wasũvĩa nyũmba yake ya ũsumbĩ e na mĩio ya kaũ, syĩndũ syake syĩkalaa ũsũvĩonĩ. 22 Ĩndĩ yĩla mũndũ wĩ vinya mbee wake wooka na amũkĩlya vinya, mũndũ ũsu nĩwosaa mĩio ĩla eeĩkwetye, na ayĩaanyʼa syĩndũ ila wamũvena. 23 Mũndũ o na wĩva ũla ũte ngalĩko ĩla yakwa ethĩawa aileana nakwa, na mũndũ o na wĩva ũla ũtombanasya vamwe nakwa ethĩawa ainyaĩĩkya.

24 “Yĩla veva mũvuku wauma mũndũnĩ, ũvĩtĩlaa kũndũ kũte kĩwʼũ ũimantha vandũ va kũthũmũa na walea kũkwata vamwe, ũkyasya, ‘Nĩngũsyoka nyũmbanĩ yakwa ĩla nĩnaumie.’ 25 Na wavika, ũyĩthĩa nyũmba ĩsu yĩ ndute na yĩ mbanakavye. 26 Nĩvo ĩndĩ veva ũsu ũendaa na kwosa maveva angĩ mũonza mathũku kũte wʼo, na malika nyũmbanĩ ĩsu, maitũa vo. Na kwoou mũminũkĩlyo wa mũndũ ũsu ũyĩthĩwa wĩ mũthũku kũte mwambĩlĩlyo.”

27 Na aendeee kũneena maũndũ asu, mũndũ mũka ũmwe aneena na wasya mũnene kuma ĩkomanonĩ akyasya: “Nĩ ĩtanu ĩvu yĩla yakũkuie na nondo ila woongie!” 28 Ĩndĩ Yesũ asya: “Aiee, vandũ va ũu, nĩ atanu ala mewʼaa ndeto ya Ngai na kũmĩkwata!”

29 Na ĩkomano yĩendeee na kũmbana, ambĩĩa kwasya: “Nzyawa ĩno nĩ nzyawa nthũku; yĩmantha kyama, ĩndĩ vaiĩ kyama ĩkona eka kyama kya Yona. 30 Nũndũ o tondũ Yona watwʼĩkie kyama kwa andũ ma Nineva, nowʼo Mwana wa mũndũ ũkethĩwa kwa nzyawa ĩno. 31 Na mũsumbĩ mũndũ mũka wa ngalĩko ya ĩtheo akathayũũkwʼa ĩvinda ya sila vamwe na andũ ma nzyawa ĩno na akamasilĩla, nũndũ we nĩwaumie vaasa mũno oke kwĩwʼa ũĩ wa Solomoni. Ĩndĩ sisya! mũndũ mũnene kwĩ Solomoni e vaa. 32 Andũ ma Nineva makookĩla ĩvinda ya ũsilĩlo vamwe na nzyawa ĩno na makamĩsilĩla, nĩkwĩthĩwa mo nĩmeelilile nũndũ wa kĩla Yona wamatavisye. Ĩndĩ sisya! mũndũ mũnene kwĩ Yona e vaa. 33 Mũndũ akwatya taa, ndawiaa vandũ vevithanĩtye kana kũũkunĩkĩlya kĩkavũ, * ĩndĩ awilĩĩlaa kĩndũnĩ kya kwilĩĩla taa, nĩ kana ala meũlika mone kyeni. 34 Taa wa mwĩĩ nĩ itho yaku. Ethĩwa itho yaku yĩsyaĩtye mbee, * mwĩĩ waku wʼonthe ũkeethĩwa wĩ na kyeni, * ĩndĩ ethĩwa itho yaku nĩ ĩthũku, * mwĩĩ waku ũkeethĩwa wusĩe kĩvindu. 35 Kwoou, ĩthĩwa wĩ metho, nĩ kana kyeni kĩla kĩ nthĩnĩ waku kĩikethĩwe kĩvindu. 36 Kwondũ wa ũu, ethĩwa mwĩĩ waku wĩ na kyeni na ndwĩ na vandũ ve na kĩvindu, ũkeethĩwa wĩ na kyeni o tondũ taa ũkũmulĩkĩlaa na kyeni kyawʼo.”

37 Amina kwasya ũu, Mũvalisi ũmwe nĩwamũthokisye akaye nake. Na kwoou alika na ekala nake mesanĩ. 38 Ĩndĩ, Mũvalisi ũsu nĩwasengʼie ĩla woonie aiya atathambĩte moko. * 39 Ĩndĩ Mwĩaĩi amwĩa: “Inywʼĩ Avalisi mũthambasya kĩkombe na ĩsaani nza, ĩndĩ nthĩnĩ musĩe ĩtomo na ũthũku. 40 Inywʼĩ andũ atumanu! Ũla waseũvisye nza nowe waseũvisye nthĩnĩ, kana ti wʼo? 41 Ĩndĩ nenganai mĩthĩnzĩo kwondũ wa ngya * kuma nthĩnĩ wenyu, na sisya! maũndũ onthe ĩũlũ wenyu makeethĩwa me matheu. 42 Kyeva nĩ kwenyu aandĩki na Avalisi, nĩkwĩthĩwa nĩmumasya kĩlungu kya ĩkũmi kya mindi na laũ na kya mĩtĩ ĩla ĩngĩ yonthe ya mũũndanĩ, * ĩndĩ nĩmũvũthĩĩasya ũsili wa katĩ na wendo wa Ngai! Nĩ wʼo nĩmwaaĩle kwĩka maũndũ asu, ĩndĩ mũteũvũthĩĩsya maũndũ ala angĩ. 43 Kyeva nĩ kwenyu Avalisi nũndũ mwendete ivĩla sya mbee * masinakokenĩ na kũkethawʼa masokonĩ! 44 Kyeva nĩ kwenyu nũndũ mũilye mbũa ila itonekaa nesa, * ila andũ mesĩlaa ĩũlũ wasyo mate kũmanya!”

45 Na ũmwe wĩsĩ Mĩao nesa amũsũngĩa, amwĩa: “Mũmanyĩsya yĩla waweta maũndũ asu o naitũ nĩwatũuma.” 46 Nake asya: “Kyeva nĩ kwenyu inywʼĩ ala mwĩsĩ Mĩao nesa, nũndũ mũmaĩkasya andũ mĩio yĩ vinya kũkuĩka, ĩndĩ inywʼĩ o na mũimĩkiitaa na kyaa!

47 “Kyeva nĩ kwenyu, nũndũ mwakaa mbũa sya athani ĩndĩ aa-ũmae menyu nĩmo mamoaie! 48 Kwa wʼo mwĩ ngũsĩ sya meko ma aa-ũmae menyu, na nĩmũmetĩkĩlaa, nũndũ nĩmo mooaie athani, nenyu mwakaa mbũa syoo. 49 Kĩu nĩkyo kĩtumi ũĩ wa Ngai waisye: ‘Ngatũma athani na atũmwa kwoo, namo makoaa na kũthĩnyʼa amwe moo, 50 nĩ kana nthakame yonthe ya athani ĩla yetĩkiwʼe kuma mwambĩlĩlyo wa nthĩ yĩandũwa nzyawa ĩno, 51 kuma nthakame ya Aveli kũvika nthakame ya Nzekalia ũla wooaĩiwe katĩ wa kĩthembeo na ĩkalũ.’ Ĩĩ, nĩngũmwĩa, ĩkaandũwa nzyawa ĩno.

52 “Kyeva nĩ kwenyu inywʼĩ ala mwĩsĩ Mĩao nesa, nũndũ nĩmwosete ũvungũo wa ũĩ. Inywʼĩ ene mũyĩũlika, na nĩmũũsiĩĩa ala mekwenda kũlika!”

53 Kwoou yĩla waumaalile vau, aandĩki na Avalisi mambĩĩa kũmũthingʼĩĩsya na kũmũkũlya makũlyo maingĩ, 54 mamũteete nĩ kana mamũkwatye ndetonĩ ila ũkũneena.

12 Ĩvindanĩ yĩu, ĩkomano ya andũ ngili mbingĩ nĩyoombanie vamwe nginya weethĩa nĩmeũkinyangana, na ambĩĩa kwa kũtavya amanyĩwʼa make, akĩmea atĩĩ: “Ĩkalai mwĩsũvĩanĩte na ĩlawa ya Avalisi, nayo nĩ wanganganyʼa. 2 Ĩndĩ vaiĩ ũndũ mũvwʼĩke nesa ũtakavuanwʼa, na vaiĩ kĩndũ kya kĩmbithĩ kĩtakamanyĩka. 3 Kwoou, ũndũ o na wĩva ũla mũneenaa kĩvindunĩ ũkeewʼĩka kyeninĩ, na ũndũ ũla mũneenaa na kĩwe mwĩ tũsũmbanĩ twenyu twa nthĩnĩ ũkatavanwʼa nyũmbanĩ ĩũlũ. 4 O na ĩngĩ, nĩngũmwĩa anyanyawa, mũikamakĩe ala moaaa mwĩĩ na ĩtina wa vau mai ũndũ ũngĩ matonya kwĩka. 5 Ĩndĩ nĩngũmũtavya ũla mwaĩle kũkĩa: Kĩai Ũla ĩtina wa kũaa wĩ na ũkũmũ wa kwĩkya Ngienanĩ. * Ĩĩ, nĩngũmũtavya, Ũsu nĩwe mwaĩle kũkĩa. 6 Tũsũni tũtano tũitesawa masendi o elĩ? * Ĩndĩ vaiĩ kamwe katwʼo Ngai wũlawa nĩko. 7 Ĩndĩ o na nzwʼĩĩ syonthe sya mũtwe wenyu nĩ ndale. Mũikethĩwe na wia; mwĩ ma vata mũno kwĩ tũsũni twingĩ.

8 “Nĩngũmwĩa, kĩla mũndũ ũmbĩtĩkĩlaa mbee wa andũ, Mwana wa mũndũ akamwĩtĩkĩla mbee wa alaĩka ma Ngai. 9 Ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla ũngaĩaa mbee wa andũ akakaĩwa mbee wa alaĩka ma Ngai. 10 Na kĩla mũndũ ũneenaa naĩ ĩũlũ wa Mwana wa mũndũ akaekewa, ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla ũumaa veva mũtheu ndakaekewa. 11 Na yĩla mamũtwaa mbee wa ĩkomano ya andũ, * mbee wa anene ma silikalĩ, kana mbee wa ala me na ũkũmũ, mũikavũavũane ĩũlũ wa ũndũ mwĩasya nĩ kana mwĩtetee kana kĩla mwĩneena, 12 nũndũ veva mũtheu ũkamũmanyĩsya o saanĩ ũsu maũndũ ala mwaĩlĩte kũneena.”

13 Na ĩndĩ mũndũ ũmwe aneena e ĩkomanonĩ, akyasya: “Mũmanyĩsya, ĩa mwana-a-ia andaĩe ũtiĩwa.” 14 Nake amwĩa: “Mũndũ we, nũũ ũla ũndwʼĩte mũsili kana mwĩwʼanĩthya katĩ wenyu mwĩ elĩ?” 15 Nĩvo ĩndĩ wameie: “Ĩkalai mwĩ metho na mũyĩsũvĩana na mĩthemba yonthe ya ĩtomo, nũndũ o na yĩla mũndũ wĩ na malĩ mbingĩ, thayũ wake ndumanaa na syĩndũ ila wĩ nasyo.” 16 Na amina kwasya ũu amanenga ngelekanyʼo, amea: “Mũũnda wa mũndũ ũmwe mũthwii nĩwasyaie nesa. 17 Na kwoou ambĩĩa kũsũanĩa, ‘Yu nĩĩka ata nũndũ ndi na vandũ nũmbanĩsya ngetha yakwa?’ 18 Na ĩndĩ asya, ‘Ũũ nĩwʼo ngwĩka: Nĩomboa makũmbĩ makwa na ndyaka angĩ manene, na vau nĩ vo ngũmbanĩsya ngetha yakwa yonthe na syĩndũ syakwa syonthe, 19 na ngeea thayũ wakwa: “Wĩ na syĩndũ mbingĩ nzeo syũmbanĩtwʼe kwondũ wa myaka mingĩ; thũmũa, ũye, ũnywʼe, na ũitana.”’ 20 Ĩndĩ Ngai amwĩa, ‘We mũndũ mũtumanu, ũtukũ ũũ nĩmekwenda thayũ waku. Nũũ ĩndĩ ũkatiĩwa syĩndũ isu wiĩte?’ 21 Kwoou, ũu nĩwʼo kwĩthĩawa ethĩwa mũndũ aiĩte ũthwii kwondũ wake na ti mũthwii kwa Ngai.”

22 Na ĩndĩ amea amanyĩwʼa make atĩĩ: “Kĩĩ nĩkyo kĩtumi ngũmwĩa, mũikemakĩe nũndũ wa mathayũ menyu ĩũlũ wa kĩla mũkaya kana nũndũ wa mĩĩ yenyu ĩũlũ wa kĩla mũkekĩa. 23 Nũndũ thayũ wĩ vata mũno kwĩ lĩu na mwĩĩ kwĩ ngũa. 24 Sisyai nesa ngũngũũ: Iivandaa mbeũ kana ikaketha; iyĩthĩawa na makũmbĩ kana kũndũ kwa kwia syĩndũ; o na ũu wĩ o vo, Ngai nũiĩthasya. Inywʼĩ mũi ma vata mũno kwĩ nyũnyi? 25 Nũũ katĩ wenyu ũtonya kwongela thayũ wake mũkono ũmwe nũndũ wa kwĩmakĩa? 26 Kwoou, ethĩwa mũitonya kwĩka kaũndũ kanini ta kau, nĩkĩ mũkwĩmakĩa ĩũlũ wa maũndũ ala angĩ? 27 Sisyai nesa ũndũ malaa ma lili mameaa: Maitethasya wĩa o na mayokothaa; ĩndĩ nĩngũmwĩa kana o na Solomoni ũnenenĩ wake wʼonthe ndaaĩvwʼĩka ta yĩmwe yamo. 28 Ethĩwa ũu nĩwʼo Ngai ũvwʼĩkaa mĩtĩ ya kĩthekanĩ ĩla yĩ vo ũmũnthĩ na ũnĩ ĩyĩkwʼa ikonĩ, ndakamũvwʼĩka mbee mũno inywʼĩ mwĩ na mũĩkĩĩo mũnini! 29 Kwoou ekai kũmantha kĩla mwĩya kana kĩla mwĩnywʼa, na ekai kwĩmakĩa; 30 nũndũ syĩndũ isu syonthe nĩsyo andũ ma mbaĩ ingĩ masembanasya nasyo, ĩndĩ Ĩthe wenyu nĩwĩsĩ mwĩ na vata wa syĩndũ isu. 31 Vandũ va ũu, endeeai kũmantha Ũsumbĩ wake, na syĩndũ isu mũkongeleelwa.

32 “Mũikethĩwe na wia, ĩĩthya ĩnini, nũndũ Ĩthe wenyu nĩwendeeiwʼe nĩ kũmũnenga Ũsumbĩ. 33 Thoosyai kĩla mwĩ nakyo na mũyumya mĩthĩnzĩo kwondũ wa ngya. * Seũvyai mĩvuko ya mbesa ĩla ĩtanangĩkaa, nawʼo nĩ ũthwii ũtathelaa wĩ ĩtunĩ, vala kĩngʼei kĩtathengeea kana ngulu ĩkaya. 34 Nũndũ vala ũthwii wenyu ũĩ, nĩ vo ngoo syenyu syĩthĩawa.

35 “Ĩkĩai ngũa na mũyĩthĩwa mwĩyũmbanĩtye * na taa syenyu syakene, 36 nenyu mwaĩle kwĩthĩwa mũilye andũ meteele vwana woo asyoke kuma mũtwaanonĩ, nĩ kana ooka na akũnanga, methĩwe matonya kũmũvingũĩa mĩtũkĩ. 37 Nĩ ndanu ngombo ila vwana wasyo ooka wĩsyĩthĩa isyaĩĩsye! Nĩ wʼo nĩngũmwĩa, akeekĩa * ngũa sya wĩa na aisyĩa syĩkale mesanĩ, na ĩndĩ ayũka kũithũkũma. 38 O na ooka ũsyaĩĩsyonĩ wa kelĩ, * kana ũsyaĩĩsyonĩ wa katatũ, * na aisyĩthĩa syĩyũmbanĩtye, ikeethĩwa syĩ ndanu! 39 Ĩndĩ manyai ũũ, ta kethĩwa mwene nyũmba nĩweesĩ ĩsaa yĩla kĩngʼei kĩũka, ndaeka nyũmba yake ĩtũlwe. 40 Nenyu ĩkalai mwĩyũmbanĩtye, nũndũ Mwana wa mũndũ akooka ĩsaa yĩla mũtataĩĩe.”

41 Na Vetelo amũkũlya atĩĩ: “Mwĩaĩi, no ithyĩ ũũtavya ngelekanyʼo ĩno, kana nĩ kĩla mũndũ?” 42 Nake Mwĩaĩi amwĩa: “Nũũ ĩndĩ mũũngamĩi wa nyũmba * mũĩkĩĩku na mũĩ, ũla vwana wake wamũnyuvie nĩ kana aũngamĩe athũkũmi make, * na aiendeea kũmanengae kĩthimo kĩla kyaĩle kya lĩu ĩvinda yĩla yaĩle? 43 Ngombo ĩsu ĩkeethĩwa na ũtanu ethĩwa vwana wayo ooka akeethĩa ĩyĩka ũu! 44 Nĩmũtavya wʼo, akamĩnyuva ĩũngamĩe syĩndũ syake syonthe. 45 Ĩndĩ ngombo ĩsu ĩkambĩĩa kwasya ngoonĩ yayo, ‘Vwana wakwa nũkwĩkalanga ayĩsa kũka,’ na ĩyambĩĩa kũvũa athũkũmi aũme na athũkũmi aka na kũya na kũnywʼa na kũmilwa, 46 vwana wa ngombo ĩsu akooka mũthenya ũla ĩtataĩe na ĩsaa yĩla ĩtesĩ, na akamĩthĩnyʼa mũno na aimĩnenga kĩanda kyayo vamwe na ala mate aĩkĩĩku. 47 Kwoou ngombo ĩla yaeleiwe kwenda kwa vwana wayo ĩndĩ ndyaaĩyũmbanyʼa kana ĩkeka kĩla wamĩtavĩtye yĩke, * ĩkakũnwa ivoko mbingĩ. 48 Ĩndĩ ĩla ĩtaaelewa na yeeka maũndũ maaĩlĩte kũtuma ĩkũnwa ivoko, ĩkakũnwa ivoko nini. Kwa wʼo, kĩla mũndũ ũnengetwe mbingĩ, akaandũwa mbingĩ, na ũla wiĩtwe aũngamĩe maũndũ maingĩ, akendeka eanĩsye maũndũ maingĩ mũno.

49 “Nookie kwakanyʼa mwaki ĩũlũ wa nthĩ, na yu nĩ ũndũ ũngĩ mwaũ ngwenda ethĩwa mwaki ũsu nĩ mwakanyʼe? 50 Kwa wʼo, nĩ na ũvatiso naĩle kũvatiswa nawʼo, na nĩngũthĩnĩka mũno nginya yĩla ũkathela! 51 Mwĩona ta nookie kũete mũuo kũũ nthĩ? Aiee, ndyaaũka kũete mũuo, ĩndĩ mũaanĩko. 52 Nũndũ kuma yu na kũendeea vakeethĩawa andũ atano nyũmbanĩ ĩmwe maanĩkĩte; atatũ makookĩlĩla elĩ, na elĩ mayũkĩlĩla atatũ. 53 Makeethĩwa maanĩkĩte; ĩthe akookĩlĩla mwana nake mwana ayũkĩlĩla ĩthe, inyia akookĩlĩla mwĩĩtu wake nake mwĩĩtu ayũkĩlĩla inyia wake, inyia wa mũũme akookĩlĩla mũka-a-mwana nake mũka-a-mwana ayũkĩlĩla inyia wa mũũme.”

54 Na ĩndĩ ayĩa ĩkomano atĩĩ: “Yĩla mwoona ĩtu yaumĩla ũthũĩlonĩ wa syũa, mwaasya, ‘Kĩuutani nĩkyũkĩte,’ na ũu ũyĩthĩwa. 55 Na yĩla mwoona kĩseve kĩuutanĩte kuma ngalĩko ya ĩtheo, mwaasya, ‘Nĩkũkwĩthĩwa ũvyũvu mwingĩ,’ na ũu ũyĩthĩwa. 56 Anganganyʼa, nĩmũsiasya na mũkamanya ũndũ nthĩ na yayaya ikwĩthĩwa iilye, ĩndĩ nĩkĩ mũtesĩ kũsisya na kũmanya yĩĩ nĩ ĩvinda yĩkũ? 57 Nĩkĩ mũtesilĩlaa mũkamanya ũla ũlũngalu? 58 Kwa ngelekanyʼo, yĩla ũendete kwa mũtongoi, wĩ na ũla ũkũsikatĩte, tata wĩwʼane nake mwĩ nzĩanĩ nĩ kana ndakese kũũnengane kwa mũsili, nake mũsili aikũnengane kwa mũsikalĩ wa kotinĩ, nake mũsikalĩ wa kotinĩ aikwĩkya yela. 59 Nĩũtavya kana ndũkauma vau nongi nginya yĩla ũkaĩva mbesa syonthe ila ũtwʼĩĩwe.”

13 Na ĩvinda yĩu andũ amwe ala maĩ vau nĩmamũtavisye ĩũlũ wa Akalilii ala Vilato wavulanilye nthakame yoo na nthembo syoo. 2 Nake amasũngĩa, amea: “Mwĩsũanĩa Akalilii asu tamo manaĩ eki ma naĩ kũvĩtũka Akalilii ala angĩ onthe atĩ nũndũ nĩmakwatĩtwe nĩ maũndũ asu? 3 Aiee, ĩndĩ nĩngũmũtavya; mwalea kwĩlila, o nenyu inywʼonthe mũkaanangwa. 4 Kana ala 18 manatumbiwe nĩ mwako mũtũlu wa Siloami na wamoaa—mwĩsũanĩa ta manaĩ avĩtanyʼa kũvĩtũka andũ ala angĩ onthe mekalaa Yelusaleme? 5 Aiee, ĩndĩ nĩngũmũtavya; mwalea kwĩlila, inywʼonthe mũkaanangwa o tamo.”

6 Nĩvo ĩndĩ wamatavisye ngelekanyʼo ĩno: “Vaĩ mũndũ ũmwe waĩ na mũkũyũ wavandĩtwe mũũndanĩ wake wa mĩsavivũ, nake ooka aimantha matunda mũkũyũnĩ ũsu ĩndĩ ndaakwata o na yĩmwe. 7 Na ĩndĩ amwĩa mũĩmi wa mĩsavivũ, ‘Yu nĩ myaka ĩtatũ nĩthĩĩtwe ndyũka kũmantha matunda mũkũyũnĩ ũũ, ĩndĩ ndikwataa o na yĩmwe. Ũteme! Ve vata mwaũ wĩkale ũyananga mũthanga?’ 8 Nake amũsũngĩa, amwĩa, ‘Vwana, ũeke mwaka ũngĩ ũmwe nĩ kana nambe kũũĩmĩa na kũwĩkĩa vũũ. 9 Wasyaa matunda ĩvinda yũkĩte, nĩ ũseo; ĩndĩ walea kũsyaa, ũteme.’”

10 Na mũthenya ũmwe wa Savato nĩwamanyĩasya ĩsinakokenĩ yĩmwe. 11 Na sisya! vaĩ mũndũ mũka waĩ na veva wa wonzu * kwa ĩvinda ya myaka 18; nake eekumbĩte vyũ na ndaĩ atonya kũũngalala nongi. 12 Yĩla Yesũ wamwonie, nĩwaneenie nake, na amwĩa: “Mũndũ mũka, nĩwathawʼa kuma wonzunĩ waku.” 13 Na amwilĩĩla moko make, na vau kwa vau aũngalala na ambĩĩa kũmũkumya Ngai. 14 Ĩndĩ mũũngamĩi wa ĩsinakoke athata nũndũ Yesũ avosya mũndũ mũthenya wa Savato, kwoou ayĩa ĩkomano: “Kwĩ mĩthenya thanthatũ ĩla andũ maĩlĩte kũtethya wĩa; kwoou ũkaai kũvowʼa mĩthenyanĩ ĩsu, ĩndĩ ti mũthenya wa Savato.” 15 Ĩndĩ Mwĩaĩi amũsũngĩa, amwĩa: “Anganganyʼa, kĩla ũmwe wenyu ndathaasya nzaũ yake kana ĩngʼoi yake kuma kĩtũũnĩ * mũthenya wa Savato na aiyĩtwaa akayĩnyithye? 16 Mũndũ mũka ũũ, ũla nĩ nzyawa ya Avalaamu na ũla Satani ũtwĩe ovete kwa ĩvinda ya myaka 18, we ndaĩlĩte kũthawʼa kuma kyovonĩ kĩu mũthenya wa Savato?” 17 Yĩla waneenie maũndũ asu, avĩnganĩsya make onthe mambĩĩa kwĩwʼa nthoni, ĩndĩ ĩkomano yonthe yambĩĩa kũtana nũndũ wa maũndũ ma kũsengyʼa ala weekie.

18 Kwoou ongeleela kũmea atĩĩ: “Ũsumbĩ wa Ngai ũilye ta kyaũ, na tũtonya kũũvwʼananyʼa na kyaũ? 19 Ũilye ta mbeũ ya kalatali ĩla mũndũ woosie na avanda mũũndanĩ wake, na yeana na yatwʼĩka mũtĩ, na nyũnyi sya yayaya syaaka ndala mbongenĩ syawʼo.”

20 Na ĩngĩ amea: “Ndonya kũvwʼananyʼa Ũsumbĩ wa Ngai na kyaũ? 21 Ũilye ta ĩlawa yĩla mũndũ mũka woosie avulanyʼa na ithimo itatũ nene sya mũtu nginya mũtu wʼonthe wakaata.”

22 Na alika ndũanĩ na motũinĩ, aimanyĩsya o aendeee na kyalo kyake kya kũthi Yelusaleme. 23 Na mũndũ ũmwe amũkũlya: “Mwĩaĩi, andũ ala makatangĩĩwa makethĩwa me anini?” Nake amea: 24 “Ĩkĩai kĩthito kingĩ mũlikĩle mũomonĩ ũla mũtheke, nũndũ nĩngũmũtavya, aingĩ makatata kũlika ĩndĩ maikatonya. 25 Yĩla mwene nyũmba wĩũkĩla na aivinga mũomo, mũkaũngama nza na kũkũnanga mũomo ũsu, mũkyasya, ‘Mwĩaĩi, tũvingũĩe.’ Ĩndĩ akamũsũngĩa, na kũmwĩa: ‘Ndyĩsĩ kũla mumĩte.’ 26 Nĩvo ĩndĩ mwĩambĩĩa kwasya, ‘Twaĩsaa na kũnywʼa vamwe naku, na wamanyĩasya nzĩanĩ sitũ nene.’ 27 Ĩndĩ akamwĩa, ‘Ndyĩsĩ kũla mumĩte. Umai vaa nĩĩ inywʼonthe eki ma maũndũ mate malũngalu!’ 28 Vau nĩ vo mũkaĩĩa na kũvevetanyʼa maeo menyu, yĩla mũkona Avalaamu, Isaka, Yakovo, na athani onthe Ũsumbĩnĩ wa Ngai, ĩndĩ inywʼĩ mwĩkĩtwʼe nza. 29 O na ĩngĩ, andũ nĩmakoka kuma wumĩlonĩ wa syũa na ũthũĩlonĩ wa syũa na kuma ngalĩko ya ĩũlũ na ngalĩko ya ĩtheo, na makekala mesanĩ Ũsumbĩnĩ wa Ngai. 30 Na sisya! ve ala me ĩtina makethĩwa me mbee, na ve ala me mbee makethĩwa me ĩtina.”

31 Na saanĩ o ũsu Avalisi amwe mooka vala waĩ, na mamwĩa: “Uma vaa ũthi, nũndũ Elote nũkwenda ũkũaa.” 32 Nake amea: “Endai mũkatavye mbĩwa ĩsu, ‘Sisya! nĩumya ndaimoni na kũvosya andũ ũmũnthĩ na ũnĩ, na mũthenya wa katatũ ngĩmina wĩa wakwa.’ 33 Ĩndĩ, no nginya nĩendeee ũmũnthĩ, ũnĩ, na aũke, nũndũ vaitonyeka mwathani akoaĩwa nza wa Yelusaleme. 34 Yelusaleme, Yelusaleme, we ũla wũaaa athani na kũmakimanga na mavia ala matũmĩtwe kwaku—nĩ mavinda meana ata nĩthĩĩtwe ndyenda kũmbanyʼa syana syaku vamwe o ũndũ ngũkũ yũmbanasya tũswii twayo nthwaunĩ syayo! Ĩndĩ inywʼĩ mũyaaĩtĩkĩla. 35 Sisya! Nyũmba yenyu nĩtiĩtwe yĩ nthei. Nĩngũmwĩa kana mũikambona ĩngĩ nongi nginya yĩla mũkasya, ‘Nĩ mũathime ũla wũkĩte ĩsyĩtwanĩ ya Yeova!’”

14 Na ĩvinda yĩngĩ nĩwaendie kũya lĩu nyũmbanĩ ya mũtongoi ũmwe wa Avalisi mũthenya wa Savato, na nĩmamũsyaĩĩsye nesa. 2 Na sisya! mũndũ ũmwe waĩ na ũwau wa mwimbo * aĩ mbee wake. 3 Kwoou Yesũ akũlya ala meesĩ Mĩao nesa na Avalisi: “Nĩ ũndũ wosanĩte na mĩao kũvosya mũndũ mũthenya wa Savato, kana ti ũndũ wosanĩte na mĩao?” 4 Ĩndĩ mavindya. Nake akwata ũla mũndũ amũvosya, na amwĩa athi. 5 Na ĩndĩ amea: “Nũũ katĩ wenyu ũla nzaũ yake kana mwana wake avalũka kĩthimanĩ mũthenya wa Savato, ũtamũkusasya na mĩtũkĩ akamumya?” 6 Na mayaatonya kũmũsũngĩa.

7 Na ĩndĩ amanenga ngelekanyʼo ala mathoketwʼe yĩla woonie mayĩnyuvĩa kũndũ kũla kwa ndaĩa. Ameie atĩĩ: 8 “Yĩla wathokwʼa nĩ mũndũ mbokanĩ ya mũtwaano, ndũkekale kũndũ kũla kwa ndaĩa. No vethĩwe ve mũndũ ũngĩ wĩ ndaĩa kwĩ we ũthoketwʼe. 9 Na ĩndĩ ũla ũmũthoketye mwĩ elĩ ayũka na aikwĩa, ‘Eka ũũ ekale vau ũilyĩ.’ Na ĩndĩ ũyuma vau wĩwʼĩte nthoni ũithi kwĩkala ĩtina. 10 Ĩndĩ yĩla wathokwʼa, enda ũkekale ĩtina, nĩ kana ũla ũkũthoketye ooka akwĩe, ‘Mũnyanyawa, enda mbee.’ Na ĩndĩ ũkakwata ndaĩa methonĩ ma aeni ala angĩ. 11 Nũndũ kĩla mũndũ wĩnenevasya akanyivwʼa, na mũndũ o na wĩva ũla wĩnyivasya akanenevwʼa.”

12 Ĩtina wa ũu, atavya mũndũ ũla wamũthoketye: “Yĩla wavanga kũseũvĩsya andũ lĩu wa mũthenya kana lĩu wa wĩoo, ndũkathokye anyanyau kana ana-a-au kana andũ ma mũsyĩ kana atũi maku ala athwii. Nũndũ o namo no mese kũũthokya, na mayĩthĩwa no ta meũkũĩva. 13 Ĩndĩ yĩla wavangĩthya mboka, thokya ala ngya, syonze, ala au mamutha, na ilalinda; 14 na ũkeethĩwa wĩ mũtanu, nũndũ mai na kĩndũ matonya kũkũĩva nakyo. Nĩkwĩthĩwa ũkaĩvwa ĩvinda ya ũthayũũkyo wa ala alũngalu.”

15 Yĩla ũmwe katĩ wa ala mathoketwʼe weewie ũu, amwĩa: “Nĩ mũtanu mũndũ ũla ũĩsaa * Ũsumbĩnĩ wa Ngai.”

16 Yesũ amwĩa: “Mũndũ ũmwe nĩwaseũvisye lĩu wa wĩoo, na athokya andũ aingĩ. 17 Na atũma ngombo yake saa wa lĩu wa wĩoo wavika nĩ kana ĩkatavye ala mathoketwʼe, ‘Ũkai, nũndũ kĩla kĩndũ nĩkyũmbanyʼe.’ 18 Ĩndĩ onthe mambĩĩa kũnengane itumi sya kũlea. Wa mbee amwĩa, ‘Nĩnathooie mũũnda na nĩenda kũthi ngawone; nĩngũũkũlya ũndekee.’ 19 Na ũngĩ asya, ‘Nĩnathooie ngʼombe ĩkũmi, * na nĩendete kũisisya; nĩngũũkũlya ũndekee.’ 20 Nake ũngĩ asya, ‘No ĩndĩ nĩnatwaanie, na nũndũ wa ũu nditonya kũka.’ 21 Kwoou ĩla ngombo yooka na yatavya vwana wayo maũndũ asu. Nake vwana ũsu athata, na eea ngombo yake, ‘Umaala mĩtũkĩ ũthi nzĩanĩ ila nene na tũsĩlanĩ twa ndũa, na ũiete vaa ngya na syonze na ilalinda na ala au mamutha.’ 22 Ĩtina wa ĩvinda ĩla ngombo yasya, ‘Vwana, nĩneeka ũndũ wambĩaĩa, ĩndĩ ve o mwanya.’ 23 Kwoou ũla vwana eea ĩla ngombo, ‘Umaala ũthi nzĩanĩ na tũsĩlanĩ na ũimathingʼĩĩsya moke, nĩ kana nyũmba yakwa yusũe. 24 Nũndũ nĩngũmwĩa, vaiĩ ũmwe wa ala nĩĩthoketye wĩsama lĩu wakwa wa wĩoo.’”

25 Na vaĩ ĩkomano ĩnene yaendanĩtye nake, na eethyũũa, na ayĩa: 26 “Mũndũ o na wĩva ũla ũngatĩĩaa na ailea kũmena * ĩthe wake na inyia wake na mũka wake na syana syake na ana-a-inyia na eĩtu-a-inyia, ĩĩ, o na thayũ wake mwene, ndatonya kwĩthĩwa mũmanyĩwʼa wakwa. 27 Mũndũ o na wĩva ũla ũtakuaa mũtĩ wake wa mathĩna * na aingatĩĩa, ndatonya kwĩthĩwa mũmanyĩwʼa wakwa. 28 Kwa ngelekanyʼo, nũũ katĩ wenyu ayenda kwaka mwako mũtũlu ũtambaa kwĩkala nthĩ akeka masavu nĩ kana amanye kana e na mbesa ianĩtye sya kũũmina? 29 Alea kwĩka ũu, nũtonya kwambĩĩsya mũsingi na ayĩemwa nĩ kũũmina, na onthe ala memwonaa mayambĩĩa kũmũthekeea, 30 makyasya: ‘Mũndũ ũũ anambĩĩie kwaka ĩndĩ aemwa nĩ kũmina.’ 31 Kana nĩ mũsumbĩ wĩva aithi kũkita na mũsumbĩ ũngĩ ũtambaa kwĩkala nthĩ na kũsũanĩa kana we, e na asikalĩ 10,000, nũtonya kũkĩlya vinya ũla ũngĩ wũkĩte kũkita nake e na asikalĩ 20,000? 32 Ĩndĩ ethĩwa kwa wʼo ndatonya kwĩka ũu, nũtũmaa kĩkundi kya andũ kĩkaneene na mũsumbĩ ũla ũngĩ e o kũasa, na aimantha mũuo. 33 O ta ũu, manyai nesa kana vaiĩ ũmwe wenyu ũtonya kũtwʼĩka mũmanyĩwʼa wakwa atambĩte kũtia malĩ yake na syĩndũ syake.

34 “Vate nzika, mũnyũ nĩ mũseo. Ĩndĩ mũnyũ waasya mũsamo, ũtonya kũtũngĩĩwa mũsamo wawʼo ata? 35 Ndwĩthĩawa na ũtethyo o na ũmwe mũthanganĩ kana vũũnĩ. Andũ mekaa kũwĩkya ĩtheka. Ũla wĩ na matũ ma kwĩwʼa, nĩewʼe.”

15 Na aumĩthya onthe ma koti na eki ma naĩ nĩmoombanĩte mamũthyũlũlũkĩte nĩ kana mamwĩthukĩĩsye. 2 Namo Avalisi na aandĩki maendeee na kũnyungunyĩsya, makyasya: “Mũndũ ũũ athokasya eki ma naĩ na kũya vamwe namo.” 3 Nĩvo ĩndĩ wamatavisye ngelekanyʼo ĩno: 4 “Nĩ mũndũ wĩva katĩ wenyu e na malondu 100, aasya yĩmwe, ũtatiaa ala angĩ 99 weũnĩ na aithi kũmantha yĩu yĩmwe yaie nginya yĩla ũkayona? 5 Na amina kũyona, aiyilĩĩla ituonĩ syake na aitana. 6 Na avika mũsyĩ, ayĩta anyanyae na atũi make vamwe, na aimea, ‘Tanai vamwe nakwa, nũndũ nĩnoona ĩlondu yakwa yĩla yĩnaaĩte.’ 7 O ta ũu, nĩmũtavya kana kwĩthĩawa ũtanu mwingĩ ĩtunĩ yĩla mwĩki ũmwe wa naĩ weelila, kũte ũtanu ũla wĩthĩawa kwondũ wa andũ 99 alũngalu mate na vata wa kwĩlila.

8 “Kana nĩ mũndũ mũka wĩva e na ndulakima * ĩkũmi, aasya ndulakima ĩmwe, ũtakwatasya taa na aituta nyũmba yake na aimĩmantha nesa nginya yĩla ũkamyona? 9 Na amyona, ayĩta anyanyae * na atũi vamwe, na aimea, ‘Tanai vamwe nakwa nũndũ nĩnoona ndulakima yakwa ĩla nĩnaaĩtye.’ 10 O ta ũu, nĩmũtavya, alaĩka ma Ngai nĩmatanaa yĩla mwĩki ũmwe wa naĩ weelila.”

11 Na ĩndĩ asya: “Ve mũndũ waĩ na ana elĩ. 12 Na ũla mũnini amwĩa ĩthe, ‘Nau, nenge kĩlungu kya ũtiĩwa kĩla kyaĩlĩte kwĩthĩwa kĩ kyakwa.’ Nake ĩthe amaanyʼa syĩndũ syake. 13 Ĩtina wa mĩthenya mĩnini, mwana ũsu mũnini oombanyʼa syĩndũ syake syonthe na athi nthĩ ya kũasa, na kũu aanangĩa malĩ yake maũndũnĩ mathũku. * 14 Na yĩla waminie kyonthe kĩla waĩ nakyo, kwaumĩla yũa ĩnene nthĩ ĩsu yonthe, na ambĩlĩĩlya kũthĩna. 15 O na nĩweekwatanisye na mũndũ ũmwe wa nthĩ ĩsu, na amũtũma mĩũndanĩ yake akaĩthasye ngũlũe. 16 Na nũndũ wa nzaa, nĩwendaa mũno kũya ũsyao wa mũkalavi ũla ngũlũe syaĩsaa, ĩndĩ vayaĩ mũndũ waĩ amũnenga kĩndũ.

17 “Yĩla wambĩĩe kwĩsilya nesa, asya, ‘Ĩthe wakwa e na andũ meana ũandĩkĩte na methĩawa na lĩu wĩanĩe, nakwa nĩkwʼĩĩa kũũ nĩ nzaa! 18 Nĩũkĩla nĩthi kũla kwĩ ĩthe wakwa, na ngĩmwĩa: “Nau, nĩmbĩtĩtye mbee wa ĩtu na mbee waku. 19 O na ndyaĩlĩte kwĩtwa mwana waku ĩngĩ. Ndwʼĩkĩthye ta ũmwe wa andũ maku ala ũandĩkĩte.”’ 20 Kwoou ookĩla na athi kwa ĩthe wake. Na e vaasa, ĩthe wake amwona, na amwĩwʼĩa tei mũno, na asemba amũkumbatĩa * na amũmumunya. 21 Na ĩndĩ mwanae amwĩa, ‘Nau, nĩmbĩtĩtye mbee wa ĩtu na mbee waku. O na ndyaĩlĩte kwĩtwa mwana waku ĩngĩ.’ 22 Ĩndĩ ĩthe wake asyĩa ngombo syake, ‘Etei na mĩtũkĩ kanzũ ĩla nzeo vyũ, na mũimwĩkĩa mbete kyaanĩ kyake, na iatũ maaũnĩ make. 23 Na etei kasalũ kala kanou, na mũikathĩnza, nĩ kana tũye na tũitana, 24 nũndũ mwana ũũ wakwa anaĩ mũkwʼũ na nĩwathayũũka; anaĩ aaie na nĩwooneka.’ Na mambĩĩa kwĩtanĩthya.

25 “Mwana wake ũla mũkũũ aĩ mũũndanĩ, na asyokete e vakuvĩ na nyũmba, eewʼa wathi na andũ maisũnga. 26 Kwoou eeta mũthũkũmi ũmwe amũkũlya kĩla kĩendeee. 27 Nake amwĩa, ‘Mũinau nĩwũkie na ĩthe waku athĩnza kasalũ kala kanou nũndũ nũsyokie e mũima.’ 28 Ĩndĩ athata na alea kũlika nyũmba. Na ĩndĩ ĩthe wake aumaala na ambĩĩa kũmwĩsũva. 29 Na asũngĩa ĩthe wake, asya, ‘Sisya! Myaka ĩno yingĩvĩte ũu nĩthĩĩtwe ndiũthũkũma na vaiĩ ĩvinda o na yĩmwe naalea kwĩwʼa mĩao yaku, ĩndĩ vaiĩ mũthenya o na ũmwe waanenga kavũli ngatanĩa vamwe na anyanyawa. 30 Ĩndĩ yĩla mwanau, ũla waanangie syĩndũ syaku na malwaya ũvikie oou, ũmũthĩnzĩie kasalũ kala kanou.’ 31 Nake amwĩa mwanae, ‘Mwanawa, wĩthĩĩtwe nakwa mavinda onthe na syĩndũ syakwa syonthe nĩ syaku. 32 Ĩndĩ nĩtwaĩlĩte kwĩtanĩthya, nũndũ mũinau anaĩ mũkwʼũ na nĩwathayũũka; anaĩ aaie na nĩwooneka.’”

16 Na ĩndĩ amea amanyĩwʼa make: “Mũndũ ũmwe mũthwii aĩ na mũũngamĩi wa nyũmba, na asikatwa kwake kana nũendeee kwananga syĩndũ syake. 2 Kwoou amwĩta, na amwĩa, ‘Nĩ maũndũ maũ aa ngwĩwʼa ĩũlũ waku? Umya livoti ĩũlũ wa ũũngamĩi waku, nũndũ ndũtonya kũendeea kũũngamĩa nyũmba ĩno.’ 3 Na ĩndĩ mũũngamĩi ũsu asũanĩa ngoonĩ, ‘Yu nĩĩka ata, nũndũ vwana wakwa nũkũmbumya wĩanĩ wa ũũngamĩi? Na ndi na vinya wa kũsimba, na nĩngwĩwʼa nthoni kũthi ndivoya syĩndũ? 4 Oo! Nĩnamanya ũndũ ngwĩka, nĩ kana naumwʼa wĩanĩ wa ũũngamĩi, andũ manthokye mĩsyĩ kwoo.’ 5 Na ĩndĩ eeta kĩla mũndũ wataĩtwe nĩ vwana wake, na amwĩa ũla wa mbee, ‘We ũtaĩtwe kyaũ nĩ vwana wakwa?’ 6 Nake asũngĩa, asya, ‘Ithimo ĩana sya mauta ma mũthata.’ Na amwĩa, ‘Osa valũa ũla ũandĩkĩtwe kĩla ũtaĩtwe na ũyĩkala nthĩ ũandĩke na mĩtũkĩ 50.’ 7 Na asyoka amũkũlya ũngĩ, ‘Naku we ũtaĩtwe kyaũ?’ Nake asya, ‘Ithimo nene * ĩana sya nganũ.’ Na amwĩa, ‘Osa valũa ũla ũandĩkĩtwe kĩla ũtaĩtwe na ũiandĩka 80.’ 8 Na vwana wake amũkatha mũũngamĩi ũsu, nũndũ o na vala ndaĩ mũlũngalu, nĩweekie maũndũ kwa ũĩ; nĩkwĩthĩwa ana ma ĩvinda yĩĩ nĩmatũmĩaa ũĩ kwelekela andũ ma nzyawa yoo kwĩ ana ma kyeni.

9 “O na ĩngĩ nĩmũtavya: Ĩmanthĩei anyanya mũitũmĩa ũthwii ũte wa ũlũngalu, nĩ kana yĩla wĩthela, mamũthokye mawĩkalonĩ moo ma tene na tene. 10 Mũndũ ũla wĩthĩawa e mũĩkĩĩku maũndũnĩ ala manini, ethĩawa e mũĩkĩĩku o na maũndũnĩ ala manene, na mũndũ ũla ũtethĩawa e mũlũngalu maũndũnĩ ala manini, ethĩawa ate mũlũngalu o na maũndũnĩ ala manene. 11 Ethĩwa mũi aĩkĩĩku maũndũnĩ makonetye ũthwii ũte wa ũlũngalu, nũũ ũla ũkamũnenga ũthwii ũla wa wʼo? 12 Na ethĩwa mũi aĩkĩĩku maũndũnĩ makonetye syĩndũ sya mũndũ ũngĩ, nũũ ũla ũkamũnenga kĩndũ kĩtwʼĩke kyenyu? 13 Vaiĩ mũthũkũmi ũtonya kwĩthĩwa e ngombo ya mavwana elĩ, nũndũ akamũmena ũmwe na aimwenda ũla ũngĩ, kana akalũmanyʼa na ũmwe na aimũmena ũla ũngĩ. Mũitonya kwĩthĩwa mwĩ ngombo sya Ngai na sya Ũthwii.”

14 Na Avalisi nĩmeethukĩĩsye maũndũ asu onthe na nũndũ nĩmendete mbesa, mambĩĩa kũmũvũthĩĩsya. 15 Kwoou amea: “Inywʼĩ mwĩ ala metalaa kwĩthĩwa alũngalu mbee wa andũ, ĩndĩ Ngai nĩwĩsĩ ngoo syenyu. Nũndũ kĩndũ kĩla andũ monaa kĩ kya vata nĩ ũthatyo methonĩ ma Ngai.

16 “Mĩao na Mavuku ma Athani maumisye wathani nginya Yoana. Kuma ĩvinda yĩu na kũendeea, Ũsumbĩ wa Ngai nĩwʼo wĩthĩĩtwe ũitavanwʼa tawʼo ũvoo mũseo, na andũ ma kĩla mũthemba nĩmethingʼĩĩasya maũkwate. 17 Kwa wʼo, nĩ laisi ĩtu na nthĩ kũvĩta kũte kaũvavathĩ o na kamwe ka ĩla Mĩao kũlea kwĩanĩa.

18 “Kĩla mũndũ ũthaasya mũtwaano na kĩveti kyake na aitwaa kĩngĩ, ethĩawa ayĩka ũlaalai, na mũndũ o na wĩva ũla ũtwaaa kĩveti kĩthaĩtye mũtwaano na mũũme wakyo ethĩawa ayĩka ũlaalai.

19 “Kwaĩ mũndũ ũmwe mũthwii weekĩaa ngũa sya langi wa nzambalaũ na sya katane, na nĩweetanĩthasya kĩla mũthenya na syĩndũ mbingĩ. 20 Ĩndĩ mũndũ ũmwe waĩ mũvoyi weetawa Lasalo nĩwaetawe mũvĩanĩ kwake, nake aĩ na itau mwĩĩ wʼonthe 21 na nĩwendaa mũno kũya syĩndũ ila syavalũkangaa kuma mesanĩ ya mũthwii ũsu. Ĩĩ, o na ngitĩ nĩsyookaa na kũnyenyanga itau syake. 22 Mũndũ ũsu ngya nĩwesie kũkwʼa na alaĩka mamũkua mamũtwaa kĩthũinĩ kya Avalaamu.

“Na ũla mũndũ mũthwii o nake akwʼa na athikwa. 23 Na e Mbũanĩ, * ookĩlya metho make, o aendeee kũthĩna, na oona Avalaamu e vaasa na Lasalo e kĩthũinĩ kyake. 24 Kwoou eetana, akyasya, ‘Asa wakwa Avalaamu, mbĩwʼĩe tei na ũimũtũma Lasalo ainde mũthya wa kyaa kyake kĩwʼũnĩ, na ayũka anthithye ũĩmĩ wakwa, nũndũ nĩngũthĩnĩa mũno mwakinĩ ũũ.’ 25 Ĩndĩ Avalaamu amwĩa, ‘Mwana wakwa, lilikana kana nĩweetanĩthisye na syĩndũ mbingĩ nzeo yĩla waĩ thayũ, ĩndĩ Lasalo akwatie syĩndũ ila nthũku. Na yu e vaa aendeee kũkiakiwʼa, ĩndĩ we nũũthĩna. 26 O na eka maũndũ asu onthe, ve ĩtwʼĩku ĩnene mũno katĩ witũ naku, ũkethĩa ala mekwenda kuma vaa moke kũu ũĩ maitonya, o na andũ maitonya kuma kũu ũĩ makoka kũũ tũĩ.’ 27 Nake asya, ‘Ethĩwa ũu nĩwʼo vailye, nĩngũũkũlya, asa, ũmũtũme Lasalo nyũmba kwa ĩthe wakwa, 28 nĩ kana amanenge ũkũsĩ mwĩanĩu ana-a-ia makwa atano, o namo maikoke vandũ vaa va mathĩna.’ 29 Ĩndĩ Avalaamu amwĩa, ‘Me na Mose na Athani; eka methukĩĩsye asu.’ 30 Nĩvo ĩndĩ waisye, ‘Aiee, asa wakwa Avalaamu, ethĩwa mũndũ akathayũũka na aithi kũu maĩ, makeelila.’ 31 Ĩndĩ amwĩa, ‘Malea kũmwĩthukĩĩsya Mose na Athani, o na mũndũ athayũũka maikamwĩthukĩĩsya.’”

17 Na ĩndĩ amea amanyĩwʼa make atĩĩ: “Molulutĩkyo mailea kwĩthĩwa vo. Ĩndĩ kyeva nĩ kwa ũla kwĩsĩla kwake mokaa! 2 Nĩ kavaa akoveewa ngingonĩ ĩvia ya kũthia na ayĩkwʼa ũkanganĩ, kwĩ kũlulutĩkya kamwe ka tũũ tũnini. 3 Ĩsũvĩei inywʼĩ ene. Ethĩwa mwana-a-asa waku nĩweeka naĩ, mũkanyʼe, na eelila, mũekee. 4 O na akũvĩtĩsya mavinda mũonza kwa mũthenya na ayũka kũla ũĩ mavinda mũonza na aikwĩa, ‘Nĩneelila,’ no nginya ũmũekee.”

5 Na atũmwa meea Mwĩaĩi: “Twongeleele mũĩkĩĩo.” 6 Na Mwĩaĩi asya: “Ta kethĩwa mwĩ na mũĩkĩĩo wĩana mbeũ ya kalatali, no mwĩe kĩtae kĩĩ, ‘Kũka vau ũthi ũkavandwe ũkanganĩ!’ na kĩimwĩwʼa.

7 “Nũũ katĩ wenyu e na ngombo ĩkũĩma na mũlaũ kana ĩkũĩthya, ũtonya kũmĩtavya yauma mũũndanĩ, ‘Ũka vaa mĩtũkĩ wĩkale mesanĩ ũye’? 8 Vandũ va ũu, amĩtavya atĩĩ: ‘Nzeũvĩsye lĩu wa wĩoo, na ũyĩkĩa ngũa sya wĩa ũnthũkũme nginya nĩmine kũya na kũnywʼa, na ĩtina wa ũu no wĩkale nthĩ ũye na ũinywʼa.’ 9 Na o na kũtwʼĩka ngombo ĩsu nĩyatethya wĩa ũla yanengwa, we ndemĩtũngĩa mũvea, kana no eke ũu? 10 O ta ũu, yĩla mwatethya wĩa wʼonthe ũla mũnengetwe, asyai: ‘Twĩ ngombo ite vata. Tweeka o kĩla twĩĩaĩle kwĩka.’”

11 Na aendete Yelusaleme, nĩwesĩle katĩ wa Samalia na Kalilii. 12 Na ailika ũtũinĩ ũmwe, akomana na andũ ĩkũmi maĩ na mangũ, ĩndĩ maũngama vaasa. 13 Na mookĩlya mawasya moo, makyasya: “Yesũ, Mũmanyĩsya, twĩwʼĩe tei!” 14 Na yĩla wamonie amea: “Endai mũkeyonanyʼe kwa athembi.” Na ĩndĩ maendete, mathewʼa. 15 Yĩla ũmwe woo woonie kana nĩwavowʼa, asyoka aimũkumya Ngai na wasya mũnene. 16 Na avalũka na ũthyũ maaũnĩ ma Yesũ na amũtũngĩa mũvea. Na mũndũ ũsu aĩ Mũsamalia. 17 Nĩvo ĩndĩ Yesũ waisye: “Onthe me ĩkũmi nĩmathewʼa, kana ti wʼo? Yu ĩndĩ ala angĩ kenda me va? 18 Vaiĩ ũngĩ ũnasyoka amũtaĩe Ngai eka mũndũ ũũ wa mbaĩ ĩngĩ?” 19 Na ĩndĩ amwĩa: “Ũkĩla na ũithi; mũĩkĩĩo waku nĩwakũvosya.”

20 Yĩla wakũlilwʼe nĩ Avalisi yĩla Ũsumbĩ wa Ngai ũkoka, amasũngĩa: “Ũsumbĩ wa Ngai ndũkĩte kwa nzĩa ũtonya kwoneka nĩ andũ onthe; 21 o na andũ maikasya, ‘Sisyai wĩ vaa!’ kana, ‘Wĩ vaya!’ Nũndũ sisya! Ũsumbĩ wa Ngai wĩ katĩ wenyu.”

22 Na ĩndĩ amea amanyĩwʼa make: “Mĩthenya nĩyũkĩte yĩla mũkenda kwona ũmwe wa mĩthenya ya Mwana wa mũndũ, ĩndĩ mũikawona. 23 Na andũ makamwĩa, ‘Sisyai e vaya!’ kana, ‘Sisyai e vaa!’ Mũikaathi kana kũmaatĩĩa. 24 Nũndũ o tondũ ũtisi ũtisaa kuma ngalĩko ĩmwe ya ĩtu nginya ngalĩko ĩla ĩngĩ ya ĩtu, nowʼo mĩthenyanĩ ya Mwana wa mũndũ kũkethĩwa kũilye. 25 Ĩndĩ mbee, no nginya akwatwe nĩ mathĩna maingĩ na ailewa nĩ nzyawa ĩno. 26 O na ĩngĩ, o tondũ kweethĩiwe mĩthenyanĩ ya Noa, nowʼo kwĩĩthĩwa kũilye mĩthenyanĩ ya Mwana wa mũndũ: 27 andũ nĩmaĩsaa, nĩmanyusaa, aũme nĩmatwaanaa na aka nĩmatwaawa, nginya mũthenya ũla Noa walikile ngalawanĩ, na mbua ya kĩwʼũ kingĩ yooka na yamananga onthe. 28 O ta ũu, o tondũ kweekĩkie ĩvinda ya Loto: andũ nĩmaĩsaa, nĩmanyusaa, nĩmaũaa, nĩmathooasya, nĩmavandaa, na nĩmaakaa. 29 Ĩndĩ mũthenya ũla Loto waumie ndũanĩ ya Sotomo, nĩkwauie mwaki na mũvĩlĩtĩ kuma ĩtunĩ na wamananga onthe. 30 Ũu nowʼo kũkethĩwa kũilye mũthenya ũla Mwana wa mũndũ wĩvuanwʼa.

31 “Mũthenya ũsu, eka mũndũ ũla wĩ nyũmbanĩ ĩũlũ na e na syĩndũ syĩ nyũmba nthĩnĩ, ndakatheee kũsyosa, na o ta ũu, mũndũ ũla wĩ mũũndanĩ ndaĩle nongi kũsyokea syĩndũ ila syĩ ĩtina. 32 Lilikanai mũka wa Loto. 33 Mũndũ o na wĩva ũla wendaa kũtangĩĩa thayũ wake akawasya, ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla waasya thayũ wake akaũtangĩĩa. 34 Nĩngũmũtavya, ũtukũ ũsu andũ elĩ makeethĩwa makomete kĩtandanĩ kĩmwe; ũmwe akooswa ĩndĩ ũla ũngĩ akatiwa. 35 Aka elĩ makeethĩwa maithiĩa ĩvianĩ yĩmwe; ũmwe akooswa, ĩndĩ ũla ũngĩ akatiwa.” 36* —— 37 Na meewʼa ũu mamwĩa: “Va, Mwĩaĩi?” Nake amea: “Vala kimba kĩĩ, vau nĩ vo ndiũ syũmbanĩĩaa.”

18 Na ĩndĩ amanenga ngelekanyʼo kũmonyʼa kana me na vata wa kũvoya kĩla ĩvinda mate kũeka, 2 akyasya: “Ndũanĩ ĩmwe kwaĩ mũsili ũtakĩaa Ngai na ũtanengete mũndũ o na ũmwe ndaĩa. 3 O na ĩngĩ, kwaĩ mũndũ mũka ũmwe ndiwa ũla watindĩaa kũthi kũla ũĩ na aimwĩa, ‘Ĩkĩĩthya kana ũsili wa katĩ nĩwaatĩĩwa katĩ wakwa na ũla ũnzikatĩte.’ 4 Kwa ĩvinda yĩasa, mũsili ũsu ndendaa kwĩka ũu, ĩndĩ ĩtina asya ngoonĩ, ‘Nyie ndikĩaa Ngai na ndinengete mũndũ o na ũmwe ndaĩa, 5 ĩndĩ nũndũ mũndũ mũka ũũ ndiwa aendeee kũnthĩnyʼa, nĩngũĩkĩĩthya kana nĩwakwata ũsili wa katĩ nĩ kana ndakaendeee kũka na kũnosya ayenda nĩmũtetheesye.’” 6 Na ĩndĩ Mwĩaĩi amea: “Nĩasya nĩmweewʼa ũndũ mũsili ũsu waisye, o na kau ndaĩ mũlũngalu! 7 Kwa wʼo, we Ngai nũemwa nĩ kũĩkĩĩthya kana anyuve make ala mamwĩkaĩlaa ũtukũ na mũthenya nĩmakwata ũsili wa katĩ? O na eka ũu, nĩwĩthĩawa na wũmĩĩsyo kũmelekela. 8 Nĩngũmũtavya, akaĩkĩĩthya kana nĩmakwata ũsili wa katĩ mĩtũkĩ. Ĩndĩ yĩla Mwana wa mũndũ ũkavika, kwa wʼo akeethĩa mũĩkĩĩo ũsu * ĩũlũ wa nthĩ?”

9 O na ĩngĩ, nĩwamanengie ngelekanyʼo andũ amwe ala mekwatasya ũlũngalu woo ene na monaa ala angĩ mate vata: 10 “Aũme elĩ nĩmambatie ĩkalũnĩ makavoye, ũmwe aĩ Mũvalisi na ũla ũngĩ aĩ mumĩthya wa koti. 11 Mũvalisi ũsu nĩwaũngamie na ambĩĩa kũvoya maũndũ aa na ngoo, ‘Ame Ngai, nĩngũũtũngĩa mũvea nũndũ nyie ndiilye andũ ala angĩ—avenani, ala mate alũngalu, ilaalai—kana o na mumĩthya ũya wa koti. 12 Nĩndĩĩaa kũya kelĩ kwa kyumwa; na nĩnumasya kĩlungu kya ĩkũmi kya syĩndũ syonthe ila nĩkwataa.’ 13 Ĩndĩ mumĩthya ũsu wa koti aũngamĩte vaasa, o na ndendaa kũkĩlya metho make asisye ĩtunĩ, ĩndĩ aendeee kwĩkũnanga kĩthũi akyasya, ‘Ame Ngai, mbĩwʼĩe tei, * nyie nĩ mwene naĩ.’ 14 Nĩngũmũtavya, mũndũ ũsu enũkie mũsyĩ kwake na atalĩlwa ũlũngalu kũte Mũvalisi ũsu. Nũndũ kĩla mũndũ wĩnenevasya akanyivwʼa, ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla wĩnyivasya akanenevwʼa.”

15 Na andũ mambĩĩa kũmũetee syana syoo nini nĩ kana aikwate na moko, ĩndĩ yĩla amanyĩwʼa make moonie ũu, mambĩĩa kũmakanyʼa. 16 Ĩndĩ Yesũ eeta syana isu nini syũke vala ũĩ, na asya: “Ekanai na syana nini syũke vala nĩĩ; mũikatate kũisiĩĩa, nũndũ Ũsumbĩ wa Ngai nĩ wa ala mailye tasyo. 17 Nĩ wʼo nĩngũmwĩa, mũndũ o na wĩva ũla ũtawosaa Ũsumbĩ wa Ngai ta kana kanini, ndakalika nongi Ũsumbĩnĩ ũsu.”

18 Na mũtongoi ũmwe amũkũlya: “Mũmanyĩsya mũseo, naĩle kwĩka ata nĩ kana nĩkwata thayũ wa tene na tene?” 19 Nake Yesũ amwĩa: “Nĩkĩ ũũmbĩta mũseo? Vaiĩ mũndũ mũseo eka o ũmwe, nake nĩ Ngai. 20 Nĩwĩsĩ mĩao ĩno: ‘Ndũkalaalae, ndũkoae, ndũkoye, ndũkaumye ũkũsĩ wa ũvũngũ, nenga ndaĩa ĩthe waku na inyia waku.’” 21 Nake amwĩa: “Maũndũ asu onthe nambĩĩie kũmaatĩĩa kuma nĩ mũnini.” 22 Ĩtina wa kwĩwʼa ũu Yesũ amwĩa: “Ve ũndũ ũtialĩtye: Thoosya syĩndũ ila wĩ nasyo na ũinenga ngya, na ũkeethĩwa na ũthwii ĩtunĩ; na ĩndĩ ũyũka ũtwʼĩke mũatĩĩi wakwa.” 23 Eewʼa ndeto isu, nĩwakwatiwe nĩ kyeva kingĩ ngoonĩ nũndũ aĩ mũthwii mũno.

24 Na Yesũ amũsisya, na asya: “Ũkeethĩwa wĩ ũndũ wĩ vinya ta kĩ kwa ala me mbesa kũlika Ũsumbĩnĩ wa Ngai! 25 Kwa wʼo, nĩ ũndũ wĩ laisi kwa ngamĩle kũlikĩla kalimanĩ ka singano wa kũtuma, kwĩ mũndũ mũthwii kũlika Ũsumbĩnĩ wa Ngai.” 26 Ala meewie maũndũ asu makũlya: “Nũũ ũtonya kũtangĩĩwa?” 27 Nake asya: “Maũndũ ala matatonyeka kwa andũ nĩmatonyeka kwa Ngai.” 28 Ĩndĩ Vetelo asya: “Sisya! Ithyĩ nĩtwatiie syĩndũ sitũ na twakũatĩĩa.” 29 Nake amea: “Nĩ wʼo nĩngũmwĩa, vaiĩ mũndũ waatia nyũmba kana kĩveti kana ana-a-inyia kana asyai kana syana kwondũ wa Ũsumbĩ wa Ngai 30 ũtakakwata syĩndũ mbingĩ ĩvindanĩ yĩĩ, na ĩvinda yĩla yũkĩte, thayũ wa tene na tene.”

31 Na ĩndĩ eeta ala Ĩkũmi na Elĩ nzama, na amea: “Sisyai! Twambatĩte Yelusaleme, na maũndũ onthe ala maandĩkiwe kwĩsĩla athani ĩũlũ wa Mwana wa mũndũ makeanĩa. 32 Kwa ngelekanyʼo, akanenganwe mokonĩ ma andũ ma mbaĩ ingĩ, na akathekeewa na aithĩnwʼa, na kũtwʼĩlangwa mata. 33 Na ĩtina wa kũmũvũa, makamũaa, ĩndĩ mũthenya wa katatũ akathayũũka.” 34 Ĩndĩ, mayaaelewa ũndũ o na ũmwe katĩ wa maũndũ asu, nũndũ ndeto isu syaĩ mbithanyʼe kwoo, na mayaakwatya maũndũ ala waneenie.

35 Na Yesũ e vakuvĩ na Yeliko, nĩweethĩie mũndũ ũmwe kĩlalinda ailyĩ ũtee wa nzĩa aivoya andũ syĩndũ. 36 Na yĩla weewie ĩkomano yĩvĩtĩte, ambĩĩa kũkũlya kĩla kĩendeee. 37 Na mamwĩa: “Nĩ Yesũ Mũnasaleti ũvĩtĩte!” 38 Eewʼa ũu aneena na wasya mũnene, akyasya: “Yesũ, Mwana wa Ndaviti, mbĩwʼĩe tei!” 39 Na ala maĩ mbee mambĩĩa kũmũkanyʼa, makĩmwĩa akilye, ĩndĩ aendeea kũneena na wasya mũnene, akyasya: “Mwana wa Ndaviti, mbĩwʼĩe tei!” 40 Nĩvo ĩndĩ Yesũ waũngamie na asya mũndũ ũsu aetwe vala ũĩ. Na athengeea vakuvĩ, Yesũ amũkũlya: 41 “Wĩenda ngwĩke ata?” Nake asya: “Mwĩaĩi, eka nambĩĩe kwona ĩngĩ.” 42 Kwoou Yesũ amwĩa: “Ambĩĩa kwona ĩngĩ; mũĩkĩĩo waku nĩwakũvosya.” 43 Na vau kwa vau ambĩĩa kwona ĩngĩ, na ambĩĩa kũmũatĩĩa amũkumĩtye Ngai, na yĩla andũ onthe moonie ũu, namo mamũkumya Ngai.

19 Na alika Yeliko, ĩndĩ o avĩtĩte. 2 Na kwaĩ mũndũ weetawa Sakayo; nake aĩ ũmwe wa anene ma aumĩthya ma koti, na aĩ mũthwii. 3 Mũndũ ũsu nĩwendaa mũno kũmwona Yesũ nĩ kana amanye we nũũ, ĩndĩ nũndũ wa ĩkomano ndaĩ atonya kũmwona, nĩkwĩthĩwa aĩ mũkuvĩ. 4 Kwoou asemba athi mbee na alĩsa mũkũyũ nĩ kana amwone, nũndũ aĩ esĩle nzĩanĩ ĩsu. 5 Yĩla Yesũ wavikie vau, asisya ĩũlũ, na amwĩa: “Sakayo, theea mĩtũkĩ, nũndũ ũmũnthĩ nĩngũũthokea mũsyĩ kwaku.” 6 Eewʼa ũu atheea mĩtũkĩ, na amũthokya na ũtanu ethĩwe mũeni wake. 7 Yĩla andũ moonie ũu, onthe manyungunyĩsya, makyasya: “Athoketwʼe nĩ mwĩki wa naĩ.” 8 Na Sakayo aũngama, na amwĩa Yesũ: “Mwĩaĩi, sisya! Nusu ya syĩndũ syakwa nĩngũnenga ngya, na kĩndũ o na kĩva kĩla navenie mũndũ kwa nzĩa ya ũkengani, nĩngũmũtũngĩa kũndũ kũna.” 9 Nake Yesũ amwĩa: “Ũmũnthĩ ũtangĩĩo nĩwooka nyũmbanĩ ĩno, nũndũ o naku wĩ mwana wa Avalaamu. 10 Nũndũ Mwana wa mũndũ ookie kũmantha na kũtangĩĩa kĩla kyaaĩte.”

11 O maendeee kwĩthukĩĩsya maũndũ asu, nĩwamatavisye ngelekanyʼo ĩngĩ, nũndũ aĩ vakuvĩ na Yelusaleme na masũanĩaa Ũsumbĩ wa Ngai ta ũkũka vau kwa vau. 12 Kwoou asya: “Mwana ũmwe wa mũsumbĩ nĩwaendie kyalo nthĩ ya kũasa nĩ kana akanengwe ũsumbĩ, na ĩndĩ aisyoka. 13 Atanamba kũthi, nĩweetie ngombo syake ĩkũmi na ainenga mina * ĩkũmi, na asyĩa, ‘Kũnai viasala na mina isu nginya yĩla ngasyoka.’ 14 Ĩndĩ andũ ma nthĩ yake nĩmamũmenete, na kwoou matũma kĩkundi kya andũ kĩmũatĩĩe na kĩithi kĩkasye, ‘Tũikwenda mũndũ ũũ aitwʼĩka mũsumbĩ waitũ.’

15 “Yĩla wesie kũsyoka ĩtina wa kũnengwa ũsumbĩ, * nĩweetie ngombo ila wanengete mbesa, * nĩ kana amanye kĩla syakwatĩte ĩtina wa kũkũna viasala. 16 Kwoou ĩla ya mbee yooka mbee wake, na yasya, ‘Mwĩaĩi, mina yaku nĩsyaĩte mina ingĩ ĩkũmi.’ 17 Nake amĩtavya, ‘Nĩwĩkĩte nesa, ngombo nzeo! Nũndũ nĩwĩthĩĩtwe wĩ mũĩkĩĩku ũndũnĩ mũnini mũno, sumbĩka ndũa ĩkũmi.’ 18 Nayo ĩla ya kelĩ yooka, na yasya, ‘Mwĩaĩi, mina yaku nĩsyaĩte mina ingĩ itano.’ 19 Na ĩsu o nayo amĩtavya, ‘O naku ũngamĩa ndũa itano.’ 20 Ĩndĩ ĩngĩ yooka, na yasya, ‘Mwĩaĩi, mina yaku nĩ ĩno; namyovie na kĩtambaa na namĩvitha. 21 Neekie ũu nũndũ nĩnaũkĩaa, nĩkwĩthĩwa wĩ mũndũ mwai mũno; na wosaa kĩla ũtaaia vengi, na ũkethaa kĩla ũtaavanda.’ 22 Nake amĩtavya, ‘Nĩũsilĩla na ndeto syaku mwene, we ngombo nthũku. Wĩasya nĩwĩsĩ kana nĩ mũndũ mũthũku na nosaa kĩla ndaaia vengi, na ngethaa kĩla ndaavanda? 23 Ethĩwa nĩweesĩ ũu, waleile kwia mbesa * syakwa vengi nĩkĩ? Nooka nĩthĩwa nĩnoosie ila syakwa vamwe na ũsyao.’

24 “Amina kwasya ũu amea ala maũngamĩte vau vakuvĩ, ‘Osai mina ĩsu yake na mũimĩnenga ũla wĩ na mina ĩkũmi.’ 25 Ĩndĩ mamwĩa, ‘Mwĩaĩi, mbona e na mina ĩkũmi!’— 26 ‘Nĩngũmwĩa, kĩla mũndũ wĩ na kĩndũ akongeleelwa, ĩndĩ ũla ũte na kĩndũ, o na kĩla wĩ nakyo akavenwa. 27 O na ĩngĩ, maetei amaitha asu makwa vaa ala matendaa ndyĩthĩwa nĩ mũsumbĩ woo na mũimoaĩa mbee wakwa.’”

28 Amina kũneena maũndũ asu, aendeea na kyalo kyake ambatĩte Yelusaleme. 29 Na yĩla wathengeeie vakuvĩ na motũi ma Vethivake na Vethania, ala me Kĩĩmanĩ kya Mĩthata, atũma amanyĩwʼa make elĩ, 30 na amea: “Endai ũtũinĩ ũya wĩ mbee wenyu, na mwamina kũlika vo, nĩmũkwĩthĩa kangʼoli ke kove kala kataaĩkalĩlwa nĩ mũndũ o na ũmwe. Kathasyei mũndetee vaa. 31 Na mũndũ o na wĩva amũkũlya, ‘Nĩkĩ mũũkathasya?’ mwaĩle kũmwĩa, ‘Mwĩaĩi nũkũkenda.’” 32 Kwoou ala matũmĩtwe mathi na makethĩa o tondũ wamatavĩtye. 33 Ĩndĩ maithasya kala kangʼoli, ene mako mamakũlya: “Nĩkĩ mũũthasya kangʼoli kau?” 34 Namo masya: “Mwĩaĩi nũkũkenda.” 35 Na makatwaa vala ve Yesũ, na makailĩĩla ngũa syoo sya ĩũlũ na Yesũ akekalĩla.

36 Na aendeee na kyalo kyake akuĩtwe nĩ kala kangʼoli, nĩmalanasya ngũa syoo sya ĩũlũ nzĩanĩ. 37 Na yĩla wathengeeie nzĩa ĩla ĩtheeete kuma Kĩĩmanĩ kya Mĩthata oou, ĩkomano yonthe ya amanyĩwʼa yambĩĩa kũtana na kũmũkumya Ngai na wasya mũnene nũndũ wa syama syonthe ila yoonete, 38 yĩkyasya: “Nĩmũathime ũla wũkĩte ta Mũsumbĩ ĩsyĩtwanĩ ya Yeova! Mũuo nĩwĩthĩwe ĩtunĩ, na ũkumyo ku ĩũlũ mũno!” 39 Ĩndĩ Avalisi amwe maĩ ĩkomanonĩ yĩu mamwĩa: “Mũmanyĩsya, kanyʼa amanyĩwʼa maku.” 40 Nake amasũngĩa, amea: “Nĩngũmwĩa, aa makavindya, mavia no maneene na wasya mũnene.”

41 Na yĩla wathengeeie ndũanĩ ĩsu, amĩsisya na aĩa nũndũ wayo, 42 akyasya: “Ta kethĩwa we, o we, nũmanya ũmũnthĩ maũndũ ala matonya kũkũetee mũuo, ĩndĩ nĩmavithĩtwe methonĩ maku. 43 Nũndũ mĩthenya nĩyũkĩte ĩũlũ waku yĩla amaitha maku meseũvya wiio wa ituĩ syĩ na mĩthya myasũvye, na maikũthyũlũlũka na kũũsiĩĩa * ngalĩ syonthe. 44 Makakũkimanyʼa nthĩ, we vamwe na syana syaku syonthe, na maikatia ĩvia ĩũlũ wa yĩngĩ nthĩnĩ waku, nũndũ ndwaamanya ĩvinda ya kũsilĩlwa kwaku.”

45 Na ĩndĩ alika ĩkalũnĩ na ambĩĩa kũkuthũa onthe ala mathooasya, 46 akĩmea: “Nĩkũandĩkĩtwe, ‘Nyũmba yakwa ĩkeethĩwa nyũmba ya mboya,’ ĩndĩ inywʼĩ mũmĩtwʼĩte ngunga ya avutani.”

47 Na aendeea kũmanyĩsya kĩla mũthenya ĩkalũnĩ. Ĩndĩ anene ma athembi na aandĩki na atongoi ma andũ nĩmamanthaa ũndũ matonya kũmũaa; 48 ĩndĩ mayaakwata nzĩa o na ĩmwe matonya kwĩka ũu, nũndũ andũ onthe matindaa vala ũĩ mayenda kũmwĩthukĩĩsya.

20 Mũthenya ũmwe aimanyĩsya andũ ĩkalũnĩ na kũtavanyʼa ũvoo mũseo, anene ma athembi na aandĩki vamwe na atumĩa nĩmookie, 2 na mamwĩa: “Tũtavye wĩkaa maũndũ aa na ũkũmũ mwaũ? Kana nũũ ũkũnengete ũkũmũ ũsu?” 3 Nake Yesũ amasũngĩa, amea: “O nakwa nĩngũmũkũlya ĩkũlyo, nenyu mũnzũngĩe: 4 Ũvatiso wa Yoana waumĩte ĩtunĩ kana waumĩte kwa andũ?” * 5 Na maneenanyʼa ene kwa ene, makyasya: “Twasya, ‘Waumĩte ĩtunĩ,’ etũkũlya, ‘Nĩkĩ mũtaamũĩkĩĩa?’ 6 Ĩndĩ twasya, ‘Waumĩte kwa andũ,’ andũ onthe nĩmeũtũkimanga na mavia, nũndũ nĩmaĩkĩĩaa kana Yoana aĩ mwathani.” 7 Kwoou masya mayĩsĩ waumĩte va. 8 Nake Yesũ amea: “O nakwa ndimũtavya nĩkaa maũndũ aa na ũkũmũ mwaũ.”

9 Nĩvo ĩndĩ wambĩĩe kũtavya andũ ngelekanyʼo ĩno: “Kwaĩ mũndũ wavandie mũũnda wa mĩsavivũ, na aũkomboethya aĩmi na athi nthĩ ĩngĩ na ekala ĩvinda yĩasa. 10 Na ĩvinda ya ngetha yavika, nĩwatũmie ngombo kũla kwĩ aĩmi asu nĩ kana makamĩnenge matunda amwe ma mũũnda ũsu wa mĩsavivũ. Ĩndĩ aĩmi asu mamĩlũngya ĩte na kĩndũ ĩtina wa kũmĩvũa. 11 Nake atũma ngombo ĩngĩ. Ĩsu nayo mamĩvũa na mamĩkĩĩthya nthoni na mamĩlũngya ĩte na kĩndũ. 12 Na asyoka atũma ya katatũ; ĩsu nayo mamĩũmĩsya na mamĩkya nza. 13 Nĩvo ĩndĩ mwene mũũnda wa mĩsavivũ waisye, ‘Yu nĩĩka ata? Nĩtũma mwana wakwa mwendwa. Nĩvatonyeka ũsu makamũnenga ndaĩa.’ 14 Yĩla aĩmi asu mamwonie, mambĩĩa kũsũanĩa ene kwa ene, makyasya, ‘Ũũ nĩwe ũkatiĩwa mũũnda. Ekai tũmũae nĩ kana ũtiĩwa ũtwʼĩke witũ.’ 15 Kwoou mamwĩkya nza wa mũũnda wa mĩsavivũ na mamũaa. Yĩla ĩndĩ mwene mũũnda wa mĩsavivũ wĩũka akeekana namo ata? 16 Akooka na kũmoaa aĩmi asu na ainenga aĩmi angĩ mũũnda ũsu wa mĩsavivũ.”

Namo meewʼa ũu, masya: “Ũndũ ũsu ndũkaaĩkĩke!” 17 Ĩndĩ amaketeea, na amakũlya: “Nĩ kyaũ kyonanĩtwʼe nĩ ĩandĩko yĩĩ yĩkwasya: ‘Ĩvia yĩla aki maleile, nĩyo yĩtwʼĩkĩte ĩvia ĩnene ya kĩkotonĩ’? 18 Kĩla mũndũ ũkavalũkĩla ĩvia yĩu akaanangwa. Na mũndũ o na wĩva ũla yĩkamũvalũkĩla, yĩkamũtumbatumba.”

19 Nĩvo ĩndĩ aandĩki na anene ma athembi mambĩĩe kũmantha ũndũ matonya kũmũkwata saanĩ o ũsu, ĩndĩ nĩmakĩaa andũ nũndũ nĩmamanyie kana aneenaa ĩũlũ woo ngelekanyʼonĩ ĩsu. 20 Ĩtina wa kũmũsyaĩĩsya nesa, nĩmatũmie andũ na kĩmbithĩ mamaĩvĩte mathi maketwʼĩkĩthye nĩ alũngalu nĩ kana mamũkwatye kwĩsĩla ũneeni wake, na ĩndĩ maimũnengane silikalĩnĩ na kwa ngavana. * 21 Na ĩndĩ mambĩĩa kũneena nake, makĩmwĩa: “Mũmanyĩsya, nĩtwĩsĩ ũneenaa na ũmanyĩasya ũla wʼo, na ndwendeeasya mũndũ, ĩndĩ ũmanyĩasya nzĩa ya Ngai kwosana na ũla wʼo: 22 Nĩ ũndũ wosanĩte na mĩao * kwitũ kũĩva Kaisali koti, kana ũndũ ũsu ndwaĩle?” 23 Ĩndĩ amanya ũseleke woo, na amea: 24 “Mbonyʼei ndinalĩ. Visa na ũandĩko ũla wĩ vo nĩ syaũ?” Namo masya: “Nĩ sya Kaisali.” 25 Nake amea: “No nginya mũnenge Kaisali syĩndũ sya Kaisali, na Ngai syĩndũ sya Ngai.” 26 Na mayaatonya kũmũkwatya kwĩsĩla ũneeni wake mbee wa andũ, ĩndĩ masengʼa nũndũ wa ũsũngĩo wake na makilya.

27 Na Asatukai amwe, ala maasya kana kũi ũthayũũkyo, mooka, na mamwĩa: 28 “Mũmanyĩsya, Mose atũandĩkĩie, ‘Ethĩwa mũndũ nĩwakwʼa na aitia mũka, na ndanatia kana, mwana-a-inyia wa mũndũ ũsu aĩle kũtwaa kĩveti kĩu kyatiwa, na aisyaa syana kwondũ wa mwana-a-inyia.’ 29 Kwaĩ aũme mũonza masyaanĩwʼe. Na wa mbee atwaa kĩveti, ĩndĩ akwʼa ate kana. 30 Na wa kelĩ nake eeka oou 31 na wa katatũ o nake nĩwakĩtwaie. Na onthe me mũonza nĩmakĩtwaie; ĩndĩ makwʼa, na mayaatia syana. 32 Na ĩndĩ ĩtina ũla mũndũ mũka akwʼa. 33 Kwoou ĩvinda ya ũthayũũkyo, mũndũ mũka ũsu akeethĩwa e kĩveti kya wĩva? Nũndũ onthe me mũonza nĩmamũtwaĩte.”

34 Yesũ amea: “Andũ * ma ĩvinda yĩĩ nĩmatwaanaa na maitwawa, 35 ĩndĩ ala matalĩtwe kana nĩmaĩlĩte kwĩthĩwa vo ĩvinda yĩla yũkĩte na kana nĩmaĩlĩte kũthayũũkwʼa, maitwaanaa kana kũtwawa. 36 Kwa wʼo, o na maitonya kũkwʼa ĩngĩ, nũndũ mailye alaĩka, na nĩ syana sya Ngai nũndũ wa kwĩthĩwa mo nĩ syana sya ũthayũũkyo. 37 Ĩndĩ ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa akwʼũ, o na Mose nĩwawetie ũndũ ũsu nthĩnĩ wa ũvoo ĩũlũ wa kala kakuthu ke mĩwʼa, yĩla wamwĩtie Yeova ‘Ngai wa Avalaamu, na Ngai wa Isaka, na Ngai wa Yakovo.’ 38 We ti Ngai wa ala akwʼũ, ĩndĩ wa ala me thayũ, nũndũ onthe kwake me thayũ.” 39 Na amwe ma aandĩki mamũsũngĩa, mamwĩa: “Mũmanyĩsya, waneena nesa.” 40 Nũndũ ĩtina wa vau mayaĩ na ũkũmbaũ wa kũmũkũlya ĩkũlyo o na yĩmwe.

41 Nake amakũlya: “Nĩkĩ andũ maasya kana Klĩsto nĩ mwana wa Ndaviti? 42 Nũndũ ĩvukunĩ ya Savuli, Ndaviti mwene aĩtye, ‘Yeova eeie Mwĩaĩi wakwa atĩĩ: “Ĩkala kwʼokonĩ kwakwa kwa aũme 43 nginya yĩla ngamatwʼa amaitha maku kavĩla ka nyaaĩ syaku.”’ 44 Ndaviti amwĩtĩte Mwĩaĩi, kwoou nĩ mwana wake ata?”

45 Na ĩndĩ andũ onthe methukĩĩsye, amea amanyĩwʼa make: 46 “Ĩsũvĩanei na aandĩki ala mendete kũthi kũũ na kũũ mekĩĩte kanzũ, na mendete kũkethwʼa masokonĩ na kwĩkala ivĩlanĩ sya mbee * masinakokenĩ na kũndũ kũla kwa ndaĩa mbokanĩ, 47 na ala mavenaa aka ndiwa syĩndũ * syoo, na mavoyaa mboya ndaasa sya kwĩyonanyʼa. Asu makakwata ũsilĩlo mũthũku * mũno.”

21 Na yĩla wookĩlilye metho, oona ala athwii mayĩkĩa mĩthĩnzĩo yoo syĩndũnĩ sya kwĩkĩa mĩvothi. 2 Nĩvo ĩndĩ woonie mũndũ mũka ngya, ũla waĩ ndiwa, eekĩa tũsendi twĩlĩ twa thooa mũnini, * 3 na asya: “Nĩ wʼo nĩngũmwĩa kana mũndũ mũka ũũ ndiwa na ngya eekĩa mbingĩ kwĩ ala angĩ onthe. 4 Nũndũ aa onthe meekĩa mĩthĩnzĩo kwosana na kwingĩvĩwa kwoo, ĩndĩ we, o na kau nĩ ngya, eekĩa kyonthe kĩla eeĩkwatĩtye nĩ kana ekale thayũ.”

5 Na ĩtina, yĩla amwe maneenaa ĩũlũ wa ĩkalũ, ũndũ yaanakavĩtwʼe na mavia maseo na syĩndũ ila syumĩawʼa Ngai, 6 asya: “Syĩndũ ii mũkwona oyu, mĩthenya nĩyũkĩte yĩla vate ĩvia yĩkatiwa ĩũlũ wa yĩngĩ yĩla yĩtakaombowa.” 7 Na ĩndĩ mamũkũlya atĩĩ: “Mũmanyĩsya, kwa wʼo maũndũ aa makeethĩwa ĩndĩĩ, na wonanyʼo nĩ wĩva wa yĩla maũndũ aa makekĩka?” 8 Na asya: “Ĩsũvĩei mũikawʼe, nũndũ aingĩ makooka ĩsyĩtwanĩ yakwa, makyasya: ‘Ninyie we,’ na, ‘Ĩvinda yĩla yĩtwʼĩtwe yĩ vakuvĩ.’ Mũikamaatĩĩe. 9 O na ĩngĩ, mweewʼa ĩũlũ wa makaũ na ithokoo, mũikateleme. Nũndũ no nginya maũndũ asu mambe kwĩkĩka, ĩndĩ mũthya ndũkavika vau kwa vau.”

10 Na ĩndĩ amea: “Mbaĩ ĩkookĩlĩla mbaĩ na ũsumbĩ ũkookĩlĩla ũsumbĩ. 11 Kũkeethĩwa ithingitho nene sya nthĩ, na kũkeethĩwa ũnyivu wa lĩu kũũ na kũũ na mowau ma kũkwatanwʼa; na kũkeethĩwa maũndũ ma kũtelemya na mawonanyʼo manene kuma ĩtunĩ.

12 “Ĩndĩ maũndũ asu onthe matanamba kwĩkĩka, andũ makamũkwata na kũmũthĩnyʼa, na makamũnengane masinakokenĩ na yela. Mũkatwawa mbee wa asumbĩ na makavana kwondũ wa ĩsyĩtwa yakwa. 13 Na ũu ũkatuma mumya ũkũsĩ. 14 Kwoou, twʼai ngoonĩ syenyu kana mũikamba kũsũanĩa ĩũlũ wa ũndũ mũketetea, 15 nũndũ ngamũnenga ndeto na ũĩ ũla avĩnganĩsya menyu onthe matakethĩwa matonya kũlea kana kũkananĩsya. 16 O na mũkanenganwe * nĩ asyai na ana-a-inyia menyu, andũ menyu ma mũsyĩ na anyanyae menyu, na amwe menyu makooawa, 17 na mũkamenwa nĩ andũ onthe kwondũ wa ĩsyĩtwa yakwa. 18 Ĩndĩ vaiĩ ũswʼĩĩ o na ũmwe wa mĩtwe yenyu ũkaa. 19 Na nũndũ wa wũmĩĩsyo wenyu mũkatangĩĩa mathayũ menyu. *

20 “Ĩndĩ mwoona Yelusaleme ĩthyũlũlũkĩtwe nĩ ita, manyai kana wanangĩko wayo nĩ mũthengeeu. 21 Na eka ala me Yutia mambĩĩe kũkĩĩa iĩmanĩ, na ala me katĩ wayo maume, na eka ala me nza wayo maikalike nthĩnĩ, 22 nũndũ ĩno nĩ mĩthenya ya ũĩvanĩsyo nĩ kana maũndũ onthe ala maandĩkĩtwe matonye kwĩanĩwʼa. 23 Kyeva nĩ kwa aka ala makethĩwa me aito na ala makethĩwa mayongya mĩthenyanĩ ĩsu! Nũndũ kũkeethĩwa thĩna mwingĩ ĩũlũ wa ĩ nthĩ na ũthilĩku ĩũlũ wa andũ aa. 24 Na makavalũka kwa kũtemangwa na ũvyũ na maitavwa matwawe mbaĩnĩ syonthe, na Yelusaleme ĩkakinyangwa nĩ mbaĩ ingĩ nginya yĩla mavinda ala manyuve ma mbaĩ ingĩ makeanĩa.

25 “O na ĩngĩ, kũkeethĩwa mawonanyʼo syũanĩ na mweinĩ na ndatanĩ, na ĩũlũ wa nthĩ mbaĩ ikeethĩwa na thĩna mwingĩ itesĩ ũndũ itonya kwĩka nũndũ wa kĩlitũko kya ũkanga na itulumo syawʼo. 26 Andũ makavalũka nũndũ wa wia na nũndũ wa kweteela maũndũ ala mokĩte ĩũlũ wa nthĩ, nĩkwĩthĩwa mavinya ma ĩtunĩ makathingithangwʼa. 27 Nĩvo ĩndĩ meona Mwana wa mũndũ okĩte e ĩthweonĩ e na vinya na ũtheu mũtisu mũno. 28 Ĩndĩ maũndũ asu mambĩĩa kwĩkĩka, ũngamai na mũyũkĩlya mĩtwe yenyu, nũndũ wovosyo wenyu nĩ mũthengeeu.”

29 Na ĩndĩ amatavya ngelekanyʼo ĩno: “Sisyai mũkũyũ na mĩtĩ ĩla ĩngĩ yonthe. 30 Yĩla yathongooa, nĩmwonaa ũu inywʼĩ ene na mũimanya kana ĩvinda ya mbua nĩyĩthengeee. 31 O ta ũu, o nenyu mwoona maũndũ asu mayĩkĩka, manyai kana Ũsumbĩ wa Ngai wĩ vakuvĩ. 32 Nĩ wʼo nĩngũmwĩa kana nzyawa ĩno ndĩkavĩta nongi nginya maũndũ onthe mekĩke. 33 Ĩtu na nthĩ ikavĩta, ĩndĩ ndeto syakwa iikavĩta nongi.

34 “Ĩsũvĩei inywʼĩ ene ngoo syenyu iikese kũemeewa nĩ kũya mũno na ũnywi * na mawĩmakĩo ma thayũ, na mũthenya ũsu ũimũkĩa na kĩthũlũmũko mũtataĩĩe 35 o ta kĩtei. Nũndũ ũu nĩwʼo ũkamokĩa onthe ala mekalaa ĩũlũ wa nthĩ yonthe. 36 Kwoou endeeai kũsyaĩĩsya, mũkĩvoya na kĩthingʼĩĩsyo ĩvinda yonthe nĩ kana mwĩthĩwe mũtonya kũvonoka maũndũ aa onthe ala no nginya mekĩke, na kũũngama mbee wa Mwana wa mũndũ.”

37 Na mũthenya nĩwamanyĩasya ĩkalũnĩ, ĩndĩ ũtukũ aithi kwĩkala Kĩĩmanĩ kya Mĩthata. 38 Na kwakya tene andũ nĩmookaa ĩkalũnĩ vala ũĩ nĩ kana mamwĩthukĩĩsye.

22 Na Mboka ya Mũkate Ũte Ĩlawa, ĩla yĩtawa Vasaka, nĩyathengeee. 2 Na anene ma athembi na aandĩki nĩmamanthaa nzĩa nzeo ya kũmũmina, nũndũ nĩmakĩaa andũ. 3 Nĩvo ĩndĩ Satani wamũlikile Yutasi, ũla weetawa Isikalioti, na ũla watalawa katĩ wa ala Ĩkũmi na Elĩ, 4 na athi aneena na anene ma athembi na makavuteni ma ĩkalũ ĩũlũ wa ũndũ ũtonya kũmũvũnyanĩa kũla maĩ. 5 Namo matana mũno nũndũ wa ũndũ ũsu na meetĩkĩla kũmũnenga mbesa. 6 Kwoou eetĩkĩla na ambĩĩa kũmantha mwanya mũseo wa kũmũvũnyanĩa kũla maĩ ĩkomano yĩte vakuvĩ.

7 Mũthenya wa Mũkate Ũte Ĩlawa nĩwavikie, yĩla nthembo ya Vasaka yaĩ no nginya yumwʼe; 8 kwoou Yesũ atũma Vetelo na Yoana, akyasya: “Endai mũkaseũvye Vasaka nĩ kana tũye.” 9 Namo mamũkũlya: “Wĩenda tũkamĩseũvĩsye va?” 10 Nake amea: “Sisyai! Yĩla mũũlika ndũanĩ nĩmũũkomana na mũndũ akuĩte mbisũ ya yũmba ya kwĩkĩa kĩwʼũ. Mũatĩĩei nyũmbanĩ ĩla ũkũlika. 11 Na mũimũtavya mwene wa nyũmba, ‘Mũmanyĩsya ekũlya atĩĩ: “Yĩ va nyũmba ya aeni vala ndonya kũĩĩa Vasaka vamwe na amanyĩwʼa makwa?”’ 12 Na mũndũ ũsu nũkũmwonyʼa nyũmba nene ya ĩũlũ, yũmbanĩtwʼe na yĩ na mĩio. Mĩseũvĩsyei vau.” 13 Kwoou mathi na meethĩa o ũndũ wamatavĩtye, na maseũvya Vasaka.

14 Na yĩla saa wavikie, ekala mesanĩ vamwe na atũmwa. 15 Na amea: “Nĩthĩĩtwe ndyenda mũno kũya Vasaka ĩno vamwe nenyu mbee wa kũkwatwa nĩ mathĩna; 16 nũndũ nĩngũmwĩa, ndikamĩya ĩngĩ nginya yĩla maũndũ ala makonanĩtye nayo makeanĩwʼa Ũsumbĩnĩ wa Ngai.” 17 Na oosa kĩkombe, atũnga mũvea, na asya: “Osai kĩĩ na kĩla ũmwe ainenga ũla ũngĩ, 18 nũndũ nĩngũmwĩa, kuma yu na kũendeea, ndikanywʼa ĩngĩ kumana na ũsyao wa mũsavivũ nginya yĩla Ũsumbĩ wa Ngai wĩũka.”

19 Na asyoka oosa mũkate, atũnga mũvea, aũtilanga, na amanenga, akyasya: “Ũũ wĩonanyʼa mwĩĩ wakwa, ũla wĩnenganwe kwondũ wenyu. Ĩkaai ũu kwondũ wa kũndilikana.” 20 Na mamina kũya kyaũya kya wĩoo, oosa kĩkombe na eeka o ta ũu, akyasya: “Kĩkombe kĩĩ kĩonanyʼa ũtianĩo mweũ kwĩsĩla nthakame yakwa, ĩla yĩĩtĩkwʼa kwondũ wenyu.

21 “Ĩndĩ sisya! kwʼoko kwa mũvũnyanĩi wakwa kwĩ vamwe nakwa mesanĩ. 22 Nũndũ, kwa wʼo, Mwana wa mũndũ nũkũthi o tondũ kũandĩkĩtwe; o na vailye ũu, kyeva nĩ kwa mũndũ ũla kwĩsĩla kwake ũkũvũnyanĩwa!” 23 Kwoou mambĩĩa kũkũlanyʼa mo ene ũla kwa wʼo wendaa kwĩka ũu.

24 Na vookĩla ngananĩo mbyũ katĩ woo ĩũlũ wa nũũ ũla watalawa ta we mũnene katĩ woo. 25 Ĩndĩ amea: “Asumbĩ ma andũ ma mbaĩ ingĩ nĩmenenevasya, na ala methĩawa na ũkũmũ ĩũlũ woo metawa Atethya. 26 Ĩndĩ inywʼĩ mũyaĩle kwĩthĩwa mũilye ũu. Vandũ va ũu, ekai ũla mũnene katĩ wenyu ethĩwe ta ũla mũnini, na ũla ũtongoesye ayĩthĩwa ta mũthũkũmi. 27 Nũndũ nũũ mũnene, nĩ ũla ũkũya * kana nĩ ũla ũkũthũkũma? We ti ũla ũkũya? * Ĩndĩ nyie nĩilye ta ũla ũkũthũkũma katĩ wenyu.

28 “O na ũu wĩ o vo, inywʼĩ ninywʼĩ mwĩthĩĩtwe mũlũmanĩtye nakwa matatwanĩ makwa; 29 na nĩngũtianĩa ũtianĩo vamwe nenyu, o tondũ Asa wakwa watianĩe ũtianĩo vamwe nakwa, kwondũ wa ũsumbĩ, 30 nĩ kana mwĩya na kũnywʼa mesanĩ yakwa Ũsumbĩnĩ wakwa, na mũyĩkala ivĩlanĩ sya ũsumbĩ nĩ kana mũsilĩle mbaĩ 12 sya Isilaeli.

31 “Simoni, Simoni, sisya! Satani nũkũlĩtye anengwe inywʼĩ inywʼonthe nĩ kana amũthũngũthangye ta nganũ. 32 Ĩndĩ nĩnĩvoyete na kĩthingʼĩĩsyo kwondũ waku nĩ kana mũĩkĩĩo waku ndũkaleele; naku wasyoka, mekĩe vinya ana-a-asa maku.” 33 Nake amwĩa: “Mwĩaĩi, nĩnĩyũmbanĩtye kũthi naku yela, o na kũkwʼa vamwe naku.” 34 Ĩndĩ Yesũ amwĩa: “Vetelo, nĩũtavya kana ũmũnthĩ nzamba ĩtanasya nũũkaĩa katatũ wasye ndũmbĩsĩ.”

35 Na ĩngĩ amea: “Yĩla namũtũmie mũtakuĩte mũvuko wa mbesa na mũvuko wa lĩu, o na iatũ, vaiĩ kĩndũ kyaamwaĩa, kana nĩmwaaĩiwe?” Namo masya: “Aiee!” 36 Nĩvo ĩndĩ wameie: “Eka yu ĩndĩ ũla wĩ na mũvuko wa mbesa awose, na ũla wĩ na mũvuko wa lĩu ayĩka oou, na eka ũla ũte na ũvyũ athoosye ngũa yake ya ĩũlũ athooe ũmwe. 37 Nũndũ nĩngũmwĩa kana ũndũ ũla ũandĩkĩtwe no nginya wĩanĩwʼe ĩũlũ wakwa, nawʼo nĩ, ‘Nake nĩwatalanĩlwʼe vamwe na atũli ma mĩao.’ Nĩkwĩthĩwa maũndũ ala mangonetye nĩmaendeee kwĩanĩwʼa.” 38 Namo mamwĩa: “Mwĩaĩi, sisya! vaa ve mbyũ ilĩ.” Nake amea: “Isu nĩsyĩanĩtye.”

39 Na auma vau athi Kĩĩmanĩ kya Mĩthata o tondũ weekaa, na amanyĩwʼa make o namo mamũatĩĩa. 40 Yĩla wavikie vo, amea: “Endeeai kũvoya nĩ kana mũikalike ĩtatwanĩ.” 41 Nake auma vala maĩ athi o ta ũasa wa kwĩkya ĩvia, na atulya ndu ambĩĩa kũvoya, 42 akyasya: “Asa, ethĩwa nũkwenda, mbetangĩe kĩkombe kĩĩ. Ĩndĩ eka kwenda kwaku kwĩkĩke, ĩndĩ ti kwenda kwakwa.” 43 Nĩvo ĩndĩ mũlaĩka kuma ĩtunĩ wamumĩlĩĩle na amwĩkĩa vinya. 44 Ĩndĩ eethĩwa na thĩna mũnene ngoonĩ nake aendeea kũvoya na kĩthingʼĩĩsyo kingĩ, na yuutĩa yake yeethĩwa ta malovoto ma nthakame yĩilovotanga nthĩ. 45 Na yĩla wookĩlile kuma mboyanĩ na athi vala ve amanyĩwʼa, amethĩie makomete, manoete mũno nũndũ wa kĩmeto. 46 Nake amea: “Nĩkĩ mũkomete? Ũkĩlai na mũyĩendeea kũvoya, nĩ kana mũikalike ĩtatwanĩ.”

47 Na aendeee kũneena, sisya! nguthu ya andũ yooka ĩtongoewʼe nĩ mũndũ weetawa Yutasi, ũmwe wa ala Ĩkũmi na Elĩ, na amũthengeea Yesũ amũmumunye. 48 Ĩndĩ Yesũ amwĩa: “Yutasi, wĩvũnyanĩa Mwana wa mũndũ kwa kũmũmumunya?” 49 Yĩla ala mamwĩthyũlũlũkĩte moonie kĩla kyaĩ vakuvĩ kwĩthĩwa, makũlya: “Mwĩaĩi, tũmateme na ũvyũ?” 50 O na ũmwe woo nĩwatemie ngombo ya mũthembi mũnene, amĩtila kũtũ kwa ngalĩ ya kwʼoko kwa aũme. 51 Ĩndĩ Yesũ asũngĩa, asya: “Nũu.” Na akiita kũtũ kũu na amũvosya. 52 Nĩvo ĩndĩ Yesũ wamakũlilye anene ma athembi na makavuteni ma ĩkalũ na atumĩa ala mookĩte kũmũkwata: “Mwooka mũkuĩte mbyũ na nzũma ta mũkĩte kũkwata kĩngʼei? 53 Yĩla nĩneethĩawa nenyu ĩkalũnĩ kĩla mũthenya, mũyaangiita. Ĩndĩ ũũ nĩwʼo saa wenyu na saa wa ũkũmũ wa kĩvindu.”

54 Nĩvo ĩndĩ mamũkwatie na mathi nake, na mamũtwaa nyũmbanĩ ya mũthembi mũnene; ĩndĩ Vetelo amaatĩĩa e vaasa. 55 Na yĩla mavuvie mwaki nza katĩ na mekala nthĩ vamwe, Vetelo ekala nthĩ vamwe namo. 56 Ĩndĩ mũthũkũmi mwĩĩtu, amwona ailyĩ nthĩ amulĩkĩtwe nĩ kyeni kya mwaki, amũketeea, na asya: “O nake mũndũ ũũ eĩ vamwe nake.” 57 Ĩndĩ akaĩa, akyasya: “Mũndũ mũka we, nyie ndimwĩsĩ.” 58 Ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ mũndũ ũngĩ amwona, na asya: “O naku wĩ ũmwe woo.” Ĩndĩ Vetelo asya: “Mũndũ we, nyie ndi ũmwe woo.” 59 Na ĩtina wa ĩsaa ta yĩmwe mũndũ ũmwe athetheesya kwasya: “Vate nzika mũndũ ũũ eĩ vamwe nake, nĩkwĩthĩwa, kwa wʼo, nĩ Mũkalilii!” 60 Ĩndĩ Vetelo asya: “Mũndũ we, ndyĩsĩ ũndũ ũkwasya.” Na vau kwa vau, o aendeee na kũneena, nzamba yasya. 61 Nĩvo ĩndĩ Mwĩaĩi weethyũũie na amũsisya Vetelo, nake Vetelo alilikana ndeto sya Mwĩaĩi yĩla wamwĩie: “Ũmũnthĩ nzamba ĩtanasya, nũũngaĩa mavinda atatũ.” 62 Na aumaala nza na aĩa kĩĩo kĩ woo.

63 Na andũ ala mamũkwatĩte Yesũ mambĩĩa kũmũthekeea, na kũmũkũna; 64 na ĩtina wa kũmũvwʼĩka ũthyũ, maendeea kũmwĩa: “Athana! Nũũ ũla waũkũna?” 65 Na maneena ndeto ingĩ mbingĩ sya kũmũuma.

66 Na kwakya, nzama ya atumĩa ma andũ, namo nĩ anene ma athembi na aandĩki, moombana vamwe na mamũtwaa nyũmbanĩ yoo, ĩla yoombanĩawa nĩ Nzama ya Ayuti, na masya: 67 “Ethĩwa nue Klĩsto, tũtavye.” Ĩndĩ nake amea: “O na ngamũtavya, mũiĩkĩĩa nongi. 68 O na ĩngĩ, ngamũkũlya mũisũngĩa. 69 Ĩndĩ kuma yu na kũendeea, Mwana wa mũndũ akekala kwʼokonĩ kwa aũme kwĩ vinya kwa Ngai.” 70 Nĩvo ĩndĩ onthe maisye: “Kwoou, we nue Mwana wa Ngai?” Nake amea: “Inywʼĩ ene nĩmũkwasya ninyie we.” 71 Namo masya: “Twĩmantha ũkũsĩ ũngĩ wakĩ? Nũndũ ithyĩ ene nĩtweewʼa ũu kuma kanywʼanĩ wake mwene.”

23 Na ĩkomano yonthe yookĩla na yamũtwaa kwa Vilato. 2 Na mambĩĩa kũmũsikata, makyasya: “Twĩthĩie mũndũ ũũ aimasya andũ kwa kũmavata kũĩva Kaisali koti, na akyasya we mwene nĩ Klĩsto mũsumbĩ.” 3 Nĩvo ĩndĩ Vilato wamũkũlilye ĩkũlyo yĩĩ: “We nue Mũsumbĩ wa Ayuti?” Nake amũsũngĩa: “We mwene nĩwaneena.” 4 Na ĩndĩ Vilato amea anene ma athembi na ĩkomano atĩĩ: “Ndikwona ĩvĩtyo mũndũnĩ ũũ.” 5 Ĩndĩ mathetheesya kwasya: “Nĩwũkĩlĩasya ithokoo andũnĩ kwa kũmanyĩsya Yutia yonthe, kwambĩĩa Kalilii nginya vaa.” 6 Yĩla Vilato weewie ũu akũlya kana mũndũ ũsu nĩ Mũkalilii. 7 Na yĩla waminie kũĩkĩĩthya kana aumĩte kĩsio kĩla kyasumbĩkĩtwe nĩ Elote, amũtũma asyoke kũla kwĩ Elote, nũndũ aĩ Yelusaleme mĩthenyanĩ ĩsu.

8 Yĩla Elote woonie Yesũ nĩwatanie mũno. Nũndũ kwa ĩvinda yĩasa nĩwendaa kũmwona Yesũ, nĩkwĩthĩwa nĩweewʼĩte maũndũ maingĩ ĩũlũ wake na eekwatasya nũkwona ayĩka kyama. 9 Kwoou ambĩĩa kũmũkũlya makũlyo maingĩ, ĩndĩ ndaamũsũngĩa. 10 Ĩndĩ anene ma athembi na aandĩki nĩmaũngamaa na kũmũsikata mathatĩte mũno. 11 Na ĩndĩ Elote vamwe na asikalĩ make mamũvũthĩĩsya, na Elote amũthekeea kwa kũmwĩkĩa ngũa mbanake na ĩndĩ amũtũma asyoke kũla kwĩ Vilato. 12 Elote na Vilato nĩmatumie ndũũ o mũthenyanĩ ũsu, nũndũ mbeenĩ maĩ amaitha.

13 Nĩvo ĩndĩ Vilato woombanisye vamwe anene ma athembi, atongoi, na andũ, 14 na amea: “Mũetie mũndũ ũũ kũla nĩĩ mũkyasya kana nũkũtuma andũ maleana na ũsumbĩ. Yu sisyai! nĩnamũkũlya makũlyo mbee wenyu, ĩndĩ katĩ wa maũndũ ala mũũweta ĩũlũ wake ndinona ũndũ ũtonya kũtuma asikatwa. 15 Vate nzika, o nake Elote ndanona ũndũ, nũndũ nĩwamũtũnga kũla tũĩ, na sisyai! vaiĩ ũndũ wĩkĩte ũtonya kũtuma oawa. 16 Kwoou nĩĩka kũmũvũa na ngĩmũthasya.” 17* —— 18 Ĩndĩ ĩkomano yonthe yaneena na wasya mũnene, na yasya: “Mina mũndũ ũũ, * na ũitũthaĩsya Valava!” 19 (Mũndũ ũsu ekĩtwʼe yela nũndũ wa maũndũ ma kũleana na ũsumbĩ ala meekĩkĩte ndũanĩ, o vamwe na kũaana.) 20 Na Vilato aneena namo ĩngĩ, nũndũ nĩwendaa kũmũthasya Yesũ. 21 Na ĩndĩ mambĩĩa kũneena na wasya mũnene, makyasya: “Akoaĩwe mũtĩnĩ! Akoaĩwe mũtĩnĩ!” 22 Na aneena namo ya katatũ amea: “Nĩkĩ? Nĩ ĩvĩtyo yaũ mũndũ ũũ wĩkĩte? Ndinona ũndũ wĩkĩte ũtonya kũtuma oawa; kwoou nĩĩka kũmũvũa na ngĩmũthasya.” 23 Nĩvo ĩndĩ mathetheeisye mũno kũneena na wasya mũnene mayenda oawe, * nginya meethukĩĩwʼa. 24 Kwoou Vilato aumya ũtwi asya ũndũ mekwenda nĩwĩkwe. 25 Na athasya mũndũ ũla mendaa athawʼe, ũla wekĩtwʼe yela nũndũ wa kũleana na ũsumbĩ na kũaana, ĩndĩ amanenga Yesũ o tondũ mendaa.

26 Na mamũtwaĩte, nĩmakwatie mũndũ ũmwe weetawa Simoni kuma Kulene, aumĩte mĩũndanĩ, na mamwilĩĩla mũtĩ wa mathĩna * nĩ kana aũkue e ĩtina wa Yesũ. 27 Na andũ aingĩ nĩmamũatĩĩe, o vamwe na aka ala maendeee kwĩkũnanga nũndũ wa kyeva na kũĩa nũndũ wake. 28 Yesũ nĩwamethyũũĩe aka asu, na amea: “Eĩtu ma Yelusaleme, ekai kũĩa nũndũ wakwa. Vandũ va ũu ĩai kwondũ wenyu na kwondũ wa syana syenyu; 29 nũndũ sisyai! mĩthenya nĩyũkĩte yĩla andũ makasya, ‘Nĩ atanu aka ala ngũngũ, na ala mavu moo mataasyaa na ala nondo syoo itaaongwa!’ 30 Na ĩndĩ makambĩĩa kwĩa iĩma, ‘Tũvalũkĩlei!’ na mayĩa tũlĩma, ‘Tũvwʼĩkei!’ 31 Ethĩwa nĩmekwĩka maũndũ asu mũtĩ wĩ mwĩũ, kũkeethĩwa kũilye ata yĩla wĩũma?”

32 Na vaĩ aũme angĩ elĩ, atũli ma mĩao, ala matwaĩtwe makoawe vamwe nake. 33 Na yĩla mavikie vandũ vetawa Kĩngʼala, mamũathĩĩa mũtĩnĩ katĩ wa ala atũli ma mĩao, ũmwe kwʼokonĩ kwake kwa aũme na ũla ũngĩ kwʼokonĩ kwake kwa aka. 34 Ĩndĩ Yesũ aasya: “Asa maekee, nũndũ mayĩsĩ ũndũ mekwĩka.” O na nĩmakũnie kula nĩ kana maanyʼe ngũa syake. 35 Na andũ nĩmaũngamie masyaĩĩsye. Ĩndĩ atongoi mamũvũthĩĩsya, makyasya: “Nĩwatangĩĩe angĩ, eka etangĩĩe ethĩwa nĩwe Klĩsto wa Ngai, Ũla Ũnyuvĩtwe.” 36 O na asikalĩ nĩmamũthekeeie, na mathi vala ũĩ na mamũnenga mbinyu ngaatu, 37 makyasya: “Ethĩwa wĩ Mũsumbĩ wa Ayuti, ĩtangĩĩe.” 38 O na vaĩ kĩvwaũ ĩũlũ wake kĩla kyaandĩkĩtwe: “Ũũ nĩwe Mũsumbĩ wa Ayuti.”

39 Na ũmwe wa ala atũli ma mĩao ambĩĩa kũmũumanga, akĩmwĩa: “We nue Klĩsto, kana ti wʼo? Ĩtangĩĩe na ũitũtangĩĩa o naitũ!” 40 Nake ũla ũngĩ amũkanyʼa, akĩmwĩa: “We ndũũkĩa Ngai o na vanini, nũndũ wasilĩlwa ũndũ ũmwe nake? 41 Na ũu nĩwʼo vaĩlĩte kwĩthĩwa ĩũlũ witũ, nĩkwĩthĩwa twĩĩvanĩwʼa ũndũ vaĩle nũndũ wa maũndũ ala tweekie; ĩndĩ mũndũ ũũ ndekĩte ũndũ o na ũmwe ũtaĩlĩte.” 42 Na ĩndĩ asya: “Yesũ, wĩndilikana yĩla wĩlika Ũsumbĩnĩ waku.” 43 Nake amwĩa: “Nĩ wʼo ũmũnthĩ nĩngũkwĩa, ũkeethĩwa vamwe nakwa Ũseonĩ.” *

44 Na kwaĩ ta saa sita, * ĩndĩ kweethĩwa kĩvindu nthĩ ĩsu yonthe nginya ta saa kenda, * 45 nũndũ kũyaĩ kyeni kya syũa; na ĩndĩ vasia wa vala vandũ vatheu watembũkanĩla katĩ. 46 Na Yesũ aneena na wasya mũnene, asya: “Asa, nĩngũnengane veva wakwa mokonĩ maku.” Amina kwasya ũu, akwʼa. * 47 Na yĩla mũnene wa asikalĩ woonie kĩla kyeekĩka, ambĩĩa kũmũkumya Ngai, akyasya: “Nĩ wʼo, mũndũ ũũ eĩ mũlũngalu.” 48 Na ĩkomano yonthe yĩla yoombanĩte vau nĩ kana yĩsyaĩĩsye ũndũ ũsu, yenũka yĩkũnangĩte ithũi yoona maũndũ ala meekĩka. 49 Na onthe ala mamwĩsĩ maũngamĩte vaasa. O na aka ala mamũatĩĩte kuma Kalilii maĩ vau na nĩmoonie maũndũ asu.

50 Na sisya! vaĩ mũndũ ũmwe weetawa Yosevu, ũmwe wa ĩla Nzama ya Ayuti, na aĩ mũndũ mũseo na mũlũngalu. 51 (Mũndũ ũsu ndakũnĩte kula kũkwata mbau mũvango ũsu woo na kĩko kyoo.) Aĩ wa kuma Alimathia, ndũa ya Yutia, na nĩweeteele Ũsumbĩ wa Ngai. 52 Mũndũ ũsu nĩwaendie mbee wa Vilato na amwĩtya mwĩĩ wa Yesũ. 53 Na aũtheesya na aũlinga na kĩtambaa kĩseo kya katane, na awia mbũanĩ yasĩtwe ĩvianĩ, ĩla ĩtaĩ yaaiwa mũndũ. 54 Na kwaĩ mũthenya wa Kwĩyũmbanyʼa, na Savato yaĩ vakuvĩ kwambĩĩa. 55 Ĩndĩ aka ala mookĩte nake kuma Kalilii o namo mathi na masisya mbũa na moona ũndũ mwĩĩ wake waiĩtwe, 56 na masyoka makaseũvye mĩtĩ yĩ mũuke mũseo na mauta me mũuke mũseo. Na mathũmũa mũthenya wa Savato kwosana na mĩao.

24 Na mũthenya wa mbee wa kyumwa mathi mbũanĩ kwakya tene, matwaĩte syĩndũ syĩ mũuke mũseo ila maseũvĩtye. 2 Ĩndĩ meethĩa ĩvia yĩvingilitiwʼe kuma mbũanĩ, 3 na yĩla malikile, mayaaĩthĩa mwĩĩ wa Mwĩaĩi Yesũ. 4 Na maendeee kũsaanĩwʼa nĩ ũndũ ũsu, sisya! aũme elĩ mekĩĩte ngũa ikũtisatisa maũngama vakuvĩ namo. 5 Aka asu nĩmakwatiwe nĩ wia na mekala makumanĩe nthĩ, na kwoou aũme asu mamakũlya: “Nĩkĩ mũũmantha mũndũ wĩ thayũ katĩ wa ala akwʼũ? 6 Nde vaa, nũthayũũkiwʼe. Lilikanai ũndũ wamũtavisye yĩla waĩ Kalilii, 7 akyasya kana no nginya Mwana wa mũndũ anenganwe kwa eki ma naĩ na ayũaĩwa mũtĩnĩ, na mũthenya wa katatũ aithayũũka.” 8 Nĩvo ĩndĩ malilikanile ndeto syake, 9 na masyoka kuma mbũanĩ na matavya ala Ĩkũmi na Ũmwe maũndũ asu onthe, na matavya ala angĩ onthe. 10 Aka asu nĩ Meli Makatalene, Yoena, na Meli inyia wa Yakovo. O na aka ala angĩ maĩ vamwe namo nĩmatavisye atũmwa maũndũ asu. 11 Na mayaĩkĩĩaa aka asu nũndũ moonaa ndeto syoo ta ite sya wʼo.

12 Ĩndĩ Vetelo ookĩla na asemba mbũanĩ, na yĩla wakumanie oonie ila ngũa sya katane syĩ syoka. Kwoou athi ayĩkũlya kĩla kĩthĩwa kĩkĩkie.

13 Na sisya! mũthenyanĩ o ũsu, ve amanyĩwʼa elĩ maendete ũtũinĩ wĩtawa Emau, ũla wĩ ta maili mũonza * kuma Yelusaleme, 14 na maendeee kũea ngewa ĩũlũ wa maũndũ onthe ala meekĩkĩte.

15 Na o maendeee kũea ngewa na kũkũlanyʼa ĩũlũ wa maũndũ asu, Yesũ mwene athengeea na ambĩĩa kũendanyʼa vamwe namo, 16 ĩndĩ metho moo masiĩĩwa maikamũmanye. 17 Na amakũlya: “Nĩ maũndũ meva aa mũũkũlanyʼa o mũendete?” Namo maũngama mayoneka me na kyeva. 18 Na ũmwe woo, ũla weetawa Kileova, amũkũlya: “We nũndũ wĩ mũeni Yelusaleme na nũndũ wĩkalaa wĩ weka nĩ kana ũtwʼĩke ndwĩsĩ * maũndũ ala mekĩkĩte kwʼo mĩthenyanĩ ĩno?” 19 Nake amakũlya: “Maũndũ meva?” Namo mamwĩa: “Maũndũ ala makonetye Yesũ Mũnasaleti, ũla mbee wa Ngai na mbee wa andũ ũnaĩ mwathani wĩ vinya mekonĩ make na ndetonĩ syake; 20 na ũndũ anene ma athembi na atongoi maitũ manamũnenganie atwʼĩĩwe kũawa, na mamũathĩĩa mũtĩnĩ. 21 Na tũneekwatasya kana mũndũ ũsu nĩwe ũnaĩ ovosye Isilaeli. Ĩĩ, o na eka maũndũ asu onthe, ũũ nĩwʼo mũthenya wa katatũ kuma maũndũ asu meekĩka. 22 O na ĩngĩ, aka amwe ala o namo nĩ amanyĩwʼa nĩmatũsengʼisye, nũndũ maendie mbũanĩ kwakya tene 23 na yĩla meethĩie mwĩĩ wake ũte vo, mooka na masya o na nĩmonie alaĩka, ala maisye e thayũ. 24 Na ĩndĩ amwe ala meĩ vamwe naitũ mathi mbũanĩ, na mamĩthĩa ĩilye o tondũ aka asu meewetete, ĩndĩ mainamwona.”

25 Nĩvo ĩndĩ wameie: “Inywʼĩ andũ mũte na ũmanyi na mwĩ na ngoo itaĩkĩĩaa mĩtũkĩ maũndũ onthe ala maneeniwe nĩ athani! 26 Wʼo ti ũndũ waaĩlĩte Klĩsto kũkwatwa nĩ maũndũ asu na kũlika ũtheunĩ wake mũtisu?” 27 Na ambĩĩe na Mose na Mavuku onthe ma Athani, amaelesya nesa maũndũ ala mamũkonetye nthĩnĩ wa Maandĩko onthe.

28 Na mũthya nĩmathengeeie ũtũi ũla maendete, na eeka ta ũkũvĩta athi mbeange. 29 Ĩndĩ mamwĩsũva ndakathi, makyasya: “Ĩkala naitũ, nũndũ kũkilye kũtuka na mũthenya wangĩĩe kũthela.” Kwoou alika na ekala vamwe namo. 30 Na aendeee kũya * vamwe namo, oosa mũkate, aũathima, aũtilanga, na ambĩĩa kũmanenga. 31 Ĩtina wa ũu metho moo nĩmavingũkie vyũ na mamũmanya, ĩndĩ aaa kuma vala maĩ. 32 Namo makũlanyʼa: “Yo tũinewʼa ngoo sitũ iyakana yĩla ũkũneenaa naitũ nzĩanĩ, aitũvuanĩsya nesa * Maandĩko?” 33 Na mookĩla saanĩ o ũsu masyoka Yelusaleme, na mamethĩa ala Ĩkũmi na Ũmwe na ala moombanĩte vamwe namo, 34 ala maisye: “Vate nzika Mwĩaĩi nũthayũũkiwʼe na amumĩlĩĩla Simoni!” 35 Na ĩndĩ maelesya maũndũ ala meethĩiwe nzĩanĩ na ũndũ mamũmanyie kwĩsĩla kũtilanga mũkate.

36 Na maendeee kũneena ĩũlũ wa maũndũ asu, we mwene aũngama katĩ woo na amea: “Mũuo nĩwĩthĩwe nenyu.” 37 Ĩndĩ nũndũ maĩ atelemu na maĩ na wia, masũanĩa kana meona kyũmbe kya veva. 38 Kwoou amakũlya: “Nĩkĩ mũũthĩnĩka, na nĩkĩ mwĩ na nzika ngoonĩ syenyu? 39 Sisyai moko na maaũ makwa mwone ninyie we; ngiitei na mũyona, nũndũ veva ndwĩthĩawa na nyama na mavĩndĩ, o tondũ mũkwona nyie nĩ nasyo.” 40 Na aendeee kũneena ũu, amonyʼa moko make na maaũ make. 41 Na nũndũ mayaĩkĩĩaa nĩkwĩthĩwa maĩ na ũtanu mwingĩ na nĩmasengʼete, amakũlya: “Vaa mwĩ na kĩndũ kĩĩwa?” 42 Kwoou mamũnenga kĩlungu kya ĩkũyũ ĩvĩvye, 43 na akyosa na akĩya mbee wa metho moo.

44 Nĩvo ĩndĩ wameie: “Ii nĩsyo ndeto syakwa ila namũtavisye yĩla naĩ nenyu, kana maũndũ onthe ala maandĩkiwe ĩũlũ wakwa nthĩnĩ wa Mĩao ya Mose na Mavuku ma Athani na Savuli, no nginya meanĩe.” 45 Na ĩndĩ avingũa ilĩko syoo vyũ nĩ kana maelewe Maandĩko, 46 na amea, “Ũũ nĩwʼo kũandĩkĩtwe: kana Klĩsto akathĩnwʼa na mũthenya wa katatũ aithayũũka, 47 na ĩsyĩtwanĩ yake, ũvoo ĩũlũ wa kwĩlila kwondũ wa ũekeo wa naĩ ũkatavanwʼa mbaĩnĩ syonthe—kwambĩĩa Yelusaleme. 48 Mũkeethĩwa ngũsĩ sya maũndũ asu. 49 Na sisyai! nĩngũmũtũmĩa kĩla Asa wakwa wathanie. Ĩndĩ inywʼĩ ĩkalai ndũanĩ nginya yĩla mũkakwata vinya kuma ĩũlũ.”

50 Na ĩndĩ athi namo nginya Vethania, na ookĩlya moko make na amaathima. 51 Na aendeee kũmaathima, ooswa kuma vala maĩ na ambatwʼa ĩtunĩ. 52 Na mamũkumanĩa na masyoka Yelusaleme me na ũtanu mwingĩ. 53 Na mavinda onthe maĩ ĩkalũnĩ maimũkumya Ngai.