Ngai Anengie Andũ Make Mĩao ya Ũtheu O na Andũ Angĩ Mataaĩsa Kũmĩmanya
Kavinda kakuvĩ mbai ya Isilaeli yalika Nthĩ ya Watho, myaka ta 3,500 mĩvĩtu, Ngai ameie kana nũkũmasũvĩa maikakwatwe nĩ “mowau mathũku” ala meesĩ me Misili. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 7:15) Nzĩa ĩmwe watũmĩie kũmasũvĩa yaĩ kũmanenga mĩao mingĩ ĩla maaĩle kũatĩĩa nĩ kana meyĩkalye me atheu na mayĩvathana na mowau. Kwa ngelekanyʼo:
Mĩao ya mbaĩ ĩsu yaaĩtye kana nĩmaĩle kũthamba na maivũa ngoo syoo.—Alivai 15:4-27.
Ngai aisye ũũ ĩũlũ wa kyoo kya mũndũ: “Ĩthĩwa na vandũ ũtee wa mwako wa maeema, vala wĩathũkaa: na ũyĩthĩwa na mũo mĩionĩ yaku; na kũkeethĩwa, wekala nthĩ wĩ ũtee wa mwako wa maeema, ĩnza nawʼo, na ĩthyũũa na kũvwʼĩka kĩla kyauma nthĩnĩ waku.”—Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 23:12, 13.
Andũ ala mekwoneka ta me na ũwau wa kũkwatanwʼa mavathanawʼa na ala angĩ kwa kavinda. Ũla eĩ mũvathe atanamba kũsyoka kambinĩ aaĩle kũthamba na aivũa ngũa syake nĩ kana atalwe ta “mũtheu.”—Alivai 14:8, 9.
Mũndũ akwata nyamũ ngwʼũ aaĩle kũvathanwʼa na ala angĩ.—Alivai 5:2, 3; Motalo 19:16.
Mĩao ya Isilaeli yaneeneete maũndũ makonetye ũtheu na ũiiti, o na kau maũndũ asu mesie kũmanyĩka nĩ andũ angĩ ĩtina wa ĩvinda.
Mbaĩ ila ingĩ iyaatĩĩaa ũtheu o na vanini. Kwa ngelekanyʼo:
Andũ ma mbaĩ isu mekasya kĩko nzĩanĩ. Kĩwʼũ kĩthokoanu, lĩu mũthũku, na kĩko kĩngĩ kingĩ kyatumaa andũ asu matinda mawaĩte, na syana nĩsyakusaa mũno.
Matakĩtalĩ ma tene maĩ na ũmanyi mũnini mũno ĩũlũ wa tũsamũ tũla tũetae mowau, na amwe mayeesĩ kĩndũ o na kĩmwe. Kwa ngelekanyʼo, Amisili mavangaa syĩndũ ta nthakame ya mangʼala, mai ma nyũnyi iilye mavata, mbĩa ngwʼũ, maumao, na mũkate wĩ na mbuka nĩ ndawa, na nĩmaitũmĩaa kũiita mowau. O na nĩmatũmĩaa mũno mai ma mũndũ na ma nyamũ yĩla mekũiita mowau.
Amisili nĩmawaawʼa nĩ kĩwʼũ kya Ũsĩ wa Nile vamwe na kĩla kyeethĩawa mĩtaũnĩ ya kũngʼithya mĩũnda, na kĩtumi nũndũ kĩwʼũ kyu kyeethĩawa kĩ na kĩko kingĩ. O nasyo syana sya Misili syooaawa nĩ kwĩtũũa kana mowau angĩ ta ũsu nũndũ wa kũya lĩu wĩ na kĩko.
Ĩndĩ Aisilaeli mekalaa nesa me na mĩĩ mĩseo kwĩ andũ ma mbaĩ isu ingĩ nũndũ mo maatĩĩaa kĩla matavĩtwʼe Mĩaonĩ ya Ngai.