Ĩka Motwi Maseo Ũsũvĩe Ũtiĩwa Waku

1, 2. (a) Nĩ kyaũ kyakũtetheeisye kwĩka ũtwi wa kũmũthũkũma Ngai? (b) Twĩsũngĩa makũlyo meva ĩũlũ wa ũtiĩwa ũla Yeova ũtwathĩte?

ANDŨ aingĩ nĩmatwʼĩte kũmũthũkũma Yeova Ngai na kũatĩĩa nyaĩĩ sya Yesũ Klĩsto. (Mt. 16:24; 1 Vet. 2:21) Tweekie ũtwi mũito ĩla tweeyumisye kwa Ngai. Tũyaaĩka ũtwi ũsu ĩtina wa kwĩthĩwa na ũmanyi o mũnini wa Maandĩko. Vandũ va ũu, tweemanyĩisye Mbivilia nesa na tweethĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu ĩũlũ wa ũtiĩwa ũla Yeova wathĩte ala ‘mamũmanya we, na ũla watũmiwe nĩwe, nake nĩ Yesũ Klĩsto.’—Yoa. 17:3; Alo. 12:2.

² Nĩ kana tũendeee kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo vamwe na Yeova, twaĩle kwĩkaa motwi ala mamwendeeasya. Ĩsomo yĩĩ nĩyĩũsũngĩa makũlyo aa ma vata: Ũtiĩwa witũ nĩ kyaũ? Waĩle kwĩthĩwa wĩ wa vata kwitũ ata? Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩkwata ũtiĩwa ũsu? Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩke motwi maseo?

ŨTIĨWA WITŨ NĨ KYAŨ?

3. Nĩ ũtiĩwa wĩva wiĩwe (a) etĩkĩwʼa mauta na (b) “malondu angĩ”?

³ Aklĩsto anini nomo me na wĩkwatyo wa kũkwata “ũtiĩwa ũtanangĩkaa, na ũtavukaa, na ũtathelaa,” ũla nĩ kũsumbĩka vamwe na Klĩsto ĩtunĩ. (1 Vet. 1:3, 4) Nĩ kana makwate ũtiĩwa ũsu, no nginya ‘masyawe ĩngĩ.’ (Yoa. 3:1-3, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Nao nata ĩũlũ wa milioni mbingĩ sya “malondu angĩ” ma Yesũ ala me mũamba na etĩkĩwʼa mauta nthĩnĩ wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai? (Yoa. 10:16) Malondu asu angĩ makanengwa ũtiĩwa ũla Atamu na Eva mataakwata, nawʼo nĩ thayũ ũtathela nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ ĩla ĩtakethĩwa na mathĩna, kĩkwʼũ, kana kĩmeto. (Ũvu. 21:1-4) Nĩkyo kĩtumi Yesũ wamwathie ũũ mwĩki wa naĩ ũla wambĩtwe nake: ‘Nĩ wʼo nĩngũkwĩa ũmũnthĩ, ũkeethĩwa vamwe nakwa Ũseonĩ.’—Luka 23:43.

4. Nĩ moathimo meva ala tũtanĩaa ũmũnthĩ?

⁴ Ĩndĩ, ve moathimo amwe maumanĩte na ũtiĩwa witũ ala tũtanĩaa ũmũnthĩ. Nĩtwĩthĩawa tũuĩtye na twĩ na ũnyanya mũseo vamwe na Ngai nũndũ nĩtũĩkĩĩte “wovosyo ũla wĩ nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ.” (Alo. 3:23-25) Nĩtũeleetwe nesa vyũ mawatho ala me nthĩnĩ wa Ndeto ya Ngai. O na ĩngĩ, nĩtwĩthĩawa na ũtanu mwingĩ mũno nũndũ twĩ nthĩnĩ wa ngwatanĩo ya nthĩ yonthe ya ana-a-asa matwendete. Na nĩ ũndũ mũseo ta kĩ kwĩthĩwa wĩ Ngũsĩ ya Yeova! Nĩ wʼo ki kana twĩ na itumi nzeo sya kwendeewʼa nĩ ũtiĩwa witũ!

5. Satani atatĩte kwĩkana ata na andũ ma Ngai? Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩsiĩanĩe na maũĩ ma Satani?

⁵ Nĩ kana tũikasye ũtiĩwa witũ, no nginya twĩthĩwe metho tũikakwatwʼe nĩ itei sya Satani. Mavinda onthe, Satani ethĩĩtwe aitata andũ ma Ngai meke motwi mathũku nĩ kana masye ũtiĩwa woo. (Mot. 25:1-3, 9) Na nũndũ nĩwĩsĩ akilyĩ kwanangwa, nĩwongelete kĩthito kyake kya kũtũtata twĩke naĩ. (Soma Ũvuanʼyo 12:12, 17.) Ethĩwa nĩtũkwenda “kũsiĩĩa maũĩ ma Satani,” no nginya tũendeee kwona ũtiĩwa witũ wĩ wa vata mũno. (Aev. 6:11) Woni ũla Esau, mwana mũkũũ wa Isaka, waĩ nawʼo kwelekela ũtiĩwa wake no ũtũmanyĩsye maũndũ ma vata.

NDŨKETHĨWE ŨILYĨ TA ESAU

6, 7. Esau aĩ ũũ, na esaa kũkwata ũtiĩwa wĩva?

⁶ Vakuvĩ myaka 4,000 mĩvĩtu Leveka nĩwasyaie mavatha, namo nĩ Esau na Yakovo. Ĩla mavatha asu maendeee na kwĩana, nĩmeethĩiwe me kĩvathũkanyʼo vyũ. “Esau aĩ mũsyĩmi mwai, mũndũ wa kĩsesi,” nake “Yakovo [aĩ] mũndũ mũuu, ekalaa maeemanĩ.” (Mwa. 25:27) Mũalyũli wa Mbivilia ũla wĩtawa Robert Alter aĩtye kana ndeto ya Kĩevelania ĩla yĩalyũlĩtwe “mũuu” yonanasya “wĩanĩu kana kwĩthĩwa ũte na ĩvĩtyo.”

⁷ Ĩla Esau na Yakovo maĩ na myaka 15, ũmae woo Avalaamu nĩwakwie, ĩndĩ Yeova ndaaũlwa nĩ kĩla wamwathĩte Avalaamu. Ĩtina wa ĩvinda, Yeova nĩwaweteie Isaka watho o ũsu wa kana mbaĩ syonthe ikaathimwa kwĩsĩla ũsyao wa Avalaamu. (Soma Mwambĩlĩlyo 26:3-5.) Kwa nzĩa ĩsu, Ngai oonanisye kana ũmwe wa nzyawa ya Avalaamu aĩ ethĩwe ũla “ũsyao” mũĩkĩĩku ũwetetwe nthĩnĩ wa Mwambĩlĩlyo 3:15, nawʼo nĩ Masia. Nũndũ Esau nĩwe waĩ mwana mũkũũ wa Isaka, watho ũsu waaĩlĩte kwĩanĩwʼa kwĩsĩla vala ũĩ. Kwoou Esau esaa kũkwata ũtiĩwa wa vata mũno. Ĩndĩ we nĩwoonie ũtiĩwa ũsu wĩ ũndũ wa vata?

8, 9. (a) Esau eekie ũtwi wĩva ĩũlũ wa ũtiĩwa wake? (b) Ĩtina wa myaka kauta, Esau esie kũmanya kyaũ ĩũlũ wa ũtwi wake? Eekie ata ĩtina wa kũmanya ũu?

⁸ Mũthenya ũmwe Esau nĩwasyokie kuma kĩsesinĩ na eethĩa Yakovo ‘aiua ũsũũ [wa ndengũ].’ Na ĩndĩ amwĩa Yakovo, “Ngathĩsya, nĩngũkwĩsũva, ũsũũ ũsu mũtune; nũndũ nĩ mũnyalu.” Nake Yakovo amũsũngĩa, “Amba ũnthooesya ũkithathi waku.” Esau eekie ata? Ũndũ wa kũsengyʼa nĩ kana aisye: “Ũkithathi ũkanguna na kyaũ?” Vate nzika, Esau anyuvie kũnywʼa ũsũũ vandũ va kũkwata ũtiĩwa wake wa kwĩthĩwa e ĩkithathi. Nĩ kana Yakovo aĩkĩĩthye kana nĩwathooewʼa ũkithathi, eeie Esau atĩĩ: “Amba kwĩmbĩtĩa.” O na atambĩte kũsũanĩa, Esau nĩwathooisye ũkithathi wake. Ĩtina wa ũu, “Yakovo amũnenga Esau kĩmũtũ na ũsũũ wa ndengũ; nake aya na anywʼa, na ookĩla, na akwata nzĩa yake, na athi: ũu nĩwʼo Esau wavũthisye ũkithathi wake.”—Mwa. 25:29-34.

⁹ Ĩtina wa myaka kauta ĩla Isaka woonie akilyĩ ũkwʼa, Leveka nĩweekie mĩvango nĩ kana Yakovo akwate ũtiĩwa wa ũkithathi ũla Esau wamũthooeisye. Ĩla Esau wesie kũmanya kana eekie ũtumanu kũthoosya ũkithathi wake, amwĩsũvie Isaka aimwĩa: “Ngathima, nyie nakwa, ame nau. . . . Ndũnandialĩlya nyie ũathimo?” Ĩla Isaka weeie Esau kana ndatonya kũalyũla ũndũ eĩ anaathima Yakovo, “Esau ookĩlya wasya, aĩa.”—Mwa. 27:30-38.

10. Woni wa Yeova ĩũlũ wa Esau na Yakovo waĩ mwaũ, na nĩkĩ waĩ na woni ũsu?

¹⁰ Ũvoo ũsu wĩtũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Esau? Oonanisye kana kwĩanĩsya mawendi make ma mwĩĩ kwaĩ ũndũ wa vata kwake kwĩ kũkwata moathimo ala Yeova waĩtye makaumana na ũtiĩwa wa ũkithathi wake. Esau ndaaona ũkithathi wake wĩ vata na vate nzika, ndamwendete Ngai. O na ĩngĩ, Esau ndaasũanĩa kĩla kyaĩ kĩtonya kũkwata nzyawa syake nũndũ wa ũtwi wake. Ĩndĩ kĩvathũkanyʼo nake, Yakovo nĩwoonaa ũtiĩwa wake wĩ ũndũ wa vata mũno. Kwa ngelekanyʼo, nĩwaatĩĩie ũtao wa asyai make ĩũlũ wa kũnyuva kĩveti. (Mwa. 27:46–28:3) Ũsu ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kwake. Ĩndĩ nũndũ wa kwĩthĩwa e mwĩwi, Yeova nĩwamũathimie eethĩwa ũmae wa Masia. Woni wa Yeova ĩũlũ wa Esau na Yakovo waĩ mwaũ? Aisye ũũ kwĩsĩla mwathani Malaki: “Nĩnamwendie Yakovo; ĩndĩ Esau nĩnamũmenie.”—Mal. 1:2, 3.

11. (a) Nĩkĩ ngelekanyʼo ya Esau nĩ ya vata kwa Aklĩsto ũmũnthĩ? (b) Nĩkĩ Vaulo wawetie ũlaalai ĩla waneenaa ĩũlũ wa kĩla Esau weekie?

¹¹ Kyo kĩla Mbivilia ĩwetete ĩũlũ wa Esau nĩ kya vata kwa Aklĩsto ũmũnthĩ? Ĩĩ, nĩ kya vata. Mũtũmwa Vaulo nĩwakanisye Aklĩsto ma ĩvinda yake aimea mesũvĩe “kũikethĩwe kĩlaalai, kana ũla ũtamũkĩaa Ngai, ta Esau, ũla nũndũ wa kya ũya kĩmwe wathooisye ũtiĩwa wa ũkithathi wake.” (Aevl. 12:16) Ũkanyʼo ũsu nũkonetye Aklĩsto ũmũnthĩ. No nginya tũmũkĩae Ngai mavinda onthe nĩ kana tũikakĩlwʼe vinya nĩ mawendi ma mwĩĩ na tũyasya ũtiĩwa witũ. Ĩndĩ nĩkĩ Vaulo wawetie ũlaalai ĩla waneenaa ĩũlũ wa kĩla Esau weekie? Awetie ũu nũndũ kwenda maũndũ ma mwĩĩ ta Esau nĩkũtumaa wĩthĩwa ne ũndũ wĩ laisi mũno kwa mũndũ kũeka kũmũkĩa Ngai nĩ kana eanĩsye mawendi mataĩle, ta ũlaalai.

ĨYŨMBANYʼE NGOONĨ

12. (a) Satani atũtataa kwa nzĩa yĩva? (b) Nengane ngelekanyʼo syumĩte Mbivilianĩ ila itonya kũtũtetheesya ĩla tũkwĩka motwi maito.

¹² Nũndũ twĩ athũkũmi ma Yeova, tũyĩlikasya maũndũnĩ matonya kũtuma twĩka ũlaalai. Vandũ va ũu, ĩla mũndũ watũtata tũtũle mĩao ya Ngai, nĩtũmũvoyaa Yeova Ngai atũtetheesye tũkĩlye vinya ĩtatwa yĩu. (Mt. 6:13) O na kau nĩtwĩkĩaa kĩthito tũendeee kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku nthĩnĩ wa nthĩ ĩno nthũku, Satani endaa kwananga ũnyanya witũ vamwe na Yeova. (Aev. 6:12) Satani nĩwe ngai ya nthĩ ĩno nthũku, na nĩwĩsĩ ũndũ ũtonya kũtata andũ meanĩsye mawendi moo mathũku. (1 Ako. 10:8, 13) Kwa ngelekanyʼo, sũanĩa ũikwatwa nĩ ũndũ ũtonya kũtuma wĩanĩsya wendi mũthũku. We wĩka ata? Wĩthĩwa ũilyĩ ta Esau ũla waisye na mĩtũkĩ, “Ngathĩsya,” kana we no ũleane na ũndũ ũsu o ũndũ Yosevu mwana wa Yakovo weekie ĩla watatiwe nĩ mũka wa Votivali?—Soma Mwambĩlĩlyo 39:10-12.

13. (a) Ũmũnthĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ mekĩte ta Yosevu ata, namo angĩ mekĩte ta Esau ata? (b) Nĩ kyaũ twaĩle kwĩka nĩ kana tũikethĩwe tũilyĩ ta Esau?

¹³ Ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ nĩmakwatĩtwe nĩ matatwa ala matumĩte manyuva katĩ wa kwĩthĩwa mailyĩ ta Esau kana ta Yosevu. Aingĩ moo nĩmekĩte motwi maseo na makatanĩthya ngoo ya Yeova. (Nth. 27:11) Ĩndĩ, amwe nĩmatwʼĩte kwĩka ta Esau na kĩu nĩkĩtumĩte malea kũsũvĩa ũtiĩwa woo. Aingĩ katĩ wa ala manengawa ũkanyʼo kana kũtengwa na kĩkundi kĩla mwaka methĩawa mekĩte ũlaalai. Kwoou, nĩ ũndũ wa vata mũno twĩyũmbanyʼe ngoonĩ sitũ yu tũtambĩte kũkwatwa nĩ maũndũ matonya kũtata ũĩkĩĩku witũ. (Sav. 78:8) Nĩtũũneenea maũndũ elĩ ala twaĩle kwĩka nĩ kana twĩyũmbanĩsye kũkĩlya vinya matatwa, na kwĩka motwi maseo ĩvinda yũkĩte.

SŨANĨA NA ŨYĨYŨMBANYʼA

14. Nĩ makũlyo meva matonya kũtũtetheesya ‘kũmena kĩla ũthũku’ na ‘kũlũmya ũndũ mũseo’?

¹⁴ Ũndũ wa mbee nĩ kũsũanĩa kĩla tũkaketha nũndũ wa meko maitũ. Ethĩwa nĩtũmwendete Yeova mũno, tũkoonaa ũtiĩwa ũla ũtwathĩte ne ũndũ wa vata mũno. Kwa ngelekanyʼo, ethĩwa nĩwendete mũndũ mũna, ndwendaa kwĩka ũndũ ũtonya kũmũthatya. Vandũ va ũu, ũtataa kwĩka maũndũ ala mamwendeeasya. Nĩkyo kĩtumi twaĩle kũsũanĩa ĩũlũ wa kĩla tũkaketha nũndũ wa meko maitũ, na ũndũ angĩ matonya kwĩwʼa tweanĩsya mawendi maitũ mathũku ma mwĩĩ. Kwoou, twaĩle kwĩkũlya atĩĩ: ‘Mo meko makwa matonya kũtuma ũnyanya wakwa vamwe na Yeova wĩthĩwa ũilyĩ ata? Matonya kũtuma andũ ma mũsyĩ mewʼa ata? Matonya kũtuma ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ mewʼa ata? No matume angĩ malulutĩka?’ (Avi. 1:10) O na ĩngĩ, no twĩkũlye: ‘Ũtanu wa kavinda kakuvĩ ũla ndonya ũkwata ndyĩka ũndũ ũtaĩle no ũelekanwʼe na mathĩna ala matonya ũngwata? Wʼo ki nĩngwenda nĩĩsa kwĩka ta Esau, ũla waĩie kĩĩo kĩ woo amina kũmanya kana nĩwavĩtisye?’ (Aevl. 12:17) Kũsũanĩa ĩũlũ wa makũlyo ta asu kũkatũtetheesya ‘kũmena kĩla ũthũku’ na ‘kũlũmya ũndũ mũseo.’ (Alo. 12:9) Ethĩwa nĩtũmwendete Yeova vyũ, tũkatata ũndũ tũtonya tũsũvĩe ũtiĩwa witũ.—Sav. 73:28.

15. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũkĩlye vinya matatwa na tũisũvĩa ũnyanya witũ vamwe na Yeova?

¹⁵ Ũndũ wa kelĩ nĩ kwĩyũmbanyʼa nĩ kana tũkĩlye vinya matatwa. Yeova nũtwonetye maũndũ maingĩ ala matonya kũtũtetheesya twĩyũmbanĩsye kũkĩlya vinya matatwa na tũisũvĩa ũnyanya witũ vamwe nake. Maũndũ asu nĩ vamwe na kwĩmanyĩsya Mbivilia, kũthi maũmbanonĩ, kũtavanyʼa, na kũvoya. (1 Ako. 15:58) Ĩla twamũvoya Yeova na twamũtavya kĩla kĩ ngoonĩ sitũ, na ĩla tweekĩa kĩthito ũtavanyʼanĩ, twĩthĩawa tũyĩyũmbanĩsya kũkĩlya vinya matatwa. (Soma 1 Timotheo 6:12, 19.) No nginya twĩkĩe kĩthito kwĩka maũndũ asu ethĩwa nĩtũkwenda kwĩyũmbanĩsya kũkĩlya vinya matatwa. (Aka. 6:7) Ũndũ ũsu nũwetetwe ĩvukunĩ ya Nthimo kĩlungu kya kelĩ.

ENDEEA ‘KŨŨMANTHA’

16, 17. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩkae motwi maseo?

¹⁶ Ĩandĩko ya Nthimo kĩlungu kya 2 yĩtwĩkĩaa vinya tũmanthe ũĩ na kĩlĩko. Kwĩthĩwa na ũĩ na kĩlĩko kũkatũtetheesya kũvathũkanyʼa ũseo na ũthũku, na kũkatuma twĩthĩwa na wĩtingʼo vandũ va kwĩanĩasya mawendi maitũ kwa nzĩa ĩtaĩle. Ĩndĩ nĩ kana twĩke ũu, no nginya twĩthĩwe na kĩthito. Mbivilia yaĩtye atĩĩ: ‘Mwana wakwa, ethĩwa ũkakwata ndeto syakwa, na kwiaa mĩao yakwa nthĩnĩ waku, o na kũtea kũtũ kwaku wose ũĩ, na kũnengana ngoo yaku ũmanyinĩ; ĩĩ, ethĩwa ũkaĩĩa kũvathũkanʼya kũseo, na kũkĩlya wasya waku wone ũmanyi; ethĩwa ũkoomantha ta vetha, na kũmantha ta syĩndũ mbithe syĩ vata mũno: nĩvo ĩndĩ wĩmanya kũmũkĩa Yeova, na kwona ũĩ wa Ngai. Nũndũ Yeova nũnenganae ũĩ; kanywʼanĩ wake vaumaa ũmanyĩsyo na ũmanyi.’—Nth. 2:1-6.

¹⁷ Kwoou, ethĩwa nĩtũkwenda kwĩka motwi maseo, no nginya twĩke maũndũ ala mawetetwe ĩvukunĩ yĩu ya Nthimo. No tũkĩlye vinya matatwa ethĩwa tũkaeka Yeova atũlũnge, ethĩwa tũkavoyaa Yeova na kĩthingʼĩĩsyo atũtongoesye, na ethĩwa tũkaendeea kũmantha ũĩ wa Ngai ta syĩndũ mbithe syĩ vata mũno.

18. Ũtwʼĩte kwĩka ata, na nĩkĩ?

¹⁸ Yeova nũnenganae ũĩ, ũmanyi, na kũvathũkanyʼa kũseo, ĩndĩ anengae ala meekĩa kĩthito kũimantha. O ũndũ tweekĩa kĩthito twĩthĩwe na ndaĩa isu na kũitũmĩa, nowʼo tũkethĩwa na ũnyanya mũseo na Yeova, ũla nĩwe ũnenganae ndaĩa isu. Na nũndũ wa kwĩthĩwa na ũnyanya mũseo vamwe na Yeova Ngai, tũkeethĩwa tũtonya kũkĩlya vinya matatwa matũkwata. Kũmũkĩa Yeova na kwĩthĩwa na ũnyanya mũseo vamwe nake kũkatũsũvĩa tũikeke naĩ. (Sav. 25:14; Yak. 4:8) Ekai ũnyanya mũseo vamwe na Yeova na ũĩ ũla ũtũnengae itũtetheesye tũendeee kwĩka motwi ala makamũtanĩthya na maisũvĩa ũtiĩwa witũ.