Eka Mokũsĩ Ma Yeova Methĩwe Ũtanu Wa Ngoo Yaku

1. (a) Andũ mosaa motao kwa nzĩa syĩva, na nĩ kyaũ kĩtumaa meka ũu? (b) Mĩtũlyo ĩtonya kũtuma mũndũ osa ũtao ata?

ANDŨ mosaa motao kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Mũndũ nũtonya kwĩtĩkĩla nesa ũtao umĩtwʼe nĩ mũndũ wĩ na ũkũmũ, ĩndĩ ailea ũtao wa mũndũ me ĩika kana mũndũ mũnini kwĩ we. O na ĩngĩ, ĩla amwe makanwʼa nĩmatonya kũthata, makakwʼa ngoo, kana makewʼa mekĩĩthwʼa nthoni. Ĩndĩ angĩ nĩmatonya kwĩwʼa meekĩwa vinya nĩ ũtao ũsu na mayenda kwĩka moalyũku. Nĩkĩ andũ mosaa motao kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo ũu? Kĩtumi kĩmwe nĩ mĩtũlyo. Mũndũ wĩ mĩtũlyo no avũthĩĩsye ũtao nĩkwĩthĩwa eona ũtao ũla ũkũnengwa ta ũtamũkonetye, na nũndũ wa ũu aiema kũtetheka.—Nth. 16:18.

2. Nĩkĩ Aklĩsto ma wʼo matanaa ĩla manengwa ũtao umĩte Ndetonĩ ya Ngai?

² Kĩvathũkanyʼo na ũu, Aklĩsto ma wʼo nĩmatanaa ĩla manengwa ũtao mũseo, na mũno mũno ethĩwa umĩte Ndetonĩ ya Ngai. Mokũsĩ ma Yeova, kana maũndũ ala ũtũlilikanasya ĩngĩ na ĩngĩ, nĩmatũnengae ũmanyi mwingĩ ũla ũtũtetheeasya kwĩvathana na itei imwe ta wendi wa malĩ, ũlaalai, ndawa sya kũmila, na kũtũmĩa ũkĩ ũndũ vataĩle. (Nth. 20:1; 2 Ako. 7:1; 1 Ath. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) O na ĩngĩ, nĩtwĩwʼaa mũyo nĩkwĩthĩwa twĩ na “ũtanu wa ngoo” nũndũ wa kũatĩĩa mĩao ya Ngai.—Isa. 65:14.

3. Nĩ woni wĩva wa mũandĩki wa Savuli ũla twaĩle kwĩthĩwa nawʼo?

³ No nginya tũatĩĩe ũtao ũla Yeova ũtũnengae ethĩwa nĩtũkwenda kũsũvĩa ũnyanya witũ vamwe nake, nĩkwĩthĩwa ũnyanya ũsu nĩ wa vata mũno. Nĩ ũndũ mũseo ta kĩ twĩthĩwe na woni ta wa mũandĩki wa Savuli ũla waisye atĩĩ: “Nĩnosete mokũsĩ maku methĩwe ta ũtiĩwa tene na tene; nũndũ nĩmo ũtanu wa ngoo yakwa”! (Sav. 119:111) Ĩkũlyo nĩ, ithyĩ nĩtũtanĩaa mĩao ya Yeova, kana mavinda angĩ twĩwʼaa yĩ mĩnoo? O na ethĩwa mavinda amwe twĩwʼaa ve vinya kũatĩĩa ũtao mũna, tũyaĩle kũkwʼa ngoo. Nĩvatonyeka tũkethĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu vyũ nthĩnĩ wa ũĩ wa Ngai ũte maela! Eka twone nzĩa itatũ itonya kũtũtetheesya.

LŨLŨMĨĨLYA MŨĨKĨĨO WAKU KWĨSĨLA MBOYA

4. Nĩ ũndũ wĩva Ndaviti waĩ nawʼo ũtaathingĩthĩka?

⁴ O na kũtwʼĩka Mũsumbĩ Ndaviti nĩwakwatawa nĩ maũndũ maseo na mavinda angĩ akakwatwa nĩ maũndũ mathũku, mũĩkĩĩo wake nthĩnĩ wa Mũmbi wake ndwaalyũka. Aisye atĩĩ: “Nĩngũkũkĩlĩlya ngoo yakwa, we Yeova. Ngai wakwa, nue nĩkwatĩtye.” (Sav. 25:1, 2) Nĩ kyaũ kyatumie Ndaviti ethĩwa na mũĩkĩĩo ũsu ũtathingĩthĩka nthĩnĩ wa Ĩthe wake wa ĩtunĩ?

5, 6. Ndeto ya Ngai yonanasya Ndaviti aĩ na ũnyanya ũilyĩ ata vamwe na Yeova?

⁵ Andũ aingĩ mavoyaa Ngai ĩla kwaia. We ũmwosa ata mũnyanyau kana mũndũ wa mũsyĩ wĩsaa kũũmantha o ĩla ũkwenda mbesa kana ĩla ũkwenda ũmũtetheesye ũndũnĩ mũna? Ĩtina wa kavinda, no wĩthĩwe na nzika ĩũlũ wa kĩeleelo kyake kya kũtuma ndũũ naku. Ĩndĩ ũnyanya katĩ wa Ndaviti na Yeova ndwailyĩ ũu. Ĩvinda yonthe ĩla Ndaviti waĩ thayũ nĩwamũĩkĩĩaa Yeova na nĩwamwendete, kwĩ kũthũku na kwĩ kũseo.—Sav. 40:8.

⁶ Kwasisya ũndũ Ndaviti wamũtaĩe na kũmũtũngĩa Yeova mũvea. Aisye: “Ame Yeova, Mwĩaĩi waitũ, kaĩ syĩtwa yaku yĩnenevete nthĩ yonthe, we ũla waiie ũnene waku ĩũlũ wa matu!” (Sav. 8:1) Kwosana na ndeto isu, we nũkwona ũndũ Ndaviti waĩ na ũnyanya mũseo vamwe na Ĩthe wake wa ĩtunĩ? Nũndũ Ndaviti nĩwendeeiwʼe mũno nĩ ũnene wa Yeova, nĩwamũtaĩaa “mũthenya wʼonthe.”—Sav. 35:28.

7. Kũmũvoya Yeova kĩla ĩvinda kũtũtetheeasya ata?

⁷ O ta Ndaviti, nĩtwaĩle kũmũvoyaa Yeova kĩla ĩvinda ethĩwa nĩtũkwenda kũlũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo witũ nthĩnĩ wake. Mbivilia yasasya: “Mũthengeei Ngai, nake akamũthengeea inywʼĩ.” (Yak. 4:8) Kũmũvoya Yeova nĩkũtumaa tũmũthengeea, na nĩkũtũtetheeasya mũno kũkwata veva mũtheu.—Soma 1 Yoana 3:22.

8. Nĩkĩ twaĩlĩte kwĩsũvĩa mũno tũikatindĩae kũtũmĩa ndeto o ila ila mboyanĩ?

⁸ We ĩla ũũvoya nĩwĩthĩaa wĩsie kũtũngĩlĩĩla ndeto o ila ila? Ethĩwa nĩ wʼo vailyĩ, ũtanamba kũvoya tataa kũsũanĩa maũndũ ala ũkwenda kũmũtavya Yeova. Kwasũanĩa ũitũmĩa o ndeto ila ila yĩla wesa kũtwʼĩka nũkũea ngewa na mũnyanyau kana mũndũ wa mũsyĩ. We wĩona mũndũ ũsu ta wĩwʼa mũyo? Ti vinya ũkethĩa ndekwatya ũu waku ĩla ũũneena nake. Vate nzika, Yeova ndesa kũlea kwĩthukĩĩsya mboya sya athũkũmi make aĩkĩĩku. Ĩndĩ nĩ ũndũ wa vata tũkesũvĩa mũno tũikatindĩae kũtũmĩa ndeto o ila ila yĩla tũũneena nake.

9, 10. (a) Nĩ maũndũ ta meva tũtonya kũweta mboyanĩ sitũ? (b) Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũkavoyaa kuma ngoonĩ?

⁹ Nĩtwĩsĩ kana ethĩwa nĩtũkwenda kũmũthengeea Ngai, no nginya tũmũtavasye vyũ maũndũ ala me ngoonĩ sitũ. Kĩla ĩvinda twamũtavya Yeova maũndũ ala me ngoonĩ sitũ, ũu ũtumaa ũnyanya witũ nake ũseũva na ũituma tũmwĩkwatya mũnango. Ĩndĩ nĩ kyaũ tũtonya kũweta mboyanĩ sitũ? Ndeto ya Ngai ĩsũngĩĩte ĩkasya atĩĩ: “Kĩla ũndũnĩ mavata menyu nĩmatavanwʼe kwa Ngai na kũvoya na kwĩsũva vamwe na kũtũnga mũvea.” (Avi. 4:6) Kĩla kĩwetetwe vau nĩ kana ũndũ o na wĩva ũla ũtũkonetye kana ũkonetye ũnyanya witũ na Ngai, nĩwaĩle kũwetwa mboyanĩ.

¹⁰ Nĩtũtonya kũtetheka mũno twasoma na kũsũanĩa mboya sya aũme na aka aĩkĩĩku ila syĩ Mbivilianĩ. (1 Sam. 1:10, 11; Meko 4:24-31) Ĩvuku ya Savuli yĩ na mbathi mbingĩ syainĩwe Yeova na mboya sya andũ mavoyaa kuma ngoonĩ. Mbathi na mboya isu syĩ na ndeto ikwonanyʼa ũndũ andũ mewʼaa, methĩwe mewʼĩte woo kana me na ũtanu. Kũsoma na kũsũanĩa mboya isu no kũtũtetheesye tũkamũvoyaa Yeova kuma ngoonĩ.

SŨANĨA MOKŨSĨ MA NGAI

11. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kũsũanĩa mũno ũtao ũla Ngai ũtũnengete?

¹¹ Ndaviti aisye atĩĩ: “Ũkũsĩ wa Yeova nĩ mũlũmu, nũmũĩvasya ũla ũte na ũmanyi.” (Sav. 19:7) O na ethĩwa tũi na ũmanyi mwingĩ, no tũkwate ũĩ twaatĩĩa mĩao ya Ngai. Ĩndĩ nĩ kana tũtetheke nĩ mĩao ĩmwe ya Maandĩko, twaĩle kũmĩsũanĩa mũno. Kwĩka ũu nĩkũtonya kũtũtetheesya tũlũmye mũĩkĩĩo witũ ĩla twathingʼĩĩwʼa twĩke ũndũ ũtaĩle nĩ ala tũsomaa namo kana tũthũkũmaa namo. O na nĩkũtonya kũtũtetheesya nthĩnĩ wa maũndũ ta kũkwata mwĩao wa Ngai ĩũlũ wa nthakame, kũlea kwĩlikya siasanĩ, na kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia ĩũlũ wa mĩkĩĩle ya ngũa na kwĩyanakavya. Kũmanya kĩla Ngai wendaa twĩke maũndũnĩ ta asu kũkatũtetheesya kwĩyũmbanĩsya mathĩna nesa. Na nũndũ wa ũu ũyĩthĩa nĩtwĩsĩ ũndũ tũtonya kwĩka thĩna ũsu ũkesa kũtwʼĩka nĩwaumĩla. Kwĩyũmbanyʼa kwa nzĩa ĩsu kũkatuma twĩvathana na mĩisyo mingĩ.—Nth. 15:28.

12. Nĩ makũlyo meva twasũanĩa ĩũlũ wamo matonya kũtũtetheesya tũkwatae mokũsĩ ma Ngai?

¹² Kavindanĩ kaa tweteelete Ngai eanĩsye maũndũ ala ũtwathĩte, yo ithyĩ nĩtwonanasya kana twĩ metho kĩ-veva? Kwa ngelekanyʼo, yo nĩtũĩkĩĩaa ki kana Mbaviloni Ĩla Nene ĩkilyĩ kwanangwa? Nao nata ĩũlũ wa moathimo ala twathĩtwe ta kwĩkala tene na tene nthĩ nzaũ? Nĩtũmaĩkĩĩe o tondũ twamaĩkĩĩe ĩla twambĩĩe kwĩmanyĩsya ũla wʼo? Yo twĩ na kĩthito o ta tene nthĩnĩ wa ũtavanyʼa, kana ve maũndũ angĩ maitũ twonaa yu me ma vata mũnango? Nao nata ĩũlũ wa wĩkwatyo wa ũthayũũkyo, kũthewʼa kwa syĩtwa ya Yeova, na kũtetewa kwa ũsumbĩki wake mũnene? Mo maũndũ asu nĩ ma vata kwitũ o ta tene? Kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa makũlyo ta asu no kũtũtetheesye tũketĩkĩlya “mokũsĩ [ma Ngai] methĩwe ta ũtiĩwa tene na tene,” o tondũ mũandĩki wa Savuli wawetie.—Sav. 119:111.

13. Nĩkĩ Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa matyakwatasya maũndũ amwe? Nengane ngelekanyʼo.

¹³ Nĩtũtonya kũlea kũelewa nesa maũndũ amwe maeleetwʼe Mbivilianĩ nũndũ ĩvinda ya Yeova ya kũmavuanyʼa ti ĩviku. Yesũ nĩwatavĩtye atũmwa make ĩngĩ na ĩngĩ kana yaĩ no nginya athĩnwʼe na ayũawa. (Soma Mathayo 12:40; 16:21.) Ĩndĩ matyakwatasya ũndũ ũkũmatavya. Makwatisye nesa ndeto syake ĩla wakwie na athayũũka na ĩndĩ amaumĩlĩĩla amanyĩwʼa amwe make, na “avindũa ilĩko syoo, nĩ kana mamanye maandĩko.” (Luka 24:44-46; Meko 1:3) O ta ũu, ĩla aatĩĩi ma Klĩsto maminie kwĩtĩkĩwʼa veva mũtheu ĩvindanĩ ya Vendekosito, nowʼo makwatisye nesa kana Ũsumbĩ wa Ngai waaĩlĩte kũsumbĩka wĩ ĩtunĩ.—Meko 1:6-8.

14. Nĩ ũndũ wĩva mũseo tũtonya kwĩmanyĩsya kumana na ũndũ ana-a-asa amwe meekie myakanĩ ya 1900, o na kũtwʼĩka maeleetwe naĩ ĩũlũ wa mĩthenya ya mũminũkĩlyo?

¹⁴ Ũndũ ũmwe na ũu, mwambĩĩonĩ wa myaka ya 1900, Aklĩsto ma wʼo maeleetwe naĩ ĩũlũ wa kĩla kyaĩ kĩkĩke “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo.” (2 Tim. 3:1) Kwa ngelekanyʼo, amwe meesilasya kana maĩ mathi ĩtunĩ mwakanĩ wa 1914, ĩndĩ ũu ndwaaĩanĩa. Ĩla ũu waleile kwĩanĩa nĩmalikile Maandĩkonĩ ĩngĩ mamasisye nesa, na nũndũ wa ũu meethĩa kana yaĩ no nginya mambe kwĩanĩsya wĩa mũnene wa kũtavanyʼa. (Mko. 13:10) Nũndũ wa kĩtumi kĩu, mwakanĩ wa 1922, J. F. Rutherford, ũla waũngamĩe wĩa wa ũtavanyʼa, nĩwatavisye ala mombanĩe Cedar Point, Ohio, Amelika kwondũ wa ũmbano mũnene wa nthĩ mbingĩ atĩĩ: “Sisyai, Mũsumbĩ nũsumbĩkĩte! Ninywʼĩ mũnyuvĩtwe mũnyaĩĩkye ũvoo ĩũlũ wake. Kwoou tavanyʼai, tavanyʼai, tavanyʼai, Mũsumbĩ na ũsumbĩ wake.” Kuma ĩvinda yĩu kũvika o na ũmũnthĩ, athũkũmi ma Yeova mesĩkĩe vyũ nũndũ wa kũtavanyʼa “ũvoo mũseo wa ũsumbĩ.”—Mt. 4:23; 24:14.

15. Nĩkĩ nũseo kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa maũndũ ala Yeova wĩanĩĩtye kwondũ wa andũ make?

¹⁵ Kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa ũndũ Yeova wĩanĩĩtye kwa nzĩa ya ũsengyʼo mawatho ala wathie andũ make tene na ala ũmathĩte ũmũnthĩ, nĩkũlũlũmĩĩlasya mũĩkĩĩo witũ nthĩnĩ wa ũtonyi wake wa kwĩanĩsya kwenda kwake na ieleelo syake ĩvinda yũkĩte. Na ũndũ ũngĩ nĩ kana mokũsĩ ma Yeova nĩmatũtetheeasya kwĩkalaa tũlilikene wathani wʼonthe ũla ũkeanĩa ĩvinda yũkĩte, na no kũtume twĩthĩwa tũte na nzika ĩũlũ wa mawatho make ma ĩvinda yũkĩte.

LŨLŨMĨĨLYA MŨĨKĨĨO WAKU ŨKĨMŨTHAITHA NGAI

16. Nĩ moathimo meva tũkwataa nũndũ wa kwĩthĩwa na kĩthito wĩanĩ wa Ngai?

¹⁶ Yeova Ngai waitũ nĩ Ngai mũthangaau, na nĩ Ngai wa meko. Mũandĩki wa Savuli akũlilye: “Nũũ ũla wĩ ũtonyi, ũilyĩ taku, we Yeova?” Na ĩndĩ asyoka kwasya: “Kwʼoko kwaku kwĩ vinya, na kwʼoko kwaku kwa aũme nĩ kũtũlu.” (Sav. 89:8, 13) Nĩkwĩthĩwa Yeova nĩ Ngai wa meko, nũtanawʼa mũno nĩ kĩthito kĩla twĩthĩawa nakyo wĩanĩ wake na nũtũathimaa nũndũ wakyo. Nĩwĩthĩawa esĩ kana athũkũmi make onthe, methĩwe nĩ akũũ kana nĩ ma mũika, methĩwe nĩ aũme kana nĩ aka, mayĩĩsaa “lĩu wa ũtulu” nũndũ methĩawa na kĩthito. (Nth. 31:27) Twĩthĩawa na kĩthito wĩanĩ wa Ngai nũndũ o nake e kĩthito. Kũmũthũkũma Ngai na ngoo yonthe nĩkũtũeteae ũtanu, na Yeova nũtanĩaa mũno kũathima ũthũkũmi witũ.—Soma Savuli 62:12.

17, 18. Nĩ kwa nzĩa yĩva mũĩkĩĩo witũ kwa Yeova ũlũlũmĩĩlawʼa ĩla tweeka ũndũ ũtũtavĩtye? Nengane ngelekanyʼo.

¹⁷ Nĩ kwa nzĩa yĩva maũndũ ala twĩkaa nũndũ wa mũĩkĩĩo matumaa tũmwĩkwatya Yeova vyũ? Kwasũanĩa ũvoo ũla ũwetetwe Maandĩkonĩ ĩũlũ wa ĩla Aisilaeli malikaa Nthĩ ya Watho. Yeova eĩaĩe athembi ala makuĩte ĩsandũkũ ya ũtianĩo malike ũsĩnĩ wa Yolotani. Ĩndĩ o na Aisilaeli matambĩte kũvika ũsĩnĩ ũsu, nĩmeene kana mbua ĩla yauwʼĩte nĩyatumĩte ũsĩ ũvinga na ũkakĩla. Yu mesaa kwĩka ata? Ĩkũlyo nĩ, mo mesaa kwamba kambi ũtumonĩ wa ũsĩ na mayeteela mũvaka ĩla kĩwʼũ kĩkoleka o na ethĩwa nĩ syumwa siana ata? Aiee, nĩkwĩthĩwa nĩmamwĩkwatĩtye Yeova vyũ na nĩmeekie ũndũ wameaĩe. Kweethĩiwe ata? Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Na maũũ [ma] athembi . . . malika manzĩnĩ ũtee . . ., nĩwʼo manzĩ ala matheeaa kuma ĩũlũ maũngamie, . . . na athembi . . . maũngama ki nthĩ nyũmũ Yolotani katĩ; na Isilaeli onthe mainga makinyĩle nthĩ nyũmũ,” melekele Yeliko. (Yos. 3:12-17) We wĩona Aisilaeli ta meewie meekĩwa vinya mũno wĩana ata ĩla moonie ũsĩ ũsu waeka kũvĩtya kĩwʼũ? Vate nzika, mũĩkĩĩo woo nĩwalũlũmĩĩilwʼe nũndũ wa kwĩka ũndũ Yeova wamatavĩtye.

¹⁸ Ũmũnthĩ Yeova ndeekaa syama ta isu kwondũ wa andũ make, ĩndĩ nũmaathimaa ĩla meeka maũndũ me na mũĩkĩĩo. Veva wa Ngai nũmanengae vinya wa kwĩanĩsya wĩa wa kũtavanyʼa ĩũlũ wa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ nthĩ yonthe. Nake Klĩsto Yesũ, ũla nĩwe Ngũsĩ ĩla nene vyũ ya Yeova, nĩwaĩkĩĩthisye amanyĩwʼa make kana akeethĩawa vamwe namo ĩla mekwĩanĩsya wĩa ũsu wa vata. Ameie: “Endai ĩndĩ mũkatwʼĩkĩthye mbaĩ syonthe amanyĩwʼa . . . Nyie nĩ vamwe nenyu mĩthenya yonthe, kũvika wĩanĩu wa ĩvinda yĩĩ.” (Mt. 28:19, 20) Ngũsĩ mbingĩ ila syĩwʼaa nthoni kana wia wa kũneena na andũ itesĩ, niwetaa kana veva wa Ngai nĩwʼo ũinengae ũkũmbaũ wa kũtavanyʼa.—Soma Savuli 119:46; 2 Akolintho 4:7.

19. Nĩ kyaũ twĩsĩ nesa o na ethĩwa tũitonya kwĩanĩsya maũndũ maingĩ ũthũkũminĩ wa Ngai?

¹⁹ Ana-a-asa na eĩtu-a-asa amwe maitonya kwĩanĩsya maũndũ maingĩ wĩanĩ wa Ngai nũndũ wa mowau kana ũkũũ. Ĩndĩ no methĩwe na mũĩkĩĩo kana “Ĩthe wa matei na Ngai wa ũkiakisyo wʼonthe” nĩwĩthĩawa esĩ nesa mathĩna ma kĩla Mũklĩsto wa wʼo. (2 Ako. 1:3) Nĩwonaa maũndũ onthe ala twĩkaa kwondũ wa kũendeesya wĩa wa Ũsumbĩ. Na kĩla ũmwe witũ aĩlĩte kũlilikana kana mũĩkĩĩo witũ nthĩnĩ wa nthembo ya wovosyo ya Klĩsto nĩwʼo ũkatuma tũtangĩĩwa.—Aevl. 10:39.

20, 21. Nĩ maũndũ ta meva monanasya kana nĩtũmwĩkwatĩtye Yeova?

²⁰ Maũndũ amwe twendekaa kwĩka nthĩnĩ wa ũthaithi witũ nĩ ta kũtũmĩa ĩvinda, vinya, na malĩ sitũ kwosana na ũtonyi witũ. Nĩkyo kĩtumi twĩthĩawa na wendi wa kũtethya ‘wĩa wa mũtavanyʼa’ na ngoo yonthe. (2 Tim. 4:5) Nĩ wʼo vyũ, nĩtũtanĩaa kũtethya wĩa ũsu nũndũ ũtetheeasya angĩ “mamanye ũla wʼo.” (1 Tim. 2:4) Na vai nzika kana kũmũtaĩa Yeova nĩkũtumaa tũathimwa mũno kĩ-veva. (Nth. 10:22) O na ĩngĩ, wĩa ũsu nũtumaa twĩthĩwa na mũĩkĩĩo ũtathingĩthĩka nthĩnĩ wa Mũmbi witũ.—Alo. 8:35-39.

²¹ O tondũ twoona ĩsomonĩ yĩĩ, tũyĩsa kwaka mũĩkĩĩo nthĩnĩ wa Yeova oou mana tũtekĩte ũndũ. Kwoou o na kwĩthĩwe kũilyĩ ata, mwĩkwatye Yeova kwĩsĩla mboya. Sũanĩa mũno ũndũ Yeova weanĩisye kwenda kwake ĩvinda ĩvĩtu, na ũndũ ũkeka ũu ĩvinda yũkĩte. Na ĩndĩ, endeea kũlũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo waku nthĩnĩ wa Yeova ũkĩmũthaitha. Lilikana kana mokũsĩ ma Yeova makatũaa tene na tene. Na wamethukĩĩsya, o naku no wĩkale tene na tene!