Ĩthĩwai Ngombo Sya Yeova

1. Andũ methĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa ũkombo, ĩndĩ ũkombo ũla ũwetetwe ĩandĩkonĩ ya Alomi 12:11 wĩ kĩvathũkanyʼo ata na woni woo?

ANDŨ aingĩ makilasya meewʼa mũndũ eetwa ngombo, makamanya ũsu ekĩte kwĩkalĩlwa na atũmĩawa naĩ nĩ mũnene wake. Ĩndĩ ũu nĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na kwĩthĩwa wĩ ngombo ya Ngai. Ndeto ya Ngai nĩwetete ĩũlũ wa ngombo yĩyumĩtye ĩmũthũkũme Vwana wayo wĩ wendo. Mũtũmwa Vaulo eeie Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa ‘mathũkũme Mwĩaĩi.’ Ndeto sya Kĩkiliki ila Vaulo watũmĩie ĩla waisye “mũkĩmũthũkũma Mwĩaĩi” syonanasya “kwĩthĩwa ngombo sya Yeova.” Kwoou amathangaasya mathũkũme Ngai nũndũ nĩmamwendete. (Alo. 12:11) Mũndũ kwĩthĩwa e ngombo ya Yeova kwonanasya ata? Tũtonya kwĩka ata tũikethĩwe ngombo sya Satani na sya nthĩ yake? Namo ala methĩawa ngombo sya Yeova makwataa mũthĩnzĩo mwaũ?

“NĨNĨMWENDETE VWANA WAKWA”

2. (a) Nĩ kyaũ kyatumaa ngombo ĩlea kũthawʼa? (b) Nĩkĩ ngombo ĩla ĩtekwenda kũtia vwana wayo yatonyawa kũtũ?

² Mĩao ĩla Ngai wanengie ana ma Isilaeli nĩtũtetheeasya kũmanya kĩla twaĩle kwĩka nĩ kana twĩthĩwe ngombo sya Yeova. Mũyuti atwʼĩka ngombo nĩwathaawʼa mwakanĩ wa mũonza wa ũkombo wake. (Kuma 21:2) Ĩndĩ Yeova aĩ na mũvango mũseo kwondũ wa ngombo ĩla yendaa kũendeea na wĩa nũndũ nĩyendete vwana wayo. Mũvango waĩ kana vwana ũsu aaĩle kũete ngombo ĩsu kĩtuĩnĩ kya mũomo kana mũomonĩ na ĩndĩ aimĩtonya kũtũ na mũkuva. (Kuma 21:5, 6) Nĩkĩ vaĩ na vata wa kũtonywa kũtũ? Kwosana na kĩthyomo kya Kĩevelania, wĩwi ũkonanĩtwʼe na kwĩthukĩĩsya kana kũtea kũtũ. Ngombo ĩla ĩkwenda, nĩyeeyumasya ĩendee kũmwĩwʼa vwana wayo kwa ngenda. O ta ũu, ĩla tweeyumya tũmũthũkũme Yeova, no ta ũndũ ũmwe na twĩthĩawa tũimwĩa kana nĩtũkwenda kũmwĩwʼa nũndũ nĩtũmwendete.

3. Nĩkĩ twĩyumasya tũmũthũkũme Ngai?

³ Tũtanamba kũvatiswa nĩtweeyumisye tũmũthũkũme Yeova, kana tũtwʼĩke ngombo syake. Tweeyumisye nũndũ nĩtwendaa kũmwĩwʼa na kwĩka kwenda kwake. Vai mũndũ waatũingĩĩsya. O na syana iivatisawa nĩ kana itanĩthye asyai masyo, ĩndĩ syĩthĩawa syĩyumĩtye na ngenda imũthũkũme Yeova. Mũklĩsto eyumasya amũthũkũme Vwana wake wa ĩtunĩ, Yeova, nũndũ nũmwendete. Mũtũmwa Yoana aandĩkie ũũ: “Kũmwenda Ngai nĩ kũũ, tũkwatae mĩao yake: na mĩao yake ti mĩito.”—1 Yoa. 5:3.

O NA KAU TWĨ ATHASYE, TWĨ NGOMBO

4. Mũndũ aĩle kwĩka ata nĩ kana atwʼĩke ‘ngombo ya ũlũngalu’?

⁴ Nĩtwĩwʼaa mũyo mũno nũndũ Yeova nũtũtavĩtye ũndũ tũtonya kwĩka nĩ kana twĩthĩwe ngombo syake. Kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo nthĩnĩ wa nthembo ya wovosyo ya Klĩsto nĩkũtũthaasya kuma ũkombonĩ wa naĩ. O na kau tũi eanĩu, nĩtwĩyumĩtye na ngenda nĩ kana tũmwĩwʼe Yeova na Yesũ. Vaulo nĩwaeleisye ũndũ ũsu nesa nthĩnĩ wa ũmwe wa valũa syake. Aisye: “Ĩtalei ene kwĩthĩwa mwĩ akwʼũ kwa naĩ, ĩndĩ mwĩ thayũ kwa Ngai nthĩnĩ wa Klĩsto Yesũ.” Na ĩndĩ aumya ũkanyʼo ũũ: “Mũiĩsĩ, kana kwa ũla mwĩnenganĩte ene mwĩthĩwe ngombo syake sya kwĩwʼa, mwĩ ngombo syake ũla mũmwĩwʼaa; ethĩwa nĩ ũkombo wa naĩ ũetae kĩkwʼũ, kana ethĩwa nĩ ũkombo wa kwĩwʼa ũetae ũlũngalu? Ĩndĩ mũvea wĩthĩwe kwa Ngai, nũndũ, yĩla mwaĩ ngombo sya naĩ, nĩmweewie kuma ngoonĩ mũthemba wa momanyĩsyo asu ala mweekĩiwe nthĩnĩ wamo; na mũthaĩtwʼe kuma naĩnĩ, mwatwʼĩka ngombo sya ũlũngalu.” (Alo. 6:11, 16-18) Nĩwoona kana Vaulo awetete ĩũlũ wa ‘kwĩwʼa kuma ngoonĩ’? Ĩla tweeyumya tũmũthũkũme Yeova, twĩthĩawa twoonanyʼa kana twĩenda kũmwĩwʼa kuma ngoonĩ, na nũndũ wa ũu tũitwʼĩka “ngombo sya ũlũngalu.”

5. Nĩ kyaũ ithyonthe tũkitanaa nakyo, na nĩkĩ?

⁵ O na ũu wĩ o vo, ve maũndũ elĩ matũsiĩaa tũikeanĩsye wĩvĩto witũ. Ũndũ wa mbee nĩ ũla wamũkwatie Vaulo. Aisye: “Nĩtanĩaa ĩla mĩao ya Ngai mũndũnĩ wa nthĩnĩ: ĩndĩ nĩona mwĩao wa mũthemba ũngĩ mamuthanĩ makwa, ũla wũkitaa na ũla mwĩao wĩ kĩlilikanonĩ kyakwa, na nũndavĩte ũkambĩkĩa mwĩaonĩ wa naĩ ũla wĩ mamuthanĩ makwa.” (Alo. 7:22, 23) O naitũ tũi eanĩu. Na nũndũ wa kĩtumi kyu, nĩtũkitanaa na mawendi ma mwĩĩ. Mũtũmwa Vetelo atwĩĩte atĩĩ: “Ta mwĩ athawʼa, na kũthawʼa kwenyu kũikethĩwe ũthei wa kũvwʼĩka ũthũku, ĩndĩ ta mwĩ ngombo sya Ngai.”—1 Vet. 2:16.

6, 7. Satani ekaa ata nĩ kana atume andũ mona nthĩ ta nzeo mũno?

⁶ Ũndũ wa kelĩ ũla twaĩle kũkitana nawʼo nĩ nthĩ ĩĩ ĩtongoewʼe nĩ ndaimoni. Satani nĩwe mũnene wa nthĩ ĩĩ, na atataa ũndũ ũtonya nĩ kana tũikethĩwe twĩ aĩkĩĩku kwa Yeova na Yesũ. Endaa kũtũtwʼĩkĩthya ngombo syake kwa kũtũtata twĩke ũndũ andũ ma nthĩ mekaa. (Soma Aeveso 6:11, 12.) Satani ekaa ũu kwa kũtuma twona nthĩ ĩĩ yake ta nzeo mũno. Mũtũmwa Yoana atũkanisye atĩĩ: “Ethĩwa mũndũ o na wĩva nũnũũmyenda nthĩ, wendo wa Asa ndwĩ nthĩnĩ wake. Nĩkwĩthĩwa kĩla kĩ kũũ nthĩ, wendi wa mwĩĩ na wendi wa metho na wĩyĩanʼyo wa thayũ ityumaa kwa Asa, ĩndĩ nĩ sya nthĩ.”—1 Yoa. 2:15, 16.

⁷ Wendi wa malĩ nĩwusũĩte mũno ĩũlũ wa nthĩ. Satani endaa andũ maĩkĩĩe kana kwĩthĩwa na mbesa nĩkwʼo kũtumaa mũndũ ethĩwa e na ũtanu. O na nĩkyo kĩtumi matuka manene mongelekete mũno. Matangaso ma viasala monanasya kana kĩla kya vata nĩ kwĩtanĩthya na kũthooa syĩndũ mbingĩ. Andũ nĩmaendaa kũtembea kũndũ kũseo ta kũthi kwĩloela nyamũ, na mavinda maingĩ ndambũkanĩ isu meyĩthĩaa na andũ meũsũanĩa ta nthĩ na kwĩka maũndũ ma nthĩ. Kwa ũkuvĩ, tũthingʼĩĩawʼa kĩla ngalĩko twĩyambatye kĩlasi tũatĩĩe woni wa nthĩ.

8, 9. Nĩ kĩtei kĩva twaĩle kwĩthĩwa twĩ metho kĩikatũkwatye, na nĩkĩ?

⁸ Vetelo nĩwakanisye Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa ala maĩ na woni wa nthĩ. Aisye ũũ ĩũlũ wamo: “Matalaa nĩ mũyo kwĩthĩwa na mboka ĩtaĩle mũthenya, matwʼĩkĩte malanga na mawathe, makĩvikĩla maũndũ ma mboka syoo sya ũkengani na makĩsyoka kũĩsanĩa vamwe nenyu; Nũndũ, makĩneena ndeto nene mũno sya kwĩkathĩĩa, kwondũ wa mĩmeo ya mwĩĩ na maũndũ mathavu makusasya ala meũthonoka yu kuma katĩ wa ala mekalaa [ũmanyĩsyonĩ] wa ũvũngũ; makĩmatha kũthawʼa, o yĩla mo ene me ngombo sya wanangĩko; nũndũ, mũndũ akĩlwʼa vinya nĩ ũngĩ, alikawʼa ũkombonĩ wa ũsu wamũkĩlya vinya.”—2 Vet. 2:13, 18, 19.

⁹ Kwĩanĩsya “wendi wa metho” kũitumaa mũndũ ethĩwa e mũthasye. Vandũ va ũu ethĩawa atwʼĩka ngombo ya vwana wa nthĩ ĩno, Satani ũla Ndevili. (1 Yoa. 5:19) Mũndũ aĩlĩte kwĩthĩwa e metho ndakasumbĩkwe nĩ malĩ, nũndũ ti laisi kwĩyumya ũkombonĩ ũsu.

ŨNDŨ ŨLA ŨTONYA ŨKŨETEE ŨTANU

10, 11. Satani akothete kũsyĩmana naaũ ũmũnthĩ? Kĩsomo kya nthĩ ĩno kĩtonya kũlikya andũ ma mũika thĩnanĩ wĩva?

¹⁰ Satani endete mũno kũtata ala me na ũmanyi mũnini, o tondũ weekie mũũndanĩ wa Eteni. Na mũno mũno ũmũnthĩ asyĩmanaa na andũ ma mũika. Satani ndewʼaa mũyo ĩla mũndũ wa mũika, kana o mũndũ o na wĩva, weeyumya atwʼĩke ngombo ya Yeova. Mũmaitha ũsu wa Ngai endaa kũluluutĩkya onthe ala meyumĩtye kũmũthũkũma Yeova.

¹¹ Kwaeka twĩlilikanyʼe ĩla ngelekanyʼo ya ngombo ya Kĩyuti. No nginya ĩla ngombo ĩsu yatonywa kũtũ yĩthĩwe yeewʼaa woo mwingĩ, ĩndĩ woo ũsu wavĩta yatiawa na ũvano ũkwonanyʼa kana nĩyeeyumya ĩmũthũkũme vwana wayo. O ta ũu, kwĩka ũtwi wa kwĩthĩwa wĩ kĩvathũkanyʼo na ĩika yaku kwĩ vinya, na kwĩ woo, mũno mũno kwa amũika. Satani endaa andũ maĩkĩĩe kana kũatĩanĩa na maũndũ ma nthĩ ĩĩ nĩkũtumaa mũndũ ewʼa e mwĩanĩe, ĩndĩ Mũklĩsto aĩlĩte kũmanya kana kĩla kya vata nĩ kwĩanĩsya mavata make ma kĩ-veva. Yesũ aisye ũũ: “Nĩ aathime ala me na ũkya wa kĩ-veva.” (Mt. 5:3, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Aklĩsto meyumasya meke kwenda kwa Ngai, ĩndĩ ti kwa Satani. Ũtanu woo wĩ mĩaonĩ ya Yeova, na mamĩsũanĩaa mũthenya na ũtukũ. (Soma Savuli 1:1-3.) Ĩndĩ ũmũnthĩ, maũndũ maingĩ ala andũ maendaa kũsomea matumaa mũthũkũmi wa Yeova aaĩwa nĩ mwanya wa kũsũanĩa mũno ĩũlũ wa Ndeto ya Ngai, na wa kwĩanĩsya mavata make ma kĩ-veva.

12. Ũmũnthĩ andũ ma mũika maĩlĩte kwĩka ũtwi wĩva?

¹² Ĩvindanĩ ya tene, vwana ũtamwĩsĩ Ngai aĩ atonya kũetee ngombo ĩla ĩmwĩsĩ Ngai thĩna mwingĩ. Nthĩnĩ wa valũa wa mbee ũla Vaulo waandĩkĩe Akolintho amakũlilye: “Wetiwe wĩ ngombo?” Na ĩndĩ amataa atĩĩ: “Ndũkone ta ũndũ; ĩndĩ ethĩwa nũtonyeka kwaku kuma ũkombonĩ, kavaa wume.” (1 Ako. 7:21) Ĩvindanĩ yu, ngombo mbingĩ syoonaa nĩ kavaa syume ũkombonĩ. Ũmũnthĩ, nthĩ mbingĩ syumĩtye mwĩao wa kana no nginya syana isome kũvikĩĩa kĩlasi kĩna. Ĩtina wa ũu mwana nĩwe waĩle kwĩnyuvĩa kana nũkũendeea na kĩsomo kana ndeendeea. Kũendeea na kĩsomo nĩ kana mũndũ ekwata wĩa mũseo no kũtume atakwata mwanya wa kwĩthĩwa mũthũkũmi wa ĩvinda yonthe.—Soma 1 Akolintho 7:23.

WAĨLE KŨNYUVA KĨSOMO KĨVA?

13. Nĩ kĩsomo kĩva kĩtethasya mũno athũkũmi ma Yeova?

¹³ Vaulo anengie Aklĩsto ma Kolosai ũkanyʼo ũũ: “Ĩsũvĩei mũndũ o na wĩva ndakamũtave na ũĩ na ũkengani wake wa mana, kũatĩĩa mokũũ ma andũ, na momanyĩsyo ma kwambĩlĩlya ma nthĩ, na ti kũmũatĩĩa Klĩsto.” (Ako. 2:8) Asomi aingĩ ũmũnthĩ mamanyĩasya ‘ũĩ na ũkengani wa mana, maatĩĩe mokũũ ma andũ.’ Mavinda maingĩ andũ ala maatĩanĩa na kĩsomo kya ĩũlũ mamanyĩawʼa maũndũ o asu, na nũndũ wa ũu no methĩwe mate na ũmanyi mwingĩ ũtonya kũmatetheesya kũmĩanĩsya na mathĩna ma nthĩ ĩno. Kĩvathũkanyʼo na andũ asu, athũkũmi ma Yeova ũmũnthĩ manyuvaa kĩsomo kĩla kĩtonya kũmatetheesya methĩwe na ũmanyi wa kwĩkala mate na syĩndũ mbingĩ maimũthũkũma Ngai. Mosaa kwa ũito ũtao ũũ Vaulo wanengie Timotheo: “Kũmũkĩa Ngai vamwe na kwĩanĩwa nĩ kĩla twĩ nakyo nĩ ũtandĩthyo mũnene . . . Tweethĩwa na kya ũya na kya kwĩvwʼĩka, syĩndũ isu ikatwĩanĩa.” (1 Tim. 6:6, 8) Vandũ va kũsembanyʼa na ndikilii na kwĩyosea ndaĩa, Aklĩsto ma wʼo monaa nĩ kavaa makakwata ‘mavalũa ma kũmaĩkĩĩthya.’ Mavalũa asu nĩ andũ ala mamatetheetye makatwʼĩka amanyĩwʼa ma Klĩsto, na meanĩasya ũndũ ũsu kwa kũtavanyʼa na kĩthito.—Soma 2 Akolintho 3:1-3.

14. Kwosana na Avilivi 3:8, Vaulo aĩ na woni mwaũ ĩũlũ wa ndaĩa yake ya kwĩthĩwa e ngombo ya Ngai na Klĩsto?

¹⁴ Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mũtũmwa Vaulo. Amanyĩiwʼe nĩ mwalimũ wa Mĩao ya Kĩyuti weetawa Kamalieli. Kĩsomo kĩla Vaulo waĩ nakyo kĩtonya kũelekanwʼa na kĩsomo kya yunivasiti ũmũnthĩ. Ĩndĩ we Vaulo eewʼaa ata aelekanyʼa kĩsomo kyake na ndaĩa ya kwĩthĩwa ngombo ya Ngai na Klĩsto? Aandĩkie: “Nĩtalaa syĩndũ syonthe kwĩthĩwa nĩ wasyo ũndũ wa ũseo mũnene wa ũmũmanya Klĩsto Yesũ Mwĩaĩi wakwa.” Na ĩndĩ ongela kwasya: “Kwondũ wake naaisye syĩndũ syonthe, na kwitala kwĩthĩwa nĩ mavuthĩ, nĩ kana nĩmwone Klĩsto.” (Avi. 3:8) Kwĩthĩwa na woni ta ũsu no kũtetheesye andũ ma mũika na asyai ala mamũkĩaa Ngai kwĩka motwi ma ũĩ maũndũnĩ ma kĩsomo. (Sisya mavisa.)

ŨKATETHEKA WANYUVA KĨSOMO KĨLA KĨSEO VYŨ

15, 16. Ũseũvyo wa Yeova ũtũnengae kĩsomo kya mũthemba mwaũ, na kĩeleelo kya kĩsomo kĩu nĩ kĩva?

¹⁵ Sukulu mbingĩ ũmũnthĩ ila imanyĩasya kĩsomo kya ĩũlũ syĩthĩawa iilyĩ ata? Syĩthĩawa syusĩe maũndũ ma siasa, ũlaalai, kũnywʼa mũno, na andũ kũu nĩmakothaa kũlua nduuthĩ. (Aev. 2:2) Kĩvathũkanyʼo na masukulu asu, ũseũvyo wa Yeova wĩthĩawa na kĩsomo kĩla kĩseo vyũ na kĩkwatĩkanaa ikundinĩ sya Kĩklĩsto, ila syĩthĩawa na mũuo. Kĩla ũmwe witũ nũtonya kũtetheka nĩ Sukulu ya Ũthũkũmi wa Kĩtheokulasi ĩla yĩthĩawa kĩla kyumwa. O na ĩngĩ ve sukulu ya mwanya kwondũ wa ana-a-asa mavainia ala matatwaanĩte (Sukulu ya Mbivilia ya Ana-a-asa Matatwaanĩte), na kwondũ wa Aklĩsto mavainia ala matwaanĩte (Sukulu ya Mbivilia ya Aklĩsto Matwaanĩte). Kĩsomo kyu kyonthe kĩtũtetheeasya kũmwĩwʼa Yeova, ũla nĩwe Vwana witũ wa ĩtunĩ.

¹⁶ No twĩmanyĩsye maũndũ maingĩ ma kĩ-veva tũitũmĩa Fahirisi na Watchtower Library nthĩnĩ wa CD-ROM. Kĩeleelo kĩnene kya kĩsomo kyu kyonthe nĩ kũmũthaitha Yeova. Kĩtũmanyĩasya ũndũ tũtonya kwĩwʼanĩthya andũ na Ngai. (2 Ako. 5:20) Na ĩndĩ ala twamanyĩsya methĩawa matonya kũmanyĩsya angĩ.—2 Tim. 2:2.

MŨTHĨNZĨO WA NGOMBO

17. Kũnyuva kĩsomo kĩla kĩseo vyũ kũetae moathimo meva?

¹⁷ Nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo ya Yesũ ya talendi, ngombo ilĩ ila syaĩ ndĩkĩĩku nĩsyakathiwe nũndũ wa wĩa wasyo. Ũu nĩwaitanĩthisye na watanĩthya vwana wasyo. Nĩ kenda asyĩĩkĩĩthye kana nĩwendeeiwʼe nĩsyo, vwana ũsu nĩwasyongelile ndeve. (Soma Mathayo 25:21, 23.) Kũnyuva kĩsomo kĩla kĩseo vyũ ũmũnthĩ nĩkũtumaa mũndũ ethĩwa na ũtanu na kũkatuma akwata moathimo maingĩ. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ĩno ya Michael. Nĩwavĩtie mũno sukulu na nũndũ wa ũu alimũ make nĩmamwĩtie nzamanĩ nĩ kana maneene nake ĩũlũ wa ũndũ ũtonya kũthi yunivasiti. Ĩndĩ masengʼie mũno ĩla moonie Michael anyuva kũsomea o kaũndũ ka ĩvinda ĩkuvĩ kala kamũtetheeisye kũtavanyʼa e vainia wa kĩla ĩvinda. Nĩwĩthĩwa elilaa ũmũnthĩ? Easya atĩĩ: “Kĩsomo kĩla nĩkwatĩte ũseũvyonĩ wa Yeova nĩ vainia na nĩ mũtumĩa wa kĩkundi, nĩkĩndethetye mũno.” Aendee kwasya: “Ianda sya mwanya na moathimo ala nĩkwatĩte nĩmo ma vata vyũ kwĩ mbesa ila nesaa kũkwata. Nĩwʼaa mũyo mũno nũndũ nĩnanyuvie kĩsomo kĩla kĩseo vyũ.”

18. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma wenda kũnyuva kĩsomo kĩla kĩseo vyũ?

¹⁸ Kĩsomo kĩla kĩseo vyũ nĩkĩtũmanyĩasya kwenda kwa Ngai, na nĩkĩtũtetheeasya kwĩthĩwa ngombo syake. Nĩkĩtumaa twĩthĩwa na wĩkwatyo wa ‘kũthawʼa kuma ũkombonĩ wa wanangĩko,’ na wa kwĩsa kũlika “ũthasyonĩ wa ũtaĩo wa syana sya Ngai.” (Alo. 8:21) Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ nĩ kana kĩsomo kĩu kĩtũmanyĩasya ũndũ tũtonya kwonanyʼa nesa ki kana nĩtũmwendete Vwana witũ wa ĩtunĩ, Yeova.—Kuma 21:5.