We Nũendanasya na Ũseũvyo wa Yeova?

1. Nĩ ũseũvyo wĩva ũla woosie vandũ va Aisilaeli ala mataĩ na mũĩkĩĩo? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)

YEOVA nĩwe wambĩĩisye kĩkundi kya Kĩklĩsto ĩvinda ya atũmwa, na no we ũtetheesye andũ ĩvindanĩ yĩĩ mamũthaithe ĩngĩ kwa nzĩa ĩla yaĩlĩte. O tondũ ĩsomo ĩvĩtu yĩeleetye, ĩla mbaĩ ya Isilaeli yaleanile na mĩao ya Yeova, nĩyaekie kũtw’ĩka andũ make, na aatĩĩi ma mbee ma Yesũ moosa vandũ vayo. Ũseũvyo ũsu mweũ weetĩkĩlĩtwe nĩ Yeova nĩwavonokie wanangĩko wa Yelusaleme mwakanĩ wa 70 ĩtina wa kũsyawa kwa Klĩsto. (Luka 21:20, 21) Maũndũ asu onthe meekĩkie ĩvinda ya atũmwa maĩ kyuu kya maũndũ ala maĩ makwate athũkũmi ma Yeova ĩvindanĩ yĩĩ. Nthĩ ĩno ya Satani ĩkilyĩ ĩnaanangwa, ĩndĩ ũseũvyo wa Yeova ũkavonoka. (2 Tim. 3:1) Twĩsĩ ata kana ũu nĩw’o ũkethĩwa?

2. Yesũ awetie kyaũ ĩũlũ wa ũla “thĩna mũnene,” na ũkambĩĩa ata?

² Yesũ nĩwathanie kĩla kĩkethĩwa mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo. Aisye ũũ: “Kũkethĩwa thĩna mũnene, ũndũ ũtaaĩthĩwa kuma mwambĩlĩlyo wa nthĩ kũvika yu, o na kũikethĩwa ũngĩ nongi.” (Mt. 24:3, 21) Thĩna ũsu mũnene ũkambĩĩa ĩla Yeova ũkananga “Mbaviloni Ĩla Nene” nayo nĩ ndĩni syonthe sya ũvũngũ. Akatũmĩa silikalĩ sya andũ kũmyananga. (Ũvu. 17:3-5, 16) Nĩ kyaũ kĩkaatĩĩa ĩtina wa ũu?

ALI–MAKETONI ĨKAMBĨĨA SATANI AVITHŨKĨA ANDŨ MA YEOVA

3. Nĩ kyaũ kĩkakwata athũkũmi ma Yeova ĩtina wa kwanangwa kwa ndĩni sya ũvũngũ?

³ Ĩtina wa ndĩni syonthe sya ũvũngũ kwanangwa, Satani na andũ ala ũtongoesye makavithũkĩa athũkũmi ma Yeova. “Ngoki, wa nthĩ ya Makoki” ũla nĩwe Satani, awetetwe ũũ nthĩnĩ wa Maandĩko: “Ũkooka ta kĩuutani, ũkeethĩwa ta ĩthweo ya kũvw’ĩka nthĩ, we, na nguthu syaku syonthe na ngo mbingĩ sya andũ vamwe naku.” Ngũsĩ sya Yeova ikooneka ta ite na ũsũvĩo nũndũ iyĩthĩawa na asikalĩ, na syĩthĩawa na mũuo kwĩ andũ o na meva ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ ala makaivithũkĩa makethĩwa meeka ĩvĩtyo ĩnene mũno!—Esek. 38:1, 2, 9-12.

4, 5. Yeova akeeka ata ĩla Satani ũkatata kũvithũkĩa andũ make?

⁴ Ngai akeeka ata ĩla Satani ũkatata kũvithũkĩa andũ make? Yeova akalikĩlĩĩla nĩ kana etaane andũ make nũndũ nĩwe Mũsumbĩ Ũla Mũnene Vyũ. Kwosana na Yeova, kũvithũkĩa andũ make no ũndũ ũmwe na kũmũvithũkĩa we mwene. (Soma Nzekalia 2:8.) Kwoou Asa witũ wa ĩtunĩ akoosa ĩtambya ya mĩtũkĩ nĩ kana atũvonokye. Ĩtina wa vau, nĩw’o kaũ wa Ali–Maketoni ũkananga nthĩ ĩno ya Satani. Kaũ ũsu now’o wĩtawa ‘kaũ wa mũthenya mũnene wa Ngai, Mwene Vinya W’onthe.’—Ũvu. 16:14, 16.

⁵ Wathani wa Mbivilia waĩtye ũũ ĩũlũ wa Ali–Maketoni: “Yeova e na ngananĩo na i mbaĩ; akasilĩla mĩĩ yonthe: na ũndũ wa ala athũku, akamanengane moawe na ũvyũ, easya ũu Yeova. Ũũ nĩw’o Yeova wa nguthu ũnũkwasya, Sisya, ũthũku ũkaendaa kuma mbaĩnĩ kũvika mbaĩnĩ, na kĩuutani kĩnene kĩkookĩlw’a kuma itulunĩ sya nthĩ. Na mũthenya ũsu ala oae [nĩ] Yeova makethĩwa kuma ngalĩ ĩmwe ya nthĩ kũvika ngalĩ ĩla ĩngĩ ya nthĩ: matikametewa, kana kũmbanw’a, kana kwĩnzĩwa nthĩ; makethĩwa ta vũũ ĩũlũ wa nthĩ.” (Yel. 25:31-33) Kaũ wa Ali–Maketoni nĩw’o ũkananga nthĩ ĩno nthũku. Nthĩ ĩno ya Satani ĩkavetwa, ĩndĩ kĩlungu kya ũseũvyo wa Yeova kya kũũ nthĩ kĩkavonoka.

KĨLA KĨTUMĨTE ŨSEŨVYO WA YEOVA ŨENDEEA NESA

6, 7. (a) Naaũ methĩawa ‘ĩkomanonĩ yĩla ĩnene’? (b) Nĩ wongeleku wĩva wĩthĩĩtwe ĩvindanĩ yĩĩ?

⁶ Ũseũvyo wa Ngai ũendee nesa nũndũ andũ ala me ũseũvyonĩ ũsu nĩmetĩkĩlĩtwe nĩwe. Mbivilia ĩtũĩkĩĩthĩtye ũũ: “Metho ma Mwĩaĩi masyaasya ala alũngalu, na matũ make nĩmethukĩĩasya mboya syoo.” (1 Vet. 3:12) Amwe ma asu alũngalu nĩ yĩla “ĩkomano ĩnene ya andũ,” yĩla ‘yĩkauma thĩnanĩ ũla mũnene.’ (Ũvu. 7:9, 14) Ala makavonoka makethĩwa me aingĩ vyũ. Nĩkyo kĩtumi metĩtwe ‘ĩkomano ĩnene ya andũ.’ We nĩwonaa ta ũkethĩwa wĩ ũmwe wa asu makauma “thĩnanĩ ũla mũnene”?

⁷ Naaũ methĩawa ĩkomanonĩ yĩu ĩnene? Nĩ andũ ala mombanĩtw’e kwĩsĩla wĩa wa ũtavany’a ũla Yesũ wathanie ũkekwa ĩvindanĩ ya mũminũkĩlyo. Athanie atĩĩ: “Na ũvoo ũũ mũseo wa ũsumbĩ ũkatavanw’a nthĩ yonthe wĩthĩwe ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe; na ĩndĩ mũminũkĩlyo ũkyũka.” (Mt. 24:14) Ũvoo mũseo wa ũsumbĩ nĩw’o wĩa ũla mũnene wa ũseũvyo wa Yeova. Wĩa wa kũtavany’a na kũmanyĩsya, ũla ũendeeaw’a nĩ Ngũsĩ sya Yeova nthĩ yonthe, nũtumĩte andũ milioni mbingĩ mamanya kũmũthaitha Ngai “nthĩnĩ wa veva na nthĩnĩ wa w’o.” (Yoa. 4:23, 24) Kwa ngelekany’o, kwambĩĩa mwaka wa ũthũkũmi wa 2003 nginya wa 2012, andũ mbee wa 2,707,000 nĩmoonanisye kana nĩmeyumĩtye mamũthũkũme Ngai ĩla mavatisiwe. Ũmũnthĩ nthĩ yonthe kwĩ Ngũsĩ mbee wa 7,900,000 vamwe na andũ angĩ milioni mbingĩ ala mokaa maũmbanonĩ moo, na mũno mũno ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkw’ũ kya Yesũ. Nĩtwĩsĩ ‘Ngai nĩwe wĩanasya,’ na nĩkyo kĩtumi tũteyonaa atĩ nũndũ twĩ aingĩ. (1 Ako. 3:5-7) O na ũu wĩ o vo, nĩtwonete kana ĩkomano yĩla ĩnene nĩyĩendee kwĩana na kwongeleka kĩla mwaka.

8. Nĩ kyaũ kĩtumĩte kwĩthĩwa na wongeleku mũnene ũseũvyonĩ wa Yeova?

⁸ Kwĩthĩĩtwe na wongeleku mwingĩ wa athũkũmi ma Yeova nũndũ we nũkwete mbau Ngũsĩ syake. (Soma Isaia 43:10-12.) Wongeleku ũsu nĩwathanĩtwe Mbivilianĩ. Yaĩtye: “Ũla mũnini akatw’ĩka ngili, na ũla mũnini akeethĩwa mbaĩ yĩ vinya: nyie, Yeova, ngakalaata ũndũ ũsu ĩvinda yaw’o.” (Isa. 60:22) Ve ĩvinda ũtialo wa etĩkĩw’a mauta, ala nĩmo “Isilaeli ma Ngai,” mailyĩ ta “ũla mũnini.” Ĩndĩ Yeova nĩwaathimie wĩa woo wa kũtavany’a na ũu watuma ũtalo woo wongeleka. (Aka. 6:16) O na ĩngĩ, Yeova nũathimĩte athũkũmi make makongeleka o ũndũ ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ maendee kwĩtĩkĩla ũla w’o.

KĨLA YEOVA WENDAA TWĨKE

9. Twaĩle kwĩka ata nĩ kana twĩtanĩa moathimo ala mawetetwe Ndetonĩ ya Ngai?

⁹ Ithyonthe nĩtũtonya kũkwata moathimo ala mathanĩtwe Ndetonĩ ya Ngai, twĩthĩwe twĩ Aklĩsto etĩkĩw’a mauta kana twĩ amwe ma ĩkomano ĩnene. Ĩndĩ nĩ kana twĩkwata moathimo asu, twaĩle kũatĩĩa mĩao ya Yeova. (Isa. 48:17, 18) Kwa ngelekany’o, Yeova nĩwendaa Aisilaeli maatĩĩe Mĩao yake. Kĩeleelo kĩmwe kya kũmanenga Mĩao kyaĩ kũmasũvĩa maũndũnĩ ala makonetye kũmanyana kĩ-mwĩĩ, viasala, kũsũvĩa syana, kũkua andũ ala angĩ nesa na maũndũnĩ angĩ. (Kuma 20:14; Ali. 19:18, 35-37; Kũt. 6:6-9) O naitũ twaatĩĩa mĩao ya Ngai nĩtũathimĩkaa o tamo, na tũyonaa mĩao yake yĩ mũio mũito. (Soma 1 Yoana 5:3.) O tondũ Aisilaeli masũvĩiwe nĩ mĩao, ĩla twaatĩĩa mĩao na myolooto ya Yeova Ngai, nĩtwĩthĩawa twĩ asũvĩĩku na twĩ “aima mũĩkĩĩonĩ.”—Tito 1:13.

10. Nĩkĩ twaĩlĩte kũmantha ĩvinda ya kwĩmanyĩsya Mbivilia na ya kwĩthĩwa na Ũthaithi wa Mũsyĩ?

¹⁰ Kĩlungu kya ũseũvyo wa Yeova kya kũũ nthĩ kĩendee kũthi na mbee kwa nzĩa syĩ kĩvathũkany’o. Kwa ngelekany’o, ũmanyi witũ ĩũlũ wa ũw’o ũla wĩ Mbivilianĩ nũendee kũkenũka. Ũu wosanĩte na wathani ũũ wĩ Mbivilianĩ: “Nzĩa ya alũngalu nĩ ta kyeni kya kũikya, kĩla kĩkenaa mbee na mbee kũvika mũthenya mwĩanĩu.” (Nth. 4:18) Ĩndĩ no twĩkũlye: ‘Nyie nĩnĩendanasya na ũmanyi ũla wa mĩtũkĩ wa Maandĩko? Nyie nĩnĩsomaa Mbivilia kĩla mũthenya? Nyie nĩ mũsomi wĩ kĩthito wa kũsoma mavuku maitũ? Nyie nĩnĩthĩawa na Ũthaithi wa Mũsyĩ kĩla kyumwa?’ Aingĩ maitũ no metĩkĩle kana ti ũndũ wĩ vinya kwĩka maũndũ asu. Maũndũ asu mendaa ũmanthe ĩvinda ya kũmeka. Na nĩ ũndũ wa vata mũno kũkwata ũmanyi wa w’o wa Maandĩko, kũũatĩĩa, na kwĩka maendeeo ma kĩ-veva nũndũ ũla thĩna mũnene wĩ vakuvĩ mũno.

11. Mboka sya ĩvinda ya tene, maũmbano ma kĩkundi vamwe na maũmbano manene syĩthĩĩtwe iitethya athũkũmi ma Yeova ata?

¹¹ Ũseũvyo wa Yeova wendaa tũendee nesa, na nĩkyo kĩtumi ũtwĩkĩaa vinya tũatĩĩe ũtao ũũ wa mũtũmwa Vaulo: “Nĩtũlilikanan’ye ithyĩ kwa ithyĩ kũthangaan’ya wendonĩ na mawĩanĩ maseo; tũtekũeka kũmbana kwitũ vamwe, o tondũ amwe mekaa, ĩndĩ tũkĩtaana; na mbee mũno, mũkyona mũthenya ũsu ũkĩthengeea.” (Aevl. 10:24, 25) Mboka sya kĩla mwaka na maũmbano angĩ ma ũthaithi nĩsyaakaa Aisilaeli kĩ-veva. O na ĩngĩ, maũmbano angĩ ma mwanya ta ĩla Mboka ya Malwanda yaĩ ĩvinda ya Neemia maĩ ĩvinda ya ũtanu. (Kuma 23:15, 16; Nee. 8:9-18) O naitũ nĩtũkwataa moathimo ta asu ĩla twathi maũmbanonĩ ma kĩkundi na maũmbanonĩ manene. Ekai tũtate ũndũ tũtonya nĩ kana tũikatĩĩae maũmbano, nũndũ nĩmatũtetheeasya tũendee nesa kĩ-veva na tũyĩthĩwa na ũtanu ĩla tũũmũthũkũma Yeova.—Tito 2:2.

12. Twaĩlĩte kwosa wĩa wa kũtavany’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ ata?

¹² Nũndũ twĩ ũseũvyonĩ wa Yeova, nĩtwaĩlĩte kũtanĩa kũthũkũma “ũla ũvoo mũseo wa Ngai wĩa wa ũthembi [“wĩa mũtheu,” NW].” (Alo. 15:16) Kũthũkũma ‘wĩa ũũ mũtheu’ kũtumaa twĩthĩwa “atethya ma wĩa” vamwe na Yeova, ũla nĩ Ngai “mũtheu.” (1 Ako. 3:9; 1 Vet. 1:15) Kũtavany’a ũvoo mũseo nĩkũtumaa ĩsyĩtwa ya Yeova ĩtheu yĩtaĩwa. Na vate nzika nĩ ndaĩa ya mwanya kũtavany’a “ũvoo mũseo wa ũtheu mũtisu” ũla umĩte kũla kwĩ Ngai mũtanu.—1 Tim. 1:11.

13. Twaĩle kwĩka ata nĩ kana tũendee nesa kĩ-veva na tũikwata thayũ?

¹³ Ngai endaa tũendee nesa kĩ-veva kwa kũlũmany’a nake, na kũkwata mbau ũseũvyo wake maũndũnĩ me kĩvathũkany’o. Mose atavisye Aisilaeli atĩĩ: “Nĩngwĩta ĩtu na nthĩ imũkũsĩĩe ũmũnthĩ, kana nĩniĩte mbee waku thayũ na kĩkw’ũ, ũathimo na kĩumo: kwondũ wa ũu nyuva thayũ, nĩ kana wĩkale thayũ, we na ũsyao waku; na kũmwenda Yeova Ngai waku, na kwĩthukĩĩsya wasya wake, na kũlũman’ya nake; nũndũ nĩwe thayũ waku, na wingĩ wa mĩthenya yaku; nĩ kana wĩkalae nthĩ ĩla Yeova wamevĩtĩe aaĩthe maku, Avalaamu, na Isaka, na Yakovo, kũmanenga.” (Kũt. 30:19, 20) Kwoou twaĩle kũnyuva thayũ. Ũu nĩ kwasya kana twaĩle kwĩka kwenda kwa Yeova, kũmwenda, kũmwĩw’a, na kũlũmany’a nake.

14. Mwana-a-asa ũmwe aĩ na woni mwaũ kwelekela kĩlungu kya ũseũvyo wa Ngai kya kũũ nthĩ?

¹⁴ Mwana-a-asa ũmwe wĩtawa Pryce Hughes nĩwatwie kũlũmany’a na Ngai na kũendany’a na ũseũvyo wake. Ĩvinda yĩmwe aandĩkie ũũ: “Nĩnĩtũngaa mũvea mũno nũndũ nĩthĩĩtwe ndyĩkala kwosana na kĩeleelo kya Yeova kuma ĩla [neemanyĩisye ũw’o], mwaka wa 1914 ũte mũviku . . . Ũndũ ũla wĩthĩĩtwe wĩ wa vata mũno kwakwa nĩ kũlũmany’a na kĩlungu kya ũseũvyo wa Yeova kya kũũ nthĩ. Maũndũ ala mangwatie nĩmatumie nĩmanya kana kwĩkwatya ũmanyi wa andũ ti ũndũ wa ũĩ. Ĩla namanyie ũu, nĩw’o natwie kũlũmany’a na ũseũvyo ũũ mũĩkĩĩku wa Yeova. Ve ũndũ ũngĩ mwaũ mũndũ ũtonya kwĩka nĩ kana etĩkĩlwe nĩ Yeova?”

NDŨKETĨKĨLE KŨTIWA NĨ ŨSEŨVYO WA NGAI

15. Nengane ngelekany’o yĩ Mbivilianĩ ĩkwonany’a woni ũla twaĩlĩte kwĩthĩwa naw’o kwelekela moalyũku momanyĩsyonĩ mana ma Mbivilia.

¹⁵ Nĩ kana Yeova atwĩtĩkĩle na aitũathima, twaĩle kũkwata mbau ũseũvyo wake na tũyĩtĩkĩla moalyũku ala twakwata ĩũlũ wa ũmanyi witũ kwelekela Maandĩko. Kwasũanĩa ngelekany’o ĩno: Ĩtina wa kĩkw’ũ kya Yesũ Ayuti aingĩ maĩ na kĩthito kya kũkwata ĩla Mĩao ya Mose, na mayeeyũmbanĩtye kũmĩeka. (Meko 21:17-20) Ĩndĩ valũa ũla Vaulo waandĩkĩie Aevelania nĩwamatetheeisye mũno. Watumie mamanya kana mayatheetw’e nĩ nthembo ila “ithembawa kwĩanana na ĩla mĩao,” ĩndĩ matheetw’e nĩ “kũthembwa kwa mwĩĩ wa Yesũ Klĩsto o ĩmwe tũ.” (Aevl. 10:5-10) Vate nzika Aklĩsto asu Ayuti nĩmaalyũlile mosũanĩo moo na meeka maendeeo kĩ-veva. O naitũ twaĩlĩte kwĩmanyĩsya ndeto ya Ngai na kĩthito na tũyĩthĩwa twĩyũmbanĩtye kwĩtĩkĩlana na moalyũku ala maumĩla ũseũvyonĩ wa Yeova.

16. (a) Nĩ moathimo meva tũkakwata twĩ nthĩ nzaũ? (b) We wĩ na mea ma kwĩsa kwona kyaũ nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ?

¹⁶ Ala maendeeaa kwĩthĩwa me aĩkĩĩku kwa Yeova na ũseũvyo wake makaathimwa mũno. Etĩkĩw’a mauta makatanĩa kũsumbĩka na Klĩsto ĩtunĩ. (Alo. 8:16, 17) Namo ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala kũũ nthĩ makatanĩa mũno kũtũa nthĩ yĩ valatiso. Ithyonthe twĩ na kĩanda kya mwanya ta kĩ kya kũtavya ala angĩ ĩũlũ wa nthĩ nzaũ ĩla Ngai ũtwathĩte! (2 Vet. 3:13) Ĩandĩko ya Savuli 37:11 yaĩtye atĩĩ: “Ĩndĩ ala auu makatiĩwa nthĩ, na makeetan’ya mũuonĩ mwingĩ.” O na ĩngĩ andũ “makaaka nyũmba, na kũtũa nthĩnĩ wasyo,” na “makatanĩaa wĩa wa moko moo.” (Isa. 65:21, 22) Kũikethĩwa thĩna, ũkya, na yũa. (Sav. 72:13-16) Mbaviloni Ĩla Nene ndĩkakenga andũ ĩngĩ nũndũ ndĩkethĩwa kw’o. (Ũvu. 18:8, 21) Ala akw’ũ makathayũũkw’a na mainengwa mwanya wa kwĩkala tene na tene. (Isa. 25:8; Meko 24:15) Ũsu nĩ wĩkwatyo mũseo ta kĩ kwa ala meyumĩtye kũmũthũkũma Yeova! Nĩ kana twĩĩsa kwona mawatho asu maianĩa, twaĩlĩte kwĩka maendeeo kĩ-veva, na tũiendanasya na ũseũvyo wa Ngai tũtekwĩtĩkĩla ũtũtie.

17. Twaĩle kwĩthĩwa na woni mwaũ kwelekela ũthaithi wa Yeova na ũseũvyo wake?

¹⁷ Mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno nthũku wĩ vakuvĩ vyũ. Kwoou ekai tũendee kwĩthĩwa twĩ alũmu mũĩkĩĩonĩ, na tũimũtũngĩaa Ngai mũvea nũndũ wa mũvango wake wa ũthaithi. O nake mũandĩki wa Savuli Ndaviti aĩ na woni ta ũsu. Ainie akyasya: “Ũndũ ũmwe nĩmũkũlĩtye Yeova, na nĩw’o nĩmanthaa: nĩ kana nĩkalae nyũmbanĩ ya Yeova mĩthenya yonthe ya thayũ wakwa, nonae ũseo wa Yeova, na ũvoyeaa ĩkalũnĩ yake.” (Sav. 27:4) Ekai kĩla ũmwe witũ atw’e kũlũmany’a na Yeova, na aiendeea kũendany’a na ũseũvyo wake.